Ινδία – Ελλάδα | Το Αφγανιστάν, οι σχέσεις Ινδίας – Τουρκίας και η Ελλάδα

Tο Αφγανιστάν περνάει στα χέρια των Ταλιμπάν και πολλά πράγματα αλλάζουν στηγεωστρατηγική σκακιέρα της περιοχής. Η Ινδία καλείται να αντιμετωπίσει νέους παίκτες που έχουν αναλάβει νέους ρόλους στην περιοχή. Η Τουρκία, το Πακιστάν, το Κατάρ και η Κίνα είναι οι σημαντικότεροι. Και οι τέσσερις έχουν αποκτήσει ρόλο στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν. Οι δε σχέσεις Ινδίας-Τουρκίας, για την ακρίβεια οι περιφερειακές φιλοδοξίες της Άγκυρας και ο τρόπος που τις αντιμετωπίζει το Δελχί, μας αφορά.

Πριν την κατάρρευση, η Άγκυρα διαπραγματευόταν με τους Αμερικανούς για να αναλάβει τον έλεγχο του αεροδρομίου της Καμπούλ, ο οποίος είναι κρίσιμος για την παρουσία της στο Αφγανιστάν. Η Τουρκία δεν είναι νέος παράγοντας στα βορειοδυτικά της Ινδίας. Η Άγκυρα και Καμπούλ γιόρτασαν πρόσφατα την εκατονταετηρίδα των μεταξύ τους διπλωματικών σχέσεων. στον τελευταίο αιώνα, η Τουρκία συνεργάστηκε ευρέως με το Αφγανιστάν, αλλά σε χαμηλό επίπεδο.

Αν και προσχώρησε στη στρατιωτική αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν στα τέλη του 2001, η Τουρκία απέφυγε κάθε μάχιμο ρόλο και προσπάθησε να διαφοροποιηθεί από τις δυτικές δυνάμεις. Ανέλαβε μέρος της εκπαίδευσης των αφγανικών στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων. Ταυτόχρονα ανέπτυξε ένα δικό της δίκτυο ευνοημένων και προσκείμενων στις επιδιώξεις της Αφγανών. Αποχωρώντας από την Καμπούλ, οι Τούρκοι πήραν μαζί τους 40 Αφγανούς πολιτικούς και πολλούς άλλους παράγοντες.

Οι καλές σχέσεις της Τουρκίας τόσο με το Αφγανιστάν όσο και με το Πακιστάν της έδωσαν την ευκαιρία να παρουσιαστεί ως διαμεσολαβητής μεταξύ των εμπόλεμων. Η διάσκεψη της Τουρκίας “Καρδιά της Ασίας”, γνωστή ως “διαδικασία της Κωνσταντινούπολης”, αποτέλεσε διπλωματικό όχημα για την απόπειρα συμφιλίωσης  τα τελευταία χρόνια στο Αφγανιστάν. Το καλό όνομα της Τουρκίας στο Αφγανιστάν είναι χρήσιμο για τις ΗΠΑ μετά την απόσυρσή τους. Η Τουρκία θα απαιτήσει φυσικά ανταλλάγματα.

Η Τουρκία έχει στενή σχέση με το Πακιστάν και οι δύο χώρες έχουν ακροδεξιούς ηγέτες που επιδιώκουν να ισχυροποιήσουν την εξουσία τους. Το Πακιστάν, ακόμη, έχει κατηγορηθεί εδώ και καιρό ότι υποστηρίζει τους Ταλιμπάν μέσω των υπηρεσιών πληροφοριών του και η σχέση Τουρκίας-Πακιστάν θα μπορούσε να τους οδηγήσει να “μοιράσουν” το Αφγανιστάν ή να διευκολύνουν τους Ταλιμπάν να αναλάβουν ρόλο μπροστάρη με τα δύο κράτη σε ρόλο κρυφού προστάτη.

Εν τω μεταξύ, το Ιράν προωθεί τα δικά του συμφέροντα στο Αφγανιστάν. Εδώ και καιρό έχει βάλει στο στόχαστρο τις εκεί αμερικανικές δυνάμεις θέλοντας να εκτοπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχει επίσης σχέδια για μεγαλύτερη παρουσία στην Κεντρική Ασία. Αυτό θα μπορούσε να συμβαδίσει με τα σχέδια Πακιστάν-Τουρκίας, αλλά θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε ανταγωνισμό ή σε σημεία ανάφλεξης αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό.

Η συμμαχία με το Πακιστάν

Ο ρόλος της Τουρκίας στο Αφγανιστάν καθιστά πιο δύσκολες τις σχέσεις της με το Δελχί. Οι συμμαχίες της Τουρκίας αντανακλούσαν διαφορετικούς προσανατολισμούς από αυτούς της Ινδίας μεταπολεμικά. Η εμβάθυνση δε της στρατιωτικής συνεργασίας Τουρκίας-Πακιστάν εξωθούσε την Ινδία στην αντίπερα όχθη. Τα όποια κοινά δεν ήταν αρκετά για να ξεπεραστούν οι στρατηγικές διαφορές μεταξύ των δύο.

Υπήρξαν απόπειρες, κατά τη διάρκεια της θητείας των πρωθυπουργών Rajiv Gandhi και Atal Bihari Vajpayee, η Ινδία να αναπτύξει πιο παραγωγική σχέση με την Τουρκία. Ο ισλαμιστικός διεθνισμός του Ερντογάν, όμως, έστρεψε αποφασιστικά την Τουρκία στην πλευρά του Πακιστάν και σε μεγαλύτερη ανάμειξη στην εκεί περιοχή, γεγονός που βάθυνε το χάσμα με την Ινδία.

Το πακιστανικό πρίσμα, μέσα από το οποίο το Δελχί βλέπει την Άγκυρα, το εμπόδισε να εκτιμήσει την αυξανόμενη στρατηγική επιρροή της Τουρκίας. Στις κινήσεις του Ερντογάν για την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου περιλαμβάνεται και η θρησκευτική και πολιτιστική προσέγγιση των 600 εκατομμυρίων μουσουλμάνων της ινδικής υπο-ηπείρου.

Υπό τον Ερντογάν, η Άγκυρα υποστήριξε το Ισλαμαμπάντ στη διαμάχη για την περιοχή Τζαμού-Κασμίρ. Το χάσμα βάθυνε το 2019 όταν η Τουρκία απέρριψε τις κατηγορίες των Ινδών ότι το Πακιστάν ήταν υπεύθυνο για μια επίθεση εναντίον των υπηρεσιών ασφαλείας στην πόλη Pulwama που είχε ως αποτέλεσμα 39 νεκρούς. Οι σχέσεις υπέστησαν περαιτέρω φθορά όταν ο Ερντογάν, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, επέκρινε την Ινδία για την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος που είχε παραχωρήσει σε Τζαμού και Κασμίρ.

Ο Πακιστανός πρωθυπουργός Ιμράν Χαν υποστήριξε τη φιλοδοξία του Ερντογάν να αρπάξει την ηγεσία του ισλαμικού κόσμου από τη Σαουδική Αραβία. Ο αρχηγός του στρατού του Πακιστάν, στρατηγός Qamar Javed Bajwa χρειάστηκε να παρέμβει για να περιορίσει τη ζημιά στις σχέσεις με την Σαουδική Αραβία, η οποία είναι παραδοσιακά ο μεγαλύτερος οικονομικός υποστηρικτής του Πακιστάν.

Μπαγκλαντές-Ινδία-Πακιστάν

Ο Ερντογάν είχε καταδικάσει τον απαγχονισμό ηγέτη ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης στο Μπαγκλαντές το 2016. Στο πλαίσιο της στρατηγικής του ευελιξίας, όμως, υποστήριξε το Μπαγκλαντές για την προσφυγική κρίση των Ροχίνγκια και ενισχύει τώρα την εμπορική συνεργασία της Τουρκίας με αυτή τη χώρα. Αυτός είναι επίσης λόγος που δυσαρεστεί το Δελχί.

Από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όπου ο Σουλτάνος ήταν και Χαλίφης, η Τουρκία είχε πνευματική απήχηση στους μουσουλμάνους της Νοτίου Ασίας. Η κατάργηση του Χαλιφάτου το 1924 και η δυτικοποίηση της Τουρκίας υπό τον Ατατούρκ την μείωσε, αλλά η πολιτική του Ερντογάν αποσκοπεί στην ανάκτηση αυτής της επιρροής.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πρέσβης της Τουρκίας στην Ινδία είπε ότι τα πολιτικά προβλήματα δεν πρέπει να προκαλούν ζημιές στους διπλωματικούς δεσμούς των δύο χωρών. Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι τα στρατηγικά συμφέροντα των δύο κρατών συγκρούονται κι αυτό θα συνεχιστεί και μετά την αποχώρηση του Ερντογάν και του Μόντι από την ηγεσία.

Το τέλος της αμερικανικής παρουσίας στο Αφγανιστάν μειώνει τη σημασία που έχουν προσδώσει οι ΗΠΑ στο Πακιστάν και τις στρέφει προς την Ινδία. Η Ινδία αντιπροσωπεύει κρίσιμο εταίρο στον αυξανόμενο ανταγωνισμό των Αμερικανών με την Κίνα, σε αντίθεση με το Πακιστάν που διατηρεί στενούς δεσμούς με το Πεκίνο. Εάν οι ΗΠΑ απομακρυνθούν από το Πακιστάν, αυτό μάλλον θα προσεγγίσει περισσότερο την Τουρκία.

Για ποιο λόγο υπάρχει μίσος μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν

Αν θέλουμε να εντοπίσουμε την απαρχή αυτού του μίσους, τότε θα πρέπει να πάμε πίσω στα μεσάνυχτα της 14ης Αυγούστου 1947, όταν και ξεκίνησε η σύγκρουση. Ήταν τότε, στα μεταπολεμικά χρόνια , οπότε εξαντλημένη από τη μακρά σύρραξη η βρετανική αυτοκρατορία έπρεπε να αποφασίσει γρήγορα τι επρόκειτο να κάνει με την τεράστια ινδική αυτοκρατορία της, της οποίας ο πληθυσμός γίνονταν ολοένα και πιο ανήσυχος, πολιτικά δραστήριος και όλο και πιο δύσκολο να ελεγχθεί.

Το ινδικό Κόμμα του Κογκρέσου, με επικεφαλής τον Μαχάτμα Γκάντι, ζητούσε επίμονα τη δημιουργία ενός μεγάλου ομοσπονδιακού κράτους που θα περιλαμβάνει όλη την έκταση της Ινδίας, ενώ ο ηγέτης της Μουσουλμανικής Ένωσης (Λίγκας), Μοχάμαντ Άλι Τζίνα, αξίωνε να αποσπασθεί το 30% του ινδικού εδάφους για να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο μουσουλμανικό κράτος, προκειμένου να προφυλαχθεί η θρησκευτική μειονότητα από οποιαδήποτε καταπίεση από την ινδουιστική πλειοψηφία.

Ο τελευταίος Βρετανός αντιβασιλέας της Ινδίας, λόρδος Μάουντμπάτεν αποδέχθηκε εν τέλει αυτή την τελευταία λύση και χώρισε την υποήπειρο σε τρία μέρη. Ένα μεγάλο μέρος της νότιας περιοχής, κεντρική και βόρεια, απετέλεσε την κρατική οντότητα που σήμερα αναγνωρίζουμε ως Ινδία, ενώ το βόρειο-δυτικό και βόρειο-ανατολικό άκρο της, που χωρίζονται με μία συνοριογραμμή μήκους 2.000 χλμ.

Από την Ινδία, έγινε το κράτος του Πακιστάν (που και από αυτό το δεύτερο βορειο-ανατολικό τμήμα του τελικά απέκτησε την ανεξαρτησία του στη δεκαετία του ’70 κι απετέλεσε το Μπανγκλαντές).

Αυτό που έγινε γνωστό ως «Διαχωρισμός» (Partition) τέθηκε σε ισχύ τα μεσάνυχτα της 14ης και της 15ης Αυγούστου 1947, και είναι η ημέρα που οι δύο χώρες γιορτάζουν την ημέρα της ανεξαρτησίας τους (το Πακιστάν γιορτάζει στις 14, η Ινδία στις 15).

Έτσι, μία ημέρα μετά την έναρξη ισχύος των συμφωνιών, 15 εκατομμύρια άνθρωποι άρχισαν να μετακινούνται προς τα εδάφη εκείνα που ένιωθαν να αντανακλούν καλύτερα τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις και την προέλευσή τους, ή αναγκάστηκαν να το κάνουν με τη βία.

Εκτιμάται ότι ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εκείνες τις ημέρες. Η Ινδία και το Πακιστάν, από την πρώτη ημέρα της ύπαρξής τους, έγιναν θέατρο στυγερών δολοφονιών και ωμής βίας. Αντάρτικα και πραγματικοί πόλεμοι, αψιμαχίες και επιθέσεις μεταξύ των δυνάμεων των δύο χωρών θα συνεχιστούν αμείωτα για τα επόμενα 70 χρόνια.

Η πρώτη από αυτές τις συγκρούσεις ξεκίνησε μόλις λίγους μήνες μετά τον Διαχωρισμό, με αφορμή αυθόρμητες συγκρούσεις μεταξύ κοινοτήτων και σύντομα μετατράπηκε σε ένα πραγματικό πόλεμο, όταν οι στρατοί των δύο χωρών ήλθαν αντιμέτωποι στην κοιλάδα του Κασμίρ, η οποία είναι μια ορεινή περιοχή που και οι δύο χώρες υποστηρίζουν ότι τους ανήκει.

Το 1965 και το 1971, η Ινδία και το Πακιστάν συγκρούστηκαν και πάλι ανοικτά. Η απόληξη της δεύτερης ήταν ακριβώς η ανεξαρτησία του Μπαγκλαντές από το υπόλοιπο Πακιστάν.

Το 1999 ένα νέο περιστατικό οδήγησε σε μια σύντομη αντιπαράθεση μεταξύ των δυνάμεων των δύο χωρών και η οποία έληξε με μία συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, το 2003, η οποία μέχρι σήμερα έχει γίνει σε γενικές γραμμές σεβαστή. Το Πακιστάν, ωστόσο, συνεχίζει να υποθάλπει, σύμφωνα με πολλούς ανεξάρτητους παρατηρητές, ανατρεπτικές ομάδες μέσα στην ινδική επικράτεια και να κατηγορεί την Ινδία ότι κάνει το αντίστοιχο στα δικά του εδάφη.

Από τη δεκαετία του ‘90, αφότου και οι δύο χώρες απέκτησαν πυρηνικά όπλα και πυραύλους ικανούς κι έτοιμους να πλήξουν τον μισητό αντίπαλο, μία ενδεχόμενη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών θα μπορούσε δυνητικά να εμπλέξει ολόκληρο τον κόσμο. 

Το ζήτημα του Κασμίρ

Το κομβικό σημείο της σύγκρουσης μεταξύ της Ινδίας και του Πακιστάν αποτελεί η κοιλάδα του Κασμίρ, μια περιοχή μήκους 135 χλμ. και πλάτους περίπου 30 χλμ., που κείται βορειοανατολικά της Ινδίας, σε υψόμετρα πάνω από 1.500 μέτρα.

Η ιστορία της κοιλάδας είναι πολυτάραχη. Το 1846 οι Βρετανοί κατατρόπωσαν εκεί την αυτοκρατορία των Σιχ, που κυριαρχούσε στην περιοχή και προσάρτησαν τα περισσότερα από τα εδάφη της.

Η κοιλάδα του Κασμίρ και τα γύρω εδάφη, μια ιδιαίτερα πλούσια και εύφορη περιοχή, πωλήθηκαν σε μια πλούσια οικογένεια Ινδών ευγενών, τους Ντόγκρα. Έτσι γεννήθηκε το πριγκιπάτο του Τζάμου και Κασμίρ, ένα από τα 500 ημι-ανεξάρτητα κρατίδια μέσω των οποίων το βρετανικό στέμμα κυβερνούσε εμμέσως τα υποτελή ινδικά εδάφη, χωρίς να ασκεί απ’ ευθείας την εξουσία του.

Σε αντίθεση με πολλά άλλα κρατίδια, όπου ήσαν αμιγώς μουσουλμανικά, ή ινδουιστικά, στο Κασμίρ επικρατούσε μία ιδιάζουσα κατάσταση: ήταν μία περιοχή με πλειοψηφούντα μουσουλμανικό πληθυσμό, αλλά με ινδουιστή ηγέτη.

Όταν ήρθε η ώρα να χωριστεί η χώρα το 1947, τόσο η Ινδία όσο και το Πακιστάν ισχυρίστηκαν ότι το μικρό πριγκιπάτο ήταν δικό του, βασίζοντας τις αξιώσεις τους σε θρησκευτικούς, ή πολιτιστικούς λόγους. Οι Πακιστανοί για να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς τους έστειλαν επί τόπου στρατό εθελοντών.

Ο τοπικός άρχοντας παραιτήθηκε από την ιδέα να γίνει αυτόνομο έθνος, μία περίπτωση που εξετάσθηκε για βραχύ χρονικό διάστημα και ζήτησε από τον ινδικό στρατό βοήθεια για να αντιμετωπισθεί η άφιξη των Πακιστανών.

Η σύγκρουση ήταν σύντομη και τελικά το Πακιστάν κατόρθωσε να αποκτήσει τον έλεγχο μόνο ενός μικρού τμήματος της περιοχής, ενώ μεγάλο μέρος της κοιλάδας και των μουσουλμάνων κατοίκων της παρέμειναν υπό τον έλεγχο της Ινδίας.

Έκτοτε, το Πακιστάν, σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, συνέχισε να στέλνει εθελοντές στην περιοχή και να στηρίζει τις αυτονομιστικές ομάδες, αναγκάζοντας την Ινδία να διατηρήσει μια σημαντική στρατιωτική φρουρά στην περιοχή.

Οι επτά εκατομμύρια κάτοικοι της κοιλάδας χρειάστηκε να πληρώσουν υψηλό τίμημα για αυτόν τον πολυετούς κατάστασης συναγερμό. Όλα τούτα τα χρόνια, οι ινδικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν προβεί σε χιλιάδες συλλήψεις, έρευνες και στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 έως σήμερα, οι Πακιστανοί αντάρτες και η ινδική καταστολή έχουν προκαλέσει περισσότερους από 40.000 θανάτους.

Ωστόσο, πολλοί μουσουλμάνοι του Κασμίρ προτιμούν σήμερα να ζουν σε μια δημοκρατία όπως η Ινδία αντί για το Πακιστάν, μια πολύ πιο ασταθή χώρα που συχνά στενάζει από τις πάμπολλες στρατιωτικές δικτατορίες που καταλύουν την πολιτική εξουσία.

Τούτη η λεπτομέρεια αποτελεί ένα λεπτό στοιχείο που αποκαλύπτει το ουσιαστικό βάθος του προβλήματος: το ζήτημα του Κασμίρ έχει γίνει μια δικαιολογία χάρις στην οποία οι εθνικιστές και στις δύο πλευρές των συνόρων δικαιολογούν μια μόνιμη κατάσταση έχθρας, που εξυπηρετεί τους πολιτικούς τους σκοπούς στο εσωτερικό της χώρας τους.

Μια δύσκολη σχέση

Το ζήτημα του Κασμίρ είναι το πιο ορατό από τα προβλήματα που διαχρονικά κρατούν την Ινδία και το Πακιστάν σε διένεξη, αλλά δεν είναι όμως το μοναδικό. Ο διαχωρισμός άφησε στην Ινδία τα πλουσιότερα και πιο εύφορα εδάφη, ενώ το Πακιστάν βρέθηκε με τα χρόνια χωρισμένο σε δύο μέρη, με το τμήμα του Μπαγκλαντές να αποσπάται από το υπόλοιπο έθνος, καρπούμενο δύο χιλιάδες χιλιόμετρα που ανήκαν κάποτε στην Ινδία.

Συνεπώς, το Πακιστάν επιδίωξε να βρει ισχυρούς συμμάχους στην παγκόσμια σκηνή για να προωθεί τις διεκδικήσεις του. Τους βρήκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, για τις οποίες η ασιατική αυτή χώρα έγινε απαραίτητη ως σύνδεσμος μεταξύ των κρατών που βαθμιαία βοηθούσε να συγκροτηθούν στην περιοχή, ώστε να «συγκρατήσουν» την επιρροή της τότε Σοβιετικής Ένωσης.

Από τη δεκαετία του 1950, οι ΗΠΑ χορηγούσαν αφειδώς όπλα και χρηματοδότηση στο Πακιστάν, γεγονός που ώθησε τους Πακιστανούς στρατηγούς να αισθάνονται ασφαλείς και συνέβαλε έτσι στην επιθετική στάση που υιοθέτησαν έναντι της Ινδίας.

Ο πακιστανικός στρατός, μετατράπηκε σε μία πολύ σημαντική δύναμη για τη χώρα: στον πρώτο προϋπολογισμό του νέου κράτους προβλεπόταν πως τα τρία τέταρτά του θα αποτελούντο από στρατιωτικές δαπάνες.

Εντούτοις, αυτό το υψηλότατο επίπεδο δαπανών δεν ήταν βιώσιμο και παρόλο που έχει μειωθεί με τα χρόνια, εξακολουθεί να παραμένει δυσθεώρητο για τα πρότυπα μιας αναπτυσσόμενης χώρας όπως το Πακιστάν. Για να δικαιολογηθεί αυτό το υψηλό επίπεδο δαπανών, οι στρατιωτικοί χρειάζονται έναν σκοπό.

Η αντιπαλότητα με την Ινδία κι ειδικότερα το ζήτημα του Κασμίρ, έχει γίνει η δικαιολογία που επιτρέπει στους Πακιστανούς στρατηγούς, όχι μόνο για να διατηρούν σε υψηλό βαθμό τις στρατιωτικές δαπάνες, αλλά και να παρεμβαίνουν συχνά στην πολιτική ζωή της χώρας, επιβάλλοντας, ή παύοντας κυβερνήσεις, και αρκετές φορές, καταλαμβάνοντας άμεσα την ηγεσία του έθνους.

Τα τελευταία χρόνια κάτι παρόμοιο συνέβη και στην Ινδία. Το 2015 πέρα από κάθε πρόβλεψη τις εκλογές κέρδισε το ινδικό εθνικιστικό κόμμα BJP, υπό την ηγεσία του σημερινού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι.

Μολονότι το BJP δεν τηρεί ρητά μία εχθρική πολιτική απέναντι στο Πακιστάν στο εσωτερικό του υπάρχουν πολλές ακραίες εθνικιστικές οργανώσεις, που τρέφουν εχθρότητα προς τους μουσουλμάνους που εξακολουθούν να ζουν στην Ινδία και πάντα υποψιάζονται πακιστανικό δάκτυλο σε κάθε αιματηρό γεγονός που συμβαίνει στη χώρα. 

Η οικονομική κατάσταση

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των στρατιωτικών συγκρούσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν είναι ότι, χάρη στους μεγαλύτερους πόρους και τον σαφώς ανώτερο σε αριθμό πληθυσμό του, το Νέο Δελχί κατάφερε πάντα να υπερτερήσει σε όλες τις στρατιωτικές συγκρούσεις, στις οποίες ενεπλάκη με τον γείτονά του.

Για το λόγο αυτό, το Πακιστάν έχει συχνά καταφύγει σε εναλλακτικά μέσα αντιμετώπισης του αντιπάλου του: από το αντάρτικο έως την τρομοκρατία, περνώντας βέβαια από την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου.

Τα τελευταία χρόνια όμως η Ινδία κατόρθωσε να κατατροπώσει και οικονομικά το Πακιστάν, γεγονός που θα μπορούσε να έχει αποσταθεροποιητικές συνέπειες στο μέλλον.

Όπως σημειώνει το περιοδικό «Εconomist», στα εβδομήντα χρόνια αντιπαλότητάς τους, το Πακιστάν ήταν εκείνο που αναπτυσσόταν πιο γρήγορα, εν μέρει επειδή είχε λιγότερες βιομηχανίες και υποδομές, δηλ. είχε κάρπιμο έδαφος για επενδύσεις, αλλά κι εν μέρει επειδή η Ινδία για πολύ καιρό διοικούνταν αυταρχικά, ενώ το Πακιστάν ήταν πιο ανοικτό στις διεθνείς συναλλαγές.

Ωστόσο, τα τελευταία τριάντα χρόνια η τάση αυτή έχει αντιστραφεί και η Ινδία συστηματικά υπερέβη το Πακιστάν στο επίπεδο των οικονομικών αποτελεσμάτων.

Από τη δεκαετία του 1980, αρκετές ινδικές κυβερνήσεις έχουν κάνει την οικονομία της χώρας πιο ευέλικτη, εξαλείφοντας τους παλαιούς φραγμούς στην οικονομική ανάπτυξη – μερικές φορές μάλιστα φτάνουν και σε υπερβολές προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, η Ινδία παρήγαγε δύο εκατ. μοτοσικλέτες ετησίως. Σήμερα παράγει περισσότερα από είκοσι εκατ.

Η εναέρια κυκλοφορία σε εσωτερικές γραμμές έχει διπλασιαστεί μέσα σε δέκα χρόνια. Ο αριθμός των επιβατών μόνο το 2016 αυξήθηκε κατά 23%, με αποτέλεσμα οι ινδικές αεροπορικές εταιρείες να παραγγείλουν συνολικά χίλια νέα αεροσκάφη.

Οι εξαγωγές λογισμικού και υψηλής τεχνολογίας έχουν τετραπλασιαστεί σε μια δεκαετία, ενώ τον Φεβρουάριο η ινδική διαστημική υπηρεσία έστειλε 104 δορυφόρους στο Διάστημα με την εκτόξευση μόνον ενός πυραύλου, επίτευγμα που αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ.

Για να αντιμετωπίσει αυτόν τον ανταγωνισμό, το Πακιστάν δεν έχει άλλες επιλογές από το να αναζητήσει νέους ισχυρούς συμμάχους. Αυτή τη στιγμή, ο σημαντικότερος σύμμαχός του στον οικονομικό τομέα είναι η Κίνα. Οι δύο χώρες έχουν πραγματικά μια μακρά ιστορία φιλίας, για τον απλό λόγο ότι η Κίνα ήταν ένας προαιώνιος αντίπαλος της Ινδίας, με την οποία μοιράζεται κοινά και διαμφισβητούμενα σύνορα.

Πρόσφατα, η φιλία αυτή έχει καταστήσει το Πακιστάν ως αποδέκτη του μεγαλύτερου επενδυτικού σχεδίου που φιλοδοξεί να δρομολογήσει η Κίνα. Είναι αυτό που αποκαλείται «Νέος Δρόμος του Μεταξιού» για τη μεταφορά των κινεζικών αγαθών από τα δυτικά σύνορα της χώρας μέσω ολόκληρης της Ασίας.

Στην πράξη, το σχέδιο προβλέπει μια επένδυση ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Πακιστάν, που αφορά πρωτίστως υποδομές, όπως σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δρόμοι, σήραγγες, λιμάνια και αεροδρόμια. Ωστόσο, ορισμένοι Πακιστανοί ανησυχούν για την κλίμακα και τις συνέπειες αυτού του σχεδίου.

Ο φόβος τους είναι ότι η χώρα θα καταλήξει να παραχωρήσει σημαντικά τμήματα της εθνικής της κυριαρχίας σε Κινέζους επενδυτές. Ανάμεσα στις εταιρείες που θα αναλάβουν τα μεγαλεπήβολα έργα είναι και κάποιες που έχουν στον έλεγχό τους ολόκληρες πόλεις, περιλαμβανομένων και παραστρατιωτικών δυνάμεων στην κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου μια μειοψηφία μουσουλμάνων, οι Ουιγούροι, υφίσταται συνεχείς διακρίσεις και καταπίεση.

Στην αξιολόγηση των κινεζικών επενδύσεων, ο θρησκευτικός παράγοντας δεν αποτελεί δευτερεύον στοιχείο για πολλούς Πακιστανούς. Το επενδυτικό σχέδιο μιλά για τα θέρετρα και καζίνο, που θα χτιστούν στις ακτές της χώρας, που έως σήμερα αποτελούν σε μεγάλο βαθμό παρθένο έδαφος.

Οι Πακιστανοί συντηρητικοί, πολλοί από τους οποίους ασπάζονται περισσότερο ή λιγότερο ριζοσπαστικές εκδοχές του Ισλάμ, θεωρούν αυτές τις επενδύσεις ως μια πορεία προς την ηθική παρακμή. Τους τελευταίους μήνες, η πακιστανική κυβέρνηση έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι δεν πρόκειται να κτισθεί καζίνο και δεν έχει καμία πρόθεση να παραχωρήσει κυριαρχικά δικαιώματα στις κινεζικές εταιρείες.

Συμφωνία για drones

Στη Διεθνή Έκθεση Αμυντικής Βιομηχανίας (IDEF 2021), που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στην Κωνσταντινούπολη, η ινδική DCM Shriram Industries υπέγραψε συμφωνία με την τουρκική κατασκευάστρια drones Zyrone Dynamics. Η συμφωνία ανέβασε το μερίδιο της Shriram Industries στη Zyrone Dynamics στο 30%. Η τουρκική εταιρεία παρουσίασε δύο νέα drones με την υψηλότερη ταχύτητα πτήσης στην κατηγορία τους.

Ο Murat Kanber, συνιδρυτής της Zyrone Dynamics, δήλωσε ότι αυτή η συνεργασία δεν αποτελεί μόνο μια μεγάλη επένδυση, αλλά και ένα τεράστιο κανάλι πωλήσεων. Τόνισε ότι και οι δύο πλευρές αναμένουν τη δημιουργία drones και για τη μεταφορά φορτίου. Η ινδική εταιρεία εξασφαλίζει τεχνολογική υποστήριξη από τη Zyrone και θα υποστηρίξει τις πωλήσεις τουρκικών drones στην Ινδία και τον υπόλοιπο κόσμο.

Ινδοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Άγκυρα κάνει επίθεση γοητείας προς την Ινδία με σκοπό να μετατοπίσει την προσοχή από τις στρατηγικές αντιθέσεις. Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν, όμως, δεν είναι βιώσιμος, δεδομένης της οικονομικής ευπάθειας και της αυξανόμενης περιφερειακής αντίδρασης από πολλές χώρες (Ελλάδα, Γαλλία, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα και Ινδία).

Πηγές στο Δελχί θεωρούν ότι η πρόσφατη ναυτική άσκηση μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας στη Μεσόγειο προσφέρει μια μικρή ένδειξη των δυνατοτήτων της Ινδίας στη γειτονιά της Τουρκίας. Πολλοί Άραβες ηγέτες απορρίπτουν τις πολιτικές Ερντογάν που θυμίζουν οθωμανικό ιμπεριαλισμό. Αποστρέφονται την υποστήριξη που παρέχει στην Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία επιδιώκει να ανατρέψει κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή.

Εδώ να θυμήσουμε ότι

ινδία

Οι σχέσεις Ινδίας-Τουρκίας

Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει η Ινδία για να ανεβάσει τις μετοχές της στον Αραβικό Κόσμο. Η στενή εμπορική και πολιτική σχέση Ινδίας-Εμιράτων παίζει ρόλο, όπως και οι στενές σχέσεις με το Ισραήλ και με τις άλλες αραβικές χώρες που στήριξαν την πολιτική προσέγγισης με το Ισραήλ. Παρόλα αυτά, ορισμένοι κύκλοι στο Δελχί προκρίνουν ένα άνοιγμα προς την Άγκυρα, λόγω ακριβώς του ρόλου της στο μεταπολεμικό Αφγανιστάν. Γι’ αυτούς τους κύκλους, η τουρκική επιρροή εκεί μετά την έξοδο των ΗΠΑ θεωρείται θετική εξέλιξη.

Από την πλευρά της, η Τουρκία δηλώνει έτοιμη να κοιτάξει πέρα από διαφωνίες και να επιδιώξει καλύτερες σχέσεις με την Ινδία. Ανεξάρτητα από τις τουρκικές απόψεις για το Τζαμού-Κασμίρ και από τους δεσμούς Τουρκίας-Πακιστάν, υπάρχει η άποψη στο Δελχί ότι αυτές οι τουρκικές θέσεις είναι απίθανο να αλλάξουν και άρα η συνεργασία με την Τουρκία πρέπει να επιδιώκεται, όχι να αποφεύγεται.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στο Αφγανιστάν, όπου η Ινδία έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και τώρα φοβάται ότι οι Ταλιμπάν θα επηρεάσουν την περιφερειακή σταθερότητα. Για το σκοπό αυτό, η στενή σχέση της Τουρκίας με το Πακιστάν και η ικανότητά της να μιλά με τους Ταλιμπάν είναι σημαντικός παράγοντας. Για την Ινδία, όπως και για πολλά κράτη, η πακιστανική επιρροή στους Ταλιμπάν προσδίδει στο Ισλαμαμπάντ ένα κρίσιμο ρόλο για οποιαδήποτε διευθέτηση.

Εδώ να θυμήσουμε ότι η ισλαμική παραστρατιωτική «μηχανή» του Ερντογάν έχει ξεκινήσει να προετοιμάζει το έδαφος για επιχειρήσεις στην Ινδία σε σχέση με το αμφισβητούμενο καθεστώς του Κασμίρ.

Το FBI ισχυρίζεται ότι το η ένωση Kashmir American Council χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την υπηρεσία κατασκοπείας ISI του Πακιστάν.

«Οι χειριστές του στο Πακιστάν φέρεται να διοχετεύουν εκατομμύρια μέσω του Κασμίρ για να επηρεάσουν εκλεγμένους αξιωματούχους των ΗΠΑ, ενώ χρηματοδοτούν συνέδρια υψηλού επιπέδου, σκορπώντας αφειδώς χρήμα για να προωθήσουν την υπόθεση του Κασμίρ στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στην Ουάσινγκτον», πρόσθεσε ο Αμερικανός ειδικός MacBride.

Η Τουρκία κινείται πλέον σε επίπεδα Γερμανίας του 1940, ξεφεύγοντας από τα στενά πλαίσια της Α.Μεσογείου σε μια προσπάθεια να υλοποιήσει το σχέδιο της αναβίωσης μιας πανίσχυρης νέας Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η κατάληξη όμως αυτών των σχεδίων θα είναι ακριβώς η ίδια με αυτή του Βερολίνου το 1945, και αυτό είναι σχεδόν απολύτως βέβαιο από πολλούς ειδικούς.

Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα

Από την άλλη πλευρά, σ’ αυτή τη συγκυρία πληθαίνουν οι φωνές Ινδών αναλυτών και πολιτικών για στενότερη σύνδεση με την Ελλάδα και μάλιστα επειγόντως. Δεν είναι σαφές τί ακριβώς επιθυμεί το Δελχί από την Αθήνα. Γνωρίζοντας, όμως, ότι η όποια συνεννόηση με την Άγκυρα είναι εφήμερη, η Ινδία θέλει να συνδεθεί με στρατηγικούς αντιπάλους της Τουρκίας για να εξισορροπήσει τους όποιους κραδασμούς μπορεί να επιφέρει η τουρκική παρέμβαση στην περιοχή, ιδίως αν η κόντρα με το Ισλαμαμπάντ οξυνθεί.

Η Αθήνα μόνο όφελος μπορεί να έχει από τη σύσφιξη των σχέσεων με το Δελχί, ιδίως έχοντας υπόψη ότι ο άξονας Τουρκίας-Πακιστάν ενισχύεται και στρατιωτικά. Η Ινδία μπορεί να παράσχει αρωγή σε πολλά επίπεδα, εκ των οποίων η διπλωματική πίεση δεν είναι καθόλου αμελητέα. Ο ανερχόμενος ρόλος της στην διεθνή οικονομία και τεχνολογία μπορεί να γίνει εφαλτήριο για συμφωνίες εμπορικού ενδιαφέροντος οι οποίες μπορεί άνετα να επεκταθούν στην αμυντική βιομηχανία.

Η ανταλλαγή πληροφοριών και διευκολύνσεων δεν πρέπει να υποτιμάται. Η εμφάνιση ινδικών πλοίων στην Ελλάδα και ελληνικών στην Ινδία δεν είναι απλά μήνυμα συνεργασίας, είναι και αναβάθμιση της χώρας σε ένα ρόλο πέραν των ορίων της Μεσογείου. Η ελληνική ναυτική παρουσία σηματοδοτεί και έναν άλλο ρόλο στο πλέγμα των Δυτικών στρατηγικών συμφερόντων. Τέλος, η εμβάθυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Ινδίας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Η Ισλαμική Δημοκρατία του Πακιστάν (ούρντου: پاکستان) είναι μια χώρα της Νότιας Ασίας. Βρίσκεται στην περιοχή όπου ενώνονται η Νότια Ασία, η Κεντρική Ασία και η Μέση Ανατολή.Βρέχεται από την Αραβική θάλασσα και έχει ακτογραμμή μήκους 1.046 χιλιομέτρων, και συνορεύει με το Αφγανιστάν και το Ιράν στα δυτικά, το Τατζικιστάν στα βόρεια, την Ινδία στα ανατολικά και την Κίνα (αυτόνομη περιοχή Ξιγιάνγκ-Ουγκούρ της Κίνας) στα βόρεια. Έχει έκταση 880.940 τ.χλμ. και πληθυσμό 207.774.520 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2017. Πρωτεύουσα σήμερα είναι το Ισλαμαμπάντ, ενώ παλαιότερα ήταν το Καράτσι.

Η Ελλάδα έχει πρεσβεία στο Νέο Δελχί και τρία επίτιμα προξενεία στην Καλκούτα, το Τσεννάι και το Μουμπάι. Η Ινδία έχει πρεσβεία στην Αθήνα και γενικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη.

Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Iνδίας ξεκίνησαν τον Μάιο του 1950.

Η Ινδία άνοιξε Πρεσβεία στην Αθήνα το Μάρτιο του 1978. Η νέα ελληνική Πρεσβεία στο Νέο Δελχί εγκαινιάστηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2001.

Τρεις Ινδικές εταιρείες είχαν συνεργάτες στην Ελλάδα και 15 ελληνικές εταιρείες λειτουργούν στην Ινδία.

Οι τάφοι των Ινδών, που πέθαναν στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων Πολέμων βρίσκονται στα μνημειακά νεκροταφεία των Συμμαχικών Δυνάμεων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη

Η Θεσσαλονίκη αδελφοποιήθηκε με τη Καλκούτα κατά τον Ιανουάριο του 2005.

Περίπου 12.000–13.000 Ινδοί ζουν στην Ελλάδα.

Η Ινδία και την Ελλάδα απολαμβάνουν στενές διπλωματικές σχέσεις και το διμερές εμπόριο ανέρχεται σε 650 εκατομμύρια δολάρια. Η Ελλάδα στηρίζει την υποψηφιότητα της Ινδίας ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Στον οικονομικό τομέα, η Ινδία υπήρξε τιμώμενη χώρα στην 74η (2009) και στην 84 (2019) Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης. Τον Ιούνιο του 2019 ιδρύθηκε στην Αθήνα ο πρώτος Ελληνο Ινδικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος.

Τα στοιχεία που ακολουθούν είναι από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών:

Διμερείς Εμπορικές Ροές Ελλάδος-Ινδίας

Οι ελληνικές εξαγωγές προς την Ινδία παρουσίασαν σημαντική μείωση της τάξης του 22,96%, μεταξύ των ετών 2012-13, διαμορφώνοντας τον όγκο των εξαγωγών μας σε επίπεδα χαμηλότερα του 2009. Για το ίδιο διάστημα, οι ελληνικές εισαγωγές από την Ινδία παρουσίασαν αύξηση, της τάξης του 12,54%, γεγονός που συνετέλεσε στην εξίσου σημαντική επιδείνωση του ελλείμματος του διμερούς μας εμπορικού ισοζυγίου (22,05%).

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΜΕΡΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΡΟΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ-ΙΝΔΙΑΣ

Ε Τ Η20092010201120122013Μετ/λή 2012/13
Ελλ.Εξαγωγές58,2563,1859,5760,4946,60-22,96%
Ελλ. Εισαγωγές489,86436,86604,93286,15322,02212,54%
Εμπορικό Ισοζύγιο-431,61-373,68-545,36-225,66-275,4222,05%
Όγκος Εμπορίου548,11500,04664,5346,64368,6226,34%
Εξαγωγές/ Όγκο Εμπορίου10,62%12,63%8,96%17,45%12,64%

Πηγή:ΕΛΣΤΑΤ                                                                                                                                                                        Ποσά: Εκ.Ευρώ

Όσον αφορά την κατάταξη της Ινδίας ως προορισμού και πηγής των ελληνικών εξαγωγών/εισαγωγών αντίστοιχα, αυτή διαμορφώθηκε ως εξής:

Ε Τ Η2010201120122013
Ελληνικές Εξαγωγές Παγκοσμίως20.673,524.038,1227.362,6327.556.17
Ελληνικές Εισαγωγές Παγκοσμίως49.611,5847.685,5148.426,4546.823,44
Ελληνικές Εξαγωγές στην Ινδία63,18 (55η)59,57 (56η)60,49 (56η)46,60 (58η)
Ελληνικές Εισαγωγές από Ινδία436,86 (23η)604,93 (21η)286,15 (28η)322,02 (27η)
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ                                                                                                                                                                        Ποσά: Εκ.Ευρώ

Από τον ανωτέρω Πίνακα, διαφαίνεται η πτώση, κατά την τετραετία 2010-2013, της θέσης της Ινδίας ως προορισμού των ελληνικών εξαγωγών, από την 40η στην 56η θέση, ενώ ως προς τις ελληνικές εισαγωγές η Ινδία έπεσε από την 24η στην 28η θέση.

Διμερές Εμπόριο Ελλάδος-Ινδίας 2013    (10 Κύριες Κατηγορίες Προϊόντων)

EΞΑΓΩΓΕΣ 2013ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 2013
ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ12.182.959ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ.79.043.553
ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ4.185.336ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ35.216.160
ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ3.772.061ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΛΠ ΕΙΔΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦ.ΤΡΟΦΕΣ ΖΩΩΝ20.158.240
ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ.3.293.621ΣΠΕΡΜΑΤΑ,ΚΑΡΠΟΙ ΕΛΑΙΩΔΕΙΣ,ΒΙΟΜ.ΦΥΤΑ,ΑΧΥΡΑ18.408.624
ΑΛΑΤΙ,ΘΕΙΟ,ΓΑΙΕΣ,ΠΕΤΡΕΣ,ΓΥΨΟΣ,ΑΣΒΕΣΤ.ΤΣΙΜ.2.520.523ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ18.403.129
ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ2.333.397ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ14.937.364
ΜΑΛΛΙ ΚΑΙ ΤΡΙΧΕΣ.ΝΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΦΑΣΜΑΤΑ2.119.271ΨΑΡΙΑ,ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ,ΜΑΛΑΚΙΑ,ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ ΥΔΡΟΒ13.007.290
ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ1.952.352ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ9.473.029
ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΧΗΜ.ΠΡΟΙΟΝΤΑ.ΕΝΩΣΕΙΣ ΠΟΛΥΤ.ΜΕΤΑΛ.1.728.031ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ7.635.860
ΛΙΠΗ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ ΖΩΙΚΗΣ-ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ1.594.714ΜΗΧΑΝΕΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΛΠ7.439.257

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Ποσά σε ευρώ

Διμερείς Επενδυτικές Ροές

Όσον αφορά στο διμερές μας επενδυτικό ισοζύγιο, αυτή τηn στιγμή δραστηριοποιείται περιορισμένος αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων στην ινδική επικράτεια, στους τομείς της μεταποίησης, των ορυχείων, της συσκευασίας, της αγροτοβιομηχανίας και της εξοικονόμησης ενέργειας.  Αντίθετα,  στην Ελλάδα έχει καταγραφεί μόνον μια κύρια ινδική επένδυση, στον τομέα της χαλυβουργίας.

Πιστεύουμε πως η Ελλάδα οφείλει να εξετάσει το ενδεχόμενο ΚΑΙ στρατιωτικής συνεργασίας με την Ινδία. Να υπάρξει το αντίβαρο στη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας – Πακιστάν.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *