Αν νομίζατε ότι η Μέση Ανατολή είναι σε λιμνάζοντα ύδατα, ξανασκεφτείτε το γράφει ο Economist και συνεχίζει. Οι οικονομίες του Κόλπου είναι από τις πλουσιότερες και πιο ζωντανές στον πλανήτη, βοηθούμενες από την τιμή του αργού πετρελαίου Brent που ανέβηκε ξανά στα 90 δολάρια το βαρέλι αυτή την εβδομάδα.
Σήμερα, ξοδεύονται 3,5 τρισεκατομμύρια δολάρια από τα ορυκτά καύσιμα για τα πάντα, από εγχώρια μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και λαμπερές νέες πόλεις στην έρημο, μέχρι με το να γεμίζουν τα ταμεία γιγάντων κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων που περιφέρονται στις κεφαλαιαγορές του κόσμου αναζητώντας συμφωνίες.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Καθώς οι ταμειακές ροές εισέρχονται, το χάος του μακρινού παρελθόντος δείχνει σημάδια υποχώρησης, χάρη στη μεγαλύτερη έκρηξη της διπλωματίας εδώ και δεκαετίες. Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν έχουν σχεδόν ομαλοποιήσει τις σχέσεις τους σε έναν ανταγωνισμό που διαρκεί από την ιρανική επανάσταση, το 1979. Οι εμφύλιοι πόλεμοι στη Συρία και την Υεμένη σκοτώνουν λιγότερους ανθρώπους, καθώς οι χορηγοί τους επιδιώκουν πλέον αποκλιμάκωση.
Μετά τις συμφωνίες του Abraham (Abraham Accords) μεταξύ του Ισραήλ και ορισμένων αραβικών κυβερνήσεων, η Σαουδική Αραβία εξετάζει το ενδεχόμενο να αναγνωρίσει το εβραϊκό κράτος, 75 χρόνια μετά τη δημιουργία του. Η παγκόσμια επιρροή της περιοχής αυξάνεται -τέσσερις χώρες πρόκειται να ενταχθούν στη λέσχη των αδέσμευτων δυνάμεων που θέλουν έναν κόσμο λιγότερο κυριαρχούμενο από τη Δύση.
Αυτές οι αλλαγές έχουν ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο στη Μέση Ανατολή που χαρακτηρίζεται από νέες ευκαιρίες αλλά και νέους κινδύνους. Οι ηγέτες της περιοχής δοκιμάζουν ιδέες που έχουν επικρατήσει σε μεγάλο μέρος του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής του αυταρχικού πραγματισμού ως υποκατάστατου της δημοκρατίας και της πολυπολικής διπλωματίας αντί της -μετά το 1945- παγκόσμιας αμερικανικής επιρροής που οδηγεί τον κόσμο.
Η Μέση Ανατολή είναι επίσης ένα μέρος όπου οι απειλές, εκείνες με τις οποίες θα είναι αντιμέτωπος ο υπόλοιπος κόσμος τη δεκαετία του 2030, μπορεί να εκδηλωθούν πιο νωρίς, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης των πυρηνικών όπλων, των ακραίων καιρικών συνθηκών και της ακόμη μεγαλύτερης ανισότητας, καθώς οι αδύναμες χώρες μένουν πιο πίσω.
Η Μέση Ανατολή αν και περιλαμβάνει μόλις το 6% των ανθρώπων στον κόσμο, μπορεί άνετα να προκαλέσει ασφυξία στην παγκόσμια οικονομία. Ως παραγωγός πετρελαίου με το χαμηλότερο κόστος, το μερίδιό της στις εξαγωγές αργού είναι στο 46% και αυξάνεται.
Το μερίδιό της στις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο είναι σε μεγάλη ζήτηση από τότε που έκλεισαν οι αγωγοί της Ρωσίας προς την Ευρώπη, είναι στο 30% και αυξάνεται επίσης.
Χάρη στην τοποθεσία της, το 30% του συνόλου του εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων και το 16% των αεροπορικών φορτίων διέρχεται από την περιοχή.
Με περιουσιακά στοιχεία 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο.
Ωστόσο, οι πόλεμοι και η αταξία της συχνά ξεπερνούν τα σύνορα. Οι πρόσφυγες της επηρεάζουν την πολιτική τόσο πολύ μακριά όσο και στην Ευρώπη.
Πράγματι, οι δύο τελευταίες δεκαετίες ήταν άθλιες στη Μέση Ανατολή. Για παράδειγμα, τα σχέδια για εκδημοκρατισμό στο Ιρακ κατέληξαν σε αποτυχίες και αιματοχυσίες μετά την αμερικανική εισβολή του 2003, όπως συνέβη και σε πολλές άλλες χώρες μετά την αραβική άνοιξη το 2011. Το Ισλαμικό Κράτος προκάλεσε χιλιάδες θανάτους στην πορεία για τη δημιουργία ενός χαλιφάτου, ενώ στη Συρία ο Bashar al-Assad έπνιξε δικούς τους ανθρώπους με χλώριο και αέρα.
Ωστόσο, σήμερα, καθώς αυτό το κλίμα δείχνει να υποχωρεί, τρεις μεγάλες αλλαγές είναι ορατές. Πρώτον, η περιοχή θέλει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια, καθώς η όρεξη της Αμερικής να επέμβει στρατιωτικά έχει εξατμιστεί. Παράλληλα, τα εμπορικά πρότυπα έχουν γίνει πολυπολικά: Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 26% των εξαγωγών αγαθών της Μέσης Ανατολής πηγαίνει στην Κίνα και την Ινδία, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από το επίπεδο του 2000 και περίπου διπλάσιο του μεριδίου που κατευθύνεται προς την Αμερική και την Ευρώπη. Πρόσφατα, αυτή η γεωπολιτική αναδιάταξη οδήγησε σε μια επιθυμία αποκλιμάκωσης των συγκρούσεων.
Δεύτερον, η ενεργειακή μετάβαση δημιουργεί μια επείγουσα ανάγκη να ξεφύγει η περιοχή από το γνωστό μοτίβο των εκρηκτικών ανόδων και πτώσεων του πετρελαίου. Αντίθετα, υπάρχει ένα ισχυρό κίνητρο για τον Κόλπο να αυξήσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων την επόμενη δεκαετία προτού η ζήτηση μειωθεί οριστικά και να δαπανήσει τα έσοδα για τη διαφοροποίηση των τοπικών οικονομιών.
Τρίτον, η κοινή γνώμη είναι κουρασμένη. Τα διάφορα πολιτικά πειράματα, είτε δημοκρατικά είτε ισλαμιστικά, αποτυγχάνουν. Αντίθετα, οι άνθρωποι σε όλη τη Μέση Ανατολή λαχταρούν για οικονομικές ευκαιρίες.
Ξεχάστε τον Καναδά ή τη Σουηδία: Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η χώρα που θαυμάζουν περισσότερο οι νέοι Άραβες είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τη σταθερότητα και την ακμάζουσα οικονομία τους κάτω από μια σιδερένια δυναστική κυριαρχία. Ταυτόχρονα, η μικρότερη εμπλοκή της Δύσης στην ασφάλεια και το εμπόριο σημαίνει επίσης λιγότερη πίεση όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τη δημοκρατία.
Ωστόσο, κάποιες αλλαγές είναι σημαντικές και βαθιές: Περισσότερες γυναίκες εργάζονται στον Κόλπο. Ισραηλινοί τουρίστες συρρέουν στο Ντουμπάι. Σε ολόκληρη την περιοχή, η οικονομία εκτός του πετρελαίου αναπτύσσεται με υγιή ετήσιο ρυθμό 4% και οι διασυνοριακές πολυεθνικές επενδύσεις αυξάνονται.
Πλέον είναι πιο ορατό να σκεφτούμε το πώς ένας ενάρετος κύκλος σταθερότητας και ειρήνης θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες επενδύσεις και εμπόριο τα οποία θα ανεβάσουν το βιοτικό επίπεδο και θα διευρύνουν την ευημερία, αντιστρέφοντας μια μακροχρόνια σπείρα αποτυχίας σε ένα μέρος του κόσμου με περίπου 500 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό, η Μέση Ανατολή θα πρέπει να ξεπεράσει ορισμένα από τα μεγάλα προβλήματα της. Πολλά από αυτά είναι γνωστά.
Οι πιο διαφωτισμένοι αυταρχικοί της περιοχής υποστηρίζουν ότι αντιμετωπίζουν ένα είδος «υπευθυνότητας απόδοσης» για να βελτιώσουν την κατάσταση του πληθυσμού τους. Όμως τα καθεστώτα με απόλυτη κυριαρχία τείνουν προς τη φθορά.
Άλλοι κίνδυνοι είναι νέοι —ή, μάλλον, διαφαίνονται πιο απειλητικοί από ποτέ. Τώρα που το Ιράν βρίσκεται στο κατώφλι να γίνει ένα κράτος με πυρηνικά όπλα, η διάδοση τους προκαλεί μια σοβαρή ανησυχία.
Η κλιματική αλλαγή σημαίνει ότι ένα από τα πιο ζεστά και ξηρά μέρη του κόσμου αντιμετωπίζει ακόμη πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Μόνο ορισμένες χώρες μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις επενδύσεις, όπως τις επανασχεδιασμένες πόλεις και τα έργα αφαλάτωσης, που χρειάζονται για να παραμείνουν κατοικήσιμες.
Το πιο σοβαρό, η νέα Μέση Ανατολή είναι πιο μονόπλευρη από ό,τι στην πρόσφατη μνήμη. Τα success stories, ο Κόλπος και το Ισραήλ, αντιπροσωπεύουν μόνο το 14% του πληθυσμού, αλλά το 60% του ΑΕΠ, το 73% των εξαγωγών αγαθών και το 75% των εισερχόμενων πολυεθνικών επενδύσεων.
Από το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη μέχρι τη Σαουδική Αραβία και την Υεμένη, οι σύγχρονες οικονομίες συνορεύουν με μέρη παγιδευμένα στην απόγνωση. Ο Λίβανος είναι βυθισμένος στην οικονομική κρίση. Η Αίγυπτος θα μπορούσε να κινηθεί προς τον ίδιο δρόμο.
Οι νικητές της νέας Μέσης Ανατολής ενσωματώνουν μια συναλλακτική νοοτροπία που μπορεί ακόμα να τους κάνει πλουσιότερους. Οι χαμένοι αποτελούν μια υπενθύμιση ότι σε έναν κόσμο με λιγότερους κανόνες και αρχές, κανείς δεν έρχεται να τον σώσει. Καθώς γεμίζετε το αυτοκίνητό σας ή περιμένετε το δέμα που μεταφέρατε με αεροπλάνο, θυμηθείτε ότι αυτά εξαρτώνται από μια περιοχή που είναι ένα οικονομικό και πολιτικό εργαστήριο —και ελπίζετε ότι το συγκεκριμένο πείραμα δεν θα εκραγεί.