Ξεκινάει κι επισήμως το Μουντιάλ του Κατάρ, ίσως το πλέον περίεργο (τουλάχιστον μεταπολεμικά) μιας κι αφενός μεν λαμβάνει χώρα χειμώνα, αφετέρου δε οι καταγγελίες για δωροδοκίες και θανάτους εργατών ήδη το έχουν αμαυρώσει.
Σε αυτόν τον «βωμό», όπως έχουν αποκαλύψει έρευνες, έχει «θυσιάσει» τις ζωές μεταναστών εργατών -τουλάχιστον 6.500 σύμφωνα με τον Guardian, κυρίως από την ινδική υποήπειρο. Και δη υπό το καθεστώς μιας σύχρονης δουλείας.
Υπάρχει πληθώρα καταγγελιών για θανάτους εργατών που δούλεψαν υπό εξοντωτικές συνθήκες καύσωνα και εξαντλητικά ωράρια.
Έτερες έρευνες κατέγραψαν επίσης αυξημένα ποσοστά χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας σε Νεπαλέζους εργάτες που επέστρεψαν από το Κατάρ. Οι περιπτώσεις τους συνδέονται με την πολύωρη εργασία υπό υψηλές θερμοκρασίες και ελλιπή πρόσβαση σε πόσιμο νερό.
Η Ντόχα εν μέρει το διαψεύδει. Κάνει λόγο για μόλις 37 θανάτους κατά τη διάρκεια των μεγαλεπήβολων κατασκευαστικών έργων για το Μουντιάλ και, στον αντίποδα, προτάσσει τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στην εργατική νομοθεσία της.
Όπως ωστόσο διαπιστώνεται, ακόμη και αυτές έχουν μείνει σε μεγάλο βαθμό στα λόγια.
Τα δικαιώματα των γυναικών στο Κατάρ εν τω μεταξύ καταπατούνται. Η ομοφυλοφιλία στο εμιράτο είναι παράνομη. Οι κατηγορίες πέφτουν «βροχή» για φίμωση της ελευθερίας έκφρασης, ακόμη και των αποστολών διεθνών ΜΜΕ που βρίσκονται τώρα στο εμιράτο για να καλύψουν την κορυφαία αθλητική εκδήλωση.
Μέχρι και ο Σεπ Μπλάτερ -που μαζί με τον Μισέλ Πλατινί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις επιτελικές θέσεις τους στη FIFA και τους απαγγέλθηκαν κατηγορίες για απάτη- είπε κατόπιν εορτής ότι το εμιράτο του Κόλπου ήταν μια «κακή επιλογή».
«Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»;
Πρώην κτήση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετέπειτα βρετανικό προτεκτοράτο, το Κατάρ απέκτησε την ανεξαρτησία του μόλις το 1971. Κυριαρχείται ωστόσο από την δυναστεία Αλ Θάνι από τα μέσα του 19ου αιώνα.
Όπως και πολλά άλλα μέρη του Κόλπου, άλλαξε ριζικά με την ανακάλυψη πετρελαίου, το 1939. Σήμερα είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο και μια από τις χώρες με το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Αναλογικά με το γεωγραφικό και πληθυσμιακό του μέγεθος, το αραβικό εμιράτο έχει αποκτήσει δυσανάλογα μεγάλη επιρροή στον κόσμο, κυρίως μέσω του πλούτου του από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα και εν μέρει μέσω του δικτύου Al Jazeera.
Θεωρητικά, αυτό το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο σε χώρα της Μέσης Ανατολής ή/και με μουσουλμανική πλειοψηφία έπρεπε να αποτελεί, έστω και σημειολογικά, μια σπουδαία αλλαγή.
Όμως το Μουντιάλ 2022 «φαντάζει περισσότερο με έναν ανατριχιαστικό ύμνο στο χρήμα και την εξουσία, παρά με μια χαρούμενη γιορτή του αθλήματος», σχολιάζει σε κύριο άρθρο η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Αυτό το σοκ διαρκεί από τον Δεκέμβριο του 2010, όταν ο τότε πρόεδρος της FIFA, Σεπ Μπλάτερ, ανακοίνωσε την ανάθεση του Μουντιάλ 2022 -έναντι των υπόλοιπων υποψηφιοτήτων των ΗΠΑ, της Νότιας Κορέας, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας- στο Κατάρ.
Με πληθυσμό 2,8 εκατομμυρίων -εκ των οποίων μόλις λίγο πάνω από 330.000 είναι Καταρανοί πολίτες- πρόκειται για τη μικρότερη χώρα που έχει φιλοξενήσει ποτέ τη διοργάνωση.
Η ποδοσφαιρική ομάδα του εμιράτου δεν είχε ποτέ προκριθεί σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Η χώρα δεν διέθετε καν κατάλληλα για το Μουντιάλ γήπεδα.
Λόγω του κλίματος στην αραβική χώρα εν τω μεταξύ -όπου η μέση θερμοκρασία το καλοκαίρι είναι πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου- το Μουντιάλ έπρεπε να μετατεθεί χρονικά το χειμώνα, διαταράσσοντας την ποδοσφαιρική σεζόν σε πολλά κράτη, κυρίως του βόρειου ημισφαιρίου.
Το θέμα της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ωστόσο αυτό που σαφώς και ευλόγως κυριαρχεί.
Οι στόχοι του Κατάρ
Μέσα από αυτή τη διοργάνωση εξάλλου το Κατάρ ευελπιστεί ότι θα καταφέρει να βελτιώσει την εικόνα του στη διεθνή σκηνή και κοινή γνώμη, ως μια φιλόξενη «όαση» πολυτελούς ανάπτυξης στη μέση της ερήμου.
Και δη σχεδόν δύο χρόνια μετά την αποκατάσταση των διπλωματικών του σχέσεων με άλλα κράτη του Κόλπου (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν) και άλλες μουσουλμανικές χώρες. Είχαν επιβάλει εμπάργκο από το 2017 στο εμιράτο, κατηγορώντας το επίσημα για υποστήριξη της τρομοκρατίας, ιδίως της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και ανεπίσημα για τις στενές σχέσεις του με το Ιράν, με το οποίο μοιράζεται τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο.
