Έκπληκτοι οι καταναλωτές έρχονται αντιμέτωποι με τεράστιες ανατιμήσεις σε σχέση με την περυσινή καλοκαιρινή σεζόν οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν ακόμη και το 30% χωρίς να λείπουν και τα ακραία παραδείγματα διπλασιασμού των τιμών. Με δεδομένο ότι τα γαλακτοκομικά πρωταγωνίστησαν στον κύκλο αυξήσεων των προηγούμενων μηνών, όλο το βάρος έχει μεταφερθεί τώρα στο αγαπημένο προϊόν του καλοκαιριού.
Ο πύραυλος που πέρυσι κόστιζε 2,2 ευρώ, φέτος πωλείται προς 3 ευρώ, ενώ στα 3 ευρώ έχει εκτοξευτεί και η τιμή στο μεγάλο ξυλάκι.
Τα φθηνότερα παγωτά (π.χ γρανίτες) που πέρυσι διατίθονταν προς 50 λεπτά φέτος κοστίζουν ένα ευρώ και το ερώτημα πότε επιτέλους θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση (ή έστω η σταθεροποίηση) της τιμής των τροφίμων.
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, -ενδεχομένως και στα στοιχεία του πληθωρισμού του Μαΐου που ανακοινώνονται σε λίγες ημέρες, αναμένεται να αποτυπωθεί αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Αυτό όμως δεν σημαίνει πτώση των τιμών. Σημαίνει ότι θα γίνει σύγκριση των φετινών τιμών με τις αντίστοιχες περυσινές οι οποίες είχαν ήδη ξεκινήσει να ανεβαίνουν με μεγάλη ταχύτητα από πέρυσι τον Μάιο.
Εκπρόσωποι του κλάδου των supermarkets αλλά και των εταιρειών παραγωγής τροφίμων, τοποθετούν την έναρξη της διαδικασίας αποκλιμάκωσης του λογαριασμού του supermarkets στο δεύτερο εξάμηνο και κυρίως προς το τέλος του χρόνου.
Προβλέπουν ότι η διαδικασία θα εξελιχθεί σε δύο στάδια:
- 1. Στο πρώτο στάδιο θα επανέλθουν με μεγαλύτερη ένταση οι “προσφορές” μέσω των οποίων θα υπάρξει έμμεση πίεση των τιμών προς τα κάτω. Τα supermarket καταγράφουν πλέον σημαντική μείωση στον όγκο των πωλήσεών τους λόγω των πολύ υψηλών τιμών η οποία κατά μέσο όρο κινείται στην περιοχή του 5%.
- 2. Σε δεύτερο στάδιο θα αρχίσουν οι μειώσεις στις ονομαστικές τιμές. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει πρακτικά να εξαντληθούν τα αποθέματα που μπήκαν στις αποθήκες με πολύ υψηλές τιμές. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν από το φθινόπωρο. Δείκτης για το πότε ακριβώς θα ξεκινήσει η πτώση των τιμών στην λιανική, θα είναι τα τιμολόγια χονδρικής τα οποία και θα δείξουν σε ποια επίπεδα τιμών θα γεμίσουν μετά το καλοκαίρι οι αποθήκες των supermarkets.
Προϋποθέσεις για μείωση των τιμών στην χονδρική έχουν πλέον αρχίσει να δημιουργούνται. Πρώτον διότι έχουν υποχωρήσει οι τιμές των καυσίμων (άρα και το μεταφορικό κόστος), και δεύτερον διότι έχει αρχίσει να μειώνεται η ζήτηση κάτι που αναγκάσει και τις αλυσίδες supermarkets να αντιδράσουν.
Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν είναι προφανές ότι το πρόβλημα των πολύ υψηλών λογαριασμών του supermarkets θα παραμείνει και για τους επόμενους μήνες. Επίσης, από τον επόμενο μήνα, οι καταναλωτές θα μείνουν και χωρίς την ενίσχυση του market pass το οποίο καλύπτει την περίοδο μέχρι τον Ιούλιο.
Ήδη έχουν εξοφληθεί όσοι επέλεξαν την καταβολή σε τραπεζικό λογαριασμό ενώ εκκρεμούν ακόμη δύο δόσεις για όσους επέλαξαν την ψηφιακή κάρτα. Να σημειωθεί πάντως ότι ο πρωθυπουργός έχει ήδη αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο για παράταση του market pass και για το δεύτερο εξάμηνο.
Εφόσον λοιπόν σχηματίσει κυβέρνηση στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, είναι πλέον πολύ πιθανό να υπάρξει ανανέωση του market pass και για το β’ εξάμηνο ή τουλάχιστον για το γ’ τρίμηνο. Το μέτρο θα κοστίσει περί τα 300 εκατ. ευρώ ανά τρίμηνο και τέτοιος δημοσιονομικός χώρος είναι εξαιρετικά πιθανό ότι θα δημιουργηθεί.
Με συνεχιζόμενες πληθωριστικές τάσεις συνεχίζουν να κινούνται τα ταχυκίνητα καταναλωτικά αγαθά (FMCG), τα οποία διατίθενται από τα καταστήματα των ελληνικών σούπερ μάρκετ.
Στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων αγοράς, Circana (πρώην IRI), δείχνουν ότι ο τζίρος στο διάστημα του πρώτου τριμήνου (έως και τον Μάρτιο του 2023) και σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, κινείται ανοδικά φτάνοντας στα 2,22 δισεκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με τα 2,05 δισεκατομμύρια ευρώ της περσινής χρονιάς στην περίοδο αναφορά. Τα στοιχεία της Circana δείχνουν ότι στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου του 2023, η αύξηση των τιμών ανέρχεται σε ποσοστό 10%.
Βλέποντας τις επιμέρους mega-κατηγορίες αγαθών, τη μεγαλύτερη μέση αύξηση τιμής κατέγραψαν στο τρίμηνο τα προϊόντα περιποίησης σπιτιού με +14,5%, ακολούθησαν τα προϊόντα ατομικής περιποίησης και υγιεινής με 10,1% και τα τρόφιμα με 9,2%.
Ειδικότερα, η αύξηση των πωλήσεων FMCG σε αξία στην περίοδο αυτή ήταν 8,5%, ωστόσο οι πωλήσεις τεμαχίων ήταν μειωμένες κατά -1,3% και η αύξηση της τιμής μονάδας, όπως προαναφέραμε αυξημένη κατά 10%. Να σημειωθεί πως σε ό,τι αφορά τις επιμέρους βασικές κατηγορίες των πωλούμενων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ, μείωση πωλούμενων ποσοτήτων σε τεμάχια στο τρίμηνο κατά 1,8% παρουσίασαν τα τρόφιμα, ανοδικά κινήθηκαν τα είδη ατομικής υγιεινής με 2,5% και πτωτικά τα προϊόντα περιποίησης σπιτιού με -0,9%.
Συνεχιζόμενα ανοδικά συνεχίζουν να κινούνται οι πωλήσεις των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία ουσιαστικά είναι τα προϊόντα που παράγει η βιομηχανία με τη μορφή του φασόν για λογαριασμό και με τη μάρκα ή το λογότυπο της εκάστοτε αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου 2023, το ποσοστό πωλήσεών τους επί του συνόλου πωλήσεων ταχυκίνητων προϊόντων, από 17,7% που ήταν πριν από έναν χρόνο, άγγιξε το 19%.
Προωθητικές ενέργειες και μειώσεις τιμών για να κρατήσουν τους καταναλωτές
Δεν είναι τυχαίο μάλιστα το γεγονός ότι κάποιες επιχειρήσεις – βιομηχανίες παραγωγής προϊόντων έχουν επιλέξει να πραγματοποιήσουν προωθητικές ενέργειες και προσφορές στα ράφια των σούπερ μάρκετ, μία κίνηση με πρόσκαιρο αποτύπωμα στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του εκάστοτε καταναλωτή. Πιο μόνιμο χαρακτήρα έχουν οι μειώσεις τιμών, τις οποίες ωστόσο δεν μπορεί να υποστηρίξει το σύνολο των βιομηχανιών, παρά μόνο όσοι έχουν σημαντικά περιθώρια κέρδους και δύνανται να χάσουν μέρος αυτών των περιθωρίων, προκειμένου να ξανακερδίσουν τους χαμένους όγκους πωλήσεων, οι οποίοι μειώθηκαν λόγω της ακρίβειας.
Τα τρόφιμα σέρνουν τον χορό των ανατιμήσεων λόγω εκτοπίσματος στην αγορά
Το πιο χαρακτηριστικό όμως εύρημα των στοιχείων αυτών, είναι ότι στο φετινό τετράμηνο όλες οι βασικές κατηγορίες προϊόντων κινούνται ανοδικά ως προς το τζίρο τους. Πιο συγκεκριμένα, τα τρόφιμα κερδίζον πωλήσεις 7,7%, τα προϊόντα ατομικής υγιεινής και περιποίησης ποσοστό 12,9% και τα προϊόντα περιποίησης σπιτιού, ποσοστό 13,5%.
Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι αυτός που κρατάει σε ανοδική τροχιά τις πωλήσεις των ταχυκίνητων αγαθών στα σούπερ μάρκετ, παρά το γεγονός ότι εμφανίζει τη μικρότερη αύξηση της αξίας πωλήσεων σε σχέση με τις άλλες δύο βασικές κατηγορίες. Ωστόσο είναι η κατηγορία αγαθών με τη μεγαλύτερη συμμετοχή, σε ποσοστό 81,7%, στο σύνολο του τζίρου των ταχυκίνητων προϊόντων. Σημειώνουμε ότι η συμμετοχή των προϊόντων περιποίησης σπιτιού στο τζίρο των ταχυκίνητων αγαθών είναι μόλις 7,6% και των προϊόντων ατομικής υγιεινής στο 8,9%.
Αυτό που φαίνεται από τα ίδια στοιχεία, είναι ότι ο Μάρτιος ήταν ο μήνας με τη μικρότερη αύξηση τζίρου στο σύνολο των ταχυκίνητων αγαθών, σε ποσοστό 3,5%, όταν είχαν προηγηθεί ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος του 2023 με ποσοστά 6,9% και 17% σε σύγκριση με τους αντίστοιχους περσινούς μήνες.
Οι κατηγορίες με τη μεγαλύτερη αύξηση τζίρου (τρίμηνο 2023 vs τρίμηνο 2022)
Ατομική υγιεινή: 14,9%
Λοιπά καθαριστικά προϊόντα σπιτιού: 14,1%
Απορρυπαντικά ρούχων: 13,2%
Γαλακτοκομικά: 12,1%
Προϊόντα προσωπικής υγιεινής: 10,8%
Σνακ: 10,4%
Μη αλκοολούχα ποτά: 7,1%
Διακύμανση των πωλήσεων σε τεμάχια (τρίμηνο 2023 vs τρίμηνο 2022)
Συσκευασμένα τρόφιμα: -3,9%
Σνακ: 3,1%
Γαλακτοκομικά: -3,8%
Κατεψυγμένα τρόφιμα: -3,6%
Μαγειρικά συμπληρώματα, μπαχαρικά: -6,8%
Μη αλκοολούχα ποτά: 2,4%
Αλκοολούχα ποτά: 1,7%
Προσωπική φροντίδα και ομορφιά (π.χ. καλλυντικά): 1,6%
Προσωπική υγιεινή (π.χ. οδοντόκρεμες): 3,4%
Απορρυπαντικά ρούχων: -1%
Απορρυπαντικά σπιτιού: -0,7%