Κατά τον Πολωνό πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι, η Ομάδα Visegrad (που συνασπίζει τη χώρα του, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχική Δημοκρατία) έχει γίνει αναπόσπαστο στοιχείο της ερυωπαϊκής αρχιτεκτονικής.
Και ο Ούγγρος ομόλογός του Βίκτορ Όρμπαν διαπίστωσε από την πλευρά του ότι η “ομάδα των τεσσάρων” έχει ακόμη μέλλον. Διαβεβαιώσεις οπωσδήποτε αναγκαίες, διότι όλο και περισσότεροι σχημάτιζαν το τελευταίο διάστημα την εντύπωση ότι ισχύει το αντίθετο.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Η συνάντηση κορυφής που είχαν την Πέμπτη οι ηγέτες της Ομάδας Visegrad στο Κόσιτσε της Σλοβακίας ήταν μια επιχείρηση “θεραπείας των πληγών”. Η ακύρωση των αντίστοιχων συναντήσεων που είχαν προγραμματισθεί τους προηγούμενους μήνες σε επίπεδο υπουργών Άμυνας και προέδρων κοινοβουλίων εικονογραφεί χαρακτηριστικά τις εντάσεις που έχουν οικοδομηθεί στο εσωτερικό της ομάδας.
Κύρια αιτία για αυτό αποτελεί η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση και δη η απόκλιση της Ουγγαρίας του Όρμπαν σε ό,τι αφορά τη διακοπή των οικονομικών σχέσεων με τη χώρα του Πούτιν. Δεν θα πρέπει ωστόσο να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τριβές προκύπτουν από πολλές άλλες κατευθύνσεις. Η επανεισαγωγή από την Τσεχία συνοριακών ελέγχων στα σύνορά της με τη Σλοβακία, με στόχο τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Υπάρχουν όμως και τα φαντάσματα του παρελθόντος. Τα έφερε αυτά εμφατικά στο προσκήνιο η εμφάνιση του Βίκτορ Όρμπαν στον ποδοσφαιρικό αγώνα Ελλάδας-Ουγγαρίας την Κυριακή στη Βουδαπέστη με κασκόλ το οποίο εξεικόνιζε τη “Μεγάλη Ουγγαρία”. Αυτήν που στην Συνθήκη του Τριανόν το 1920 έχασε τα δύο τρίτα του εδάφους της.
Μπροστά στις επίσημες καταγγελίες περί “αλυτρωτισμού” και “αναθεωρητισμού” που ξεσήκωσε αυτή η εμφάνιση σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ουκρανία, ο Όρμπαν επιχείρησε να υπεκφύγει υποστηρίζοντας ότι “άλλο πράγμα είναι η πολιτική και άλλο το ποδόσφαιρο” και ότι “η Εθνική Ομάδα της Ουγγαρίας παίζει για όλους τους Ούγγρους, είτε ζουν εντός Ουγγαρίας είτε όχι”.
Ο προεδρεύων, πάλι, της Ομάδας Visegrad, Σλοβάκος πρωθυπουργός Έντουαρντ Χέγκερ αντιμετώπισε την κατάσταση με χιούμορ, δωρίζοντας στον Όρμπαν κατά την άφιξή του στο Κόσιτσε ένα νέο κασκόλ, διότι “έρχεται χειμώνας” και αυτό που έχει ο ομόλογός του είναι παλιό. “Ζήτω η σλοβακο-ουγγρική φιλία!” σχολίασε ο Όρμπαν μέσω Twitter.
Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο ανάλαφρα ούτε το φαινόμενο υπήρξε μεμονωμένο. Το καλοκαίρι του 2019 είχε προκύψει και πάλι διπλωματικό επεισόδιο, όταν σε ιστοσελίδα που διαχειρίζεται το ουγγρικό πρωθυπουργικό γραφείο αναρτήθηκε ο (προσφιλής, όπως αποδεικνύεται, στους κυβερνώντες) χάρτης της Μεγάλης Ουγγαρίας.
Υπενθυμίζεται ότι η Ουγγαρία των Αψβούργων περιλάμβανε περιοχές που σήμερα ανήκουν στην Ρουμανία (Τρανσυλβανία και Βανάτο), την Ουκρανία (Υπερκαρπαθία), την Κροατία (πλην Δαλματίας), την Αυστρία (Μπύργκερλαντ), τη Σερβία (Βοϊβοντίνα) και το σύνολο της Σλοβακίας. Σε πολλές από αυτές τις περιοχές παραμένουν ογκώδεις ουγγρικές μειονότητες, στις οποίες η Βουδαπέστη χορήγησε στις αρχές του αιώνα μας το δικαίωμα να αποκτήσουν την υπηκοότητα της Ουγγαρίας.
Το ότι στο εσωτερικό της Ε.Ε. (και μάλιστα μιας υπο-ομάδας της που εμφανίστηκε με πολλές φιλοδοξίες στο προσκήνιο) μπορεί να υποκρύπτονται εδαφικές διεκδικήσεις είναι κάτι το οποίο αντιβαίνει την ίδια τη σύλληψη της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Και αποτελεί ασυγχώρητο εφησυχασμό το να θεωρεί κανείς ότι τα “απωθημένα” της ιστορίας δεν είναι δυνατό να επιστρέψουν σε συγκυρίες που θα τα καθιστούν εκ νέου επίκαιρα.
Μια τέτοια συγκυρία αποτελεί ακριβώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος όχι μόνο τραυματίζει την αρχή του απαραβίαστου των συνόρων εν γένει, αλλά ανοίγει την όρεξη σε χώρες με μειονότητες στην Δυτική Ουκρανία (όπως η Ουγγαρία) ή με ιστορικούς δεσμούς με αυτήν (όπως η Πολωνία) να οραματίζονται μελλοντικές περιπέτειες στα ανατολικά τους, σε περίπτωση κατάρρευσης της ουκρανικής κρατικής υπόστασης.
Άλλωστε ο ηγεμονισμός της Πολωνίας, με την αναβίωση μεσοπολεμικών πολιτικών σχεδίων του τύπου των Τριών Θαλασσών (Ευξείνου, Βαλτικής, Αδριατικής), αποτελεί άλλο ένα μυστικό των κραδασμών στο εσωτερικό της Ομάδας Visegrad. Χαρακτηριστικό επίσης είναι και το γεγονός ότι η Ουγγαρία καλλιεργεί το τελευταίο διάστημα τους δεσμούς της με την Αυστρία και την (εκτός Ε.Ε.) Σερβία, στο πλαίσιο μιας νέας “τριμερούς”, που παρακάμπτει την Ομάδα Visegrad.
Προς το παρόν, όλες αυτές οι χώρες με ανησυχία παρατηρούν την καταστροφή των ουκρανικών υποδομών από τις ρωσικές δυνάμεις, η οποία σαφώς αποβλέπει στην δημιουργία ενός νέου προσφυγικού κύματος προς τα δυτικά. Η Ομάδα Visegrad που “έλαμψε” με την άκαμπτη στάση της στα θέματα της μετανάστευσης από τον Νότο (η οποία ελάχιστα την έθιγε) θα πρέπει να προετοιμαστεί για ενδεχομένως κατακλυσμιαίες εισροές από πλησιέστερες, φίλιες περιοχές.