Η Ευρώπη βουλιάζει από τον ακραίο υπερτουρισμό προκαλώντας πρωτοφανή ασφυξία

Όταν κάπου μέσα στη χρονιά ο Aiden Judson και η σύζυγός του, Laura, επέλεξαν τη Σικελία ως προορισμό για το μήνα του μέλιτος στις αρχές Ιουνίου, συνέβη κάτι σημαντικό στην καθημερινότητα τους: Ξεκίνησε η δεύτερη σεζόν της τηλεοπτικής σειράς «The White Lotus».

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Από τους Ceylan Yeginsu, Anna Momigliano και Joe Orovic/New York Times

Το ζευγάρι από τη Νέα Υόρκη φαντάστηκε μια ήσυχη απόδραση, κάνοντας πεζοπορία στα κοντινά νησιά του Αιόλου και βουτιές στα κρυστάλλινα τιρκουάζ νερά του Τυρρηνικού Πελάγους, μακριά από πολυσύχναστους ιταλικούς προορισμούς όπως το Κάπρι και οι ακτές του Αμάλφι.

Στη συνέχεια, όμως, το HBO κυκλοφόρησε τη δεύτερη σεζόν του επιτυχημένου σόου του, που διαδραματίζεται κυρίως στο San Domenico Palace, ένα ξενοδοχείο της Four Seasons και πρώην μοναστήρι των Δομινικανών στην πόλη Ταορμίνα, στην κορυφή του βράχου. Ενώ το πολυτελές ξενοδοχείο μπορεί να είναι απρόσιτο για τουρίστες με χαμηλό προϋπολογισμό, το ειδυλλιακό σκηνικό της Σικελίας κάνει το ιταλικό νησί έναν από τους πιο περιζήτητους προορισμούς του 2023.

«Όταν παρακολουθήσαμε τη σειρά, ήμασταν τόσο ενθουσιασμένοι που δεν σκεφτήκαμε ότι αυτό σημαίνει ότι όλοι, ακόμα και με τη μαμά τους, θα πήγαιναν στη Σικελία αυτό το καλοκαίρι», λέει ο 37χρονος Judson, ο οποίος επέστρεψε από το νησί νωρίτερα αυτό το μήνα. «Ήταν ακόμα εκπληκτικά εκεί και είχαμε κάποιες ιδιαίτερες στιγμές, αλλά ήταν τρελά κατειλημμένο με θορυβώδεις και ιδρωμένους τουρίστες στα γεμάτα στενά σοκάκια. Ήταν δύσκολο να νιώσεις την ιταλική γοητεία».

Η Σικελία δεν είναι ο μόνος ευρωπαϊκός προορισμός γεμάτος τουρίστες ενόψει της καλοκαιρινής περιόδου αιχμής τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Μετά από τρία χρόνια περιορισμών εξαιτίας της πανδημίας, οι ταξιδιώτες συρρέουν στην Ευρώπη σε αριθμούς ρεκόρ, παρά τις υψηλές τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων, τα περιορισμένα καταλύματα, την αφόρητη ζέστη και τις πολυσύχναστες τοποθεσίες.

Μεταξύ των Αμερικανών ταξιδιωτών, η Ευρώπη είναι ο πιο δημοφιλής προορισμός φέτος, σύμφωνα με την έκθεση του Hopper «Summer Travel to Europe». Η ζήτηση έχει ήδη ξεπεράσει τα επίπεδα του 2019, σύμφωνα με την έκθεση, παρόλο που οι τιμές των ξενοδοχείων αυξάνονται και τα αεροπορικά εισιτήρια είναι στις υψηλότερες τιμές των τελευταίων πέντε ετών. Το Λονδίνο, το Παρίσι, η Ρώμη, η Λισαβόνα και η Αθήνα συγκαταλέγονται στις πόλεις με τις περισσότερες κρατήσεις στην ταξιδιωτική εφαρμογή Hopper και το Παλέρμο της Σικελίας, το οποίο εμφανίζεται επίσης στο «The White Lotus», είναι μεταξύ των κορυφαίων προορισμών της ίδιας ταξιδιωτικής τάσης.

«Πρέπει να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο», λέει η 44χρονη Elizabeth Hughes, εργοθεραπεύτρια από το Σικάγο, η οποία έφτιαξε ένα λεύκωμα με μέρη που θα ήθελε να επισκεφτεί στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο Λονδίνο, ξεκινώντας ένα δρομολόγιο τεσσάρων εβδομάδων σε οκτώ χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα. «Έπρεπε να πουλήσω το αυτοκίνητό μου για να το κάνω αυτό», προσθέτει.

Η ζήτηση ήταν τόσο υψηλή που πολλοί ταξιδιωτικοί σύμβουλοι αναγκάστηκαν να αποτρέψουν πελάτες τους που επιθυμούσαν να κάνουν κράτηση για διακοπές σε δημοφιλείς ευρωπαϊκούς προορισμούς τον Ιούλιο και τον Αύγουστο λόγω έλλειψης διαθεσιμότητας. «Πριν από δύο εβδομάδες είχα ένα αίτημα της τελευταίας στιγμής για την Ελλάδα και επικοινώνησα με τους προμηθευτές μου για να δω αν υπήρχε τρόπος να τους εξυπηρετήσω. Αλλά δεν υπήρχε τίποτα, οπότε, δυστυχώς, αναγκάστηκα να τους αρνηθώ την κράτηση», λέει η Abby Lagman, η ιδρύτρια της Blissful Travel Company, ενός ταξιδιωτικού γραφείου με έδρα τις ΗΠΑ.

Η Lagman ενθαρρύνει τους πελάτες της που θέλουν να επισκεφθούν τα ευρωπαϊκά hot spots να το αναβάλουν για το φθινόπωρο, όταν υπάρχει περισσότερη διαθεσιμότητα και λιγότερος κόσμος.

Οι διεθνείς τουρίστες δεν είναι οι μόνοι πίσω από την ανάκαμψη της άνοιξης και των αρχών του καλοκαιριού. Φέτος, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι σχεδιάζουν να ταξιδέψουν πριν από τον Αύγουστο, τον πιο πολυσύχναστο μήνα των διακοπών, για να προλάβουν τα συνεχώς αυξανόμενα έξοδα ταξιδιού και τις ακραίες καιρικές συνθήκες, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων. Αξιοθέατα όπως η Ακρόπολη στην Αθήνα και το Λούβρο στο Παρίσι γεμίζουν ήδη από τουρίστες που πρέπει να περιμένουν μια ώρα ή περισσότερο στην ουρά προκειμένου να μπουν μέσα. Πολλά ξενοδοχεία είναι ήδη γεμάτα, σύμφωνα με τις διαδικτυακές τοποθεσίες κρατήσεων, ενώ τα καφέ και τα εστιατόρια σε δημοφιλείς πόλεις ξεχειλίζουν.

Τον Ιούνιο, η Ιταλία σημείωσε εκτιμώμενη αύξηση 8,6% στον αριθμό των ξένων επισκεπτών που έφτασαν με αεροπλάνο, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019 (μία από τις καλύτερες χρονιές για τον ιταλικό τουρισμό), με τους Αμερικανούς να αποτελούν την εθνικότητα με την μεγαλύτερη παρουσία μεταξύ των διεθνών επισκεπτών σύμφωνα με το υπουργείο Τουρισμού της χώρας. Οι Ιταλοί που γιoρτάζουν μια σειρά εθνικών επετείων τους τελευταίους μήνες συνέβαλαν στη φρενίτιδα πριν από το καλοκαίρι. Συνολικά αντιπροσωπεύουν τους μισούς τουρίστες της χώρας.

Η Stephanie Geddie, μια 36χρονη νοσοκόμα από την Τάλσα της Οκλαχόμα, επισκέφθηκε την Ιταλία με τον σύζυγό της κατά τη διάρκεια της σεζόν, στα τέλη Απριλίου. Ήλπιζε να αποφύγει τα πλήθη του καλοκαιριού, αλλά η Φλωρεντία και η Ρώμη ήταν ακόμη πιο γεμάτες από ό,τι ήταν το καλοκαίρι του 2008, όταν η Geddie σπούδαζε στην Ιταλία.

Ήξερε ότι το Κολοσσαίο θα ήταν γεμάτο, αλλά φρόντισε να κάνει προκράτηση για να αποφύγει να περιμένει στην ουρά. Αλλά όταν πράγματι μπήκαν μέσα, μετά βίας μπορούσαν να κινηθούν μέσα από τα πλήθη. «Ήταν μια θάλασσα ανθρώπων και όποια φωτογραφία τραβούσες είχε 75 αγνώστους», λέει. «Ήταν λίγο απογοητευτικό».

Η Βενετία, η οποία προσελκύει μεγάλο αριθμό τουριστών όλο το χρόνο, είναι ακόμη πιο γεμάτη από ό,τι συνήθως, σύμφωνα με μέλη της τοπικής ταξιδιωτικής βιομηχανίας. Αυτό που είναι πιο εντυπωσιακό είναι ότι περιοχές εκτός τουριστικών κέντρων όπως η πλατεία του Αγίου Μάρκου γεμίζουν τώρα με επισκέπτες.

Πρόσφατα, η Ponte de San Paternian, μία λιγότερο γνωστή γέφυρα στην περιοχή του Αγίου Μάρκου, ήταν κατάμεστη από τουρίστες που έβγαζαν selfie. Οι γόνδολες των δύο ευρώ (λίγο πάνω από 2 $) γνωστές ως traghetti, ένα από τα τελευταία φυλαγμένα τοπικά μυστικά της Βενετίας, είχαν μια ουρά από τουρίστες που περίμεναν να επιβιβαστούν στην περιοχή Σαν Πόλο.

«Η Βενετία είναι συνηθισμένη στον μαζικό τουρισμό, αλλά αυτό που βλέπω αυτή τη στιγμή είναι κάτι καινούργιο –μέρη που σχεδόν δεν είχαν κόσμο είναι τώρα γεμάτα. Οι καθημερινές που κάποτε ήταν ήσυχες είναι τώρα απασχολημένες σχεδόν όπως τα Σαββατοκύριακα», λέει ο Guido Moltedo, ο οποίος ζει στη Βενετία 12 χρόνια και διευθύνει το τοπικό περιοδικό Ytali.

«Υπάρχουν μέρη όπως το Campo San Giacomo που είναι γεμάτα με τουρίστες που πίνουν spritz», λέει, αναφερόμενος στην πλατεία που είναι γνωστή στους ντόπιους ως «κάμπος του Βενετσιάνικου λαού» λόγω της έλλειψης τουριστών. «Η Βενετία είναι κοντά στον κορεσμό, αν δεν είναι ήδη κορεσμένη», πρόσθεσε.

Η κροατική πόλη Ντουμπρόβνικ, που πρωτγαγωνίστησε στη σειρά «Game of Thrones» του HBO, είναι ένας άλλος προορισμός που αντιμετωπίζει το ζήτημα του υπερτουρισμού. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2023 σημείωσε αύξηση 46% στις αφίξεις σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Πρόσφατα ξεπέρασε τη Βενετία ως την πιο «υπερτουριστική» πόλη στην Ευρώπη, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε από το Holidu, το διαδικτυακό πρακτορείο ενοικίασης εξοχικών κατοικιών.

Η Marija Grazio, μια 58χρονη πιανίστα και περιστασιακή ξεναγός, ζει δίπλα στην εκκλησία του St. Blaise μέσα στα παλιά τείχη της πόλης του Ντουμπρόβνικ, μία από τις πιο δημοφιλείς τουριστικές περιοχές. «Είναι αδύνατο να έχεις μια κανονική, οργανωμένη ζωή», λέει, φέρνονττας στο νου της μία φορά πριν από δύο χρόνια, όταν η μητέρα της αρρώστησε και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης δεν μπόρεσαν να φτάσουν στο διαμέρισμά της.

«Είναι σαν να είσαι στη ζούγκλα και αναρωτιέσαι αν θα μείνεις ζωντανός», τονίζει. «Φανταστείτε 8.000 τουρίστες, τι γίνεται αν συμβεί κάτι; Το Ντουμπρόβνικ πρέπει να θεωρείται σαν ένα γήπεδο που φιλοξενεί μια μεγάλη διοργάνωση. Υπάρχουν μόνο δύο έξοδοι κινδύνου».

Παραπονιέται επίσης για τον θόρυβο, λέγοντας ότι είχε επενδύσει σε ξύλινα παράθυρα και παντζούρια με τριπλό πάνελ τα τελευταία δύο χρόνια για να κρατήσει έξω τη βοή. «Ζω σαν χάμστερ. Δεν μπορώ να κοιμηθώ με το παράθυρο ανοιχτό το βράδυ», λέει.

Τουρίστες συρρέουν επίσης στην κροατική πόλη Σπλιτ και τα περίχωρά της, γνωστή για τις γαλάζιες ακτές της. Η επιστροφή του πλήθους σημαίνει ότι η νότια ακτή της Δαλματίας της Κροατίας έχει ξαναρχίσει τη μάχη της με τους νέους και τα ξέφρενα πάρτυ τους. Πρόσφατοι τίτλοι σε ΜΜΕ παρουσιάζουν διάφορες εισβολές στην τοπική ζωή, από την αναρρίχηση σε δημόσια μνημεία έως τους μεθυσμένους επισκέπτες που σκοντάφτουν στα λιθόστρωτα δρομάκια και ανακουφίζονται δημόσια. Σε απάντηση, το Δημοτικό Συμβούλιο του Σπλιτ ψήφισε μια σειρά από πρόστιμα. Η άτακτη συμπεριφορά —ποτό κοντά σε σχολεία, σκαρφάλωμα σε μνημεία, μπάνιο σε σιντριβάνια, αφόδευση και ύπνος σε δημόσιους χώρους— επισύρει πλέον πρόστιμο 300 ευρώ, περίπου 327 δολάρια. Ο εμετός σε δημόσιες χώρους κοστίζει το μισό.

Ωστόσο, παρά τα προβλήματα που μπορεί να φέρνει στις τοπικές κοινότητες ο υπερπληθυσμός και η απερίσκεπτη συμπεριφορά, πολλοί άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη είναι χαρούμενοι και ανακουφισμένοι που επιστρέφουν οι τουρίστες. «Η πόλη ήταν τόσο νεκρή και καταθλιπτική χωρίς τουρίστες», λέει η Melissa Cruz, σχεδιάστρια τσαντών και ξεναγός στη Λισαβόνα. «Ποτέ δεν έχω δει τους δρόμους τόσο γεμάτους όσο είναι σήμερα, η πόλη είναι εντελώς ζωντανή».

Ενώ ορισμένοι τουρίστες έχουν μείνει έκπληκτοι και απογοητευμένοι από τα πλήθη, ειδικά εκείνοι που προσπάθησαν να τους νικήσουν ερχόμενοι την άνοιξη ή τις αρχές του καλοκαιριού, άλλοι είναι ευγνώμονες για την ευκαιρία να ταξιδέψουν ξανά, με ή χωρίς πλήθη επισκεπτών.

«Όταν επισκέπτεστε το Λονδίνο, πρέπει να περιμένετε πλήθη στο Tate, ή στο Βρετανικό Μουσείο ή στο London Eye», λέει η Hughes, η εργοθεραπεύτρια από το Σικάγο, αναφερόμενη σε μερικά από τα κύρια αξιοθέατα της πόλης. «Αλλά υπάρχουν επίσης πολλές ευκαιρίες για να βρείτε τα λιγότερο γνωστά μέρη. Είναι μια τεράστια πόλη, απλά χρειάζεται να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να την εξερευνήσετε».