Τι θα σημαίνει για τον μέσο Ρώσο ένας πόλεμος με την Ουκρανία;
Τι θα σημαίνει για τον μέσο Ρώσο ένας πόλεμος με την Ουκρανία;
Στα χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, ο μέσος Ρώσος είδε τα περισσότερα εσωτερικά γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, ως μέρος της νέας κανονικότητας.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Ακόμη και έκτακτες θέσεις όπως οι δυτικές κυρώσεις, θεωρούνταν ρουτίνα. Τώρα κάτι παρόμοιο έχει συμβεί και με τις αντιλήψεις περί πολέμου. Από το 2014 τουλάχιστον (και πιθανώς, από τον πόλεμο Ρωσίας-Γεωργίας το 2008), ο πόλεμος ήταν ένα μακρινό φόντο στην καθημερινή ζωή: Κριμαία, Ντονμπάς, Σύρια, στρατοί μισθοφόρων, υπερηχητικά όπλα και πιο πρόσφατα, μια ειρηνευτική αποστολή στο Καζακστάν.
Η έρευνά μας έδειξε ότι οι Ρώσοι δεν θεωρούν τέτοιες περιορισμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις ως “πραγματικούς πολέμους”. Αυτά τα γεγονότα δεν έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή. Οι στρατιώτες μπορεί να χάσουν τη ζωή τους, αλλά αυτό θεωρείται μέρος του επαγγελματικού κινδύνου. Ο στρατός έχει σταδιακά ξεπεράσει την προεδρία ως τον ρωσικό θεσμό στον οποίο έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη οι πολίτες, και ο υπουργός Άμυνας Sergei Shoigu ήταν εδώ και καιρό ο δεύτερος πιο δημοφιλής υπουργός, πίσω μόνο από τον πρόεδρο Πούτιν.
Αλλά ξαφνικά, υπάρχει η απειλή ενός πολύ πραγματικού πολέμου. Μια σύγκρουση με την Ουκρανία δεν θα ήταν τίποτα λιγότερο από έναν πόλεμο αντιπροσώπων με τη Δύση, και κυρίως, με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η πιθανότητα να ξεσπάσει πόλεμος το 2022, σύμφωνα με έρευνα από τον Δεκέμβριο του 2021, θεωρείται από τους Ρώσους πολύ υψηλότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Και ασφαλώς θα έπεφτε έξω από τα όρια της νέας κανονικότητας.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές και το ρούβλι έχουν ήδη δείξει τι πιστεύουν ακόμη και για το ενδεχόμενο μιας μεγάλης στρατιωτικής σύγκρουσης. Ακόμη και πριν από την επιβολή νέων δυτικών κυρώσεων, μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα προκαλούσε πτώση του ρουβλίου και των αγορών, καθώς και μια νέα “εποχή παγετώνων” για το επενδυτικό κλίμα.
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει πολιτική αντιπολίτευση για να ασκηθεί πίεση, αλλά σε περίπτωση πολέμου, η νομοθετική μηχανή που περνάει νόμους για “ξένους πράκτορες”, “ανεπιθύμητες οργανώσεις” και εξτρεμιστές, θα ξεπερνούσε τον εαυτό της. Οποιασδήποτε διαμαρτυρία στους δρόμους θα γινόταν αδύνατη, το διαδίκτυο θα υπόκειντο σε περαιτέρω ελέγχους και οι Ρώσοι θα ξεχνούσαν τυχόν εναπομείναντα συνταγματικά δικαιώματα ή ελευθερίες. Θα αποτελούσε έκπληξη εάν οι άνθρωποι μπορούσαν ακόμη να διασχίσουν ελεύθερα τα σύνορα της Ρωσίας.
Παρά τα χρόνια στρατιωτικής προπαγάνδας, η σύγχρονη και αστικοποιημένη κοινωνία της Ρωσίας βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στην “μετά-ηρωική εποχή”, ένας όρος που επινοήθηκε από τον Βρετανό στρατιωτικό ιστορικό, Michael Howard, και λίγοι είναι έτοιμοι να πεθάνουν για την πατρίδα και τον Πούτιν. Μια σύντομη αρχική περίοδος υποστήριξης προς τις αρχές, θα μπορούσε γρήγορα να μετατραπεί σε ανοιχτή δυσαρέσκεια, ιδίως στο πλαίσιο των σοβαρών κοινωνικό-οικονομικών προβλημάτων. Το καθεστώς πρόκειται να χάσει την εμπιστοσύνη του μεγαλύτερου μέρος της νεότερης γενιάς.
Σε περίπτωση πολέμου, οι προσπάθειες που περιλαμβάνουν την ενεργειακή μετάβαση και την μεγάλη επενδυτική πρωτοβουλία του Πούτιν, γνωστή ως National Projects, όπως και το ρωσικό ΑΕΠ και το πραγματικό εισόδημα των απλών πολιτικών, που μόλις το 2021 άρχισαν να ανακάμπτουν προσωρινά. Ενώ η κυβέρνηση πιθανότητα θα συνέχιζε να φέρνει εις πέρας τις κοινωνικές υποχρεώσεις (διαφορετικά θα ήταν δυνατό να διασφαλιστεί η πολιτική πίστη), δεν θα ήταν απλώς θέμα κρατικών δωρεών: αναπόφευκτα η διάθεση των καταναλωτών θα είχε μειωθεί. Θα υπήρχαν προβλήματα στην αγορά τροφίμων και ο πληθωρισμός θα σημείωνε άνοδο πιθανότατα (στην αρχή του 2022, υπήρχαν ελάχιστες, αν υπήρχαν καθόλου, αποπληθωριστικές πιέσεις).
Θα επηρεαζόταν η καθημερινή ζωή. Για παράδειγμα, η Ρωσία θα αποκλειόταν από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIDT. Αυτό θα προκαλούσε δυσαρέσκεια όχι μόνο μεταξύ των κατώτερων στρωμάτων, αλλά και μεταξύ των πιο εξελιγμένων -από την άποψη των καταναλωτών- της μεσαίας τάξης. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε τα προβλήματα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην σπάνια κατάσταση όπου η κοινωνική-οικονομική δυσαρέσκεια, μπορεί να μετατραπεί σε πολιτική δυσαρέσκεια, ακόμη και σε πολιτική διαμαρτυρία. Το παράδειγμα του ευρύτερου θυμού στην απόφαση να αυξηθεί το όριο συνταξιοδότησης το 2018, δεν είναι πραγματικά κατάλληλο εδώ, διότι τότε ο άνθρωποι διαμαρτύρονταν για την παραβίαση του σοβιετικού, πατερναλιστικού κοινωνικού συμβολαίου, όχι για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης. Αυτή τη φορά θα μπορούσαν να υπάρχουν αυθόρμητες, χωρίς αρχηγούς, κοινωνικό-πολιτικές διαδηλώσεις.
Σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες επιπτώσεις από την πανδημία, φαίνεται ξεκάθαρο ότι οποιοσδήποτε πόλεμος θα κατέστρεφε το πουτινιστικό μοντέλο κράτους, σταθερό και επιτυχημένο. Αντί να κινητοποιήσει την κοινή γνώμη εν όψει των προεδρικών εκλογών του 2024, θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Και είναι εξαιρετικά απίθανο ότι η συναίνεση του ΝΑΤΟ θα αντικαθιστούσε τη συναίνεση για την Κριμαία το 2014, η οποία έφερε εκτίναξη των ποσοστών δημοτικότητας του Πούτιν.
Ανεξαρτήτως του πώς νιώθει ο μέσος Ρώσος για έναν πιθανό πόλεμο με την Ουκρανία, εάν ξεσπάσει ένας τέτοιο πόλεμος, θα είναι δύσκολο να μην πειστεί η Δύση ότι δεν πρέπει να εξισώσει το πολιτικό καθεστώς στη Ρωσία με τους απλούς Ρώσους. Και αυτό θα ήταν οι χειρότερες συνέπειες για την πολιτική πορεία που επιδιώκει το ρωσικό κράτος για δύο τουλάχιστον δεκαετίες.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegiemoscow.org/commentary/86306
