Ραγδαίες είναι οι γεωπολιτικές – γεωστρατηγικές εξελίξεις στην περιοχή μας. Η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας κι Ιταλίας φαίνεται πως προκάλεσε την αντίδραση της Άγκυρας η οποία χθες μάλλον προχώρησε σε μία πρόβα θερμού επεισοδίου, με τη Φρεγάτα ΣΠΕΤΣΑΙ.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Το περιστατικό με το φορτηγό πλοίο Cirkin το οποίο – συνοδεία τριών τουρκικών φρεγατών – φέρεται να μετέφερε χθες, όπλα στη Λιβύη και η απάντηση του πλοιάρχου προς τον πιλότο του ελληνικού ελικοπτέρου που το είχε προσεγγίσει για έλεγχο, δείχνει τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί η γειτονική χώρα το προσεχές διάστημα. Ήταν πρόβα θερμού επεισοδίου.
Ο πλοίαρχος μίας εκ των τριών τουρκικών φρεγατών που συνόδευαν το φορτηγό πλοίο μόλις υπήρξε προσέγγιση από το ελληνικό ελικόπτερο που είχε απονηωθεί από τη φρεγάτα «Σπέτσαι», αρχικά – όπως έγινε γνωστό – δεν απάντησε στο σήμα, ενώ αργότερα ανέφερε προκλητικά ότι «το Cirkin βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Τουρκικής Δημοκρατίας».
Πρόβα θερμού επεισοδίου στα νότια της Κρήτης.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το συγκεκριμένο περιστατικό πιθανότατα αποτελεί μία πρόβα θερμού επεισοδίου στα νότια της Κρήτης.
Oι Τούρκοι εμπόδισαν τη νηοψία και τον έλεγχο και το «Cirkin» συνέχισε την πορεία του προς τη Λιβύη, με την ελληνική φρεγάτα να το παρακολουθεί από απόσταση 10 μιλίων.
Στρατιωτικές πηγές τόνιζαν πως με βάση τα δεδομένα, την παρουσία των τριών τουρκικών πολεμικών πλοίων συνοδείας του «Cirkin», θα ήταν πολύ πιθανόν να υπάρξει στρατιωτική εμπλοκή. Ένα βήμα πριν τη δημιουργία θερμού επεισοδίου. Εκτίμησαν δε ότι ίσως γι’ αυτό αποφασίστηκε η διακριτική παρακολούθηση του υπό σημαίας Τανζανίας φορτηγού.
Ακόμη κι αν η επιχείρηση «Ιrini», εξηγούν, διέθετε περισσότερα μέσα και πολεμικά πλοία, θα υπήρχε ο κίνδυνος στρατιωτικής εμπλοκής από τη στιγμή που το «ύποπτο» πλοίο είχε στο πλάι του πολεμικά σκάφη. Αλλωστε στα λιμάνια της Λιβύης βρίσκονται άλλα τέσσερα πολεμικά πλοία της Τουρκίας.
Όπως γίνεται αντιληπτό, υπάρχει το πολύ πιθανό ενδεχόμενο στο μέλλον οι Τούρκοι να προκαλέσουν εκ νέου για να δουν ποια είναι τα όρια αντίδρασης της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση τίθενται ζητήματα για την ουσία της επιχείρησης «Irini» και το ρόλο των ξένων.
Σειρά έχει η Αίγυπτος
Η αντίδραση της Τουρκίας προκύπτει από τη συμφωνία με την Ιταλία. Έχει ξεκινήσει έντονα η συζήτηση στην Ελλάδα για το αν η συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο μέλλον. Αξίζει να τονιστεί πως δεν έχει δημοσιευτεί το τελικό κείμενο που θα κυρωθεί από τις δύο φιλικές χώρες, ώστε να γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες.
Σίγουρα όμως η κατάληξη με την Αίγυπτο θα είναι πολύ πιο δύσκολη. Ήδη έχει ανακοινωθεί πως ο Έλληνας ΥΠ.ΕΞ κος Δένδιας θα μεταβεί στο Κάιρο στις 18 Ιουνίου για συζητήσεις.
Μια πλήρης οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, σημαίνει συνυπολογισμό της συνολικής επήρειας των ελληνικών νησιών συμπεριλαμβανομένου του συμπλέγματος του Καστελόριζου. Αυτό είναι και το ελληνικό ζητούμενο καθώς τότε ακυρώνεται εν τοις πράγμασι το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Δεν έχει δηλαδή συμβολική σημασία αλλά ουσιαστική, ζωτική για τα ελληνικά συμφέροντα. Εδώ όμως βρίσκεται και η δυσκολία.
Μπορεί η Αίγυπτος με τον Πρόεδρο Αλ Σίσι, να έχουν κακές σχέσεις με την Τουρκία του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο μία συμφωνία με την Ελλάδα θα οδηγήσει τις χώρες σε απ ευθείας αντιπαράθεση.
Ενδεικτικό των κακών σχέσεων είναι το γεγονός ότι η Αίγυπτος και η Τουρκία στηρίζουν αντίπαλες παρατάξεις στον λιβυκό εμφύλιο πόλεμο και έρχονται σε αντιπαράθεση ακόμα και γι’ αυτό το μέτωπο.
Η τωρινή αντιπαράθεση ωστόσο δε σημαίνει πως το Κάιρο είναι διατεθειμένο να προχωρήσει σε μία ολική ρήξη-σύγκρουση με την Άγκυρα. Σαφώς και θα προτιμούσε μία μέση λύση, ή μία πρόσκαιρη – τμηματική λύση. Κάτι που προκρίνεται αυτή τη στιγμή ως το καλύτερο σενάριο.
Τμηματική συμφωνία
Τη δυσκολία ως προς τη διαπραγμάτευση την αναγνώρισε και ο ίδιος ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας, ο οποίος τόνισε ότι δεν «δεν πρέπει να είμαστε υπεραισιόδοξοι. Δουλεύαμε ένα χρόνο για την Ιταλία επί 14ωρα και 15ωρα… Οι Αιγύπτιοι προσπαθούν να μην μπλέκονται με θέματα άλλων χωρών στην περιοχή. Εάν μπορούσαν θα απέφευγαν να πατήσουν ‘’τουρκικό κάλο’’».
Επίσης, ο Έλληνας ΥΠΕΞ αναγνώρισε την προσπάθεια των Τούρκων να πείσουν την αιγυπτιακή πλευρά ότι η δική τους αντίληψη είναι πιο συμφέρουσα: «σας δίνουμε 30 με 40% παραπάνω απ’ ό,τι οι Έλληνες».
Φαίνεται λοιπόν πως η Αίγυπτος συναινεί στην τμηματική οριοθέτηση με την Ελλάδα, αφήνοντας έξω το ευαίσθητο Καστελόριζο, που είναι και το σημείο τριβής στα ελληνοτουρκικά.
Απέναντι σε αυτή τη δυσκολία, η ελληνική διπλωματία δείχνει να προσανατολίζεται στη διαπραγμάτευση μιας τμηματικής συμφωνίας. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δένδιας «όταν δεν μπορείς να λύσεις το σύνολο είναι ωφέλιμο να λύσεις ένα μέρος είναι κάτι που μπορείς να συζητήσεις. Σημασία έχει να κάνεις μια αρχή».
Ελλάδα και Αίγυπτος θα μπορούσαν να συμφωνήσουν για ένα μέρος της μεταξύ τους οριοθέτησης. Θα ήταν μια συμφωνία, όμως, που θα ακύρωνε σε μεγάλο βαθμό τις προβλέψεις του τουρκολιβυκού συμφώνου και θα αναγνώριζε την εγκυρότητα των ελληνικών θέσεων.
Φυσικά μία τμηματική συμφωνία θα μπορούσε να ερμηνευτεί από την Τουρκία ως φόβος από την ελληνική πλευρά, με συνέπεια την αύξηση της πίεσης προς την χώρα μας.
Επίσης θα ερμηνευόταν ως μια επιθετική ενέργεια και άρα επιστρέφουμε στο εάν και κατά πόσο η αιγυπτιακή κυβέρνηση είναι διατεθειμένη τώρα να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.
Ο ρόλος του Ισραήλ και της Γαλλίας
Ιδιαιτέρως σημαντικό θεωρείται και το ταξίδι του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Ισραήλ εντός του Ιουνίου, καθώς πραγματοποιείται σε μία χρονική συγκυρία όπου «παίζονται» πολλά στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο Κ. Μητσοτάκης θα μεταβεί στο Ισραήλ μαζί με αρκετούς υπουργούς και θα επιδιώξει να υπάρξει ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των δύο χωρών αλλά και ευθεία καταδίκη των τουρκικών προκλήσεων και του φόβου θερμού επεισοδίου .
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον απόηχο της τουρκικής προκλητικότητας και του παραλίγο θερμού επεισοδίου, υπήρξε χθες, μία τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του υπουργού Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου με τη Γαλλίδα ομόλογό του Φλοράνς Παρλί.
Η Αθήνα θεωρεί πως είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν οι πολύτιμοι σύμμαχοι της χώρας μας, όπως η Γαλλία, προκειμένου να ανακοπούν οι παράνομες και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα οι ΗΠΑ έχουν στείλει πολλαπλά μηνύματα προς την Τουρκία, δείχνοντας ότι παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Απέναντι στην εμπρηστική ρητορική της γειτονικής χώρας περί ερευνών και γεωτρήσεων σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απάντησε πως «όλα τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα με την ηπειρωτική χώρα, όπως ορίζει το διεθνές δίκαιο θαλασσών».
Μία δήλωση που επανέλαβε χθες και ο πρεσβευτής στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ ενώ ανέφερε πως «το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης δεν μπορεί να αφαιρέσει τίποτα από την Ελλάδα», ενώ το χαρακτήρισε «μη βοηθητικό» και «προκλητικό».
Εν κατακλείδι
Το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου φαντάζει πιθανότερο σήμερα από ότι πριν δύο μέρες. Κάθε δράση της Ελλάδας πάντα έχει αντίδραση από την Τουρκία.
Η γραμμή μεταξύ επιτυχίας κι αποτυχίας είναι λεπτή, ωστόσο παρατηρούμε κινητικότητα από την ελληνική πλευρά.
Οι επόμενες μέρες είναι κρίσιμες για το μέλλον των θαλασσίων συνόρων μας.