Ύφεση (depression) ή υποχώρηση (recession);Θα ζήσουμε μέρες 1929;

Η παγκόσμια οικονομική κατάσταση λόγω COVID-19 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί … «μακελειό». Όλα καταρρέουν. Ο φόβος πλανάται πάνω από κάθε σπίτι. Η λέξη που έχει αρχίσει να ψιθυρίζεται από στόμα σε στόμα είναι αυτή της Ύφεσης (depression) κι όχι της υποχώρησης (recession).

Σ.σ de-facto : Στα ελληνικά και οι δύο αγγλικοί όροι αποδίδονται με το ύφεση, ωστόσο ο όρος recession που θα τον αποδίδουμε ως υποχώρηση είναι πολύ πιο ήπιος από το depression.

Φυσικά όλοι θυμούνται τη Μεγάλη Ύφεση του 1929. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929 ήταν μια κατάσταση διεθνούς οικονομικής ύφεσης που διήρκεσε από ένα μέχρι δέκα χρόνια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας και χρησιμοποιείται στον 21ο αιώνα ως παράδειγμα για το πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι μια οικονομική καταστροφή. Η “Μεγάλη Ύφεση”, όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους αναλυτές προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ, που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929. Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου γύρω στο 1939.

Η κρίση είχε καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Επηρεάστηκε το διεθνές εμπόριο, καθώς επίσης και τα προσωπικά εισοδήματα, τα έσοδα από φόρους, οι τιμές και τα κέρδη. Η οικονομία πόλεων ανά τον κόσμο επλήγη, ιδίως εκείνων που εξαρτώνταν άμεσα από τη βαριά βιομηχανία. Οι κατασκευές πάγωσαν, οι αγροτο-κτηνοτροφικές εργασίες υποχώρησαν λόγω πτώσης των τιμών στις σοδειές κατά 40% με 60%. Με τη ζήτηση σε διαρκή υποχώρηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών εργασιών, περιοχές που εξαρτώνταν από τον πρωτογενή τομέα όπως εκμετάλλευση γης, ορυχείων και ξύλου υπέφεραν ακόμη περισσότερο.

Η μεγάλη κρίση τερματίστηκε σε διαφορετικό χρόνο ανά χώρα. Οι περισσότερες χώρες εφήρμοσαν προγράμματα ανακούφισης και η πολιτική τους ζωή πέρασε αναταραχές, εξωθώντας την ιδεολογία στα άκρα. Σε ορισμένα κράτη, οι απελπισμένοι πολίτες στράφηκαν προς δημαγωγούς εθνικιστές, όπως τον Αδόλφο Χίτλερ, με αποτέλεσμα την έναρξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου.

Το 2008 αντί του Great Depression, επικράτησε ο όρος “Great Recession”.

Η κρίση του covid-19 : recession ή depression;

Πάνω από 22 εκατομμύρια άνθρωποι ή περίπου το 13% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ, έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για λήψη επιδόματος ανεργίας.

Οι τρέχουσες προβλέψεις συγκλίνουν στο ότι το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ θα φτάσει το 20% μέσα στον Απρίλιο. Ορισμένοι προβλέπουν ότι θα μπορούσε να αγγίξει και το 30% μέσα στο 2020. Μια τέτοια εξέλιξη θα απειλούσε να υποσκελίσει ακόμη και τη Μεγάλη Ύφεση του 1929.

Κατά συνέπεια εάν η δριμύτητα εκδήλωσης του φαινομένου αποτελεί βασικό κριτήριο του μεγέθους – βάθους μιας ύφεσης (depression), τότε η σημερινή σίγουρα αξίζει δικαιωματικά αποκαλείται έτσι.

Πολλοί ελπίζουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει από την κρίση του κορονοϊού με μια ανάκαμψη σχήματος τύπου V. Δηλαδή πέφτει ( \ ) κι ανεβαίνει ( / ).

Φαίνεται λογική σκέψη, αφού υποχώρησε η οικονομία λόγω ενός shutdown και μόλις έχουμε επανέναρξη της δραστηριότητας θα επανέλθουμε. Μόνο που αυτή η σκέψη δεν υπολογίζει έναν άλλον παράγοντα. Ψυχολογικό.

Ο φόβος και η δομική σημασία του

Πολλοί πιστεύουν ότι ο κόσμος μένει στα σπίτια του και υπακούει στην απαγόρευση, λόγω του φόβου για το πρόστιμο. Μάλλον όμως ο κόσμος υπακούει από φόβο στον ιό. Αυτός ο φόβος είναι πολύ βαθύτερος, ουσιαστικός και κυρίως μακροχρόνιος. Δεν θα φύγει εύκολα (αν φύγει) και θα χρειαστεί χρόνος για να συνηθίσει το αγοραστικό κοινό στη νέα πραγματικότητα.

Απλό παράδειγμα. Σκεφτείτε τον εαυτό σας σε ένα μήνα. Είναι εξίσου πιθανό να βγείτε με φίλους για φαγητό όπως το 2019; Μάλλον όχι. Σε ένα μπαρ; στο σινεμά; καταλαβαίνετε που το πάμε.

Αν τα μέτρα καταστολής του ίδιου του ιού δεν παράσχουν στους ανθρώπους εμπιστοσύνη ότι ο covid-19  δεν αποτελεί απειλή για την προσωπική τους ασφάλεια, είναι απίθανο να βγουν και να αρχίσουν να καταναλώνουν (προϊόντα και υπηρεσίες), ακόμη και αν το κράτος τούς διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος ανησυχίας.

Κατά συνέπεια η αργοπορία της επανέναρξης της οικονομικής ζωής θα είναι μεγάλη. Μπορεί ο κόσμος να βγει από τα σπίτια του, αλλά δεν θα δρα όπως πριν.

Υπάρχει λύση;

Αυτή τη στιγμή τα κράτη προσπαθούν να κρατήσουν όρθιες τις τράπεζες και το γενικότερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Καλά κάνουν προφανώς καθώς η εναλλακτική είναι τρομακτική. Ωστόσο δεν είναι θεραπεία αυτό. Είναι απλά παράταση χρόνο.

Εάν δεν βρεθεί εμβόλιο και να πειστεί ο κόσμος γι αυτό, δεν θα έχουμε ομαλοποίηση της οικονομικής ζωής. Όσο καθυστερεί το εμβόλιο απλά παρατείνουμε της μετατροπή της υποχώρησης (recession) σε ύφεση (depression).

Το εμβόλιο δεν θα σώσει μόνο τις βιολογικές ζωές μας, αλλά και τις οικονομικές.