(UPD 06/02/2023 ) Παραθέτουμε τις πληροφορίες που έχουμε μετά τους μεγάλους σεισμούς στην Τουρκία. Φαίνεται πως οι φόβοι τους οποίους εκφράζαμε το 2021, δεν ήταν – είναι παράλογοι.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Η ρωσική εταιρεία που κατασκευάζει τον μοναδικό μεγάλο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας ανακοίνωσε σήμερα σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters ότι η εγκατάσταση δεν υπέστη ζημιές από τον ισχυρό σεισμό που έπληξε τη νοτιοανατολική Τουρκία, κοντά στα σύνορα με τη Συρία.
Ο πυρηνικός σταθμός Ακούγιου, ο οποίος βρίσκεται στο Μπουγιουκτσελί στην επαρχία Μερσίνας, πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του. Φορέας ανάπτυξης είναι η Atomstroyexport, θυγατρική της κρατικής ρωσικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Rosatom. Κύριος ανάδοχος είναι ο τουρκικός όμιλος Özdoğu. Η Atomstroyexport θα κατασκευάσει, θα κατέχει και θα λειτουργεί την εγκατάσταση, η οποία έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2023. Το Μπουγιουκτσελί όπου βρίσκεται ο πυρηνικός σταθμός, βρίσκεται περίπου 400 χιλιόμετρα δυτικά από το επίκεντρο του σεισμού.
Η εκπρόσωπος της Rosatom, Anastasia Zoteeva, δήλωσε στο ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA: «Εδώ έγιναν αισθητές σεισμικές δονήσεις μεγέθους περίπου τριών βαθμών, αλλά οι ειδικοί μας δεν εντόπισαν ζημιές σε κτιριακές κατασκευές, γερανούς και εξοπλισμό. Παρ’ όλα αυτά, λαμβάνουμε εκτεταμένα διαγνωστικά μέτρα για να βεβαιωθούμε ότι οι εργασίες κατασκευής και εγκατάστασης μπορούν να συνεχιστούν με ασφάλεια», πρόσθεσε η ίδια.
Σεισμός Τουρκία: Αναστέλλονται οι εξαγωγές πετρελαίου
Την ίδια στιγμή οι αρχές του Ιρακινού Κουρδιστάν ανακοίνωσαν σήμερα ότι για λόγους «ασφαλείας» αναστέλλουν τις εξαγωγές πετρελαίου μέσω της Τουρκίας μετά τον φονικό σεισμό που έπληξε τη χώρα και προκάλεσε σοβαρές υλικές ζημιές.
«Εξαιτίας του σεισμού που έπληξε την Τουρκία και τη Συρία και για να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πετρελαϊκών εξαγωγών και να αποτρέψουμε οποιοδήποτε ανεπιθύμητο συμβάν, αναστέλλονται οι εξαγωγές πετρελαίου μέσω του αγωγού που συνδέει την επαρχία του Κουρδιστάν με την Τουρκία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Φυσικών Πόρων αυτής της αυτόνομης περιοχής που βρίσκεται στο βόρειο Ιράκ.
Στο μεταξύ το διυλιστήριο στην πόλη Μπανιάς της Συρίας θα αναστείλει τις δραστηριότητές του για 48 ώρες μετά τον σεισμό, μετέδωσε το συριακό πρακτορείο SANA επικαλούμενο ανακοίνωση του υπουργείου Πετρελαίου.
Παράλληλα έκλεισε για τις πτήσεις το αεροδρόμιο στη νότια επαρχία Άδανα της Τουρκίας μέχρι νεοτέρας λόγω των ισχυρών σεισμών που καταγράφηκαν στην περιοχή, σύμφωνα με το ιδιωτικό πρακτορείο ειδήσεων Demiroren.
Ακουγιού | Το πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας | Απειλή για την ασφάλεια;
Η Τουρκία είναι από τις κορυφαίες χώρες στον κόσμο στις ενεργειακές επενδύσεις, ιδίως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δήλωσε χθες (10/3) ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως μεταδίδει το Anadolu.
“Σε όρους εγκατεστημένης ισχύς σε ανανεώσιμη ενέργεια η Τουρκία είναι 13η στον κόσμο και έκτη στην Ευρώπη”, ανέφερε ο Τούρκος πρόεδρος σε συνεδρίαση του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) στο κοινοβούλιο.
“Δρομολογούμε έργα που θα μεταμορφώσουν την χώρα μας σε ενεργειακή βάση”, δήλωσε, ενώ έκανε ειδική αναφορά στον αγωγό φυσικού αερίου της Ανατολίας (TANAP) αλλά και στον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού.
“Σήμερα θα πραγματοποιήσουμε την τελετή για τον τρίτο αντιδραστήρα [του σταθμού] με τον πρόεδρο Πούτιν”, ανέφερε. Σημείωσε παράλληλα ότι σε λίγους μήνες θα γίνει η τελετή και για τον τέταρτο αντιδραστήρα.
“Σχεδιάζουμε να θέσουμε σε ισχύ την πρώτη μονάδα το 2023”, πρόσθεσε, ενώ υπογράμμισε ότι το εργοστάσιο στο Ακουγιού θα καλύπτει το 10% των ενεργειακών αναγκών της χώρας.
“Η βασική στρατηγική διάσταση του έργου είναι ότι θα διαφοροποιήσει τις πηγές για να καλύψει η Τουρκία τις ενεργειακές της ανάγκες. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό [η Τουρκία] να είναι μεταξύ των χωρών με πυρηνική τεχνολογία στον κόσμο”.
Το Anadolu σημειώνει ότι η έναρξη λειτουργίας της πρώτης μονάδας του εργοστασίου προγραμματίζεται για το 2023 όταν η χώρα θα γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Οι υπόλοιπες τρεις μονάδες αναμένεται να ξεκινήσουν να λειτουργούν μέχρι το τέλος του 2026.
Η συμφωνία για τον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού υπεγράφη με τη Ρωσία τον Μάιο του 2010.
Ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε επίσης ότι οι προετοιμασίες στο πλωτό γεωτρύπανο “Kanuni” είναι στην τελική ευθεία και εξέφρασε την ελπίδα του οι εργασίες στο πεδίο να ξεκινήσουν τον Απρίλιο. Το Anadolu σημειώνει ότι η Τουρκία έκανε τη μεγαλύτερη ανακάλυψη φυσικού αερίου στον κόσμο το 2020 με 405 bcm φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα.
Το πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας – Απειλή για την ασφάλεια;
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο του Β. Νέδου και της Γ. Σουλιώτη για την Καθημερινή, το οποίο και παραθέτουμε. Πριν από περίπου τρεις εβδομάδες, κατά το διάρκειας 45 λεπτών τηλεφώνημά του με τον Αμερικανό ομόλογό του, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έθιξε ένα ζήτημα που συχνά περνάει «κάτω από τα ραντάρ» της διεθνούς διπλωματίας.
Ο κ. Δένδιας ανέφερε στον Τόνι Μπλίνκεν τις πολλαπλές προβληματικές πτυχές της κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού της νότιας Τουρκίας. Από το γεγονός ότι αποτελεί απειλή ασφαλείας σε απόσταση αναπνοής από άλλα κράτη στην περιοχή και πως αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση που έχει κάνει η Ρωσία στο εξωτερικό μέχρι την απροθυμία της Αγκυρας να μοιραστεί πληροφορίες. Ο κ. Δένδιας επισήμανε, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ότι το Ακουγιού μπορεί να γίνει ένα «Τσερνόμπιλ» της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Αθήνα έχει στρέψει την προσοχή της για χρόνια σε αυτή την ύποπτη επιχείρηση της Τουρκίας. Σε αναφορές αρμόδιων υπηρεσιών, που τέθηκαν υπόψη της «Κ», καθίσταται σαφές ότι η Τουρκία, μέσω της δημιουργίας μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, αποκτά τεχνογνωσία και πρόσβαση σε υλικά, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Ελληνες αξιωματούχοι, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, αναφέρουν ότι η Τουρκία υλοποιεί σχέδιο κατασκευής συνολικά τριών εργοστασίων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, εκπαιδεύει πυρηνικούς μηχανικούς και μεθοδεύει την πρόσβασή της στα λεγόμενα «διττά» υλικά: πρώτες ύλες και εξοπλισμό που προορίζεται όχι μόνο για εμπορική αλλά ταυτόχρονα και στρατιωτική χρήση.
Το πιο προχωρημένο από τα τρία σχέδια αφορά τη δημιουργία μονάδας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στην περιοχή του Ακουγιού, στις νοτιοανατολικές ακτές της Τουρκίας, κοντά στη Μερσίνη. Αλλα δύο εργοστάσια κατασκευάζονται ή σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στη Σινώπη και στην Ανατολική Θράκη, στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία.
Τη φιλοδοξία του για μετατροπή της Τουρκίας σε πυρηνική δύναμη έχει άλλωστε δημοσίως εκφράσει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Κάποιες χώρες διαθέτουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Αλλά μας λένε ότι εμείς δεν μπορούμε να αποκτήσουμε. Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ», είχε δηλώσει τον Σεπτέμβριο του 2019 απευθυνόμενος σε μέλη του κόμματός του.
Η συμφωνία για τη δημιουργία του εργοστασίου στο Ακουγιού υπεγράφη το 2010 ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και στη Rosatom, την κρατική εταιρεία παραγωγής πυρηνικής ενέργειας της Ρωσίας. Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 22 δισ. δολάρια και προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων, ισχύος 1.200 MW έκαστος. Οι δύο από αυτούς είναι ήδη υπό κατασκευήν, με τον πρώτο να προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, στην 100ή επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, το εργοστάσιο δεν αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργικό πριν από το 2025. Εκτιμάται πως ο πυρηνικός σταθμός του Ακουγιού θα καλύπτει περίπου το 8%-10% των αναγκών της Τουρκίας σε ηλεκτρική ενέργεια και έχει εκτιμώμενη διάρκεια ζωής τουλάχιστον 60 χρόνια.
Η ρωσική Rosatom χρηματοδοτεί το έργο μέσω της θυγατρικής εταιρείας Akkuyu Nukleer JSC με έδρα την Τουρκία (η Rosatom έχει το 99% του μετοχικού κεφαλαίου από το 2010). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση των τελευταίων 17 ετών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Οσον αφορά το Ακουγιού, σημειώνεται ότι προς το παρόν δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα απαιτούμενα stress tests, δηλαδή η αξιολόγηση τεχνικών θεμάτων, περιλαμβανομένων των σεισμικών κινδύνων.
Το 2013 η κυβέρνηση της Τουρκίας ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τη Mitsubishi Heavy Industry και τη γαλλική Areva για την κατασκευή ενός δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή της Σινώπης. Στην πορεία των συζητήσεων, ωστόσο, ανέκυψαν διαφωνίες. Η ιαπωνική εταιρεία αποχώρησε από τις συζητήσεις και το μέλλον του σχεδίου παραμένει αβέβαιο.
Αντ’ αυτού, η κρατική εταιρεία ενέργειας της γειτονικής χώρας ήρθε σε συμφωνία με την Κίνα για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στην παραθαλάσσια πόλη Igneada της Ανατολικής Θράκης, σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από τα σύνορα με τη Βουλγαρία. Τον Μάιο, μάλιστα, η ευρύτερη περιοχή κηρύχθηκε στρατιωτική ζώνη προκειμένου, όπως παρατηρούν αρμόδιοι Ελληνες αξιωματούχοι, να επιταχυνθεί η διαδικασία απαλλοτρίωσης των εκτάσεων, όπου πρόκειται να χωροθετηθεί το εργοστάσιο.
Στη γειτονική χώρα υπάρχουν δύο κοιτάσματα ουρανίου. Το πρώτο και πιο παλιό βρίσκεται στην περιοχή Yozgat στην κεντρική Τουρκία. Ενα δεύτερο ανακαλύφθηκε κοντά στην πόλη Sefaatli, περίπου στην ίδια περιοχή. Το 2015 η ανάπτυξη του κοιτάσματος ανετέθη σε αμερικανική εταιρεία, όμως, τρία χρόνια αργότερα και λόγω, προφανώς, της κρίσης που ανέκυψε στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, η συμφωνία ματαιώθηκε. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το διπλωματικό άνοιγμα της Τουρκίας σε αφρικανικές χώρες με πλούσια κοιτάσματα ουρανίου, όπως ο Νίγηρας και το Τσαντ, δεν είναι άσχετο με τις πυρηνικές φιλοδοξίες της.
Στην προσπάθεια μετασχηματισμού της Τουρκίας σε πυρηνική δύναμη, εντάσσουν Ελληνες και διεθνείς αναλυτές τις επαφές Τούρκων αξιωματούχων με στελέχη της κυβέρνησης και των ενόπλων δυνάμεων του Πακιστάν, της μιας από τις εννέα χώρες παγκοσμίως που διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, αντικείμενο της συνάντησης αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων Πακιστάν και Τουρκίας, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου στην Αγκυρα, ήταν η υπογραφή συμφωνίας για την παροχή τεχνογνωσίας από το Πακιστάν σε θέματα κατασκευής πυρηνικών όπλων, πιθανόν δε και πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.
Οι Ρώσοι εκπαιδευτές και οι… υπογραφές
Η εκπαίδευση των Τούρκων πυρηνικών μηχανικών από το ρωσικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής ξεκίνησε το 2018. Υπολογίζεται ότι από την έναρξη του προγράμματος έως σήμερα έχουν αποφοιτήσει 140 νέοι μηχανικοί, ενώ συνεχίζεται η εκπαίδευση ακόμη 110. Σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσίευσε τη 17η Φεβρουαρίου η τουρκική εφημερίδα Hurriyet και αναδημοσίευσε το ρωσικό ειδησεογραφικό δίκτυο Sputnik, η εκπαίδευσή τους γίνεται στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής και Μηχανικής στη Μόσχα και στο Ομπνίσκ.
Την ίδια στιγμή, πάντως, η Τουρκία καλλιεργεί επαφές με την Ουκρανία, προκειμένου να τη χρησιμοποιήσει ως εναλλακτικό συνεργάτη της σε περίπτωση που το Κρεμλίνο διακόψει την υποστήριξή του στο πρόγραμμα πυρηνικού μετασχηματισμού της γειτονικής χώρας. Η Τουρκία έχει ήδη από το 1980 υπογράψει τη συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων, ενώ το 1996 υπέγραψε και τη συμφωνία για την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών. «Είναι πολύ σημαντικό η Τουρκία να συνεχίσει να σέβεται τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με την υπογραφή των συνθηκών», δήλωσε προ μηνών, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε από συντηρητικό think tank των ΗΠΑ (Center for the National Interest), αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Περιορισμούς στον πυρηνικό μετασχηματισμό της Τουρκίας θέτει και η συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ, όπου η μη διάδοση των πυρηνικών αποτελεί βασική αρχή, με τον Ερντογάν πάντως να δίνει ένα σαφές δείγμα των προθέσεών του από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2019: «Η κατοχή πυρηνικής ενέργειας είτε θα πρέπει να απαγορευθεί σε όλους είτε να επιτραπεί σε όλους», είχε τονίσει. Σημειώνεται, τέλος, ότι η Τουρκία δεν έχει προσχωρήσει ακόμη στη Διεθνή Σύμβαση για τη Διαχείριση Αναλωθέντος Καυσίμου και Ραδιενεργών Αποβλήτων (Joint Convention on the Safety of spent Fuel Management and on the safety of Radioactive Waste Management) του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας.
