Zelenskiy (Ζελένσκι) | The Guardian | Οι offshore διασυνδέσεις του Volodymyr Zelenskiy

Πριν από 5 μήνες, ο βρετανικός Guardian, στο πλαίσιο του σκανδάλου των Pandora Papers, είχε αποκαλύψει την εμπλοκή του Ουκρανού προέδρου, Volodymyr Zelenskiy, σε Offshore εταιρείες. Διαβάστε το ρεπορτάζ της εφημερίδας:

Πρόκειται για μια υπόθεση που σε παλαιότερες εποχές θα φαινόταν αδιανόητη. Για τέσσερα χρόνια, ο ηθοποιός και κωμικός Volodymyr Zelenskiy διασκέδαζε το τηλεοπτικό κοινό στην Ουκρανία με τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην κωμική σειρά Servant of the People (Υπηρέτης του λαού). Ο Zelenskiy υποδύονταν έναν δάσκαλο που, εξοργισμένος με την επί σειρά ετών διαφθορά της χώρας του, διεκδικούσε με επιτυχία την προεδρία. Το 2019, ο Zelenskiy μετέτρεψε τη μυθοπλασία σε αληθινή ιστορία όταν διεκδίκησε τις προεδρικές εκλογές της Ουκρανίας και τελικά κέρδισε.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Zelenskiy δεσμεύτηκε να «καθαρίσει» το σύστημα της Ουκρανίας που κυριαρχείται από ολιγάρχες. Και τάχτηκε εναντίον πολιτικών όπως ο πλούσιος αξιωματούχος Petro Poroshenko που έκρυψε τα περιουσιακά του στοιχεία σε offshore εταιρείες. Το σύνθημα του λειτούργησε. Ο Zelenskiy κέρδισε το 73% των ψήφων και στρογγυλοκάθισε σε ένα σπηλαιώδη γραφείο στην πρωτεύουσα, το Κίεβο, διακοσμημένο με επιχρυσωμένες οροφές από γυψομάρμαρο. Τον περασμένο μήνα, είχε συνομιλίες με τον Joe Biden στο Οβάλ Γραφείο.

Ωστόσο, τα Pandora Papers, που διέρρευσαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) και κοινοποιήθηκαν στον Guardian ως μέρος μιας παγκόσμιας έρευνας, υποδηλώνουν ότι ο Zelenskiy ήταν σχεδόν ίδιος με τους προκατόχους του.

Τα έγγραφα δείχνουν ότι κατείχε -ή κατέχει- ένα μερίδιο, που δεν είχε αποκαλυφθεί προηγουμένως, σε μια offshore εταιρεία, το οποίο φαίνεται πως μεταβίβασε κρυφά σε έναν φίλο του εβδομάδες πριν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές.

Ο Zelenskiy δεν σχολίασε τον παραπάνω ισχυρισμό παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες του Guardian και των συνεργατών του στα μέσα ενημέρωσης να τον προσεγγίσουν. Ο εκπρόσωπός του Sergiy Nikiforov έστειλε ένα στο οποίο ανέφερε ότι «Δεν θα υπάρξει απάντηση».

Τα αρχεία αποκαλύπτουν ότι ο Zelenskiy συμμετείχε σε ένα εκτεταμένο δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών, συνιδιοκτήτης με τους μακροχρόνιους φίλους και τηλεοπτικούς συνεργάτες του. Μεταξύ τους είναι και ο Serhiy Shefir, ο οποίος ήταν παραγωγός του Zelensky, και ο μεγαλύτερος αδερφός του Shefir, ο Borys, ο οποίος έγραφε τα σενάρια. Ένα άλλο μέλος της παρέας είναι και ο Ivan Bakanov, ένας παιδικός φίλος. Ο Bakanov ήταν γενικός διευθυντής του στούντιο παραγωγής του Zelenskiy, Kvartal 95.
Το video της DW που ακολουθεί περιγράφει την απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του Serhiy Shefir τον Σεπτέμβριο του 2021

(Τουλάχιστον 10 σφαίρες έπληξαν το αυτοκίνητο του Serhiy Shefir, βοηθού και μακροχρόνιου φίλου του Zelensky, καθώς ταξίδευε μέσω του χωριού Lesnyky προς την πρωτεύουσα, Κίεβο.

Ο οδηγός χτυπήθηκε τρεις φορές και υποβάλλεται σε χειρουργική επέμβαση. Ο Shefir δεν χτυπήθηκε από τα πυρά, τα οποία φέρονται να προέρχονταν από δασική περιοχή κατά μήκος του δρόμου.

Οι φωτογραφίες έδειξαν ότι η αστυνομία είχε σημαδέψει τουλάχιστον 10 τρύπες από σφαίρες στο μαύρο σεντάν Audi που χρησιμοποιούσε ο Shefir, επιχειρηματικός συνεργάτης του Zelenskiy για σχεδόν δύο δεκαετίες. Τα αυτόματα πυρά γάζωσαν την πόρτα του οδηγού, χτυπώντας επίσης το παρμπρίζ και το πίσω ελαστικό.)

Όλοι συνδέονται με την πατρίδα του Zelenskiy στη νότια Ουκρανία, το Kryvyi Rih. Αφού κέρδισε την εξουσία, ο Zelenskiy διόρισε αυτούς τους στενούς φίλους και συνεργάτες του στην κυβέρνηση. Ο Bakanov έγινε επικεφαλής της υπηρεσίας ασφαλείας SBU της Ουκρανίας. Επίσης, ο Zelenskiy έκανε τον Serhiy Shefir πρώτο βοηθό του, σε έναν άμισθο ρόλο που περιλαμβάνει τη διαχείριση του καθημερινού προγράμματος του προέδρου. Ένα τέταρτο μέλος αυτής της δεμένης ομάδας, ο Andriy Yakovlev, είναι σκηνοθέτης και παραγωγός του Kvartal 95.

Ο Zelenskiy ανέφερε ότι οι συγκεκριμένοι διορισμοί αφορούσαν ζητήματα εμπιστοσύνης και όχι την οικονομική ευνοιοκρατία. «Έχω μερικούς ανθρώπους που εργάζονται μαζί μου και είναι φίλοι μου για μεγάλο χρονικό διάστημα… Δεν έχουν καμία σχέση με τις επιχειρήσεις ή τον προϋπολογισμό», είπε στον Guardian το 2020.

Kvartal 95

Η μυστική μεταφορά

Πριν γίνει πρόεδρος, ο Zelenskiy είχε δηλώσει κάποια μόνο από τα ιδιωτικά του περιουσιακά στοιχεία. Περιελάμβαναν αυτοκίνητα, ακίνητα και τρεις από τις offshore εταιρείες στις οποίες ήταν συνιδιοκτήτης. Η μία, το Film Heritage, την οποία κατείχε από κοινού με τη σύζυγό του, Olena, πρώην συντάκτρια του Kvartal 95, είναι εγγεγραμμένη στο εξωτικό Μπελίζ.

Ωστόσο, τα Pandora Papers δείχνουν επιπλέον περιουσιακά στοιχεία σε offshore εταιρείες που ο Zelenskiy φαίνεται να μην έχει αποκαλύψει. Η Film Heritage είχε μερίδιο 25% στην Davegra, μια κυπριακή εταιρεία χαρτοφυλακίου. Η Davegra με τη σειρά της κατέχει τη Maltex Multicapital Corp, μια άγνωστη στο παρελθόν οντότητα εγγεγραμμένη στον φορολογικό παράδεισο των Βρετανικών Παρθένων Νήσων (BVI). Ο Zelenskiy, οι αδελφοί Shefir και ο Yakovlev κατείχαν μερίδιο 25% στη Maltex.

Στις 13 Μαρτίου 2019, δύο εβδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο στις εκλογές στην Ουκρανία, ο Zelenskiy έδωσε το μερίδιό του στη Maltex στον Serhiy Shefir, σύμφωνα με τα έγγραφα. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν ο Shefir πλήρωσε τον Zelenskiy. Ο Bakanov ήταν μάρτυρας αυτής της μυστικής μεταφοράς και υπέγραψε τα έγγραφα της offshore.

Περίπου έξι εβδομάδες αργότερα, μετά τη συντριπτική νίκη του Zelenskiy στις εκλογές, ένας δικηγόρος που ενεργούσε για την ομάδα Kvartal 95 υπέγραψε ένα άλλο έγγραφο. Όριζε ότι η Maltex θα συνέχιζε να καταβάλλει μερίσματα στην κινηματογραφική εταιρεία του Zelenskiy, παρόλο που δεν κατείχε πλέον κανένα μερίδιο στην εταιρεία. Τα κύρια έσοδά της προέρχονταν από τη δραστηριότητα στην Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, σύμφωνα με ένα προφίλ πελατών της Maltex.

Τα Pandora Papers δεν αναφέρουν εάν καταβλήθηκαν ποτέ μερίσματα ή το ακριβές μέγεθός τους. Ούτε αποκαλύπτουν πόσες πληρωμές μπορεί να έχουν γίνει. Η σύζυγος του Zelenskiy, Olena, είναι πλέον η δηλωμένη δικαιούχος της Film Heritage, πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν πληρωμές από το 2019 θα είχαν εισρεύσει σε αυτήν.

Το βασικό έγγραφο –με ημερομηνία 24 Απριλίου 2019– αναφέρει ότι η Maltex κατέχει μετοχές σε εταιρείες που παράγουν και διανέμουν τηλεοπτικές ταινίες. Ένας λόγος για τη δημιουργία της Maltex ήταν η «φορολογικά αποδοτική συσσώρευση επιχειρηματικών κερδών». Ένα άλλο, αναφέρει, ήταν η «νομική προστασία». Ο Borys Sheifir είπε ότι ο Bakanov είχε ως επί το πλείστον δημιουργήσει αυτά τα υπεράκτια «χρηματοοικονομικά σχήματα» προκειμένου να προστατεύσει την εταιρεία από «αρχές και ληστές».

«Μιλώντας ειλικρινά, δεν είμαι έτοιμος να σου απαντήσω. Ίσως και να είμαι ιδιοκτήτης [της Maltex]», ανέφερε ο Shefir στο OCCRP, έναν από τους οργανισμούς των μέσων ενημέρωσης των εφημερίδων που συνεργάστηκαν για τα Pandora Papers. Είπε επίσης ότι προσπαθούσε να αποδεσμευτεί από τα υπεράκτια συμφέροντά του, αλλά τόνισε ότι αυτή ήταν μια αργή και δύσκολη διαδικασία. Ο Serhiy Shefir, ο Bakanov και ο Yakovlev αρνήθηκαν να σχολιάσουν, όπως και ο δικηγόρος τους.