28η Οκτωβρίου: Ο τύπος του 1940 κι οι Ιταλοί φωτογραφίζουν τον Πόλεμο και σιωπούν

Λένε πολλοί:

–Μα καλά τόσο δύσκολο ήταν να σκεφτεί ένας από τους διευθυντές των εφημερίδων τη μία λέξη που χρειαζόταν για πρωτοσέλιδο εκείνο το πρωινό της 28^ης Οκτωβρίου;

ΠΟΛΕΜΟΣ!  

Καμία εφημερίδα δεν βγήκε με πρωτοσέλιδο αυτή τη λέξη. Όλες διάλεξαν ολόκληρες προτάσεις για να πουν αυτό που φώναζαν λίγες ώρες αργότερα οι εφημεριδοπώλες για να… ξεπουλήσουν τη πραμάτεια τους:

ΠΟΛΕΜΟΣ!

Τώρα με χρονική απόσταση 80 χρόνων παρά κάτι καταλαβαίνουμε την αμηχανία των διευθυντών και των επιτελών. Η Ιταλική επίθεση ήταν μια πραγματικότητα που φόβιζε. Τα πρωτοσέλιδα με τις πολλές λέξεις στο τίτλο μπορεί να περιέχουν κορώνες για την αποτελεσματική απόκρουση του εισβολέα (για νίκη ούτε λόγος…), αλλά κατά βάθος δείχνουν την αγωνία για το αύριο. Κι όπως απέδειξε η Κατοχή που ήρθε λίγους μήνες αργότερα όλοι, η σχεδόν όλοι, φρόντιζαν για το… αύριο.

Άλλωστε εκείνο τον Οκτώβριο του 1940 ο τύπος είχε συνηθίσει να είναι υποταγμένος. Η δικτατορία Μεταξά είχε συμπληρώσει τέσσερα χρόνια και δύο μήνες στην εξουσία. Είχε καταφέρει να πάρει με το μέρος της τους περισσότερους δημοσιογράφους κι αυτοί που δεν τη συμπαθούσαν έπρεπε να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της εποχής.

28η Οκτωβρίου:Πόσοι ήταν οι Ιταλοί και πόσοι οι Έλληνες; -Αυτός είναι ο νονός του ΟΧΙ και του ΑΕΡΑ

Παράλληλα το καθεστώς είχε ευνοήσει την έκδοση… δικών της εφημερίδων. Η λογοκρισία ήταν πανταχού παρούσα. Οι εφημερίδες πριν τυπωθούν έστελναν στο Υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού που είχε δημιουργήσει με επικεφαλής τον Θεολόγο Νικολούδη, τα τελικά κείμενα όλης της ύλης τους. Εφ΄όσον αυτά έπαιρναν έγκριση πήγαιναν στο τυπογραφείο. Παράλληλα από το 1938 λειτουργούσε το «Μητρώο Τύπου» όπου καταγραφόταν η συμπεριφορά όλων των εντύπων απέναντι στο καθεστώς.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο όπου τα «απαγορεύεται» ήταν λιγότερα από τα «επιτρέπεται» έπρεπε να λειτουργήσουν οι εφημερίδες. Κι όσο κι αν φαίνεται απίστευτο ο πόλεμος απελευθέρωσε τις γραφίδες, απογείωσε τη φαντασία κι οι εφημερίδες της περιόδου Νοεμβρίου ’40-Απριλίου ’41 σφύζουν από ζωντάνια. Παρά τις δυσκολίες αυτή είναι η καλύτερη περίοδός τους.

Οι Ιταλοί φωτογραφίζουν τον Πόλεμο και σιωπούν

Για πολλά χρόνια ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ήταν θέμα ταμπού στην ιταλική ιστοριογραφία. Η άνοδος του Μουσολίνι και η πτώση του κυριαρχούσαν αφήνοντας στο σκοτάδι τις τρεις πολεμικές του εκστρατείες, σε Αιθιοπία, Αλβανία και Ελλάδα. Κι όμως χιλιάδες ήταν οι Ιταλοί νεκροί κι ακόμα περισσότεροι οι Ιταλοί τραυματίες, και περισσότεροι οι ακρωτηριασμένοι από τα κρυοπαγήματα.

Ακόμα και τα οπτικά ντοκουμέντα της ήττας κρύφτηκαν και άρχισαν να βγαίνουν δειλά – δειλά στη δεκαετία του ’60 και του ’70 όταν οι γείτονές μας αποφάσισαν να μιλήσουν ανοιχτά και για τα λάθη τους.

Κι εκεί οι πρώτες απόπειρες συνάντησαν τις αντιδράσεις που αντιμετωπίζει και στην Ελλάδα όποιος θέλει να μιλήσει ανοιχτά για θέματα που «καίνε». Τον  κατηγορούν για κομμουνιστή («εαμοβούλγαρος», η αγαπημένη τους φράση και εσχάτως «ζαίος») και τον κατατάσσουν στους εθνικούς μειοδότες. Συνήθως αυτοί που κάνουν φασαρία ανήκουν ιδεολογικά στους συνεργάτες των κατακτητών είτε αυτοί ήταν Ιταλοί, είτε Γερμανοί, ακόμα και Βούλγαροι. Ο δωσιλογισμός του στηρίζεται στην απόκρυψη της αλήθειας. Στη συσκότιση των γεγονότων, έτσι ώστε οι επόμενες γενιές να μην ξέρουν τι ακριβώς έγινε και να αναπαράγουν αυτά που τους.. σερβίρουν.

Η ιταλική οπτική στο πόλεμο του ’40 περνά και από τις φωτογραφίες. Οι περισσότερες είναι προπαγανδιστικές. Σε κανένα πόλεμο στην πρώτη γραμμή δεν πάνε φωτορεπόρτερ που μπορούν να επιλέξουν τι θα φωτογραφήσουν. Ολες οι εικόνες περνούν από αυστηρή λογοκρισία. Απαγορεύεται η αποτύπωση νεκρών στρατιωτών ακόμη και αντιπάλων. Δεν χρειάζεται να γίνει συνειρμός στους πολίτες που έχουν συγγενείς στο μέτωπο.

ευχαριστούμε το pasatempos που είναι η πηγή του άρθρου