Γιατί οι Houthis δεν συγκρίνονται με οτιδήποτε άλλο έχει αντιμετωπίσει η Δύση στη Μέση Ανατολή
Aς δούμε την ανάλυση του Economist.
Οι Houthis έχουν ένα αρκετά φιλόδοξο σύνθημα: «Θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ». Για δεκαετίες ωστόσο δεν είχαν κάνει τίποτα προς την κατεύθυνση να το υλοποιήσουν. Η ομάδα περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε μάχες με τους συμπατριώτες της Υεμενίτες και τους γείτονές της στην αραβική χερσόνησο. Παρόλα αυτά, από τον Οκτώβριο, αυτό που κάποτε ήταν μια άναρχη εξέγερση στις ερήμους της βόρειας Υεμένης έχει καταφέρει πλέον να βρεθεί αντιμέτωπη τόσο με την ισχυρότερη δύναμη της Μέσης Ανατολής όσο και με την υπερδύναμη του κόσμου.
Τα μεσάνυχτα της 12ης και τα ξηερώματα της 13ης Ιανουαρίου αμερικανικά και βρετανικά πολεμικά αεροσκάφη βομβάρδισαν δεκάδες στόχους στην Υεμένη. Ίσως και να ακολουθήσουν κι άλλα συμμαχικά χτυπήματα. Τα πλήγματα ήρθαν μετά από σχεδόν δύο μήνες επιθέσεων των Houthis κατά των εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Η άναρχη ομάδα υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια επίδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους στη Γάζα και ότι στοχεύει μόνο πλοία που συνδέονται με το Ισραήλ (έχει επίσης εκτοξεύσει πυραύλους στο νότιο Ισραήλ).
Στην πράξη, ωστόσο, οι επιθέσεις ήταν τυχαίες, καθώς φαίνεται να στοχεύουν οποιοδήποτε σκάφος τυχαίνει να βρίσκεται εντός εμβέλειας τους, συμπεριλαμβανομένων αμερικανικών και βρετανικών πολεμικών πλοίων. Οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο αποφεύγουν πλέον την Ερυθρά Θάλασσα.
Τον περασμένο μήνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες όρισαν έναν πολυεθνικό συνασπισμό ώστε να εξασφαλιστεί ο ασφαλής διάπλους και στις 3 Ιανουαρίου οι σύμμαχοι έδωσαν στους Houthis μια «τελική προειδοποίηση». Οι ίδιοι απάντησαν ώρες αργότερα πυροδοτώντας ένα ναυτικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος λίγα μίλια μακριά από εμπορικά και αμερικανικά πολεμικά πλοία και μια εβδομάδα αργότερα ακολούθησε ένα μπαράζ εναντίον μιας αμερικανικής ομάδας φορτηγών πλοίων και ενός βρετανικού αντιτορπιλικού.
Ο συνασπισμός είχε βάσιμους λόγους να χτυπήσει τους Houthis: Η ελευθερία της ναυσιπλοΐας αποτελεί βασικό δόγμα του διεθνούς δικαίου. Το να μην κάνει τίποτα θα σήμαινε ανοχή στον αποκλεισμό μιας πλωτής οδού που διαχειρίζεται ίσως το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων. Το αν τα χτυπήματα όμως θα είναι αποτελεσματικά είναι ένα εντελώς άλλο θέμα: Οι Houthis έχουν αποδειχθεί ανθεκτικοί στο παρελθόν.
Κάποτε οι υποκινητές μιας τοπικής σιιτικής εξέγερσης στη βόρεια Υεμένη, οι Houthis εξαπλώθηκαν νότια το 2014 εν μέσω του χάους που ακολούθησε την ανατροπή του Ali Abdullah Saleh, του μακροχρόνιου δικτάτορα της Υεμένης, και κατέλαβαν τα περισσότερα από τα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα της χώρας. Ένας συνασπισμός υπό τη Σαουδική Αραβία εισέβαλε τον Μάρτιο του 2015 για να τους απομακρύνει από την εξουσία και να αποκαταστήσει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση.
Εκείνη την εποχή, οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι πίστευαν ότι θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν την αποστολή τους σε έξι εβδομάδες. Ωστόσο, όλο αυτό μετατράπηκε σε έναν πόλεμο διαρκείας με την -δια αντιπροσώπων- εμπλοκή του Ιράν και σχεδόν εννέα χρόνια αργότερα ο συνασπισμός εξακολουθεί να προσπαθεί να βγάλει τον εαυτό του από το τέλμα.
Το βασίλειο της Σαουδικής Αρααίας πολέμησε κυρίως από ψηλά και οι αεροπορικές επιδρομές αποδείχθηκαν αναποτελεσματικές για την εκτόπιση των Houthis, ενώ στο έδαφος, το οποίο ανέλαβαν οι υπόλοιποι του συνασπισμού, οι Houthis δεν είχαν ανατιπάλους. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν μεγαλύτερες επιτυχίες: Έστειλαν χιλιάδες χερσαίους στρατιώτες και εκπαίδευσαν πολιτοφυλακές. Αλλά πολέμησαν κυρίως στη νότια Υεμένη, όπου οι Houthis δεν είχαν ποτέ μεγάλη υποστήριξη εξαρχής.
Οι Houthis από την πλευρά τους έδειξαν μικρή ανησυχία για το κόστος του πολέμου. Η ανθρωπιστική κρίση της Υεμένης έχει συχνά περιγραφεί ως η χειρότερη στον κόσμο. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι 223.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει από την πείνα και την έλλειψη ιατρικής περίθαλψης από την έναρξη του πολέμου. Το 80% του πληθυσμού ζει σήμερα στην απόλυτη φτώχεια.
Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν ενόχλησε τους Houthis, οι οποίοι έκλεψαν τόνους επισιτιστικής βοήθειας, επέβαλαν μια σειρά φόρων για να συγκεντρώσουν κεφάλαια και βασίστηκαν στο Ιράν για την στρατιωτική τους υποστήριξη. Οι ίδιοι διατήρησαν μια μακρά πολιορκία στη νοτιοδυτική πόλη Taiz, απαγορεύοντας στους αμάχους να έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα και φάρμακα -ακριβώς όπως κατηγορούν το Ισραήλ ότι κάνει στη Γάζα.
Έτσι, μια ομάδα που βγήκε ισχυρότερη από τον πόλεμο των εννέα ετών που σκότωσε χιλιάδες μαχητές της, εξαθλιώνοντας τη χώρα της, είναι απίθανο να αποτραπεί από μερικές στοχευμένες επιδρομές του δυτικού συνασπισμού. Ωστόσο, για να είμαστε δίκαιοι, η Αμερική και οι σύμμαχοί της έχουν στενότερους στόχους: Δεν θέλουν να ανατρέψουν τους Houthis, αλλά να σταματήσουν τις επιθέσεις τους στη ναυτιλία.
Την τελευταία δεκαετία το Ιράν προμήθευσε την ομάδα με πλήθος αντιπλοϊκών πυραύλων, συμπεριλαμβανομένων των Paveh, βεληνεκούς 800 χιλιομέτρων. Οι Houthis χρησιμοποιούν σήμερα έως και έξι διαφορετικούς τύπους πυραύλων κρουζ κατά πλοίων και άλλες έξι παραλλαγές βαλλιστικών πυραύλων κατά πλοίων, σύμφωνα με μελέτη του Fabian Hinz του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, μιας δεξαμενής σκέψης -αν και πολλά από αυτά τα στοιχεία είναι αδύνατον να επιβεβαιωθούν. Εκτός από τους πυραύλους, οι Houthis έχουν πειραματιστεί και με σκάφη επιφανείας χωρίς πλήρωμα, ή πλοία-drone.
Δεν είναι σαφές κατά πόσο από αυτό το οπλοστάσιο έχει επιβιώσει από τα πρόσφατα μπαράζ επιθέσεων. Οι δυτικές προειδοποιήσεις και οι διαρροές στον Τύπο έδωσαν στους Houthis εβδομάδες για να αποσυναρμολογήσουν και να κρύψουν τα όπλα τους, πολλά από τα οποία είναι σχετικά μικρά και κινητά. Εάν παρόλα αυτά καταστρεφόταν ένα σημαντικό ποσοστό, οι Houthis μπορεί τελικά να αναγκαζόντουσαν να χρησιμοποιούν μόνο πυραύλους, επιτρέποντας έτσι στα δυτικά πλοία να είναι πιο αποτελεσματικά στην περιοχή ώστε να δημιουργείται ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για τη διέλευση των εμπορικών πλοίων.
«Τα λεπτομερή αποτελέσματα των χτυπημάτων αξιολογούνται», ανέφερε το βρετανικό υπουργείο Άμυνας σε ανακοίνωσή του, «αλλά οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι η ικανότητα των Houthis να απειλούν την εμπορική ναυτιλία έχει δεχθεί πλήγμα». Επίσης, το γεγονός ότι το Behshad, ένα ιρανικό κατασκοπευτικό πλοίο που πιθανώς βοηθούσε τους Houthis με πληροφορίες, έφυγε από την Ερυθρά Θάλασσα στις 10 Ιανουαρίου, ίσως από φόβο μήπως στοχοποιηθεί, θα αποτελέσει επίσης πισωγύρισμα για την ομάδα της Υεμένης.
Από την άλλη πλευρά, εάν το οπλοστάσιο παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άθικτο, οι Houthis θα μπορέσουν να συνεχίσουν όπως πριν -ή να τηρήσουν την υπόσχεσή τους να επεκτείνουν την εκστρατεία τους.
Μακροπρόθεσμα, λέει ο Hinz, η ομάδα θα είναι σε θέση να αναπληρώνει το απόθεμά της μέσω του λαθρεμπορίου νέων αποσυναρμολογημένων συστημάτων (οι πύραυλοι κατά πλοίων μπορούν να αποσυναρμολογηθούν σχετικά εύκολα, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους βαλλιστικούς πυραύλους στερεού καυσίμου) και με την επανατοποθέτηση τους στη ξηρά (επίθεση βαλλιστικών πυραύλων για χρήση κατά πλοίων χρησιμοποιώντας τοπικές εγκαταστάσεις και κιτ καθοδήγησης που παρέχονται από το Ιράν).
Το τελευταίο αναμφίβολα θα χαρεί να στείλει περισσότερα.
Η μακροχρόνια σχέση του με τους Houthis έχει βαθύνει από το 2015: O οπλισμός και η εκπαίδευση της ομάδας ήταν ένας εύκολος τρόπος για το Ιράν να αντιμετωπίσει τον μακροχρόνιο αντίπαλο της, τη Σαουδική Αραβία και να κερδίσει έδαφος στην αραβική χερσόνησο. Οι τελευταίοι μήνες φαίνεται να επικυρώνουν αυτή τη στρατηγική.
Το Ιράν θα μπορούσε ήδη να παρενοχλήσει τη ναυτιλία μέσω του στενού του Ορμούζ, στα ανοιχτά της νότιας ακτής του. Τώρα, μέσω των Houthis, μπορεί να παραλύσει μια άλλη ζωτικής σημασίας υδάτινη οδό. «Η Ερυθρά Θάλασσα είναι μεγαλύτερης σημασίας για την Τεχεράνη, γιατί δεν χρειάζεται να επεμβαίνει απευθείας», είπε ένας διπλωμάτης από τον Κόλπο. Οι Houthis έχουν αποδείξει την αξία τους στο Ιράν, κάτι που πιθανότατα θα τους εξασφαλίσει περισσότερη ιρανική υποστήριξη.
Η σύγκρουση με τη Δύση θα μπορούσε να έχει και άλλα οφέλη για αυτούς.
Ο υποτιθέμενος αποκλεισμός του Ισραήλ τους έχει ήδη προσδώσει νέο θαυμασμό σε όλο τον αραβικό κόσμο, αξιοποιώντας το φιλοπαλαιστινιακό συναίσθημα σε μια εποχή που τα αραβικά κράτη είναι απλοί παρατηρητές του πολέμου στη Γάζα. Το να βρεθούν στο στόχαστρο της Αμερικής, ενώ ο αντιαμερικανισμός είναι στα ύψη λόγω της υποστήριξης του Biden στο Ισραήλ, θα αυξήσει τη δημοτικότητά τους.
Θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει τη θέση τους στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Σαουδική Αραβία. Πριν από μερικά χρόνια οι Σαουδάραβες μπορεί να πανηγύριζαν για τα δυτικά χτυπήματα στους Houthis. Σήμερα βρίσκονται στη δύσκολη θέση να ζητήσουν ηρεμία, μήπως η ομάδα αποφασίσει να επεκτείνει την εκστρατεία της στοχεύοντας τα κράτη του Κόλπου με πυραύλους ή drones (όπως έχουν κάνει εκατοντάδες φορές στο παρελθόν). Ωστόσο, τα γεγονότα των δύο τελευταίων μηνών θα ενισχύσουν τους Σαουδάραβες γιατί θέλουν να συνάψουν μια συμφωνία και να τερματίσουν τον πόλεμό -ακόμα κι αν χρειαστεί να αφήσουν τους Houthis ως την κυρίαρχη δύναμη στην Υεμένη.
Και η Αμερική όμως δεν θα ήθελε να συρθεί σε μια άλλη μακρά σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Απ’ την άλλη, οι Houthis δεν έχουν τέτοιους ενδοιασμούς. Ξεπέρασαν το πρόβλημα με τον Ali Abdullah Saleh, ο οποίος πολέμησε εναντίον τους εξαπολύοντας μια σειρά από βάρβαρες εκστρατείες κατά της εξέγερσης, ενώ εξάντλησαν και τον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Σήμερα είναι αναμφίβολα ευχαριστημένοι που έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον των Αμερικανών και της Δύσης.
Related posts:
Μόνο με δυσανάλογα σκληρή απάντηση των ΗΠΑ στα χτυπήματα του Ιράν θα αποφευχθεί μεγαλύτερος πόλεμος
Χαμάς | Ο «ιστός αράχνης» από τούνελ είναι ο μεγαλύτερος φόβος του Ισραήλ
Χούθι | Ένα τεράστιο πρόβλημα για τις ΗΠΑ, με ελάχιστες λύσεις
BBC | Οι Χούτι θα απολαύσουν τη σύγκρουση με τις ΗΠΑ, θέλουν να είναι μέρος του πολέμου