Ο Αμερικανός πρόεδρος Joe Biden αποκάλυψε την Τετάρτη επίσημα τα «Bidenomics», τη βασική οικονομική φιλοσοφία που υποστηρίζει ότι λειτουργεί ως η κινητήρια δύναμη πίσω από την επιτυχία της οικονομίας των ΗΠΑ.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Από τους Bryan Mena και Elisabeth Buchwald/CNN Business
Όταν μια οικονομία αναπτύσσεται «από τη μέση προς τα έξω και από κάτω προς τα πάνω αντί μόνο από την κορυφή προς τα κάτω… όλοι τα πάνε καλά», είπε ο Biden σε ομιλία του από το Σικάγο.
Αλλά η πορεία της αμερικανικής οικονομίας υπό τον Biden κάθε άλλο παρά άψογη είναι. Και ενώ η αυξανόμενη λίστα αντιπαράθεσης του Αμερικανού προέδρου με τους Ρεπουμπλικάνους αμφισβητίες του διαφέρει σε πολλά θέματα, όσον αφορά την οικονομία, συμφωνούν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει αποτύχει.
Οι Αμερικανοί αντιμετωπίζουν τον υψηλό πληθωρισμό για περισσότερο από ένα χρόνο, συμπεριλαμβανομένου ενός επίπονου ζητήματος με την οικονομική προσιτότητα των κατοικιών, καθώς η Federal Reserve αύξησε τα επιτόκια 10 φορές στη σειρά προκειμένου να μειώσει αυτόν τον πληθωρισμό. Επιπλέον, η στενή αγορά εργασίας έχει αφήσει πολλές μικρές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ με συνεχείς δυσκολίες πρόσληψης. Την ίδια στιγμή, εν αναμονή μιας ύφεσης, μεγάλες εταιρείες έχουν σφίξει τα ζωνάρια τους και έχουν αλλάξει το μέγεθος του εργατικού δυναμικού τους απολύοντας χιλιάδες εργαζόμενους.
Αλλά δεν είναι όλα τόσο άσχημα. Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι χαίρονται για μια ισχυρή αγορά εργασίας που τους επιτρέπει να εγκαταλείπουν τη δουλειά τους για μια καλύτερη -σε μια αγορά που μπορεί να τους πληρώνει περισσότερο ή να τους επιτρέπει την ευελιξία να εργάζονται από το σπίτι.
Επιπλέον, πολλοί έλαβαν οικονομική ώθηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid με τη μορφή πακέτων τόνωσης και αναστολής της πληρωμής φοιτητικών δανείων, αν και τα τελευταία θα ξεκινήσουν ξανά να αποπληρώνονται αργότερα φέτος.
Δημοσιονομική υπερβολή
Κάποια μεγάλα πακέτα δαπανών που εγκρίθηκαν από το Κογκρέσο σχεδιάστηκαν υπό την επίβλεψη του ίδιου του Biden -από το Αμερικανικό Σχέδιο Διάσωσης έως τον Νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού- διοχετεύοντας τρισεκατομμύρια δολάρια προς τις υποδομές, την ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού, τις πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις και την δαπανηρή απάντηση της δημόσιας υγείας στην Covid.
Ενώ οι κρατικές δαπάνες ενισχύουν τη ζήτηση των καταναλωτών, τονώνουν επίσης τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Οι δαπάνες των κατασκευαστών για τα ακίνητα έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες λόγω της χρηματοδότησης που ενέκρινε το Κογκρέσο για τις υποδομές.
Το Υπουργείο Οικονομικών δημοσίευσε μια ανάλυση αυτή την εβδομάδα που έδειξε ότι η αύξηση των κατασκευαστικών δαπανών «οδηγήθηκε κυρίως από τις κατασκευές για την δημιουργία ηλεκτρονικών υπολογιστών και ηλεκτρικών ειδών» και ότι «η αύξηση φαίνεται να είναι ένα φαινόμενο μόνο στην αμερικανική αγορά, δηλαδή δεν αντικατοπτρίζεται σε άλλες προηγμένες οικονομίες».
Ο Biden μπορεί να διεκδικήσει τα εύσημα για αυτό, αλλά έως ότου οι κατασκευαστές αρχίσουν να προσλαμβάνουν εργαζομένους σε σταθερό ρυθμό, είναι δύσκολο για τον Biden να δηλώσει ότι υπάρχει έκρηξη παραγωγής.
Προς το παρόν, η ζήτηση για αγαθά έχει επιβραδυνθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες μεγάλες οικονομίες, σύμφωνα με επιχειρηματικές έρευνες από την S&P Global και το Institute for Supply Management.
Σε άλλες τομείς, η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ είχε σίγουρα μια ώθηση από τις δημοσιονομικές πολιτικές του Biden. Το σχέδιο American Rescue παρείχε 40 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού, που διοχετεύθηκε μέσω των κρατικών και τοπικών κυβερνήσεων, που στόχευε να αντιμετωπίσει τις δημογραφικές ανισότητες και επένδυσε στο εργατικό δυναμικό της δημόσιας υγείας.
Ωστόσο, οι οικονομικές προοπτικές παραμένουν αβέβαιες. Ενώ ο Biden αστειεύτηκε την Τετάρτη ότι άκουσε τους ανθρώπους να «προβλέπουν την πιθανότητα ύφεσης εντός 24 μηνών, κάτι που τελικά δεν συνέβη», ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Jerome Powell δήλωσε σε πάνελ κεντρικών τραπεζών την Τετάρτη ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ύφεσης. Ωστόσο, ορισμένοι οικονομολόγοι και διευθυντές τραπεζών πιστεύουν ότι μια ύφεση μπορεί να έρθει αργότερα από το αναμενόμενο.
Πολλές θέσεις εργασίας και ρεκόρ χαμηλής ανεργίας
Από τότε που ο Biden ανέλαβε τα καθήκοντά του, τον Ιανουάριο του 2021, το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ έχει υποχωρήσει στο 3,7% από 6,3%. Όλες οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν λόγω της ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία αποκαταστάθηκαν πλήρως το περασμένο καλοκαίρι. Από τότε, το αμερικανικό εργατικό δυναμικό ξεπερνά σταθερά εκείνο πριν από την πανδημία.
Ωστόσο, η αγορά εργασίας είχε αρχίσει να επιστρέφει στα υψηλά του πολύ πριν από την ορκωμοσία του Biden. Πολλά από τα κέρδη θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της προεδρίας του ήταν πιθανότατα μια συνέχεια του φαινομένου ανάκαμψης που ήρθε καθώς η αμερικανική οικονομία άνοιγε ξανά.
Οι Αμερικανοί κερδίζουν επίσης περισσότερα. Από τότε που ο Biden έγινε πρόεδρος, οι μέσες ωριαίες αποδοχές αυξήθηκαν κατά 12% στα 33,44 δολάρια, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας, αν και αυτό συνδέεται επίσης με τον ρυθμό ανάκαμψης μετά την πανδημία.
Και, όπως τόνισε ο Biden την Τετάρτη, αρκετές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ικανοποίηση από την εργασία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Τούτου λεχθέντος, στην πραγματικότητα η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ είναι ανισόρροπη. Υπάρχουν σχεδόν 4 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις εργασίας από τον αριθμό των ατόμων που αναζητούν δουλειά. Αυτό ανάγκασε τους εργοδότες να αυξήσουν τους μισθούς για να δελεάσουν περισσότερους εργαζόμενους.
Ο Biden το βλέπει αυτό ως νίκη. «Οι αμοιβές για τους χαμηλόμισθους εργαζομένους αυξάνονται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δύο δεκαετιών», είπε την Τετάρτη. Ωστόσο, η Fed δεν είναι καθόλου ευχαριστημένη για αυτές τις αυξήσεις, καθώς τροφοδοτούν απευθείας τον πληθωρισμό.
Φταίει ο Biden για τον πληθωρισμό;
Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν επικρίνει επανειλημμένα τον Biden για τον υψηλό πληθωρισμό δεκαετιών, αποδοκιμάζοντας τον ως συνέπεια των κρατικών δαπανών εκτός ελέγχου. Οι αιτίες του πληθωρισμού είναι διαφορετικές, αλλά μια ομάδα οικονομολόγων και αναλυτών υποστηρίζει ότι οι γενναιόδωρες κρατικές δαπάνες έπαιξαν κάποιο ρόλο.
Ο Ben Bernanke, ο πρώην πρόεδρος της Fed που διηύθυνε την κεντρική τράπεζα κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, και ο Olivier Blanchard, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, υποστήριξαν σε ένα έγγραφο που παρουσιάστηκε στο Brookings Institution τον Μάιο ότι η έκρηξη του πληθωρισμού οφειλόταν πρώτα στις ελλείψεις και μετά στις τιμές της ενέργειας. Ωστόσο, οι δύο οικονομολόγοι υποστήριξαν ότι ο πληθωρισμός συνέχισε να αυξάνεται λόγω της ζήτησης που τροφοδοτήθηκε από τα οικονομικά κίνητρα και τα χαμηλά -τότε- επιτόκια.
Αν και τα πακέτα δαπανών που εγκρίθηκαν υπό τον Biden δεν φαίνεται να είναι οι κύριοι ένοχοι πίσω από τον πληθωρισμό –ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πανδημία έπαιξαν τεράστιο ρόλο– οι κρατικές δαπάνες δεν είναι εντελώς αμέτοχες. Απλά δεν αποτελούν πλέον πηγή πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός στην πραγματικότητα υποχώρησε από το υψηλό των τεσσάρων δεκαετιών του Ιουνίου του 2022, σε μεγάλο βαθμό λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας, αλλά το έγγραφο του Bernanke υποστήριξε ότι η οικονομία πρέπει να επιβραδυνθεί περαιτέρω για να αντιμετωπίσει τον επίμονο αντίκτυπο της αγοράς εργασίας στον πληθωρισμό.
Η απάντηση του Biden στην κριτική για τον πληθωρισμό είναι ότι είναι χειρότερος σε άλλες μεγάλες οικονομίες.
Οι Αμερικανοί είναι πιο χρεωμένοι από ποτέ
Είτε ο Biden φταίει είτε όχι για τον πληθωρισμό, είναι αναμφισβήτητο ότι έχει δημιουργήσει οικονομικές δυσκολίες στους Αμερικανούς. Το χρέος των νοικοκυριών βρίσκεται σε υψηλό ρεκόρ 17 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της Federal Reserve Bank της Νέας Υόρκης. To ποσό αυτό δείχνει μια αύξηση 16% από όταν ο Biden ανέλαβε τα καθήκοντά του.
Οι Αμερικανοί συσσωρεύουν χρέη και αγωνίζονται να κάνουν έγκαιρα την αποπληρωμή των δανείων τους καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να διαβρώνει την αξία των μισθών τους. Είναι σαφές ότι οι Αμερικανοί υπήρξαν εξαιρετικά ανθεκτικοί απέναντι στον υψηλό πληθωρισμό, τις τιμωρητικές αυξήσεις επιτοκίων, τη διαρκή έλλειψη οικονομικής δυνατότητας στέγασης, την οικονομική αβεβαιότητα και μια ασυγχώρητη πανδημία που ανέτρεψε κάθε πτυχή της κοινωνίας. Ο Biden θα πρέπει να λαμβάνει τα εύσημα όποτε πρέπει, αλλά το ίδιο πρέπει και οι Αμερικανοί καταναλωτές.