Κατά την δωδεκαετή πρωθυπουργία του Μπενιαμίν Νετανιάχου σημειώθηκαν αρκετές κρίσιμες περιφερειακές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των αραβικών εξεγέρσεων, της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν και των συμφωνιών του Αβραάμ.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!του Δήμου Βερύκιου
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, τα κεκτημένα συμφέροντα είναι πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο, ο ρόλος της ηγεσίας επηρεάζει επίσης τις διεθνείς σχέσεις μιας χώρας σε κάποιο βαθμό. Συγκεκριμένα, ορισμένοι πολιτικοί που αποχωρούν μετά από πολλά χρόνια στην εξουσία αφήνουν πίσω τους μια πολύπλοκη πολιτική κληρονομιά.
Ο παλαιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος κυριάρχησε στην πολιτική της χώρας του και προσωποποίησε τις πολιτικές του στα μάτια του κόσμου από το 2009, αποθρονίστηκε.
Κατά την δωδεκαετή πρωθυπουργία του Μπενιαμίν Νετανιάχου σημειώθηκαν αρκετές κρίσιμες περιφερειακές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένων των αραβικών εξεγέρσεων, της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν και των συμφωνιών του Αβραάμ. Επίσης κατά τη διάρκεια της θητείας του, η σχέση του Ισραήλ – Τουρκίας έφτασε στο ιστορικό χαμηλό. Η Τουρκία το 1949 ήταν η πρώτη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ.
Κατά την τελευταία δεκαετία η διπλωματική σύγκρουση Ισραήλ – Τουρκίας ξεκίνησε με τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα το 2008 και το 2009, οι οποίες έγιναν σημείο τριβής μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας.
- • Η πιο δραματική εξέλιξη ήταν το περιστατικό «ενός λεπτού» στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός το 2009. Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με τίτλο, «Γάζα: Η υπόθεση για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή», ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εκείνη την εποχή ως πρωθυπουργός της Τουρκίας, αποχώρησε όταν ο τότε Ισραηλινός Προέδρο Σιμόν Πέρες μιλούσε για την ισραηλινή στρατιωτική δράση. Αυτό ήταν το πρώτο μεγάλο σοκ στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις.
- • Οι κλιμακούμενες εντάσεις οδήγησαν σε μια άλλη διπλωματική κρίση τον Ιανουάριο του 2010, όταν ο Τούρκος πρέσβης στο Ισραήλ κάθισε σε μια εμφανώς χαμηλότερη καρέκλα από τον οικοδεσπότη του κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Ισραηλινό αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών. Στην Άγκυρα ερμηνεύτηκε ως ταπείνωση και απόπειρα να απεικονίσει τον Τούρκο πρέσβη ως κατώτερο του Ισραηλινού υπουργού.
- • Πέντε μήνες αργότερα, συνέβη το περιστατικό Mavi Marmara: Ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας επιτέθηκαν σε έναν στολίσκο προσπαθώντας να παραδώσει ανθρωπιστική βοήθεια στο λαό της Γάζας, σκοτώνοντας εννέα αμάχους Τούρκους ακτιβιστές . Η Άγκυρα απάντησε διακόπτοντας τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ.
- Ωστόσο την κρίσιμη διετία 2008-2010 που δοκιμάζονταν οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ άρχισαν και οι αραβικές εξεγέρσεις, αλλάζοντας πολλές από τις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή. Ειδικότερα η αποσταθεροποίηση της Συρίας και η ενίσχυση της ιρανικής θέσης, έθεσαν κοινές απειλές για την Άγκυρα και το Τελ Αβίβ και ανάγκασαν τις δύο χώρες να αρχίσουν διαπραγματεύσεις.
- Το πρώτο βήμα προς την ομαλοποίηση έγινε το 2013, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα μεσολάβησε ώστε να υπάρξει τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Νετανιάχου και Ερντογάν. Ο πρώτος ζήτησε συγγνώμη για το περιστατικό Mavi Marmara και δεσμεύτηκε να αποζημιώσει τις οικογένειες των θυμάτων. Ωστόσο, δεν σημειώθηκε πρόοδος λόγω των εγχώριων και περιφερειακών εξελίξεων εκείνο το έτος: Ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο και οι διαμαρτυρίες του Πάρκου Gezi που έπληξαν την Τουρκία.
- Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Ερντογάν και ο Νετανιάχου για εσωτερικούς λόγους συνέχισαν τη σκληρή ρητορική μεταξύ τους ενώ απευθύνονταν στους οπαδούς τους, περιπλέκοντας περαιτέρω τη διαδικασία συμφιλίωσης.
- • Το 2016, η Άγκυρα και το Τελ Αβίβ κατέληξαν και πάλι σε συμφωνία και επανέφεραν τους πρεσβευτές τους στο πλαίσιο συμφωνίας συμφιλίωσης. Ωστόσο, η διαδικασία διακόπηκε όταν μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ ο Νετανιάχου βρήκε την ευκαιρία να μεταφέρει στην Ιερουσαλήμ την πρωτεύουσα του Ισραήλ κάνοντας το όνειρο του πράξη.
Η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και η σκληρή ισραηλινή απάντηση στις παλαιστινιακές διαδηλώσεις που ακολούθησαν, στις οποίες 52 άτομα έχασαν τη ζωή τους, οδήγησαν σε κατάρρευση όλων των προσπαθειών για βελτίωση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Οι διπλωματικοί δεσμοί μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας υποβαθμίστηκαν και πάλι το 2018.
Ωστόσο αμέσως μετά το εκλογικό αποτέλεσμα των τελευταίων αμερικανικών εκλογών όπου ο φιλος του Ερντογάν έπρεπε να παραδώσει την Προεδρία στον Τζό Μπάιντεν, ο Τ Ερντογάν ξεκίνησε και πάλι να τείνει χείρα φιλίας στο Ισραήλ. Τον Δεκέμβριο του 2020 ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία δεν έχει διακόψει πλήρως τις σχέσεις με το Ισραήλ και συνεχίζει να συνεργάζεται με τη χώρα σε θέματα πληροφοριών, προσθέτοντας ότι «το κύριο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι τα άτομα στην κορυφή».
Τώρα με την αποκαθήλωση Νετανιάχου από την πρωθυπουργία του Ισραήλ που θεωρείται από την Άγκυρα ως το κύριο εμπόδιο για την απόψυξη των διμερών σχέσεων, γεννάται το ερώτημα τι περιθώρια υπάρχουν για την επανοικοδόμηση των διμερών σχέσεων ;
Το Ισραήλ και η Τουρκία είναι δυο μη αραβικές χώρες δυτικού προσανατολισμού στην περιοχή, γι αυτό και υπήρξαν απαραίτητοι εταίροι για δεκαετίες. Ωστόσο, τα πράγματα όπως είδαμε παραπάνω πήραν αρνητική τροπή την τελευταία δεκαετία. Η ένθερμη υποστήριξη της Άγκυρας για τον παλαιστινιακό σκοπό και η δυσπιστία του Νετανιάχου και των επιθετικών πολιτικών του, οδήγησαν σε πολλές κρίσεις που έχουν αφήσει βαθιά σημάδια και στα δύο έθνη.
Καθώς οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις γίνονται όλο και πιο τεταμένες, το Τελ Αβίβ έχει αναζητήσει στενότερες σχέσεις αλλού με στόχο τον περιορισμό της τουρκικής επιρροής στην περιοχή. Το Ισραήλ δήλωσε ακόμη ότι υποστηρίζει την ανεξαρτησία των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ το 2017, παρά τις ανησυχίες της Άγκυρας.
Για την Τουρκία και τον Ερντογάν το Παλαιστινιακό αποτελεί κόκκινη γραμμή και χει γίνει το πιο εύθραυστο ζήτημα μεταξύ δύο χωρών. Ωστόσο, η εκλογή του Τζο Μπάιντεν είναι πιθανό να επηρεάσει τις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις.
Βρισκόμαστε στην αυγή μια νέας περιφερειακής γεωπολιτικής εποχής που σε συνδυασμό οικονομικών, ενεργειακών και πολιτικών συμφερόντων, θα μπορούσαν να ωθήσουν την Τουρκία και το Ισραήλ χωρίς τον Νετανιάχου σε μια νέα εποχή συμφιλίωσης. Ωστόσο είναι πολύ νωρίς να προδικάσει κανείς το αποτέλεσμα
