ΗΠΑ | Το ρίσκο του Μπάιντεν για μια νέα Μέση Ανατολή

ΗΠΑ | Το ρίσκο του Μπάιντεν για μια νέα Μέση Ανατολή

Οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ το βράδυ της Παρασκευής, εναντίον φιλοϊρανικών οργανώσεων στη Συρία και το Ιράκ, σηματοδότησαν μια νέα κλιμάκωση της βίας στην περιοχή.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν τώρα επιδιώκει να φέρει στο τραπέζι ολοκληρωμένες προτάσεις για ειρήνη στη Μέση Ανατολή την επομένη του πολέμου.

Ο Λευκός Οίκος έστειλε μηνύματα ότι δεν θα αφήσει την επιδεινούμενη κρίση να πάει χαμένη και ότι αναπτύσσεται ένα σχέδιο για να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία για τη μεταμόρφωση της Μέσης Ανατολής.

Οπως ανέφερε ο Observer, το μήνυμα έχει σταλεί μέσω διαρροών και ενημερώσεων σε αρθρογράφους πριν από τη νέα περιοδεία του Αντονι Μπλίνκεν στην περιοχή (την Δευτέρα), την πέμπτη από την έναρξη της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, η οποία θα τον οδηγήσει στη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, το Κατάρ, το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη.

Η “Νέα Μέση Ανατολή” – Τι είναι ο χάρτης του Ralph Peters

Οι πρώτες τέσσερις περιοδείες του Μπλίνκεν δεν πέτυχαν πολλά, αν και οι ΗΠΑ διεκδίκησαν κάποια εύσημα για το γεγονός ότι ο πόλεμος δεν επεκτάθηκε αμέσως στον Λίβανο.

Αυτή τη φορά, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών φέρνει κάτι πιο ουσιαστικό στις αποσκευές του: μια «μεγάλη συμφωνία» που περιλαμβάνει εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ και ουσιαστική κίνηση προς την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους –με διπλωματικά και οικονομικά κίνητρα από την Ουάσινγκτον.

Την ίδια στιγμή, ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Κάμερον, πρότεινε ότι τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη νωρίτερα, λέγοντας: «Δεν μπορεί να γίνει στην αρχή της διαδικασίας (η αναγνώριση), αλλά δεν χρειάζεται να γίνει στο τέλος της διαδικασίας».

Είναι πιθανό, οι δηλώσεις Κάμερον, που έγιναν στον Λίβανο, να ήταν σε συνεννόηση με την Ουάσιγκτον για να μεταδώσουν το μήνυμα ότι «τα σχέδια είναι έτοιμα» για την αναζήτηση μόνιμων λύσεων στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

Σύμφωνα με τον Observer, οι ΗΠΑ επίσης αναφέρεται ότι μελετούν επιλογές για το πότε θα γίνει η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους από μέρους τους, κατά τη διάρκεια μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής διαδικασίας, χωρίς να περιμένουν να φτάσει στο τέλος της.

Μεταξύ των επιλογών, σύμφωνα με δημοσίευμα του Axios, είναι η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους, η παραίτηση από το βέτο των ΗΠΑ στην ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την αποδοχή της Παλαιστίνης ως πλήρες κράτος-μέλος (είχε καθεστώς μη-μέλους παρατηρητή από την ψηφοφορία στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ το 2012) και, τρίτον, ενθαρρύνοντας άλλα κράτη να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ουάσινγκτον όσον αφορά την αναγνώριση.

Ταυτόχρονα, η Σαουδική Αραβία, η οποία δεν έχει αποκηρύξει το ενδιαφέρον της για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ κατά τη διάρκεια των τεσσάρων μηνών του πολέμου της Γάζας, θα προσφερόταν να συνάψει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ σε αντάλλαγμα για ένα ουσιαστικό και «αμετάκλητο» βήμα προς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Τι θα κάνει ο Νετανιάχου

Η σκέψη στον Λευκό Οίκο είναι προφανώς ότι μια τέτοια προσφορά από το Ριάντ θα έβαζε τον Μπενιαμίν Νετανιάχου σε δύσκολη θέση. Ο ακροδεξιός συνασπισμός του δεν θα δεχόταν ποτέ μια τέτοια συμφωνία, αλλά θα έχανε την υποστήριξη των ΗΠΑ αν δεν το έκανε.

Για να παραμείνει στο αξίωμα και ως εκ τούτου να αποφύγει την απειλή της φυλακής ως αποτέλεσμα των κατηγοριών εγκληματικής διαφθοράς που αντιμετωπίζει, ο Νετανιάχου θα έπρεπε να εγκαταλείψει τους εταίρους του στον συνασπισμό και να αναζητήσει άλλους, σύμφωνα με το σχέδιο.

Η πτώση του ή η δημιουργία ενός νέου κυβερνητικού συνασπισμού θα δημιουργούσε χώρο για διπλωματική πρόοδο προς την λύση των δύο κρατών για το Ισραήλ και μια ανεξάρτητη Παλαιστίνη.

Αυτό με τη σειρά του θα δημιουργούσε θετικό κλίμα για τον Τζο Μπάιντεν ενόψει των προεδρικών εκλογών, ιδίως στο Μίσιγκαν, προπύργιο των αμερικανών αραβικής καταγωγής στις ΗΠΑ, οι οποίοι έχουν στραφεί εναντίον του για την μέχρι τώρα στάση του στον πόλεμο στη Γάζα.

Στο μεταξύ, μία συμφωνία Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, θα αναδιαμόρφωνε τη Μέση Ανατολή, κυρίως σε βάρος του Ιράν, που θέλει να επιβάλει τη δική του επιρροή στην περιοχή.

Αυτό, τουλάχιστον, είναι το σχέδιο, σύμφωνα με τον Observer, το οποίο δεν διαφέρει από την αμερικανική πολιτική πριν τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου, αλλά τώρα έχει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος.

Ο Ααρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Μέση Ανατολή, τόνισε ότι το πώς θα αντιμετωπίσει το δίλημμά του ο Νετανιάχου θα είναι καθοριστικό για το μέλλον στην περιοχή.

«Έχετε στην Ιερουσαλήμ έναν απελπιστικά έτοιμο για ρίσκο πρωθυπουργό, ο οποίος παλεύει για την πολιτική του ζωή και πιθανότατα για την ελευθερία του», είπε ο Μίλερ, τώρα ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace.

«Για να έχει οποιαδήποτε πιθανότητα να νικήσει το κατηγορητήριό του (για διαφθορά, αλλά και ενδεχομένως για την αδυναμία του Ισραήλ να αποτρέψει την τρομοκρατική επίθεση), πρέπει να παραμείνει στην εξουσία».

Ενα ακόμα ερώτημα είναι αν ο Μπάιντεν είναι έτοιμος σε μία προεκλογική χρονιά, να πάρει το ρίσκο της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους.

«Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος αυτής της διαδικασίας». Είναι ένας αντίπαλος, γιατί υπάρχουν πολλά εμπόδια στη διαδικασία και μόλις εννέα μήνες γις τις αμερικανικές εκλογές, πρόσθεσε ο Μίλερ.

Οι προσδοκίες της Σαουδικής Αραβίας από τις ΗΠΑ μπορεί να είναι ένα από τα προβλήματα. Μέχρι τώρα, ο Μπιν Σαλμάν επέμενε σε αμυντικό σύμφωνο με την Ουάσιγκτον και τεχνική υποστήριξη για την οικοδόμηση μιας βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας. Κανένα από τα δύο δεν είναι πιθανό να εγκριθεί από το Κογκρέσο.

Σε αυτή την περίπτωση, ο πρίγκιπας διάδοχος θα πρέπει να αρκεστεί στο να είναι «νονός» του παλαιστινιακού κράτους, κάτι που δεν είναι σίγουρο.

Πέρα από αυτό, ο Νετανιάχου θα πρέπει να πειστεί να επιλέξει την βελτίωση των σχέσεων Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας και τη συνακόλουθη συνέχιση της υποστήριξης των ΗΠΑ, από την επιβίωση του συνασπισμού του.

Ακόμα κι αν ο Νετανιάχου αποφάσιζε να διαλύσει τον συνασπισμό του και να προσπαθήσει να φτιάξει έναν άλλο, η προεκλογική εκστρατεία που θα ακολουθούσε, θα διαρκούσε μήνες και δεν είναι σαφές ότι άλλοι ισραηλινοί πολιτικοί, μετριοπαθείς δεξιοί και κεντρώοι, θα ήταν έτοιμοι να συμμαχήσουν με έναν άνθρωπο που περιφρονούν, ούτε ότι αυτοί θα συμφωνούσαν πιο εύκολα για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Πάντως, αν το Ισραήλ δεν αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος, η επίσημη αναγνώρισή του από τις δυτικές χώρες ή το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα ήταν σε μεγάλο βαθμό συμβολική, σύμφωνα με τον Ρασίντ Χαλίντι, καθηγητή σύγχρονων αραβικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Columbia. στη Νέα Υόρκη.

«Είναι κυριολεκτικά χωρίς νόημα. Θα απομακρύνουν μισό εκατομμύριο Ισραηλινούς; Όχι. Θα τερματίσουν τη στρατιωτική κατοχή; Όχι. Αυτή η κυβέρνηση, η επόμενη κυβέρνηση, η κυβέρνηση μετά από αυτήν, δεν θα τερματίσει την ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης», υποστηρίζει ο Χαλίντι.

Η αντίθεση της Χαμάς σε οποιαδήποτε συμφωνία με το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ και η αδυναμία της Παλαιστινιακής Αρχής να επιβάλει τη δική της θέληση στους Παλαιστίνιους είναι δύο ακόμα εμπόδια.

Ο Χαλίντι θεωρεί ότι οι κινήσεις της Ουάσινγκτον έχουν περισσότερο στόχο να κερδίσει τις εκλογές ο Μπάιντεν, καθώς θα φαίνεται ότι προσπαθεί να βρει μία λύση, παρά κάτι πιο χειροπιαστό.

«Είναι περισσότερο μία “παράσταση” για το αμερικανικό εκλογικό σώμα. Νομίζω ότι η πιθανότητα να καταλήξουν σε κάτι ουσιαστικό είναι μηδενική», είπε.