Κίνα | Η κινεζική οικονομία σκοντάφτει ακόμα περισσότερο μέσα στην ομίχλη της πανδημίας

H οικονομική μηχανή της Κίνας έχει βιώσει μεγάλες αναταράξεις τους τελευταίους μήνες, πληγωμένη από τα lockdown που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης της Covid-19. Οι πωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν. Πολλά καταστήματα και εστιατόρια σε ορισμένες πόλεις έκλεισαν, μερικά ίσως για καλό. Η ανεργία των νέων ανέβηκε…

Από τους Chris Buckley και Alexandra Stevenson/New York Times

Η επιβράδυνση έχει πυροδοτήσει αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα της αυστηρής στρατηγικής της Κίνας για την εξάλειψη σχεδόν όλων των λοιμώξεων που αφορούν την Covid-19, καθώς, όπως υποστηρίζεται από το Πεκίνο, οι συνέπειες της θεραπείας είναι χειρότερες από το κοινωνικό και οικονομικό κόστος των ίδιων των περιορισμών. Ωστόσο, σε μια πρόσφατη επίσκεψη στη Wuhan, την πόλη όπου πρωτοεμφανίστηκε -σύμφωνα με τη Δύση- η πανδημία, ο ηγέτης της Κίνας, Xi Jinping, είπε ότι η καταστολή της Covid παραμένει πρωταρχικής σημασίας.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

«Θα ήταν προτιμότερο να έχουμε έναν μικρό προσωρινό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη, αντί να αφήσουμε την ασφάλεια και την υγεία του κόσμου να υποφέρει», τόνισε ο Xi. Υπογράμμισε επίσης την ανάγκη προστασίας των ηλικιωμένων ενηλίκων καθώς και των παιδιών από τη μόλυνση και προειδοποίησε τους αξιωματούχους να μην δείξουν σημάδια κούρασης από τον σκληρό πόλεμο δυόμισι ετών κατά της Covid. «Η επιμονή», είπε, «είναι νίκη».

Αυτή η άπιαστη νίκη επί της Covid έχει γίνει πιο δύσκολη εξαιτίας της ταχέως μεταδιδόμενης παραλλαγής Omicron -και της υποπαραλλαγής της, BA.5, οι πρώτες εγχώριες περιπτώσεις της οποίας εμφανίστηκαν την περασμένη εβδομάδα στην Κίνα- που ξεφεύγει από τις πολλές «άμυνες» της χώρας.

Ένα μήνα αφότου η Σαγκάη ήρε το lockdown σε όλη την πόλη, νέες περιπτώσεις Covid εμφανίστηκαν εκεί τις τελευταίες ημέρες, ωθώντας τους αξιωματούχους να διατάξουν πολλούς από τους 25 εκατομμύρια κατοίκους της πόλης να υποβληθούν σε τεστ. Η επαρχία Anhui, στην ανατολική Κίνα, επέβαλε την εξ αποστάσεως εργασία σε δύο κομητείες και η γειτονική επαρχία Jiangsu, μια βιομηχανική πόλη, προσπαθεί να περιορίσει τις νέες μολύνσεις. Η Xi’an, μια πόλη 13 εκατομμυρίων κατοίκων, έχει κλείσει σχολεία και πολλές επιχειρήσεις μετά από μια πρόσφατη έξαρση.

Όπως το να κυνηγάς μύγες με ένα φτυάρι, η στρατηγική της Κίνας για την Covid μπορεί να είναι αποτελεσματική, αλλά και δαπανηρή και αμφιλεγόμενη. Συνεπάγεται το κλείδωμα πολυκατοικιών, γειτονιών ή ακόμα και ολόκληρων πόλεων για ημέρες ή εβδομάδες προκειμένου να εξαλειφθούν ακόμη και ελάχιστα κρούσματα. Ως αποτέλεσμα, η επιμονή του Xi στην μηδενική Covid, ή «δυναμικό μηδέν» όπως το αποκαλεί το Πεκίνο, έχει ρίξει μια ανησυχητική σκιά στις οικονομικές προσδοκίες της χώρας.

Η κινεζική κυβέρνηση έχει προγραμματίσει να δημοσιεύσει τα κύρια οικονομικά στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους την Παρασκευή. Σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg, οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι η κινεζική κυβέρνηση θα αναφέρει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε περίπου 1% το δεύτερο τρίμηνο, σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα. Αν πράγματι συμβεί έτσι, θα πρόκειται για μια μεγάλη μείωση από την αύξηση κατά 4,8% του πρώτου τριμήνου και είναι πιθανό να θέσει απρόσιτο τον στόχο ανάπτυξης του 5,5% της κυβέρνησης για όλο το τρέχον έτος.

«Η αβεβαιότητα είναι ο κύριος παράγοντας που βλάπτει την εθνική μας οικονομική ανάπτυξη», είπε ο Yang Weimin, οικονομολόγος που συμβουλεύει την κινεζική κυβέρνηση, σε μια ομιλία του στα τέλη Ιουνίου προς τους κατασκευαστές ακινήτων, επικαλούμενος ερωτήσεις σχετικά με την Covid και τα μέτρα πρόληψης της πανδημίας. Επεσήμανε επίσης την επιφυλακτικότητα των επενδυτών μετά από τα μέτρα κατά των εταιρειών που κατηγορούνται για κατάχρηση της κυριαρχίας τους στην αγορά, παραβίαση των ρυθμιστικών αρχών ή την «προσβολή επίσημων ηθικών κωδίκων». «Η αβεβαιότητα είναι ο μεγάλος εχθρός της οικονομικής δράσης», πρόσθεσε ο Yang.

Ο Xi θέλει τους αξιωματούχους να σβήνουν τις εστίες Covid, ενώ παράλληλα να στηρίζουν την οικονομία. Στη Wuhan, επισκέφτηκε ένα εργοστάσιο εξοπλισμού λέιζερ, χαιρετίζοντας τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και επισκέφθηκε μια γειτονιά που έχει προωθηθεί ως μοντέλο αποτελεσματικών ελέγχων κατά της πανδημίας.

Στην πράξη, οι Κινέζοι αξιωματούχοι αγωνίζονται με τις αποκλίνουσες απαιτήσεις των ελέγχων της Covid και της οικονομικής ανάκαμψης. Οι προκύπτουσες πιέσεις επηρεάζουν την Κίνα μήνες πριν από το συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος, όταν ο Xi είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κερδίσει άλλη μια πενταετή θητεία ως ηγέτης του κόμματος, εδραιώνοντας την ιδιότητά του ως πιο ισχυρού ηγέτη του από τον Deng Xiaoping και Mao Zedon.

Το Πεκίνο έχει προσπαθήσει σκληρά να τονώσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των επιχειρηματιών και των καταναλωτών, ώστε να ξοδεύουν, να επενδύουν και να ταξιδεύουν. Ωστόσο, οι τοπικοί αξιωματούχοι, αντιμέτωποι με την απειλή απόλυσης λόγω παραλείψεων στους ελέγχους της πανδημίας, συχνά επιβάλλουν πρόσθετους ελέγχους και περιορισμούς στους ταξιδιώτες και τις μεταφορές, αυξάνοντας τις διαταραχές και την αβεβαιότητα.

«Συχνά, οι επικεφαλής διαφορετικών τμημάτων και εταιρειών παρακολουθούν μια συνάντηση το πρωί για την ενίσχυση της “μηδενικής covid” και μετά, το απόγευμα, σε μια συνάντηση για την οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Wu Qiang, ανεξάρτητος πολιτικός σχολιαστής για θέματα του Πεκίνου. «Η πίεση είναι μέσα στο μοντέλο του ίδιου του Xi για τη διακυβέρνηση της χώρας», είπε. «Οι πιέσεις προέρχονται πραγματικά από αυτόν».

Τα τελευταία δύο χρόνια, πολλοί Κινέζοι έχουν αποδεχτεί τους περιορισμούς της Covid ως ενοχλητικούς αλλά απαραίτητους. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες εμφανίζονται όλο και πιο δυσαρεστημένοι ως προς τα lockdown, τους ελέγχους και τις αβεβαιότητες, ειδικά όταν έχουν δάνεια, ενοίκια και μισθούς να πληρώσουν.

«Η τοπική κυβέρνηση είπε με βεβαιότητα ότι θα έφτανε στο μηδέν (covid) σε μισό μήνα, αλλά από την αρχή πίστευα ότι αποκλείεται να συμβεί αυτό», είπε ο Wang Yongguan, ο οποίος βγάζει τα προς το ζην με αρμολόγηση τοίχων, στην κομητεία Sixian της επαρχίας Anhui, η οποία μπήκε σε lockdown. Ανησυχεί επίσης για την ύφεση στις πωλήσεις κατοικιών. «Αυτή η χρονιά δεν θα είναι καλή. Δεν ήταν από το ξεκίνημα της ήδη».

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, που προσπαθούν να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών, φοβούνται επίσης ότι θα κατηγορηθούν ότι υπονόμευσαν τις πολιτικές του Xi για την εκκαθάριση εταιρειών που κατηγορούνται για κακοτεχνίες και απερίσκεπτες επενδύσεις, δήλωσε ο Christopher K. Johnson, πρόεδρος του China Strategies Group, επικαλούμενος συνομιλίες με αξιωματούχους στο Πεκίνο. «Θέλει πραγματικά το αφεντικό να υποχωρήσει σε κάποιες από αυτές τις καταστολές ή είναι προσωρινό;» είπε ο Johnson αναφερόμενος στον Xi. «Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα».

Οι Κινέζοι ηγέτες ανησυχούν επίσης ότι μια βαθιά επιβράδυνση της οικονομίας θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνική δυσαρέσκεια, μια ανησυχία που μεγεθύνεται από το επικείμενο συνέδριο του κόμματος. Οι αξιωματούχοι δέχονται ιδιαίτερη πίεση για να περιορίσουν την ανεργία, η οποία μεταξύ των κατοίκων των πόλεων ηλικίας 16 έως 24 ετών αυξήθηκε στο 18,4% τον Μάιο, σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής της Κίνας. Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια απόφοιτοι κολεγίων, αριθμός ρεκόρ, συμμετέχουν φέτος στην αναζήτηση εργασίας. Άλλοι θα καταφύγουν στο μεταπτυχιακό.

Ακόμη και στο Πεκίνο, το οποίο έχει αποφύγει το lockdown σε όλη την πόλη, επιβάλλοντας περιορισμένης έκτασης περιορισμούς, οι επιχειρήσεις περνούν δύσκολα. Ο Wang Jing είπε ότι το εστιατόριό του, σε ένα στενό που συνήθως είναι γεμάτο με τουρίστες, έχει χάσει περισσότερο από το 90% του εισοδήματός του τον Μάιο, όταν το Πεκίνο απαγόρευσε το φαγητό σε εστιατόρια. Τα όρια χαλάρωσαν στις αρχές Ιουνίου, αλλά μόνο το ένα τρίτο περίπου των εργασιών επανήλθε.

«Αυτή η χρονιά είναι σίγουρα η πιο δύσκολη που είχαμε», είπε. «Όλοι οι σερβιτόροι μου είναι μαζί μου για περισσότερα από 10 χρόνια. Έχουν μικρούς και μεγάλους να φροντίσουν, και περιμένουν να βγάλω τους μισθούς. Πώς θα μπορούσα να τους απολύσω;» αναρωτήθηκε.

Ωστόσο, η Κίνα δείχνει πλεόν να οδεύει προς κάποιους συμβιβασμούς. Οι αξιωματούχοι μείωσαν στο μισό τις ημέρες καραντίνας που επιβλήθηκαν σε διεθνείς ταξιδιώτες και τις στενές επαφές για να προσπαθήσουν να μειώσουν μέρος της αναταραχής. Ο Xi και ο πρωθυπουργός, Li Keqiang, υπαινίχθηκε επίσης εμμέσως ότι η ετήσια ανάπτυξη μπορεί να είναι χαμηλότερη από τον στόχο του 5,5% που έθεσε η κυβέρνηση νωρίτερα φέτος. Ορισμένοι πρώην αξιωματούχοι και σύμβουλοι πολιτικής δήλωσαν ανοιχτά ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται περισσότερη σαφήνεια στις εντολές προκειμένου να διατηρήσουν μια οικονομική ανάκαμψη.

«Οι καρδιές μας δεν μπορούν να καβαλούν πάνω στα κύματα και να χτυπούν πάνω-κάτω. Αυτό είναι κακό για την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη», είπε ο Hu Deping, πρώην αντιπρόεδρος του Γενικού Επιμελητηρίου Βιομηχανίας και Εμπορίου, σε ομιλία του σε Κινέζους ιδιοκτήτες ιδιωτικών επιχειρήσεων τον Ιούνιο. «Οι επιχειρηματίες θα αποκτήσουν εμπιστοσύνη μόνο όταν δεν υπάρχουν αντιφάσεις στην πολιτική».

Ακόμα κι αν η Κίνα είναι σε θέση να περιορίσει την Covid χωρίς να θέσει τις μεγάλες πόλεις της σε lockdown, η συσσωρευμένη αβεβαιότητα ωθεί ορισμένες εταιρείες να επανεξετάζουν τα σχέδιά τους. Για τη Citrosuco, μια βραζιλιάνικη εταιρεία παραγωγής χυμών, οι δουλειές πήγαιναν καλά μέχρι που η Σαγκάη έκλεισε τον Απρίλιο. Τα δοχεία της, με παγωμένο χυμό πορτοκαλιού, βρίσκονται καιρό στο λιμάνι της πόλης, δήλωσε ο Joshua Lim, γενικός διευθυντής της εταιρείας στην πόλη. Ο εκτελωνισμός και η μεταφορά των αποστολών χυμών στις αποθήκες, που συνήθως διαρκεί τρεις ή τέσσερις ημέρες, χρειάζονται πλέον δύο εβδομάδες, είπε ο Lim. Τα αφεντικά της Citrosuco στη Βραζιλία άρχισαν ήδη να επανεκτιμούν τις προοπτικές της Κίνας, είπε.

«Κάνουν ερωτήσεις όπως το, πώς μπορούμε να προστατεύσουμε καλύτερα την επιχείρησή μας» είπε. «Αν επενδύσουμε τώρα, πότε θα έρθει η απόσβεση και ποιοι άλλοι κίνδυνοι θα μας τυφλώσουν;».