Μόσχα και Άγκυρα βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης. Ούτε οι ίδιοι το περίμεναν ωστόσο Γαλλία και Γερμανία φαίνεται πως έχουν εγγυητές της ρωσοτουρκικής ‘φιλίας’.
Μακρόν και Μέρκελ την Πέμπτη ανέλαβαν να επικοινωνήσουν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και του εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στο Ιντλίπ. Όλοι γνωρίζουμε πως όταν προβάλλεται ο ανθρωπιστικός κίνδυνος, είναι ο διπλωματικός τρόπος για να ζητήσει κάποιος ανάσχεση της προέλασης.
Την Παρασκευή μίλησαν με τον Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος δέχθηκε παραινέσεις να αναλάβει “συγκεκριμένες ενέργειες”, ώστε να σταματήσει η “επιθετικότητα” του συριακού καθεστώτος, σύμφωνα με την τουρκική φρασεολογία.
Μόσχα – Άγκυρα σε τηλεφωνική επικοινωνία
Τέλος υπήρξε επικοινωνία Πούτιν – Ερντογάν με αποτέλεσμα μηδαμινό, αφού καμία πλευρά δεν μετακινήθηκε στις θέσεις της. Ωστόσο προέκυψε τετραμερής. Η συνάντηση των ηγετών της Τουρκίας, της Ρωσίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, όπως την προωθούσαν οι Μέρκελ και Μακρόν, θα λάβει χώρα στις 5 Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη. Θυμίζει, λένε οι αναλυτές, το προηγούμενο της “σύνθεσης Νορμανδίας” (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ουκρανία) για την επίλυση της ουκρανικής κρίσης.
Πού κατέληξαν οι επαφές;
Τι μπορούμε να βγάλουμε ως συμπέρασμα. Αφενός μεν είναι εμφανής η αδυναμία του Ερντογάν να υλοποιήσει την απειλή που είχε εκφράσει προς τη Δαμασκό. Απειλούσε με μεγάλη τουρκική στρατιωτική επιχείρηση, εάν μέχρι τέλους Φεβρουαρίου δεν έχει υπάρξει άρση της περικύκλωσης των τουρκικών φυλακίων στην Ιντλίμπ. Φυσικά απαιτούσε και υποχώρηση των συριακών δυνάμεων στις θέσεις που κατείχαν πριν την έναρξη της προέλασής τους, δηλαδή στη γραμμή που οριοθετούσε η ρωσο-τουρκική συμφωνία του Σότσι το 2018.
Βασικά όμως Γαλλία και Γερμανία βλέπουν την αδυναμία του Ερντογάν μπροστά στη Ρωσία, όπως ο Ερντογάν επιθυμεί.
O Ερντογάν κινείται συγκρουσιακά;
“Το να αναμετρηθούμε με τη Ρωσία δεν είναι ούτε η πρόθεση ούτε ο στόχος μας, Είναι εκτός συζήτησης .Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες για να αποφύγουμε κάτι τέτοιο”. Αυτό δήλωσε μιλώντας στο CNN Türk ο Χουλουσί Ακάρ. Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας, το θεμελιώδες για την Άγκυρα είναι να συμμορφωθεί με την εκεχειρία το καθεστώς της Δαμασκού και να πάψει να διαπράττει σφαγές. Την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος της Τουρκίας κάνει λόγο για πόλεμο. Στη διεθνή διπλωματία αποφεύγεται δημοσίως η χρήση αυτής της λέξης, λόγω της βαρύτητάς της.
4+1 λόγοι για να μη χαλάσουν οι ρωσουτουρκικές σχέσεις
Ο Σερκάν Ντεμίρτας της Hürriyet Daily News επικαλείται ανώτερους Τούρκους αξιωματούχους. Αυτοί αναφέρουν τέσσερις λόγους που υπαγορεύουν την ανάγκη διαφύλαξης της ρωσο-τουρκικής σχέσης:
1, την ασφάλεια των τουρκικών δυνάμεων που σταθμεύουν στην Ιντιλίμπ
2, την ανάγκη προστασίας των αμάχων, ώστε να μην δημιουργηθεί νέο προσφυγικό κύμα
3, την διάσωση της πολιτικής διαδικασίας για την επίλυση του συριακού ζητήματος
4, και κυρίως την αποτροπή μιας βλάβης της ολοένα και στενότερης συνεργασίας με τη Μόσχα σε άλλα πεδία, όπως είναι η ενέργεια και η οικονομία.
Εμείς θα σημειώσουμε κι ένα 5ο σημείο.
5, όσο συνεχίζεται η ρωσοτουρκική κρίση και οι Αμερικανοί είναι απόντες-παρόντες οι Κούρδοι μπορεί να τα βρουν με τη Δαμασκό με άμεσο στόχο την ανάκτηση κουρδικών πόλεων, όπως λ.χ. η Αφρίν, την οποία η Τουρκία κατέλαβε σε προηγούμενη εισβολή της.
Επίσης οι Τούρκοι δεν θέλoυν να εγκαταλείψουν (φρούδες ελπίδες μάλλον) το μικρό ενδεχόμενο Μόσχα και Δαμασκός να έρθουν σε ρήξη.
Η Μόσχα τι λέει;
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως η ρητορική της Μόσχας γίνεται ολοένα και πιο σκληρή. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ανέφερε την Παρασκευή ότι Ρωσία και η Τουρκία συνεχίζουν να συζητούν την κατάσταση, ώστε να μη χρειαστεί να μιλήσουν “για τα χειρότερα σενάρια”. Αυτός είναι ο ευγενικός τρόπος για να μιλήσει κάποιος για θερμό επεισόδιο. ξεκαθάρισε ότι για την Μόσχα τα συριακά στρατεύματα πολεμούν στην Ιντλίμπ εναντίον “τρομοκρατικών οργανώσεων που πραγματοποιούν επιθετικές ενέργειες εναντίον του συριακού στρατού και πρέπει να εξαλειφθούν”.
Η δε καταγγελία του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας ότι η Τουρκία παρέχει υποστήριξη με το πυροβολικό της στους “ανταρτοσυμμορίτες”, εναντίον των οποίων η ρωσική αεροπορία πραγματοποίησε επιδρομές, όταν αυτοί έσπασαν προς στιγμήν την γραμμή άμυνας του συριακού στρατού σε δύο περιοχές της επαρχίας Ιντλίμπ, είναι πρωτόγνωρη για τα συριακά δεδομένα.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα είπε τα εξής. “Το περιστατικό συνιστά παραβίαση της ρωσοτουρκικής συμφωνίας [του Σότσι] για διαχωρισμό της ένοπλης αντιπολίτευσης από τους τρομοκράτες και δημιουργία μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, ενώ διακινδυνεύει περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης σε αυτό το τμήμα της συριακής επικράτειας”.
Πού το πάει η Ρωσία
Βλέπουμε πως η Μόσχα υπενθυμίζει συνέχεια στην Άγκυρα τι έχει δεσμευτεί να κάνει και δεν έχει υλοποιήσει. Ενώ όμως υπενθυμίζει ότι υπάρχει δέσμευση για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας δίνει και διέξοδο στον Ερντογάν ώστε να μην υπάρξει απόλυτη ρήξη των σχέσεων. Η διέξοδος αυτή είναι μία νέα εκεχειρία, που σημαίνει κατάπαυση του πυρός χωρίς να παύει η Άγκυρα να είναι παράγων στη Συρία.
Αυτό όμως δεν μπορεί να το δεχθεί εύκολα η Άγκυρα. Υποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων και των ανταρτών συμμάχων είναι πλήγμα στο γόητρο του Ερντογάν που δεν μπορεί να το δεχθεί εύκολα. Γι αυτό και τώρα προσπαθεί να μπλέξει περισσότερο τους Δυτικούς συμμάχους.
Η νέα προσφυγική κρίση
Τέλος δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει τον παράγοντα της ανθρωπιστικής-προσφυγικής κρίσης. Ο εκπρόσωπος του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA), Γενς Λάρκε, σε συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη την Παρασκευή, υποστήριξε ότι με τις τελευταίες εχθροπραξίες στην Ιντλίμπ έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους περίπου 900.000 άνθρωποι (σε ποσοστό 60% παιδιά) που “έχουν εγκλωβιστεί σε έναν όλο και περισσότερο συρρικνούμενο χώρο”.
Οφείλουμε πάντως να αναφέρουμε ότι το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, που επικαλείται στοιχεία από drones, ανέφερε πως οι πληροφορίες για εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους που εγκαταλείπουν την Ιντλίμπ κατευθυνόμενοι προς την τουρκική μεθόριο λόγω των συγκρούσεων είναι ψευδείς. Μάλιστα κάλεσε την Άγκυρα να επιτρέψει στους κατοίκους να εισέλθουν σε άλλες, ασφαλείς περιοχές της Συρίας.
