Το δημόσιο χρέος και ο κίνδυνος για τα ασφαλιστικά ταμεία | Το τέχνασμα της Κυβέρνησης

Το κρατικό μας χρέος στις 31.12.2012 ήταν 305,5 δις €, ενώ στις 31.12.2023 εκτοξεύθηκε στα 406,5 δις € – γεγονός που σημαίνει πως αυξήθηκε έκτοτε, σε 11 χρόνια, κατά 101 δις € (όλοι οι αριθμοί προέρχονται από τα επίσημα δελτία χρέους του ΟΔΔΗΧ)!

Στις 31.12.2019 ήταν 356 δις €, ενώ στις 31.12.2023 έφτασε στα 406,5 δις € – οπότε μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια , αυξήθηκε κατά 50,5 δις € (όσο σε επτά προηγουμένως)!

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται τώρα πως τα ταμειακά διαθέσιμα της στα τέλη του 2023 ήταν 33,6 δις € – εκ των οποίων τα 15,7 δις € αποτελούν το μαξιλάρι που δεν επιτρέπεται να αγγιχθεί (9 δις € από τη δόση του ESM, τα 3 δις € από εκδόσεις ομολόγων και τα 3,7 δις € από τα υπερπλεονάσματα), ενώ τα υπόλοιπα 17,9 δις € μετρητά.

Έως πρόσφατα (2022), αυτά τα μετρητά (=ταμειακά διαθέσιμα) κατά την κυβέρνηση, χρησιμοποιούνταν στα repos (=συμφωνίες επαναγοράς) – ενώ σήμερα λέει πως υπάρχουν στα ταμεία του κράτους. Το πρώτο μεγάλο ερώτημα που προκύπτει εδώ είναι γιατί η κυβέρνηση διατηρεί 17,9 δις € στα ταμεία του κράτους (εάν τα διατηρεί), τα οποία βέβαια κοστίζουν τόκους, αφού υπάρχει η ρεζέρβα των 15,7 δις €;

Δημόσιο χρέος | Σε πτωτική τροχιά | «Πιστωτικά θετικό γεγονός» η μεγάλη υπερκάλυψη | Οι επενδυτές δεν φοβούνται τι θα συμβεί μετά το 2032

Αφαιρώντας δε αυτά τα διαθέσιμα στο σύνολο τους από το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης (=κεντρικού κράτους και οργανισμών του δημοσίου), η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως το καθαρό χρέος που απομένει είναι μόλις 323 δις €! (356,6 δις – 33,6 δις).

Τα repos τώρα που εμφανίζονταν την 31.12.23 ήταν 54,5 δις €, τα οποία προέρχονταν από τους οργανισμούς του δημοσίου – ενώ τα αντίστοιχα repos στις 31.12.2014 ήταν μόλις 8,6 δις € και στις 31.12.2019 είχαν αυξηθεί στα 28,9 δις €.

Δηλαδή, το 2014 μειωνόταν το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης που μετράει στις αγορές κατά 8,6 δις € με εσωτερικό δανεισμό, το 2019 κατά 28,9 δις και τώρα κατά 54,5 δις € – με αποτέλεσμα, η διαφορά μεταξύ του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης και του χρέους του Κεντρικού κράτους, να έχει κυριολεκτικά απογειωθεί.

Έτσι μειώνεται τεχνητά το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, αφού δεν υπολογίζεται το ενδοκυβερνητικό – σημαίνει όμως επίσης πως η κυβέρνηση χρησιμοποιεί όλα τα αποθεματικά των ταμείων των οργανισμών του δημοσίου, από τους οποίους δανείζεται αντί από τις αγορές.

Υπήρχαν αλήθεια ανέκαθεν αυτά τα αποθεματικά; Πώς αυξάνονται σε τέτοιο βαθμό; Είναι δικά τους καθαρά, μήπως τα έχουν δανεισθεί ή απλά χρωστούν σε άλλους; Με χρήματα των ασφαλιστικών ταμείων στηρίζει η κυβέρνηση τις τράπεζες;

Αυτά τα αποθεματικά είναι κυρίως των ασφαλιστικών ταμείων και του νέου ΤΕΚΑ (=κρατική επικουρική ασφάλιση);

Mπορεί καθώς δεν έχουμε βρει κάπου την απάντηση.

Ενδεχομένως να προερχονται από τα ταμεία των νοσοκομείων και άλλων ΝΠΔΔ – εξ ου και δεν πληρώνουν τους προμηθευτές τους.

Με το παραπάνω τέχνασμα λοιπόν, δηλαδή δανειζόμενη η κυβέρνηση από τους οργανισμούς του δημοσίου αντί από τις αγορές όλο και περισσότερα, όπως από τα ασφαλιστικά ταμεία, αυξάνεται μεν το κρατικό μας χρέος, αλλά όχι το δημόσιο που χρησιμοποιούν ως κριτήριο οι αγορές, όσον αφορά το δείκτη χρέος/ΑΕΠ.

Επομένως, πρόκειται για έναν επικίνδυνο εξωραϊσμό της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας μας – με την έννοια πως το κράτος δεν χρωστάει 356,6 δις, με αποτέλεσμα το χρέος/ΑΕΠ να εμφανίζεται στο 162%, αλλά 406,5 δις ή 185%. Εύλογα, αφού είναι χρέη και τα δάνεια που παίρνει το κράτος από τα ασφαλιστικά ταμεία – εφόσον πρέπει να επιστραφούν.

Σε κάθε περίπτωση, το κράτος μας δεν οφείλει μόνο 356,6 δις € αλλά 406,5 δις € – ενώ ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ δεν είναι 162% (161,9% για την ακρίβεια) αλλά 185%, αφού τα δάνεια από τους ασφαλιστικούς κλπ. οργανισμούς μέσω repos, πρέπει να επιστραφούν και δεν ανήκουν στο κράτος.

Μπορεί βέβαια να μειωθεί λογιστικά το χρέος, εάν χρησιμοποιηθούν τα 15,7 δις € του μαξιλαριού και ένα μέρος των 17,9 δις € που έχει στα ταμειακά του διαθέσιμα το δημόσιο – εάν τα έχει και δεν πρόκειται επίσης για δανεικά των ταμείων. Γιατί λοιπόν δεν το κάνει η κυβέρνηση; Γιατί να πληρώνουμε τόκους για όλα αυτά τα χρήματα;

Εχουν ρυθμιστεί

Καθησυχαστικός για την πορεία του ελληνικού χρέους εμφανίστηκε προσφάτως σε επενδυτικό συνέδριο και ο Δημήτριος Τσάκωνας, γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), τονίζοντας πως όλα έχουν ρυθμιστεί, δεν υπάρχει κανένας φόβος για το τι θα συμβεί μετά το 2032, οπότε και λήγει η περίοδος χάριτος, εξηγώντας ότι υπάρχουν πολλά μαξιλάρια για την αντιμετώπιση του αβέβαιου. Υποστήριξε ότι η διάρθρωση του ελληνικού χρέους είναι ελκυστική και προσέθεσε πως το απόλυτο ύψος του χρέους όχι μόνο δεν θα ανέβει, αλλά μπορεί να βαίνει και μειούμενο, ειδικά από τη στιγμή που τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι ίσα με τους ταμειακούς στόχους, ενώ θα συνεχιστούν και οι πρόωρες αποπληρωμές των διμερών δανείων (GLF) του πρώτου μνημονίου (ύστερα από 5,29 δισ. ευρώ πέρυσι, αναμένονται και άλλες στην περιοχή των 5 δισ. ετησίως εφέτος και τα επόμενα δύο χρόνια).