Εν μέσω παγκόσμιας αναταραχής, με την Άγκυρα να επιδιώκει να προσελκύσει βασικούς περιφερειακούς παράγοντες, η εταιρική σχέση Ελλάδας-Ισραήλ είναι ένας πυλώνας αποτελεσματικής περιφερειακής στρατηγικής.
Τρία γεγονότα τις τελευταίες εβδομάδες επισημαίνουν τη σημασία των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων: η υπογραφή μιας μεγάλης συμφωνίας με την οποία το Ισραήλ θα εκπαιδεύσει την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, τη συμμετοχή (και πάλι) της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας (IAF) στη διεθνή αεροπορική άσκηση Ηνίοχος και μια συνάντηση στην Πάφο των υπουργών Εξωτερικών της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και των ΗΑΕ.
Αυτή η δραστηριότητα έρχεται παράλληλα με την αυξανόμενη αβεβαιότητα σχετικά με τα παγκόσμια και περιφερειακά γεγονότα – καθιστώντας πιο σημαντικό για τα παρόμοια έθνη να στέκονται μαζί και να συντονίζουν τις απαντήσεις τους.
*****
Στις 16 Απριλίου 2021, το ελληνικό Υπουργείο Άμυνας υπέγραψε επίσημα συμφωνία με την Elbit Systems, έναν κορυφαίο ισραηλινό εργολάβο άμυνας, για ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πακέτο για την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, συμπεριλαμβανομένων των ιταλικών εκπαιδευτικών αεροσκαφών M-346, των ισραηλινών αεροηλεκτρονικών και μιας σειράς προσομοιωτών πτήσης με προσομοίωση στενά στο σύστημα εκπαίδευσης του Ισραήλ. Αξιολογείται σε περισσότερα από 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια για 20 χρόνια, αυτή η σύμβαση έχει άνευ προηγουμένου πεδίο εφαρμογής και τις στρατηγικές της συνέπειες.
Ο υπουργός Άμυνας και Αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Μπέρνυ Γκάντζ, αναπληρωτής στρατηγός Μπένι Γκάντς, σημείωσε ότι οι συμφωνίες με τον Έλληνα ομόλογό του Νικόλαο Παναγιωτόπουλο τονίζουν την αυξανόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ Ισραηλινών και Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τη συμμετοχή στοιχείων της IAF (συμπεριλαμβανομένων των αεροσκαφών F-15i και F-16 και των αεροσκαφών μεταφοράς) στη μεγάλη αεροπορική τακτική της αεροπορικής τακτικής της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, που ονομάζεται Ηνίοχοε, τον Απρίλιο του 2021 στην Ανδραβίδα μαζί με συμμετέχοντες από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τα ΗΑΕ, την Ισπανία, την Κύπρο και τον Καναδά).
Η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία (IAF) συμμετείχε σε αυτήν την άσκηση 2015 (όταν η μόνη άλλη Πολεμική Αεροπορία που προσκλήθηκε ήταν η USAF). Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν συμμετάσχει από το 2017. Η προθυμία των ΗΑΕ για την περίοδο 2017-2019 να εκπαιδεύσει μαζί με την IAF ήταν σε κάποιο βαθμό ένα σημάδι για τα επόμενα πράγματα.
Αυτό πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο άλλων πρόσφατων ασκήσεων στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ενόπλων δυνάμεων (κυρίως ναυτικό) όπως η Μέδουσα 2020, τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του περασμένου έτους, στο οποίο συμμετείχαν η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, η Κύπρος και η Γαλλία. Συνολικά, αυτά αποτελούν τα δομικά στοιχεία μιας στρατηγικής ευθυγράμμισης που αποσκοπεί σαφώς στην αντιμετώπιση διαφόρων κινδύνων για την περιφερειακή σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο.
Στο ίδιο πνεύμα, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ και ο πρώην αρχηγός προσωπικού της IDF, υπολοχαγός Γκιμπί Ασκενάζι, συναντήθηκαν με τους Έλληνες και Κύπριους συναδέλφους του, Νίκο Δένδια και Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΑΕ Μ Anwar Anwar Gargash στο νεοσύστατο στρατηγικό φόρουμ στην Πάφο, για να συζητήσουμε μια σειρά θεμάτων που απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα.
Υπάρχουν προφανή οφέλη εδώ για το Ισραήλ. Η IAF επωφελείται από την ευκαιρία εκπαίδευσης σε νέα και άγνωστα τοπία. Το πιο σημαντικό από όλα είναι η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των εταίρων αυτού που μπορεί να περιγραφεί ως αλυσίδα ομοφώνων εθνών «Αμπού Ντάμπι προς Παρίσι», με τη συνεργασία του Ισραήλ και της Ελλάδας να παίζει κεντρικό ρόλο.
Για στρατηγικούς, διπλωματικούς, στρατιωτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, ακόμη και πολιτιστικούς λόγους, αυτή η σχέση έχει καταστεί προτεραιότητα για την Ελλάδα. Στο Ισραήλ, αυτές οι εξελίξεις πρέπει να εξεταστούν με το ίδιο φως.
Η ανάγκη στενού συντονισμού καθίσταται πιο επείγουσα λόγω της δυσχερούς κατάστασης της Τουρκίας και των εντατικών προσπαθειών του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν να απαλλαγεί από μια δύσκολη κατάσταση. Η Άγκυρα αντιμετωπίζει μια ξεχωριστή ψυχραιμία στις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον. Η πρώτη συνομιλία του Προέδρου Μπάιντεν με τον Ερντογάν ήταν η απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία των Αρμενίων του 1915, ένα πολύ φορτωμένο ζήτημα για την Τουρκία.
Σε απάντηση σε αυτήν τη δραματική μετατόπιση από τη συχνά (υπερβολικά) φιλική στάση του Τραμπ απέναντι στην Τουρκία, η τουρκική διπλωματία επιδιώκει να διαλύσει τον ομοιόμορφο συνασπισμό στην περιοχή. Αυτό εξηγεί τις πρόσφατες ενδείξεις της Τουρκίας σχετικά με κάποια απόψυξη σε σχέσεις με το Ισραήλ, τη μείωση των εντάσεων έναντι της Λιβύης, μια πιθανή επαναφορά με την Αίγυπτο (μετά από χρόνια ανοιχτής εχθρότητας προς τον Πρόεδρο al-Sisi) και την τουρκική παρακίνηση των Σαουδάραβων (που είναι απογοητευμένοι με τις πολιτικές του Μπάιντεν στην Υεμένη).
Σε αυτή τη λεπτή χρονική στιγμή, το ενδιαφέρον του Ισραήλ δεν είναι να κλείσει την πόρτα για πιθανό διάλογο με την Τουρκία, αλλά να καταστήσει σαφές ότι σε έναν τέτοιο διάλογο οι ανάγκες (και φόβοι) της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι παράλληλα με τις ανησυχίες του Ισραήλ. Πρέπει να σταματήσει η τουρκική υποστήριξη για την ανατροπή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας (συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Χαμάς και της υποκίνησης στην Ιερουσαλήμ)
Ο χάρτης της ΑΟΖ στη Μεσόγειο μπορεί ίσως να επανασχεδιαστεί, αλλά μόνο εάν γίνονται σεβαστά τα συμφέροντα του Ισραήλ, της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένης της απρόσκοπτης πρόσβασης, μέσω αγωγού ή άλλως, σε ευρωπαϊκές αγορές. Επομένως, πρέπει να υποστηριχθούν οι ελληνικές και αιγυπτιακές προσπάθειες (υποστηριζόμενες από τη Γαλλία) για να διασφαλιστεί ότι η Λιβύη δεν θα γίνει στρατηγικό συμπλήρωμα της τουρκικής πολιτικής. Εάν η Τουρκία επιθυμεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στην Ουάσιγκτον, πρέπει να λάβει υπόψη αυτές τις θέσεις.
Για να διατηρηθεί αυτή η θέση, είναι σημαντικό για τους συμμετέχοντες στο «Φόρουμ της Πάφου» να ενεργήσουν σε στενό συντονισμό. Η άμεση πρόκληση είναι να αντισταθμίσουμε, από μια θέση δύναμης, τις προσπάθειες του Ερντογάν να διαλύσει την ευθυγράμμιση των δυνάμεων που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια.
το αρχικό άρθρο δημοσιεύτηκε στις 02/05/2021 στο JISS και μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ
απόδοση στα ελληνικά: de-facto
πο
