Ι. Ν. Αγίων Ασωμάτων | Το στολίδι του Θησείου

Πίνακας Περιεχομένων

Στη γειτονιά του Θησείου και συγκεκριμένα στο τέλος του εμπορικότερου δρόμου της Αθήνας, στην οδό Ερμού, βρίσκεται ο ναός των Αγίων Ασωμάτων. Χαρακτηριστικό δείγμα αθηναϊκού ναού του 11ου αιώνα, έχει υποστεί πολλές αισθητικές επεμβάσεις, όπως οι περισσότεροι ναοί των Αθηνών.

Έχει τη συνηθισμένη βυζαντινή τοιχοποιία, ενώ πάνω από τα παράθυρα του τρούλου μπορούμε να παρατηρήσουμε τη χαρακτηριστική κεραμοπλαστική διακόσμηση που μιμείται αραβική γραφή. Θραύσματα τριών πήλινων πλακών, που βρέθηκαν σε γειτονική ανασκαφή, θεωρήθηκε ότι ανήκουν στον ναό και εντοιχίστηκαν στη δυτική πλευρά του.

Ο μικρός σε διαστάσεις ναός των Αγίων Ασωμάτων, αν και λείπουν σαφείς χρονολογικές αναφορές, οι ειδικοί εκτιμούν ότι χτίσθηκε στο δεύτερο μισό του 11ου αι. ή στον 12ο αι. Στο πέρασμα των αιώνων δέχθηκε πολλές μετατροπές, ιδιαίτερα κατά τον 19ο και 20ο αι. με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η αρχική μορφή του^[1]^[2].Το 1959-1960 έγιναν εργασίες αποκατάστασης και επαναφοράς του στην αρχική μορφή.^[3] Σήμερα βρίσκεται περίπου δύο μέτρα κάτω από το επίπεδο του δρόμου.^[4]

Η είσοδος του ναού

Αρχιτεκτονική

Πρόκειται για σταυροειδή ναό εγγεγραμμένο μεαθηναϊκό τρούλο^[5], ο οποίος στηρίζεται σε τέσσερις κίονες και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της Αθηναϊκής σχολής ναοδομίας εκείνης της περιόδου^[6]. Τα χαμηλότερα τμήματα των πλευρικών τοίχων σχηματίζονται από μεγάλες πέτρες, τοποθετημένες σε σχήμα σταυρού, χαρακτηριστικό πολλών ναών αυτής της εποχής^[7][8].

Τις όψεις του διακοσμούσε ζωφόρος από πήλινα πλακίδια με ανάγλυφη διακόσμηση παλαιάς αραβικής γραφής (κουφικής), δύο από τα οποία είναι εντοιχισμένα στη δυτική όψη του ναού. Ισλαμικής έμπνευσης είναι και η πεταλοειδής αψίδα πάνω από τη βόρεια είσοδο. Πρόκειται για διακοσμητικά στοιχεία που μιμούνται ανατολίτικα πρότυπα και ίσως συνδέονται με την παρουσία μικρής κοινότητας Αράβων εμπόρων στην Αθήνα.^[9]

Αναστηλώθηκε το 1960, οπότε αφαιρέθηκαν οι μεταγενέστερες προσθήκες και αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή.^[3] Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης αποκαλύφθηκαν φθαρμένες τοιχογραφίες μεταγενέστερης εποχής, πιθανόν υστεροβυζαντινών χρόνων, και στην Αγία Τράπεζα βρέθηκε μια αργυρή θήκη με ιερά λείψανα αγνώστου αγίου^[2].

Χρήση

Ο ναός Αγίων Ασωμάτων λειτουργεί ως ενοριακός ναός εξυπηρετώντας τις λατρευτικές ανάγκες των ορθόδοξων χριστιανών της περιοχής και ανήκει στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τις αγγελικές δυνάμεις.

Άποψη του ναού Αγίων Ασωμάτων με τον χαρακτηριστικό “αθηναϊκό τρούλο”.

Παραπομπές

«Κάποτε στην Αθήνα». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.

«Ιερός Ναός Αγίων Ασωμάτων Θησείου». www.athensattica.gr. Περιφέρεια Αττικής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.

Στίκας, Ευστάθιος (1960). «Ο Ναός των Αγίων Ασωμάτων “Θησείου”». Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογίας, 19: 115-126. Ανακτήθηκε στις 30/1/2016.

Eugenios. «Άγιοι Ασώματοι Θησείου». iaath.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.

«Κοινά χαρακτηριστικά βυζαντινών ναών εκκλησιώ&nu». Βυζαντινός Περίπατος στην Αθήνα.

Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2016.

«Κοινά χαρακτηριστικά βυζαντινών ναών εκκλησιώ&nu». Βυζαντινός Περίπατος στην Αθήνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.

«Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Ναός Αγίων Ασωμάτων, Αθήνα». odysseus.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.

«Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος». www.apostoliki-diakonia.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2016.