Last updated on 21 Σεπτεμβρίου, 2021 at 11:41 πμ
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Κάθε φορά που έχουμε εκλογές μας απασχολούν ένα σωρό πράγματα. Συνήθως μας απασχολεί το πού ψηφίζουμε και ποιο κόμμα και βουλευτές θα ψηφίσουμε. Ωστόσο οι επόμενες εκλογές (είτε πρόωρες είτε όχι) θα είναι απλή αναλογική. Το ζήτημα της εκλογής βουλευτών με λίστα έχει αναλυθεί σε παλαιότερο άρθρο μας.
Ακούμε λοιπόν για την απλή αναλογική, που ήταν ένα πάγιο αίτημα της Αριστεράς και που δεν την επιθυμεί η Νέα Δημοκρατία. Τι είναι όμως η απλή αναλογική και με ποιο τρόπο εφαρμόζεται;
Τι είναι η απλή αναλογική
Η μέθοδος της απλής αναλογικής είναι τ ένα εκλογικό σύστημα (ή εκλογικός νόμος) σύμφωνα με το οποίο υπολογίζεται η εκπροσώπηση των κομμάτων στη βουλή.
Για την ακρίβεια το εκλογικό σύστημα που ισχύει κάθε φορά είναι αυτό που καθορίζει τις έδρες που λαμβάνουν τα κόμματα ή οι συνασπισμοί κομμάτων που μετέχουν στις εκλογές. Οι υπόλοιπες λεπτομέρειες καθορίζονται από τον ισχύοντα εκλογικό νόμο.
Η απλή αναλογική είναι το σύστημα κατά το οποίο κάθε κόμμα παίρνει σχεδόν (υπάρχουν οι βουλευτές επικρατείας) ακριβώς όσες έδρες αναλογούν στο ποσοστό που πήρε στις εκλογές. Το σύστημα αυτό είναι η λεγόμενη καθαρή απλή αναλογική.
Το πρόβλημα του συστήματος αυτού είναι ότι είναι πιο δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση, καθώς απαιτείται συνεργασία πολλών κομμάτων εκτός αν κάποιο κόμμα καταφέρει να πάρει το 50,1% των ψήφων, που είναι γενικά δύσκολο.
Από την άλλη πλευρά το καλό της απλής αναλογικής είναι ότι τα κόμματα (και άρα οι ψήφοι των πολιτών) εκπροσωπούνται με δίκαιο τρόπο, ειδικότερα όσον αφορά στα μικρότερα κόμματα.
Παραλλαγές της απλής αναλογικής
Ωστόσο, εκτός από την καθαρή μορφή της, υπάρχουν και διάφορες παραλλαγές της απλής αναλογικής. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι οι εξής δύο:
Απλή αναλογική με όριο
Πρόκειται για την πιο γνωστή παραλλαγή της απλής αναλογικής. Στην ουσία με το σύστημα αυτό καθορίζεται ένα ελάχιστο όριο για την είσοδο στη βουλή και συνεπώς στο μοίρασμα των εδρών.
Το όριο αυτό στη χώρα μας βρίσκεται στο 3%. Στην απλή αναλογική με όριο όσα κόμματα δεν ξεπεράσουν αυτό το όριο που ισχύει δε μπορούν να συμμετέχουν στην κατανομή εδρών και άρα δεν μπαίνουν στη βουλή.
Απλή αναλογική ανά περιφέρεια
Η δεύτερη εναλλακτική της απλής αναλογικής είναι η απλή αναλογική ανά περιφέρεια. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι έδρες κατανέμονται με βάση το ποσοστό κάθε κόμματος ανά εκλογική περιφέρεια.
Αν και με μια πρώτη ματιά αυτό το εκλογικό σύστημα φαίνεται να μοιάζει πολύ με την καθαρή απλή αναλογική, στην πραγματικότητα η απλή αναλογική ανά περιφέρεια ζημιώνει σημαντικά τα μικρότερα κόμματα.
Στην πραγματικότητα το σύστημα αυτό είναι κάτι μεταξύ της απλής και της ενισχυμένης αναλογικής. Στη χώρα μας ίσχυσε στις βουλευτικές εκλογές του 1989 και του 1990.
Γιατί έχουμε 300 βουλευτές;
O αριθμός αυτός έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα. Για την ακρίβεια συμβολίζει τους 300 Σπαρτιάτες που πολέμησαν στο πλευρό του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες το 480 π.Χ.
Ο νέος εκλογικός νόμος που θα διαδεχθεί την απλή αναλογική
Με το νέο εκλογικό νόμο που πέρασε η Νέα Δημοκρατία, εφόσον το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών κομμάτων.
Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Τ
α ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από την δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.
Ποιοι ψήφισαν το νέο εκλογικό νόμο;
Με 163 θετικές ψήφους από την ΝΔ και την Ελληνική Λύση εγκρίθηκε η αλλαγή του εκλογικού συστήματος από την Ολομέλεια της Βουλής (24/01/2020) και την ακύρωση της απλής αναλογικής και την επαναφορά του μπόνους προς το πρώτο κόμμα.
Καταψήφισαν 121 βουλευτές από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙΝΑΛ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ 25.
Το εκλογικό σύστημα που έφερε στη Βουλή η κυβέρνηση δεν συγκέντρωσε τις 200 ψήφους που απαιτούνταν, με βάση το Σύνταγμα, προκειμένου να έχει άμεση εφαρμογή ο νέος εκλογικός νόμος
. Αυτό σημαίνει ότι οι επόμενες εκλογές, όποτε και αν γίνουν (σ.σ. η κυβέρνηση δηλώνει κατηγορηματικά ότι θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας), θα διενεργηθούν με την απλή αναλογική που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ο νέος εκλογικός νόμος θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές.