Navtex στο Λακωνικό Κόλπο | O «σκιώδης στόλος» του Πούτιν | Όλο το «μυστικό εμπόριο»

Navtex στο Λακωνικό Κόλπο | O «σκιώδης στόλος» του Πούτιν | Όλο το «μυστικό εμπόριο»

Τα “γκρι” πλοία αποτελούν μια ειδική κατηγορία στον κόσμο των ναυτιλιακών μεταφορών. Πρόκειται για πλοία που, παραβιάζοντας το πλαίσιο κυρώσεων από τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, δραστηριοποιούνται στη μεταφορά πετρελαίου από χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν, η Βενεζουέλα και η Βόρεια Κορέα. Αυτά τα πλοία αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η δραστηριότητά τους μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για το θαλάσσιο οικοσύστημα.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Σύμφωνα με την ανάλυση του ναυλομεσιτικού οίκου BRS Shipbrokers, τα “γκρι” πλοία αυξήθηκαν περίπου κατά 17% από το τέλος του 2023. Σήμερα, υπάρχουν 787 τέτοια πλοία, που αντιστοιχούν στο 8,5% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων (εξαιρουμένων των χημικών δεξαμενόπλοιων).

Επιπλέον, οι ναυλομεσίτες αναφέρουν ότι υπάρχουν 711 πλοία που εμπλέκονται στο εμπόριο, παρά τις κυρώσεις, αντιπροσωπεύοντας το 13% του συνολικού εν ενεργεία στόλου. Αυτά τα πλοία, με χωρητικότητα άνω των 34.000 dwt, αποτελούν μια πρόκληση για τις ρυθμιστικές αρχές και τις κυβερνήσεις. Η αφαίρεσή τους από τις αγορές θα μπορούσε να προκαλέσει ανοδικό σπιράλ για τα tankers, προκαλώντας ένδεχομένως οικονομικό σοκ1.

Δημοσιογράφοι του Bloomberg βρέθηκαν τον Σεπτέμβριο στην περιοχή του Λακωνικού Κόλπου, παρακολουθώντας δύο πετρελαιοφόρα «με σκουριασμένα κύτη και αθροιστική ηλικία 57 ετών» να μεταφορτώνουν πετρέλαιο. Η ταυτότητα των πλοιοκτητών και της εμπλεκόμενης ασφαλιστικής εταιρείας είναι άγνωστα, ενώ η σημαία υπό την οποίαν πλέουν θεωρείται ως «πολύ υψηλού κινδύνου». Άγνωστος παρέμενε και ο τελικός προορισμός των ρωσικών καυσίμων που εμπορεύονταν τα δύο πλοία.

Πιο ύποπτες καθιστά τις κινήσεις των δύο πλοίων το γεγονός ότι τα ψηφιακά συστήματα εντοπισμού έδειχναν ένα από αυτά, το 26 ετών πλοίο Turba να πλέει πάνω από τέσσερα μίλια μακριά από το σημείο στο οποίο βρισκόταν. Την ημέρα μάλιστα που οι δημοσιογράφοι του Bloomberg βρέθηκαν στον Λακωνικό Κόλπο περισσότερα από δώδεκα παρόμοια πλοία, «μέρος ενός τεράστιου σκιώδους στόλου», όπως υπογραμμίζει το οικονομικό πρακτορείο, έπλεαν σε κοντινή απόσταση εμπλεκόμενα ή αναμένοντας να εμπλακούν στην ίδια διαδικασία.

@bloombergoriginals #Oil from #Russia is being delivered to #China and #India after being secretly transferred between tankers off southern Greece. Alex Longley spots one of the world's most notorious vessels in the Laconian Gulf. Watch more on Bloomberg Investigates via the link in our bio. #worldnews #politics #geopolitics ♬ original sound – Bloomberg Originals

Το πλαφόν

Το Bloomberg υπογραμμίζει ότι το πλαφόν που επέβαλε η G7 στο ρωσικό πετρέλαιο, με θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής στα 60 δολάρια ανά βαρέλι, δημιούργησε μια επικερδή επιχείρηση για δεκάδες μεσάζοντες και «γκρίζες» ναυτιλιακές εταιρείες. Υπενθυμίζεται ότι τα μέλη της G7 και η Αυστραλία εισήγαγαν το πλαφόν τον Δεκέμβριο του 2022, με στόχο να συμπιέσουν τα έσοδα της Ρωσίας διακόπτοντας την πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως οι δυτικές ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες για οποιοδήποτε φορτίο του οποίου η τιμή υπερέβαινε το όριο των 60 δολαρίων ανά βαρέλι.

Ενώ τα μέτρα είχαν κάποια αρχική επιτυχία, η Ρωσία κατάφερε να ανταπεξέλθει δημιουργώντας τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» γερασμένων πετρελαιοφόρων για να παρακάμψει τις δυτικές αγορές. Η εμπλοκή γερασμένων, αγνώστου ταυτότητας πλοίων στη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου αυξάνει τους κινδύνους περιβαλλοντικής καταστροφής, ενώ το Κρεμλίνο εξακολουθεί να εισπράττει δισεκατομμύρια μέσω της εξαγωγής πετρελαίου στους νέους του μεγάλους πελάτες, την Ινδία και την Κίνα.

Ειδικοί προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει άμεσα οργανωμένη διεθνής παρέμβαση για να σταματήσει αυτού του είδους το εμπόριο, ο «γκρίζος» παγκόσμιος στόλος θα αυξηθεί και θα αποτελέσει δομικό χαρακτηριστικό του διεθνούς εμπορίου.

Δοσοληψίες ανοιχτά του Γυθείου

Όσον αφορά τα τεκταινόμενα στον Λακωνικό Κόλπο, λίγο έξω από την πόλη του Γυθείου, οι ελληνικές αρχές  – σύμφωνα με το Bloomberg – υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να εμποδίσουν τις δοσοληψίες με το ρωσικό πετρέλαιο, καθώς η μεταφορά από πλοίο σε πλοίο πραγματοποιείται έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Σημειώνεται ότι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) έχει ζητήσει παρέμβαση για να διακοπεί αυτή η δραστηριότητα, προειδοποιώντας – μεταξύ άλλων – για τους κινδύνους που ενέχει η μεταφορά πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.

Πάντως, όπως σημειώνει το οικονομικό πρακτορείο, η Ισπανία κατάφερε εντός του 2023 να διακόψει μία αντίστοιχη δραστηριότητα, αφήνοντας την Ελλάδα να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση.

Όπως, δε, τονίζεται στο δημοσίευμα, «λειτουργώντας υπό το ανώτατο όριο τιμών, τα ελληνικής ιδιοκτησίας πλοία διακίνησαν φέτος περισσότερο ρωσικό πετρέλαιο από ό,τι οι ανταγωνιστές τους από οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη χώρα, εκτός από την ίδια τη Ρωσία». Οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατάφεραν να συνεχίσουν το εμπόριο ρωσικού πετρελαίου χωρίς να παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ «αφού οι διπλωμάτες της χώρας άσκησαν με επιτυχία πιέσεις σε άλλα κράτη μέλη για να αμβλύνουν τα μέτρα που διαφορετικά θα περιόριζαν τη δυνατότητα των ναυλωτών να συναλλάσσονται με τη Ρωσία». Έτσι, «τα ελληνικά πλοία έχουν μεταφέρει το 20% του συνόλου των φορτίων πετρελαίου της Ρωσίας μέχρι στιγμής [σ.σ, ως τις αρχές Δεκεμβρίου] το 2023 και σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών της».

Turba και Simba

Ο εντοπισμός των Turba και Simba – των δύο πλοίων που εμπλέκονται στην παράνομη μεταφορά φορτίου στα ανοικτά των ελληνικών ακτών τον Σεπτέμβριο – αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας έρευνα του Bloomberg που εκτεινόταν από το Καμερούν στην Εσθονία, τα Νησιά Μάρσαλ, τις Σεϋχέλλες, τη Σρι Λάνκα, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ουκρανία.

Ο ΙΜΟ φιλοξενεί μια βάση δεδομένων των πλοίων, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που είναι εγγεγραμμένες ως ιδιοκτήτριες και των σημαιών υπό τις οποίες πλέουν. Και τα δύο πλοία που εντόπισαν οι δημοσιογράφοι του Bloomberg στον Λακωνικό Κόλπο έπλεαν υπό τη σημαία του Καμερούν, του μοναδικού κράτους του οποίου η σημαία θεωρείται «πολύ υψηλού κινδύνου» από το Μνημόνιο Συνεννόησης των Παρισίων για τον έλεγχο του κράτους του λιμένα, που παρακολουθεί τα πρότυπα ασφάλειας της ναυσιπλοΐας.

Το οικονομικό πρακτορείο αναζήτησε στοιχεία για την εταιρεία ασφάλισης των δύο πλοίων χωρίς αποτέλεσμα.

Ευρωπαϊκή ναυτιλία και «σκιώδης στόλος»

Σημειώνεται ότι τον Σεπτέμβριο το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) είχε παραθέσει στοιχεία από τα οποία προέκυπτε ότι η Ρωσία εξακολουθεί να βασίζεται στην ευρωπαϊκή ναυτιλία για τη μεταφορά του πετρελαίου της, παρόλο που οι προμήθειες της χώρας υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια τιμών που έχει θέσει η Ομάδα των Επτά.

Περίπου τα δύο τρίτα του ρωσικού αργού και πετρελαϊκών προϊόντων μεταφέρονταν με πλοία που είναι ασφαλισμένα ή ανήκουν σε χώρες που εφαρμόζουν ανώτατα όρια τιμών που επιβλήθηκαν από τη G-7 και τους συμμάχους της.

Πέραν των ευρωπαϊκών εταιρειών, η Ρωσία βασίζεται και στον διαβόητο «σκιώδη στόλο» που στις αρχές του 2023 εκτιμώταν ότι αριθμούσε ήδη 600 πλοία.

Μια οικονομία 11 δισ. δολαρίων

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το Bloomberg, από τα επίσημα στοιχεία των τελωνείων στην Ινδία προκύπτει ότι η τιμή που καταβλήθηκε για το ρωσικό πετρέλαιο ήταν κατά μέσο όρο 72 δολάρια το βαρέλι φέτος μέχρι. Αυτό είναι 12 δολάρια υψηλότερο από τις τιμές που δηλώνονται στο σημείο εξαγωγής στη Ρωσία. Τα στοιχεία της Argus Media, που χρησιμοποιούνται για την ενημέρωση της πολιτικής της G-7, δείχνουν ότι η διαφορά αυτή παρατηρείται ήδη από τον Μάρτιο. Δεδομένου ότι η Ρωσία εξήγε σχεδόν 3,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα φέτος, γύρω από τη διακίνηση του ρωσικού πετρελαίου σε τιμές άνω του πλαφόν έχει δημιουργηθεί μια οικονομία 11 δισ. δολαρίων. Κάποια από αυτά αντιπροσωπεύουν πιθανότατα νόμιμα έξοδα μεταφοράς, αλλά σχεδόν όλα περνούν από ανώνυμους εμπόρους ή άγνωστες ναυτιλιακές εταιρείες.

Η Navtex στο Λακωνικό Κόλπο και ο «σκιώδης στόλος» του Πούτιν

Μία navtex με ισχύ από την 1η έως τις 9 Μαΐου δεσμεύει την περιοχή του Λακωνικού Κόλπου που συμπίπτει με διεθνή ύδατα για ασκήσεις του Πολεμικού Ναυτικού. Ως εκ τούτου η συγκεκριμένη περιοχή κλείνει και η πρόσβαση στα εμπορικά πλοία αποκλείεται για το διάστημα που η navtex είναι σε ισχύ.

Ο Λακωνικός Κόλπος έμεινε εκτός της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, που έγινε στο Ιόνιο μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο το 2021. Ως εκ τούτου η Ελλάδα ασκεί κυριαρχία έως τα έξι ναυτικά μίλια. Από εκεί και πέρα οι ελληνικές Αρχές, δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν κανένα έλεγχο ή νηοψία σε εμπορικά πλοία, πέραν των έξι ναυτικών μιλίων, εκτός και αν αυτά πλέουν υπό ελληνική σημαία.

Λακωνικός Κόλπος

Αποτέλεσμα είναι ο Λακωνικός Κόλπος να έχει εξελιχθεί σε ένα σημαντικό κόμβο όσον αφορά το «ξέπλυμα» ρωσικού πετρελαίου, μετά την επιβολή των κυρώσεων στη Μόσχα, που ακολούθησαν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Το θέμα της μεταφόρτωσης του ρωσικού πετρελαίου σε πλοία που δεν υπόκεινται στις κυρώσεις της Δύσης απέναντι στη Ρωσία, στην περιοχή του Λακωνικού Κόλπου, που εδώ και δύο χρόνια έχει γίνει ρουτίνα, έχει αναδειχθεί σε σειρά ρεπορτάζ διεθνών ΜΜΕ, όπως το Bloomberg.

Τρυπα στις κυρώσεις

Πιο συγκεκριμένα η περιοχή είχε αναδειχθεί σε μία «τρύπα» στις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, καθώς πετρελαιοφόρα μεγάλης ηλικίας, μη ταυτοποιήσιμης ιδιοκτησίας και ύποπτης σημαίας δένουν το ένα δίπλα στο άλλο προκειμένου να μεταφορτώσουν ρωσικό πετρέλαιο.

Με αυτόν τον τρόπο μεγάλες ποσότητες πετρελαίου καταφέρνουν να περάσουν κάτω από τα ραντάρ των κυρώσεων που έχει επιβάλει η G7 στις πωλήσεις πετρελαίου προερχόμενου από τη Ρωσία, με στόχο να πλήξει τη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του Κρεμλίνου.

Δημοσιογράφοι του Bloomberg βρέθηκαν τον Σεπτέμβριο στην περιοχή του Λακωνικού Κόλπου, παρακολουθώντας δύο πετρελαιοφόρα «με σκουριασμένα κύτη και αθροιστική ηλικία 57 ετών» να μεταφορτώνουν πετρέλαιο. Η ταυτότητα των πλοιοκτητών και της εμπλεκόμενης ασφαλιστικής εταιρείας είναι άγνωστα, ενώ η σημαία υπό την οποίαν πλέουν θεωρείται ως «πολύ υψηλού κινδύνου». Άγνωστος παρέμενε και ο τελικός προορισμός των ρωσικών καυσίμων που εμπορεύονταν τα δύο πλοία.

Ο «σκιώδης στόλος» του Πούτιν

Εκτενές ρεπορτάζ σχετικά με την μετάγγιση ρωσικού πετρελαίου σε πλοία αδιευκρίνιστων στοιχείων στα ανοιχτά του Λακωνικού Κόλπου, με προφανή στόχο την παράκαμψη των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, φιλοξένησε και η Süddeutsche Zeitung, υπό τον τίτλο: «Ο σκιώδης στόλος του Πούτιν» (2/5/2024).

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ που αναδημοσιεύθηκε από την Deutsche Welle τα τάνκερ βρίσκονται «σε απόσταση τουλάχιστον έξι ναυτικών μιλίων από τις ακτές, άρα σε διεθνή ύδατα. Εκεί διεκπεραιώνουν τις σκιώδεις συναλλαγές με το πετρέλαιο, στο οποίο η Δύση έχει επιβάλει κυρώσεις. STS-Transfer αποκαλείται αυτό που συμβαίνει στην ορολογία του κλάδου, δηλαδή μετάγγιση ship to ship. Το πετρέλαιο μεταφέρεται από το ένα πλοίο στο άλλο και από εκεί στις θάλασσες του κόσμου».

Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα «οι ειδικοί του Center for the Study of Democracy εκτιμούν ότι έως και το 25% του διυλισμένου πετρελαίου που εισάγει η Ευρώπη, εξακολουθεί να προέρχεται από τη Ρωσία.

Η εταιρεία συμβούλων Windward υπολογίζει ότι ο σκιώδης στόλος του Πούτιν περιλαμβάνει πλέον 1.400 πλοία (…) Σε βιντεοκλήση ο Κρέιγκ Κένεντυ, ερευνητής του Χάρβαρντ που ασχολείται με την ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας, κάνει λόγο για έναν ‘στόλο παράκαμψης των κυρώσεων. Λέει ότι από το καλοκαίρι του 2022 η Μόσχα, παράλληλα με την κρατική ναυτιλιακή εταιρεία Sowkomflot, έχει δημιουργήσει αυτόν τον στόλο, αγοράζοντας ή ναυλώνοντας δεξαμενόπλοια».

Ρουτίνα

Αυτή η πρακτική έχει εξελιχθεί σε ρουτίνα στην περιοχή, με αποτέλεσμα να μην προκαλεί καν εντύπωση στους κατοίκους, που παρακολουθούν δεκάδες δεξαμενόπλοια να περιμένουν τη σειρά τους στη θάλασσα.

Αυτό ακριβώς το «ξέπλυμα» ρωσικού πετρελαίου, φαίνεται ότι πλήττει η navtex για ασκήσεις του Πολεμικού Ναυτικού στο Λακωνικό Κόλπο, με ισχύ από 1η Μαΐου έως 9 Μαΐου η οποία εκδόθηκε από το σταθμό του Ηρακλείου και έχει ως εξής:

ZCZC QA48

301550 UTC APR 24
STATHMOS IRAKLEIO AR.MIN. 378/24
NOTIO ANATOLIKI PELOPONNISOS
LAKONIKOS KOLPOS
ASKISEIS APO POLEMIKO NAFTIKO
APO 010700 UTC MECHRI 091500 UTC MAI 24
STIN PERIOCHI POY PERIKLEIETAI APO TA STIGMATA:
36 40.70B – 022 40.60A
36 33.40B – 022 48.90A
36 23.10B – 022 49.90A
36 23.00B – 022 35.00A
36 32.90B – 022 34.90A
APOFYGI DIELEYSIS ANOTERO PERIOCHIS
AKYROSI MINYMATOS STIS 091600 UTC MAI 24
NNNN

Ξεπερνώντας μέσω αυτής της δέσμευσης το γεγονός ότι η Ελλάδα στην συγκεκριμένη περιοχή που λαμβάνουν χώρα οι μεταφορτώσεις δεν έχει δικαιοδοσία ελέγχου.

Ερώτημα παραμένει εάν εφόσον το μέτρο πετύχει το σκοπό του, η navtex θα ανανεωθεί.

Τα δεξαμενόπλοια απομακρύνθηκαν

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg με ημερομηνία 3 Μαΐου τα «δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο στα ανοικτά των νότιων ακτών της Ελλάδας έπλευσαν μακρύτερα στη Μεσόγειο μετά την ανακοίνωση ναυτικών ασκήσεων στην περιοχή όπου συνήθως πραγματοποιείται η μετακίνηση φορτίων».

Το Bloomberg υπενθυμίζει ότι «όταν επιβλήθηκαν κυρώσεις στις πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Λακωνικός Κόλπος έγινε σημείο-κλειδί» για την μεταφόρτωση πετρελαίου  μεταξύ πλοίων, προκαλώντας παράλληλα περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με τον κίνδυνο διαρροής πετρελαίου σε έναν γραφικό ευρωπαϊκό κόλπο.

Όπως επισημαίνει το Bloomberg «από τις αρχές αυτού του μήνα, τα πλοία έχουν εγκαταλείψει τον κόλπο και αντ’ αυτού έχουν συγκεντρωθεί ακριβώς στα νότιά του, σύμφωνα με την TankerTrackers.com Inc».

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *