Οι Ψευδαισθήσεις της Ελληνικής Διπλωματίας για τις Σχέσεις ΗΠΑ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ – ΙΣΡΑΗΛ

Οι Ψευδαισθήσεις της Ελληνικής Διπλωματίας για τις Σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας – Ισραήλ: Μια Ανασκόπηση

Οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ, Τουρκίας και Ισραήλ αποτελούν ένα σύνθετο γεωπολιτικό τρίγωνο που συχνά επηρεάζει τις στρατηγικές της ελληνικής διπλωματίας. Ωστόσο, οι προσδοκίες και οι εκτιμήσεις της Αθήνας σχετικά με την εξέλιξη αυτών των σχέσεων ίσως δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων.

ΗΠΑ: Στρατηγικές Προτεραιότητες

Η πολιτική των ΗΠΑ καθορίζεται από στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, που συχνά περιλαμβάνουν την ανάγκη διατήρησης καλών σχέσεων τόσο με την Τουρκία όσο και με το Ισραήλ. Παρά τις κατά καιρούς τριβές, η Τουρκία παραμένει σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και βασικός παράγοντας στην αντιμετώπιση περιφερειακών κρίσεων, ενώ το Ισραήλ αποτελεί έναν αναντικατάστατο εταίρο σε θέματα ασφάλειας και τεχνολογίας.

Η Τουρκία: Διπλωματικοί Ελιγμοί

Η Άγκυρα, παρά τις εντάσεις με την Ουάσιγκτον, παραμένει βασικός παίκτης στην περιοχή. Η ελληνική διπλωματία πολλές φορές υπερτιμά τις αντιπαραθέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, υποθέτοντας ότι μπορεί να αποκομίσει στρατηγικά οφέλη. Ωστόσο, οι διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας διατηρούνται σε ισορροπία μέσω διπλωματικών ελιγμών και κοινών συμφερόντων.

Ισραήλ: Συμμαχίες και Ανάγκες

Το Ισραήλ, αν και έχει ισχυρή συνεργασία με την Ελλάδα, παραμένει ανεξάρτητο στη χάραξη της εξωτερικής του πολιτικής. Η στρατηγική του συχνά επικεντρώνεται στην ασφάλεια και στην ενίσχυση των δεσμών του με τις ΗΠΑ. Η σύνδεση Ελλάδας-Ισραήλ ενισχύεται από κοινούς ενεργειακούς στόχους, αλλά δεν επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ αντιμετωπίζει την Τουρκία.

Συμπεράσματα

Η ελληνική διπλωματία χρειάζεται να προσαρμόσει τις εκτιμήσεις της στις πραγματικές ισορροπίες των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας-Ισραήλ. Η υπερεκτίμηση των εντάσεων ή η υποτίμηση των στρατηγικών συμφερόντων των τριών χωρών μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αποφάσεις που επηρεάζουν τη θέση της Ελλάδας στην περιοχή. Αντί να βασίζεται σε ψευδαισθήσεις, η Αθήνα πρέπει να επενδύσει σε πιο ρεαλιστικές αναλύσεις και στρατηγικές συνεργασίες.

Στο πλαίσιο που αναλύσαμε έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το άρθρο της ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ με τίτλο Ο Ερντογάν ψήλωσε, το ισραηλινό χαρτί της Αθήνας μόλις κάηκε και 15 δισ. έγιναν στάχτη, που αναδημοσιεύουμε για να έχετε μια πληρέστερη εικόνα του θέματος.

Ο Ερντογάν ψήλωσε, το ισραηλινό χαρτί της Αθήνας μόλις κάηκε και 15 δισ. έγιναν στάχτη

Από την πρώτη στιγμή της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ήταν σαφές πως η Αθήνα δεν έχει ιδιαίτερες προσβάσεις στο επιτελείο του Αμερικανού προέδρου. Τι και εάν αποκήρυξε την woke ατζέντα, τι και εάν έκανε δεξιά στροφή, τι και εάν έστελνε μηνύματα για το πόσο σημαντική θεωρεί την ελληνοαμερικανική αμυντική σχέση. Στο οπτικό πεδίο των Αμερικανών δεν υπήρχε.

Το ακριβώς αντίθετο συνέβαινε με την Τουρκία. Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία έδειξε ότι η Άγκυρα κάνει το δικό της παιχνίδι στη Μέση Ανατολή και ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε εντυπωσιασμένος. Οι φιλοφρονήσεις του για τον φίλο του Ταγίπ δεν ήταν ποτέ φειδωλές. Και η σιωπή του όταν ο “Σουλτάνος” αποφάσισε να φυλακίσει τον πιο ισχυρό πολιτικό του αντίπαλο ήταν εκκωφαντική.

Υπήρχε παρόλα αυτά ένα αφήγημα, που επέτρεπε μία αχτίδα αισιοδοξίας. Το λεγόμενο «ισραηλινό χαρτί». Οι σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ και Τραμπ – Νετανιάχου είναι πιο στενές από ποτέ. Αλλά Νετανιάχου και Ερντογάν είναι ορκισμένοι εχθροί. Ο Τούρκος πρόεδρος κατηγορεί ευθέως τον Ισραηλινό πρωθυπουργό για εγκλήματα πολέμου και γενοκτονία στη Γάζα και ο Νετανιάχου εγκαλεί τον Τούρκο πρόεδρο για αντισημιτισμό, αυταρχισμό και επιθετικότητα. Η Αθήνα ήλπιζε λοιπόν πως από την μετωπική Ισραήλ – Τουρκίας χαμένη θα έβγαινε η δεύτερη, εκτιμώντας μάλιστα πως ο Νετανιάχου θα πείσει και τον Τραμπ να δει τον Ερντογάν αλλιώς.

Το μεγάλο εγκώμιο

Το ισραηλινό χαρτί κάηκε χθες το βράδυ. Ο Νετανιάχου κάθισε δίπλα στον Τραμπ στον Λευκό Οίκο για να ακούσει τον Αμερικανό πρόεδρο να πλέκει το εγκώμιο του…Τούρκου ομολόγου του.«Έχω καλές σχέσεις με έναν άνθρωπο που τον λένε Ερντογάν. Έχετε ακούσει να μιλούν γι’ αυτόν; Βρίσκει πως μου αρέσει και του αρέσω», είπε στο Οβάλ Γραφείο, με τον Νετανιάχου να χαμογελά αμήχανα. Και όχι, δεν σταμάτησε εκεί. Οι ύμνοι είχαν συνέχεια. «Του είπα του κ. Ερντογάν): ‘Συγχαρητήρια, κατάφερες κάτι που δεν είχε καταφέρει να κάνει κανείς σε 2.000 χρόνια. Πήρες τον έλεγχο της Συρίας’».

Και κάπως έτσι έβαλα ταφόπλακα στις ψευδαισθήσεις της ελληνικής διπλωματίας.

Και να ήταν η μόνη ταφόπλακα αυτή… Είχε πρώτα φροντίσει να θάψει με τους πιο σκληρούς εμπορικούς δασμούς από τα τέλη του 19ου αιώνα (τους οποίους και αποφάσισε με μπακαλίστικα μαθηματικά και μηδενική οικονομική λογική) τις προοπτικές της οικονομίας και των αγορών. Ουδείς αλώβητος.

Συμπεριφορά αγέλης

Ό,τι είχαν κατακτήσει μέσα στους τελευταίους τρεις μήνες, κατάφεραν να το χάσει μέσα σε τρεις συνεδριάσεις. Αυτή είναι η νέα πραγματικότητα στις διεθνείς αγορές και στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Ο Γενικός Δείκτης επέστρεψε εκεί που βρισκόταν στις αρχές του 2025 (χαμηλό τριμήνου), εξαλείφοντας το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των φετινών κερδών (πλέον υπολείπονται του +1%, ενώ πριν μερικές μέρες υπερέβαιναν το +18%).

Είναι σαφές ότι η Λεωφόρος Αθηνών πλέον δεν «κοιτά» θεμελιώδη μεγέθη, αποτιμήσεις κ.ο.κ., καθώς έχει αποκτήσει συμπεριφορά αγέλης, μιμούμενη ό,τι ακριβώς κάνουν και οι αγορές στο εξωτερικό. Και γι’ αυτό τον λόγο, κάθε πρόβλεψη για τη συνέχεια ενέχει μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας, ενόσω η διάθεση των επενδυτών μπορεί να αλλάξει ανά πάσα ώρα και στιγμή, ανάλογα με τις ειδήσεις (ή και τις φήμες) που βγαίνουν από τον Λευκό Οίκο.

Στο μεταξύ, το γεγονός ότι η πτώση στο Χ.Α. συνοδεύεται από τεράστιους συναλλακτικούς τζίρους καθιστά ακόμη πιο μεγάλο τον αντίκτυπο και το εύρος της καθοδικής κίνησης. Χθες, η αξία των συναλλαγών ξεπέρασε για δεύτερη διαδοχική φορά τα 400 εκατ. ευρώ, καθώς το ίδιο είχε συμβεί και στη συνεδρίαση της Παρασκευής. Κάπως έτσι, λοιπόν, είδαμε τον Γενικό Δείκτη να «πέφτει» κάτω των 1.500 μονάδων για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο, διευρύνοντας την αθροιστική κάμψη από την περασμένη Πέμπτη (ημέρα ανακοίνωσαν των αμερικανικών δασμών) σε 230 μονάδες (!). Αυτό αντανακλά μια αξία της τάξης των 15 δισ. ευρώ.

Το ζήτημα των δασμών και οι συνεπαγόμενες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, αναμφίβολα, ρίχνουν βαριά «σκιά» σε μια σειρά εισηγμένων, οι οποίες βλέπουν τις τιμές των μετοχών να υποχωρούν στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου 12μήνου. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα σε 12 τίτλους της Υψηλής και της Μεσαίας Κεφαλαιοποίησης, οι οποίες χθες βρέθηκαν στο ναδίρ του τελευταίου έτους: Πρόκειται για τις Ελλάκτωρ, Aktor Group, Lamda Develpment, Viohalco και Motor Oil από τα blue chips, καθώς και τις Lavipharm, Intralot, Trade Estates, Noval, Τεχνική Ολυμπιακή, Intracom και Austriacard από τα «μεσαία».

Και…αποεπένδυση

Και με όλα αυτά στις αγορές θυμάμαι εγώ τους δισεκατομμυριούχους της τεχνολογίας και της Wall Street που καμαράνωναν δίπλα στον Τραμπ σε προεκλογικές εκδηλώσεις συγκέντρωσης δωρεών ή και στην ορκωμοσία του. Ήταν εκείνοι που όχι απλά τον περίμεναν να επιστρέψει, αλλά στήριξαν με κάθε μέσο (και πολύ χρήμα) την εκλογή του. Αυτοί λοιπόν όσο καιρό είχε προαναγγείλει τους δασμούς επιδίδονταν… σε αφωνία. Λέξη δεν είχαν τολμήσει να ξεστομίσουν. Ακόμη και μετά την Ημέρα Απελεύθερωσης κατάπιαν τη γλώσσα τους. Μέχρι που είδαν κάτι δεκάδες δισ. να χάνονται από τις εταιρείες τους και θυμήθηκαν πως η πολιτική του Τραμπ είναι καταστροφική και οδηγεί σε «πυρηνικό χειμώνα». Τρόμαξαν γιατί ο Τραμπ έγινε ακραίος; Όχι βέβαια, απλά κάνουν απο- επένδυση τώρα που έγινε…ασύμφορος.