Χένρι Κίσινγκερ | O σκοτεινός ρόλος στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 | Αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Πέθανε σε ηλικία 100 ετών ο Χένρι Κίσινγκερ, πρώην υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, ο οποίος διέφυγε από τη ναζιστική Γερμανία στα νιάτα του για να γίνει μια από τις πιο επιδραστικές και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της εξωτερικής πολιτικής στην αμερικανική ιστορία.

Για τους Έλληνες ο Κίσινγκερ θα είναι πάντα μία «μαύρη» σελίδα καθώς συνδέεται με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Σαν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ οι ευθύνες του είναι μεγάλες γιατί δεν έκανε τίποτα για να την αποτρέψει, ενώ σύμφωνα με έγκυρες απόψεις ο ρόλος του είναι ακόμα πιο σκοτεινός και η φιλοτουρκική του προσέγγιση συνέβαλε καθοριστικά στην τραγωδία της Κύπρου.

Ο Κίνσιγκερ πέθανε στο σπίτι του στο Κονέκτικατ, ωστόσο, η αιτία θανάτου του δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή.

Η προσωπικότητα του Κίσινγκερ ήταν συνυφασμένη με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Συμβούλευσε δώδεκα προέδρους κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας του, συμπεριλαμβανομένου του Τζο Μπάιντεν, και κέρδισε από κοινού το πιο αμφιλεγόμενο βραβείο Νόμπελ με τον Βορειοβιετναμέζο ομόλογό του Λε Ντουκ Το για τη διαπραγμάτευση του τερματισμού του πολέμου του Βιετνάμ.

Εκτός από τις… επιτυχίες, ο Κίσινγκερ, που μέχρι και το τέλος της ζωής του έκανε παρεμβάσεις για θέματα που απασχολούσαν τον πλανήτη, αποτελούσε «κόκκινο πανί», με τους επικριτές του να απαιτούν για χρόνια να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου.

Η «κληρονομιά» που αφήνει πίσω του στιγματίζεται, όπως αναφέρει ο Guardian, από την περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις προσπάθειές του να προστατεύσει τα αμερικανικά εταιρικά συμφέροντα με κάθε κόστος.

Κατήγγειλαν τον σκοτεινό ρόλο του σε αποφάσεις όπως οι μαζικοί βομβαρδισμοί των ΗΠΑ στην Καμπότζη, ή την αμερικανική υποστήριξη που προσέφερε στον ινδονήσιο δικτάτορα Σουχάρτο, την εισβολή των δυνάμεων στο Ανατολικό Τιμόρ που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 200.000 ανθρώπους το 1975. Την υποστήριξη που παρείχε στην εισβολή στην Αγκόλα από το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική.

Όμως η δράση της CIA στη Λατινική Αμερική, συχνά με προσωπικές του εντολές, ήταν αυτή που αμαύρωσε περισσότερο από καθετί άλλο την εικόνα του: ειδικά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή, η κατάληψη της εξουσίας από τον Αουγούστο Πινοτσέτ και ο θάνατος του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Ενέκρινε επίσης τις υποκλοπές δημοσιογράφων και του προσωπικού του.

Πριν γίνει σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Νίξον ο Κίσινγκερ ήταν ακαδημαϊκός του Χάρβαρντ. Συνεργάστηκε στενά με τον πρόεδρο, ασκώντας επιρροή σε βαρυσήμαντες αποφάσεις σχετικά με τον πόλεμο του Βιετνάμ, συμπεριλαμβανομένων των μυστικών βομβαρδισμών της Καμπότζης το 1969 και το 1970.

Κατάφερε να επιζήσει της πτώσης του Νίξον στο σκάνδαλο Watergate και υπηρέτησε τον Τζέραλντ Φορντ, αποχωρώντας από την κυβέρνηση μετά την εκλογική νίκη του Τζίμι Κάρτερ το 1976. Η πολιτική του Κίσινγκερ απέναντι στη Σοβιετική Ένωση δεν ήταν αρκετά συγκρουσιακή για την κυβέρνηση Ρίγκαν, αποκλείοντας κάθε σκέψη για επιστροφή του στη δεκαετία του 1980.

Η κληρονομιά που αφήνει ο Κίσινγκερ στην πολιτική διαφέρει για δεξιά και αριστερά.

Από τη δεξιά, θεωρείται ένας λαμπρός πολιτικός, ένας αριστοτέχνης διπλωμάτης, ένας εκφραστής της πολιτικής της ισχύος που αναπτύχθηκε προς όφελος της Αμερικής.

Για την αριστερά, ο ρόλος του για τα γεγονότα στη Χιλή, όπου η CIA υποκίνησε την ανατροπή του Σαλβατόρε Αλιέντε θα είναι πάντα «αγκάθι». Το ίδιο ισχύει και για το Πακιστάν, όπου ο ίδιος και ο Νίξον έκλεισαν τα μάτια στη σφαγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Το ίδιο ισχύει και για τη Μέση Ανατολή, την Κύπρο, το Ανατολικό Τιμόρ και πολλά άλλα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο Κίσινγκερ υποστήριξε την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους στην εισβολή της στο Ιράκ. Ένας άλλος υποστηρικτής αυτού του πολέμου, ο δημοσιογράφος Κρίστοφερ Χίτσενς, έγραψε ότι ο Κίσινγκερ θα έπρεπε να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου.

Το κεφάλαιο Βιετνάμ και το αμφιλεγόμενο Νόμπελ ειρήνης

Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν το θέμα που τον στιγμάτισε περισσότερο. Όταν ο πρόεδρος Νίξον ανέλαβε τα καθήκοντά του το 1969 – αφού υποσχέθηκε ένα «μυστικό σχέδιο» για τον τερματισμό του πολέμου – περίπου 30.000 Αμερικανοί είχαν ήδη σκοτωθεί στο Βιετνάμ.

Παρά τις προσπάθειες, όπως αναφέρει το CNN, να μεταφερθούν οι ευθύνες στην κυβέρνηση του Νότιου Βιετνάμ, η αμερικανική εμπλοκή συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης Νίξον – οι επικριτές κατηγόρησαν τον Νίξον και τον Κίσινγκερ ότι επέκτειναν άσκοπα τον πόλεμο – και η εμπλοκή των ΗΠΑ έληξε τελικά με την πτώση της Σαϊγκόν το 1975 και περισσότερους από 58.000 Αμερικανούς νεκρούς.

Σε μια άκρως αμφιλεγόμενη απόφαση, ο Κίσινγκερ μοιράστηκε το Νόμπελ Ειρήνης του 1973 με τον Βορειοβιετναμέζο ομόλογό του Λε Ντουκ Το για τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Παρισιού. Επικαλούμενος την απουσία πραγματικής ειρήνης στο Βιετνάμ, ο Το αρνήθηκε να το παραλάβει και δύο μέλη της επιτροπής Νόμπελ παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το βραβείο.

«Για μένα, η τραγωδία του Βιετνάμ ήταν οι διαιρέσεις που σημειώθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες κατέστησαν, τελικά, αδύνατο να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα συμβατό με τις θυσίες που είχαν γίνει», είχε δηλώσει ο Κίσινγκερ στον Wolf Blitzer του CNN το 2005.

Τα παιδικά χρόνια

Ο ναζισμός σημάδεψε ανεξίτηλα τον νεαρό Γερμανοεβραίο Χάιντς Άλφρεντ Κίσιντζερ, που γεννήθηκε την 27η Μαΐου 1923 στη Φουρτ (Βαυαρία). Στα 15 του έγινε πρόσφυγας και κατέφυγε στις ΗΠΑ μαζί με την οικογένειά του. Αφού απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα στα 20 του χρόνια, θα κατατασσόταν στον στρατό και θα υπηρετούσε στην Ευρώπη, κυρίως στη στρατιωτική αντικατασκοπεία, λόγω των άπταιστων γερμανικών του. Παρασημοφορήθηκε για τη δράση του.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επιθυμώντας διακαώς να συνεχίσει τις σπουδές του, μπήκε στο Χάρβαρντ, πήρε πτυχίο στις διεθνείς σχέσεις, προτού γίνει μέλος του διδακτικού προσωπικού και της διεύθυνσης του πασίγνωστου πανεπιστημίου.

Εκείνη την περίοδο, οι Δημοκρατικοί πρόεδροι Τζον Κένεντι και Λίντον Τζόνσον άρχιζαν να συμβουλεύονται ολοένα συχνότερα τον λαμπρό και ιδιαίτερα φιλόδοξο καθηγητή.

Ο πανεπιστημιακός δεν θα μετατρεπόταν σε παγκόσμια μορφή της διπλωματίας παρά την περίοδο του Ρίτσαρντ Νίξον, όταν αρχικά έγινε σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου και κατόπιν υπουργός Εξωτερικών — κατείχε και τις δύο θέσεις από το 1973 ως το 1975, ενώ παρέμεινε ΥΠΕΞ υπό τον Τζέραλντ Φορντ, ως το 1977.

Ο Κίσινγκερ, πέρα από το πεδίο της διεθνούς διπλωματίας υπήρξε επί τρία συναπτά έτη πρώτος στη λίστα Gallup για τον «πιο θαυμαστό άνθρωπο». Παράλληλα η προσωπική του ζωή, οι δημόσιες εμφανίσεις και οι νύχτες του στο φημισμένο κλαμπ Studio 54 της Νέας Υόρκης υπήρξαν πολλές φορές στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.

«Το ωραίο με το να είσαι διάσημος είναι ότι αν βαριέσαι τους ανθρώπους, νομίζουν ότι φταίνε αυτοί», είχε πει κάποτε.

Ο Κίσινγκερ αφήνει πίσω του τη σύζυγό του, Νάνσι, δύο παιδιά από τον πρώτο του γάμο, την Ελίζαμπεθ και τον Ντέιβιντ, και πέντε εγγόνια.

Τα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεσκεπάζουν τις ευθύνες του Κίσινγκερ για την τραγωδία της Κύπρου | Τα τηλεγραφήματα του Χένρι Κίσινγκερ τον «μαύρο» Ιούλιο του 1974.

Εμβληματικός διπλωμάτης, αρχιτέκτονας της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, ο Χένρι Κίσινγκερ υπήρξε από τους πιο επιδραστικούς πολιτικούς της αμερικανικής ιστορίας.

Άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 100 ετών στο σπίτι του στο Κονέκτικατ, ωστόσο, η αιτία θανάτου του δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή.

Για την Ελλάδα και την Κύπρο όμως το όνομα του Κίσινγκερ συνδέθηκε με την τουρκική εισβολή το 1974 για τη χαρακτηριστική αδράνειά του ως υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Επίσημα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που πλέον έχουν αποδεσμευθεί αποδεικνύουν τον σκοτεινό ρόλο που διατήρησε ως την τραγωδία της Κύπρου.

Κύπρος| Η στάση της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στη τουρκική εισβολή της Κύπρου το 1974

Σε δημοσίευμα του propago.gr που υπογράφει ο πανεπιστημιακός Θεόδωρος Χαραλάμπους, παρατίθενται αντιπροσωπευτικά τηλεγραφήματα που επιβεβαιώνουν την έγκαιρη γνώση που είχε ο Χένρι Κίσινγκερ για την εισβολή, την αδράνεια και αδιαφορία των ΗΠΑ να παρέμβουν προς την Τουρκία, για αποτροπή της εισβολής, την παραπλάνηση με την επιβολή της «αυτοσυγκράτησης» προς τη Χούντα και αύτη προς την Εθνική Φρουρά, με προφορική διαταγή!

Ακόμη μερίμνησαν όπως μηδενιστή η πιθανότητα εμπλοκής της Ελλάδας στις πολεμικές επιχειρήσεις, με τον εκβιασμό της διακοπής στρατιωτικής βοήθειας (από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα), ενώ δεν έπραξαν το ίδιο προς την Τουρκία που εισέβαλε στην Κύπρο. Ακόμη και για την κατάπαυση του πυρός έγινε συμφωνία, παρασκηνιακά, από τον Κίσινγκερ και τον Ετζεβιτ, αφού είχαν επιτευχθεί οι στόχοι του Τουρκικού Επιτελείου με την εδραίωση του προγεφυρώματος στο πέντε μίλι.

Τηλεγράφημα 19.7.1974, ώρα 06.53 (Παρασκευή): Από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα προς τον Χένρι Κίσινγκερ, τον Τζο Σίσκο και αρκετούς άλλους αποδέκτες αναφορικά με τις πρώτες δηλώσεις του Πρωθυπουργού της Τουρκίας, με την επιστροφή του από το Λονδίνο. Ο πρέσβης αναφέρει σχετικά: «Η αναφορά του Ετσεβίτ για τις «24 ώρες» ίσως συνδέεται εν μέρει με τη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου που έχει προγραμματιστεί για το απόγευμα της 20ης Ιουλίου.

Ωστόσο, πολλοί άλλοι παράγοντες αναμφίβολα παίζουν επίσης ρόλο: 1. Οι στρατιωτικές προετοιμασίες για επέμβαση βρίσκονται τώρα στο αποκορύφωμα και δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ αυτή η κατάσταση χωρίς επιδείνωση. 2. Η πάροδος του χρόνου θα αποδυνάμωνε την πιθανότητα παρέμβασης και αυτό θα μείωνε την πίεση που μπορούν να ασκήσουν οι Τούρκοι για ευνοϊκή λύση για αυτούς. 3.Η καθυστέρηση θα έδινε περισσότερο χρόνο στην Ελληνική πλευρά να προετοιμαστεί για να αντιταχθεί στην παρέμβαση».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 003.30 (Σάββατο): Από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Λευκωσία Ρότζερ Ντέιβις προς τον Χένρι Κίσινγκερ και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και αναφέρει: «Η Ύπατη Αρμοστεία του Ηνωμένου Βασιλείου στην Λευκωσία μόλις ενημερώθηκε από τον Τούρκο Πρέσβη ότι η Κυβέρνηση της Τουρκίας αποφάσισε την στρατιωτική επέμβαση. Μεγάλη Τουρκική Δύναμη βρίσκεται στα ανοιχτά της ακτής και Τουρκικά αεροπλάνα καθ’ οδόν. Αμερικανοί στον Γερόλακκο έχουν δει αεροπλάνα». Και ακολουθεί στις 03.55 νέο τηλεγράφημα που ανέφερε: «Πέφτουν πλέον βόμβες σε Λευκωσία και Κερύνεια».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 04.10 (Σάββατο): Από το AMEMDZSSY-NICOSIA προς τον Κίσινγκερ όπου αναφέρει: «O Υπουργός Εξωτερικών Δημητρίου μόλις μας ενημέρωσε ότι μίλησε με τον Διοικητή της Εθνικής Φρουράς Γεωργίτση που λέει ότι η Εθνοφρουρά δεν θα πυροβολήσει εάν οι Τούρκοι δεν εισβάλουν ή ανοίξουν πυρ. Εάν ωστόσο επιχειρήσουν να εισβάλουν ή να ανοίξουν πυρ, η Εθνική Φρουρά θα αντεπιτεθεί».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 04.22 (Σάββατο): Από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προς την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα και τον Λευκό Οίκο όπου βρισκόταν ο Κίσινγκερ λόγω του σκανδάλου Watergate. Αναφέρεται στην πρώτη παράγραφο του τηλεγραφήματος: «Ο Σίσκο μόλις ανέφερε ότι η Κυβέρνηση της Τουρκίας έχει λάβει οριστική απόφαση να αποβιβάσει δυνάμεις στην Κύπρο, οι πληροφορίες μας είναι οι ίδιες. Θα πρέπει να έρθετε αμέσως σε επαφή με τον Πρωθυπουργό και τον Ιωαννίδη και να τους περάσετε το μήνυμα, από την Τουρκική Κυβέρνηση, ότι τα τουρκικά στρατεύματα δεν θα ανοίξουν πυρ αν δεν το κάνουν οι Έλληνες. Καλούμε τους Έλληνες να επιδείξουν βαθμό αυτοσυγκράτησης».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 06.34 (Σάββατο): Από το τον Ρόμπερτ Ινγκερσολ, Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, προς το ΝΑΤΟ και αριθμό στρατιωτικών αξιωματούχων όπου ανακοινώνεται η έναρξη της Τουρκικής εισβολής. Αναφέρει στην πρώτη παράγραφο: «Πληροφορούμαστε ότι περίπου στις 22.30, 19 Ιουλίου αναφέρθηκε ότι Τουρκική αμφίβια δύναμη προσέγγισε την Κύπρο βόρεια της περιοχής Κερύνειας. Στις 20 Ιουλίου 02.25, ενημερωθήκαμε για την απόφαση της Τουρκίας να αποβιβάσει δυνάμεις στην Κύπρο. Περίπου 2.000 άνδρες αναφέρεται ότι επιβιβάστηκαν σε σκάφη αποβίβασης και αρκετές εκατοντάδες αερομεταφερόμενες δυνάμεις έχουν αναφερθεί ότι έχουν ριχθεί στη Λευκωσία».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 08.54 (Σάββατο): Από το τον Ρόμπερτ Ινγκερσολ, (Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ) προς τις Πρεσβείες των ΗΠΑ στην Αθήνα και Άγκυρα και ζητεί από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα: «Θα πρέπει να ενημερώσετε τους Τούρκους ότι στην Αθήνα είπαν στον Τζο Σίσκο, ότι αν οι Τούρκοι δεν αποσυρθούν αμέσως από το νησί, οι Έλληνες θα κηρύξουν την Ένωση και θα κηρύξουν πόλεμο. Είπαμε στους Έλληνες ότι αν κηρύξουν πόλεμο θα τους κόψουμε κάθε στρατιωτική βοήθεια. Θα πρέπει περαιτέρω να δηλώσετε στους Τούρκους ότι τους ζητάμε επίσημα κατάπαυση του πυρός και ότι ο Σίσκο θα έρθει στην Άγκυρα».

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα 13.01 (Σάββατο): Από τον Πρέσβη των ΗΠΑ στην Λευκωσία Ρότζερ Ντέιβις προς τον Κίσινγκερ, το ΝΑΤΟ και άλλους αποδέχτες όπου αναφέρει: «Ο Δημητρίου έδωσε την πληροφορία από την Εθνοφρουρά ότι δεν θα συμφωνούσαν σε κατάπαυση του πυρός στο νησί μέχρι να απομακρυνθούν όλες οι Τουρκικές δυνάμεις».

Τηλεγράφημα (ανακοίνωση) 22.7.1974, ώρα 03.00 (Δευτέρα): Από Χένρι Κίσινγκερ σχετικά με την κατάπαυση του πυρός στην Κύπρο όπου αναφέρει: «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοινώνει ότι η Κυβέρνηση της Ελλάδας και της Τουρκίας συμφωνούν για την κατάπαυση του πυρός, όπως προβλέπεται από το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας της 20ης Ιουλίου 1974, στις 14.00 GMT στις 22 Ιουλίου. Αυτή η ανακοίνωση θα επιβεβαιωθεί από την Ελληνική και την Τουρκική κυβέρνηση στις 3.00 π.μ. EDT, 9.00 π.μ. ώρα Αθήνας και 10.00 π.μ. ώρα Άγκυρας».

Προηγήθηκε τηλεφωνική συνομιλία του Κίσινγκερ με τον Μπουλεντ Ετζεβιτ, πρωθυπουργό της Τουρκίας την 21.7.1974 στις 11.26 π.μ. και στις 1.25 μ.μ. της ίδιας μέρας. Στο πρώτο τηλεφώνημα ο Ετζεβιτ ζήτησε μικρή ανάπαυλα για να συνεννοηθεί με τον Αρχηγό των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, για την κατάπαυση του πυρός και ανάφερε: «Our Chief of General Staff is here. I will speak with him. We will leave the other subjects and then telephone you say within half an hour».