Η παρέμβαση της Ουάσιγκτον για εγκατάλειψη του σχεδίου μεταφοράς φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Ελλάδα και την Ευρώπη με επιχείρημα το υψηλό οικονομικό κόστος και την αμφίβολη, όπως περιγράφεται, βιωσιμότητα του έργου και οι ανησυχίες σε Αθήνα και Λευκωσία
Κάθε παρέμβαση της Ουάσιγκτον για οποιοδήποτε ζήτημα, διά της επίσημης οδού ή με non paper, είναι εξ ορισμού σημαντική και συνήθως διαμορφώνει τις εξελίξεις. Υπό αυτό το πρίσμα οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν για τη σκοπιμότητα υλοποίησης του αγωγού EastMed που θα έφερνε μέσω Κύπρου το ισραηλινό φυσικό αέριο στην Ελλάδα και την Ευρώπη, προκαλούν σειρά ερωτημάτων. Τι προκάλεσε αυτήν την αμερικανική μεταστροφή και κυρίως, γιατί τώρα;
Η Ουάσιγκτον προτείνει την εγκατάλειψη του έργου προβάλλοντας τα οικονομικά δεδομένα ως ασύμφορα σε σημείο που να καθίσταται αμφίβολη η βιωσιμότητα του έργου, δεν παραλείπει ωστόσο να αναφερθεί στις εντάσεις που το συγκεκριμένο έργο μπορεί να προκαλέσει στην περιοχή. Δεδομένου ότι όλα αυτά δεν είναι καινούργια (η Αγκυρα από την πρώτη στιγμή είχε εκφράσει τη δυσφορία της), τόσο η Αθήνα, όσο και η Λευκωσία καλούνται να αποκωδικοποιήσουν το μήνυμα που εμπεριέχεται στην επιλογή της συγκεκριμένης χρονικής στιγμής.
Οπως γράφει Το Βήμα της Κυριακής, «το τελευταίο διάστημα είχε καταστεί απολύτως σαφές ότι το μεγαλεπήβολο έργο του αγωγού EastMed έπνεε τα λοίσθια». «Ο αγωγός αυτός», αναφέρει το ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου, «υπήρξε κατά βάση ένα πολιτικό εγχείρημα που προωθήθηκε από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου». Χαρακτηρίζει, δε, τον αγωγό ως χρήσιμο πολιτικό εργαλείο με πεπερασμένες όμως δυνατότητες…
Οι δυσκολίες για την προώθηση του έργου είχαν διαφανεί από καιρό. Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε εντάσσεται και η πρόταση που είχε καταθέσει το Κάιρο για τροποποίηση του αρχικού σχεδιασμού και μεταφορά του ισραηλινού αερίου με αγωγό από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κρήτη ή με πλοία στη Ρεβυθούσα ή στις νέες εγκαταστάσεις που πρόκειται να κατασκευαστούν στα ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης.
Ενας ακόμη παράγοντας που έδειχνε τις δυσκολίες του εγχειρήματος είναι η απουσία της Ιταλίας από το κάδρο της οικογενειακής φωτογραφίας της τελετής για την υπογραφή της συμφωνίας κατασκευής του έργου, στο Ζάππειο το 2020.
Ουάσιγκτον – Αγκυρα
Σε όλα αυτά πρέπει οπωσδήποτε να προσμετρηθεί και η στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία. Μπορεί να έχει – ουσιαστικά – επιβληθεί εμπάργκο στις πωλήσεις οπλικών συστημάτων, όμως ουδείς στο κτίριο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στον αρ. 1600 της Λεωφόρου Πενσιλβάνια επιθυμεί να διακόψει οριστικά τους δεσμούς με την Αγκυρα, ούτε φυσικά να την αφήσει να πέσει σε… ξένες αγκαλιές. Τα συμφέροντα στην περιοχή υπήρχαν πριν τον Ερντογάν, θα υπάρχουν και μετά από αυτόν…
Είναι όλα αρνητικά, λοιπόν, στο αμερικανικό non paper για την Ελλάδα; Οχι. Αντιθέτως, η αμερικανική άποψη είναι πως πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας αλλά και Αιγύπτου Ελλάδας. Βεβαίως, δεν ξεκαθαρίζεται πως και μέχρι ποιου σημείου μπορούν Αθήνα και Λευκωσία να αναμένουν έμπρακτη στήριξη αυτών των έργων, δεδομένου ότι η Αγκυρα έχει αντιδράσει με ρηματικές διακοινώσεις. Αν, δηλαδή, επιχειρηθεί η εμπόδιση της πόντισης καλωδίων, «ποια στάση θα τηρήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες;» διερωτάται η εφημερίδα.
Φυσικό αέριο – EastMed: Διευκρινίσεις ΗΠΑ για το non paper που εξέφραζε επιφυλάξεις
Σε διευκρινίσεις προχώρησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το non paper, το οποίο φέρεται να διατύπωνε στα εμπλεκόμενα μέρη τις επιφυλάξεις των ΗΠΑ σχετικά με την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα του αγωγού φυσικού αερίου EastMed.
Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ παραμένουν δεσμευμένες στο σχήμα περιφερειακής συνεργασίας 3+1 και ότι θεωρούν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, σημείωσε ότι η Ουάσιγκτον δίνει έμφαση στις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας που θα προετοιμάσουν την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου για την μετάβαση στη νέα ενεργειακή εποχή.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «σε μια εποχή που η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης είναι -περισσότερο από ποτέ- ζήτημα εθνικής ασφάλειας, δεσμευόμαστε να εμβαθύνουμε τις περιφερειακές μας σχέσεις και να προωθήσουμε της τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.
Οι HΠΑ συνεχίζουν να στηρίζουν ενεργά περιφερειακές προσπάθειες ενίσχυσης της συνεργασίας και της σταθερότητας, όπως το σχήμα 3+1 στο οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ συμμετέχουν. Παραμένουμε προσηλωμένοι στη φυσική διασύνδεση ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Μεταθέτουμε το ενδιαφέρον μας σε διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να υποστηρίξουν και (την παροχή) φυσικού αερίου και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Υποστηρίζουμε έργα όπως η σχεδιαζόμενη διασύνδεση EuroAfrica από την Αίγυπτο στην Κρήτη και η προτεινόμενη διασύνδεση EuroAsia που θα συνδέει τα ισραηλινά, κυπριακά και ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα. Τέτοια έργα όχι μόνο θα συνδέουν ζωτικής σημασίας αγορές ενέργειας, αλλά θα βοηθούν και στην προετοιμασία της περιοχής για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια».
