
Ο τελευταίος άνθρωπος θα είναι Προμηθέας.
Το Εθνικό Κέντρο Πρόληψης και Αντιμετώπισης Ασθενειών των Η.Π.Α, ήδη από τις αρχές Ιανουαρίου 2020 -ίσως και ακόμη νωρίτερα- είχε πληροφορίες για την εμφάνιση κάποιας νέας ιογενούς λοίμωξης με επίκεντρο την πόλη Γουχάν της Κίνας. Τι ακολούθησε το γνωρίζουμε όλοι.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βρέθηκε κατώτερος των περιστάσεων, οι φαρμακοβιομηχανίες παρουσίασαν το πραγματικό τους πρόσωπο, το οποίο διαφέρει πολύ από τους χαμογελαστούς και καλοσυνάτους πρωταγωνιστές των τηλεοπτικών διαφημίσεών τους, ουσιαστικά εξαπατώντας και εκβιάζοντας κράτη και κυβερνήσεις με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία προπλήρωσε εμβόλια τα οποία δεν έλαβε ποτέ. Κυριάρχησαν οι πολιτικές κόντρες, οι εθνικές διαμάχες, τα οικονομικά συμφέροντα και η αντίληψη του «σώζων εαυτόν σωθήτω» αλλά με το αζημίωτο…
Σύντομα κάποιες μικρές αδύναμες ελπίδες για αλλαγή στον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο εξανεμίστηκαν στη δίνη του κέρδους, των ανταγωνισμών, του ανελέητου αγώνα για επικράτηση, ενώ σε κάποιες χώρες η κατάσταση πήρε διαστάσεις απερίγραπτης τραγωδίας. Η ανθρωπότητα δεν έμαθε τίποτα από τη σύγχρονη πανδημία του αιώνα- η οποία είναι μόνον η αρχή. Ο άνθρωπος ο επονομαζόμενος σόφος- sapiens, αυτός που αποθεώνει άκριτα ο Harari στο ομότιτλο μπεστ σελερ δεν έγινε σοφότερος. Συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε, να ζει, να διασκεδάζει ή να ψυχαγωγείται, να σχεδιάζει, να δημιουργεί καταστρέφοντας. Δεν άλλαξε ή σαν να μην άλλαξε τίποτα.
Θυμίζει η πλάνη αυτή, η αλαζονεία κι ο κυνισμός, εκείνο το ποίημα του Μ. Αναγνωστάκη, μόνο που στην περίπτωσή μας δεν «πέρασαν πια οι καταδικασμένες μέρες» κι ας «ανοίξαν τα παράθυρα» κι ας «άρχισε πάλι η ζωή, οι εγγραφές στους συλλόγους και τα ινστιτούτα» η «κακή αποκριά» δεν πέρασε. Κι όπως ο ποιητής εδώ, δεν εννοούσε μόνον τη φριχτή δικτατορία της επταετίας, έτσι κι εγώ δεν εννοώ απλώς την πανδημία και τα δεινά της. Κανένα τελολογικό σενάριο, φυσική ή βιβλική καταστροφή, καμιά αρρώστια όσο φονική και επικίνδυνη, δεν θα απειλούσαν τον άνθρωπο αν εκείνος είχε αντίληψη της αξίας του, της θέσης και της σημασίας του ως προς τη Φύση.
Όμως αυτό δεν συμβαίνει. Συνεχίζει αμέριμνος, το ίδιο ή και περισσότερο ορμητικός, το ίδιο ή και περισσότερο βίαιος, να εκτελεί το καταστροφικό του έργο, αδιαφορώντας για τα προφανέστατα «σημεία των καιρών», τα οποία δεν είναι καθόλου «εξ’ αποκαλύψεως» αλλά δίκαιες συνέπειες των έργων του. Συνεχίζει να καταναλώνει αχόρταγα, να παρακολουθεί δήθεν υποψιασμένος για το τραγικό τους νόημα, παραστάσεις στα θέατρα, εξακολουθεί να σιγοτραγουδά σε συναυλίες, να συνωστίζεται σε παραλίες και μπαρ, κι ας υποψιάζεται ότι «η κακή αποκριά» δεν πέρασε στα αλήθεια, δεν νικήθηκε οριστικά. Κι ας το ομολογεί χαμηλόφωνα και συνωμοτικά στις παρέες, ανάμεσα σε παγωμένες μπύρες και εσπρέσο.
Είναι εκείνος ο πραγματικός αναβάτης του λευκού, του μαύρου, του κόκκινου αλόγου. Αυτός ο πόλεμος, ο λιμός κι ο θάνατος. Η Φύση απλώς αντιδρά και σύντομα θα απαλλαχθεί από το ενοχλητικό παράσιτο που την επιμολύνει. Δεν είναι εκείνη που καταστρέφεται, δεν είναι ένας κοινός ξενιστής στο έλεος ενός φονικού ιού, αλλά η γενεσιουργός αρχή, η αέναη φθορά και αφθαρσία, που δεν γεννάται και δεν πεθαίνει αλλά απλώς μεταβάλλεται κατά την ηρακλείτεια αρχή.
Διακηρύξεις, μέτρα και συμφωνίες όπως αυτές που ακούμε από οργανισμούς και κράτη για την προστασία του περιβάλλοντος, αποδεικνύουν είτε την υποκρισία, είτε την απροθυμία να δούμε το πρόβλημα κατάματα. Στις 30/9 το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ενέκρινε έναν καινούριο νόμο σχετικά με την απαγόρευση των πλαστικών αντικειμένων μίας χρήσης, όπως πιάτα, μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, μπατονέτες, αναδευτήρες ποτών κλπ. με σκοπό την προστασία του οικοσυστήματος από τη διαδικασία παραγωγής και απόρριψηςπλαστικών.
Ένας πόλεμος της «μπατονέτας» δηλαδή. Για την κατά λεπτό εκπομπή διοξειδίου από τους βιομηχανικούς κολοσσούς, τις αερομεταφορές, την παραγωγή ενέργειας, την επεξεργασία, τυποποίηση και μεταφορά ζωικών και ανόργανων υλών ειδικά στις αναπτυγμένων χωρών, ούτε λόγος.
Δύο μέρες πριν ολοκληρωθεί αυτό το άρθρο στις 3/7 ενός πύρινου δαχτυλιδιού εκατοντάδων μέτρων στον κόλπο του Μεξικού που μετέδιδαν όλα τα ειδησεογραφικά πρακτορεία θα έπρεπε να μας προκαλέσουν τρόμο και οργή. Στον υποθαλάσσιο αγωγό της μεξικανικής πετρελαϊκής Pemex είχε σημειωθεί έκρηξη. Εκατοντάδες κυβικά αργού πετρελαίου διέρρευσαν προκαλώντας ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή.

Πριν είκοσι μέρες πριν καταγράφηκε διαρροή στον πυρηνικό αντιδραστήρα της Ταϊσαν στην Κίνα, γεγονός που αν και έγιναν προσπάθειες να αποσιωπηθεί, τελικά αποκαλύφθηκε μερικές μέρες μετά. Και βέβαια δεν μπορεί να ξεχνάμε τις Η.Π.Α αλλά και την Ινδία οι οποίες μαζί μολύνουν τον πλανήτη δεκάδες φορές περισσότερο, από το σύνολο των υπόλοιπων χωρών του κόσμου.
Η στροφή σε «πράσινες μορφές» ενέργειας είναι ύποπτα έως εξοργιστικά μια αργή διαδικασία ενώ πολλές φορές οι επιλογές και η εφαρμογή τους επιδεινώνουν το πρόβλημα. Αν όλες πλέον οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες δημιουργούν υβριδικούς ή απολύτως ηλεκτροκινούμενους κινητήρες επενδύοντας δισεκατομμύρια δολάρια, το κάνουν έχοντας υπόψη το ενδεχόμενο υιοθέτησης παρόμοιων μελλοντικών πολιτικών που είτε θα ενθαρρύνουν την αγορά τέτοιων οχημάτων -ήδη συμβαίνει σε αρκετές χώρες- είτε θα απαγορεύουν εντελώς τους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Το πρόβλημα όμως θα παραμένει. Και δεν αφορά το «τι», αλλά το «πως», καταναλώνουμε ή χρησιμοποιούμε την ενέργεια. Αν κάποιος κατάληξε παχύσαρκος τρώγοντας τσιπς και μπέργκερ, δεν θα λύσει το πρόβλημα σκοτώνοντας τις αγελάδες και καταστρέφοντας τις καλλιέργειες πατάτας.
Προς το παρόν εμείς συνεχίζουμε από εκεί που σταματήσαμε πριν ένα χρόνο. Δεν έχουμε χρόνο για ενοχλητικά ερωτήματα, πολλώ δε μάλλον για απαντήσεις. Θα περάσουμε αυτό το καλοκαίρι σαν να μη συνέβη τίποτα και από Σεπτέμβρη βλέπουμε…
Ο τελευταίος άνθρωπος είναι μοιραίο να είναι Προμηθέας, όπως άλλωστε ήταν και ο πρώτος. Θα κατέχει την παντοδυναμία της γνώσης, την εμπειρία της κατάκτησης, τη σοφία της αλήθειας. Το ζήτημα είναι αν θα έχει απομείνει κάποιος για να τα προσφέρει. ΚΜ