Oι Ευρωπαίοι ηγέτες ενέκριναν την Πέμπτη την απαγόρευση του ρωσικού άνθρακα, μίας εισαγόμενης πηγής ενέργειας που είναι η πιο εύκολη ως προς την αντικατάσταση της.
Από τη Melissa Eddy/New York Times
Αρχικά, αναμενόταν να εγκριθεί την Τετάρτη, αλλά καθυστέρησε λόγω των εκτεταμένων διαβουλεύσεων μεταξύ των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τελικά, εγκρίθηκε ένα σχέδιο διακοπής του ρωσικού άνθρακα σε διάστημα τεσσάρων μηνών, ενώ η αρχική πρόταση ήταν σε τρεις.
Η επιβράδυνση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων αντανακλά τις προκλήσεις για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των 27 κρατών μελών σχετικά με τις κυρώσεις, δεδομένου ότι ορισμένες χώρες του μπλοκ εξαρτώνται περισσότερο από τη ρωσική ενέργεια από άλλες. Οι κυρώσεις πρέπει να εγκριθούν από όλα τα κράτη μέλη.
Όλο το τελευταίο διάστημα είχαν εκφραστεί ανησυχίες ότι η διακοπή των προμηθειών άνθρακα θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρά στη Ρωσία. Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από τον ρωσικό άνθρακα, το μπλοκ μπορεί να τον αντικαταστήσει πιο εύκολα με εισαγωγές από άλλες χώρες, σε σχέση πάντα με το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο.
Ωστόσο, η απαγόρευση του άνθρακα από τη Ρωσία μπορεί επίσης να εκτινάξει τις τιμές της ενέργειας στα ύψη για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, δεδομένων των υφιστάμενων ελλείψεων στο μπλοκ, σύμφωνα με την Rystad Energy, μια εταιρεία συμβούλων. Ο Carlos Torres Diaz, ανώτερος αντιπρόεδρος της Rystad, χαρακτήρισε τις κυρώσεις «δίκοπο μαχαίρι».
Οι εισαγωγές από τη Ρωσία αντιπροσώπευαν το 47% του άνθρακα που εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2019, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Eurostat, καθιστώντας τη χώρα τον σημαντικότερο προμηθευτή του συγκεκριμένου καυσίμου. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε άνθρακα αξίας τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, δήλωσε η Ursula von der Leyen, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Κάθε κράτος μέλος έχει διαφορετικές ενεργειακές ανάγκες και μεταξύ εκείνων που εξαρτώνται περισσότερο από τη ρωσική ενέργεια συνολικά είναι η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία του μπλοκ. Περίπου το ήμισυ του συνόλου του άνθρaκα που εισάγει η Γερμανία προέρχεται από τη Ρωσία, πέρυσι συνολικά 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Το περισσότερο από αυτό χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την τροφοδοσία της χαλυβουργίας της Γερμανίας.
Ο λιγνίτης, ή ο καφές άνθρακας, το μόνο ορυκτό καύσιμο που εξακολουθεί να εξορύσσεται στη Γερμανία, καίγεται για την παραγωγή ενέργειας. Είναι επίσης το πιο βρώμικο ορυκτό καύσιμο, κάνοντας επείγουσα την ανάγκη των προσπαθειών προκειμένου να σταματήσει η καύση άνθρακα. Αλλά το 2021 αποδείχτηκε λιγότερο απάνεμο από το αναμενόμενο, βλάπτοντας τις προσπάθειες αιολικής ενέργειας της χώρας και οδήγησε σε αύξηση σχεδόν 5% της ενέργειας που παράγεται από άνθρακα για το έτος.
Η κυβέρνηση του καγκελαρίου Olaf Scholz παρουσίασε πέρυσι σχέδια για τη χώρα προκειμένου να εγκαταλείψει τον άνθρακα μέχρι τις αρχές της επόμενης δεκαετίας και τον περασμένο μήνα, ο Robert Habeck, ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας, είπε ότι η Γερμανία θα επιδιώξει να απομακρυνθεί από τον ρωσικό άνθρακα μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. «Το πώς θα πραγματοποιήσουμε το εμπάργκο άνθρακα είναι καλά προετοιμασμένο», είπε ο κ. Habeck την Τετάρτη.
Διπλωμάτες στις Βρυξέλλες δήλωσαν ότι η Γερμανία και άλλες χώρες ζήτησαν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τις τρέχουσες παραγγελίες και να κλείσουν τις υπάρχουσες συμβάσεις πριν επιβάλουν το μέτρο.
Οι γερμανικές εταιρείες έχουν ήδη επαναδιαπραγματευτεί συμβάσεις με άλλες χώρες που εξάγουν άνθρακα, τόνισε ο ίδιος. Ωστόσο, οι αποστολές που έχουν ήδη παραγγελθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη από τη Ρωσία δεν θα σταματήσουν ούτε θα επιστραφούν, πρόσθεσε. «Αν γυρίζαμε αυτά τα πλοία πίσω, τότε θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε έλλειψη», είπε σε δημοσιογράφους στο Βερολίνο.
Ο άνθρακας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κολομβία και τη Νότια Αφρική θα μπορούσε να συμβάλει στην κάλυψη του κενού που αφήνεται με τη διακοπή των εισαγωγών από τη Ρωσία, σύμφωνα με τη Γερμανική Ένωση Εισαγωγέων Άνθρακα, έναν βιομηχανικό όμιλο που εκπροσωπεί εταιρείες που εξαρτώνται από τις προμήθειες άνθρακα από το εξωτερικό.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία την Τετάρτη, ο κ. Scholz και ο πρόεδρος της Κολομβίας, Iván Duque Márquez, συζήτησαν για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενέργεια, ανέφερε το γραφείο του καγκελάριου.
Η Αυστραλία παρείχε σχεδόν το ένα τρίτο των εισαγωγών άνθρακα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2019. Οι αυστραλιανές αγορές έχουν ήδη αναφέρει αύξηση των τιμών του άνθρακα, καθώς εταιρείες στην Ευρώπη έχουν στραφεί σε αυτές προκειμένου να ερευνήσουν για την παροχή καυσίμου.
Η Πολωνία είναι η χώρα της ΕΕ που εξακολουθεί να βασίζεται περισσότερο στον άνθρακα. Ενώ μεγάλο μέρος του άνθρακα της εξορύσσεται εγχώρια, περίπου το 20% εισήχθη από τη Ρωσία πέρυσι. Ωστόσο, τον περασμένο μήνα, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Mateusz Morawiecki, πρότεινε νόμο για την απαγόρευση των εισαγωγών άνθρακα από τη Ρωσία.
Συνολικά, η διακοπή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Ρωσίας θα αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη. Η Γερμανία έχει ήδη μειώσει την εξάρτησή της από το αέριο από τη Ρωσία κατά 15% τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, σύμφωνα με τον κ. Habeck. Ωστόσο, οι ηγέτες της βιομηχανίας έχουν προειδοποιήσει ενάντια στην επιβολή κυρώσεων στο ρωσικό φυσικό αέριο, λέγοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας στους τομείς των χημικών, των ορυχείων και των φαρμακευτικών προϊόντων.
Την ίδια στιγμή, o κ. Habeck παρουσίασε ένα νέο νομοθετικό σχέδιο για την επιτάχυνση της επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Γερμανία, με επίκεντρο την παραγωγή περισσότερης ενέργειας μέσω αιολικής και ηλιακής τεχνολογίας. Ωστόσο, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια μέχρι να κατασκευαστούν νέοι τερματικοί σταθμοί που θα επιτρέπουν στο υγροποιημένο φυσικό αέριο να φτάνει με πλοίο, προσφέροντας μια αντικατάσταση του ρωσικού αερίου που έρχεται μέσω αγωγού. Και ακόμη κι αν εξορθολογιστούν οι διαδικασίες έγκρισης, μπορεί να χρειαστούν χρόνια έως ότου τα τερματικά να μπορέσουν να αντικαταστήσουν το σχεδόν 22% του ενεργειακού μείγματος της Γερμανίας που προέρχεται από φυσικό αέριο.