Πολυτεχνείο | Πότε ιδρύθηκε | Πώς προέκυψε το κτίριο στην Πατησίων και η ιστορία του

πολυτεχνείο,

Όλοι γνωρίζουμε για την επέτειο της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου και πώς το τελευταίο έγινε Σύμβολο Δημοκρατίας. Ωστόσο, σχετικά άγνωστη είναι η ιστορία της σχολής αλλά και του εντυπωσιακού κτιρίου, το οποίο βρίσκεται επί της οδού Πατησίων και στεγάζει το αρχαιότερο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας.

Ένα μικρό αφιέρωμα ακολουθεί στην ιστορία και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που δίχασαν τους Αθηναίους.

Το «Βασιλικό Σχολείο των Τεχνών»

Το 1836 δημοσιεύτηκε διάταγμα του πρώτου βασιλιά της σύγχρονης Ελλάδας, Όθωνα, το οποίο είχε τον τίτλο “περί εκπαιδεύσεως εις την αρχιτεκτονικήν” και αφορούσε την ίδρυση, στην Αθήνα (πρωτεύουσα της χώρας από το 1834), σχολείου τεχνιτών. 

Το σχολείο έφερε τον τίτλο “Βασιλικό Σχολείο των Τεχνών” και ήταν μία κυριακάτικη τεχνική σχολή που κατάρτιζε τους τεχνίτες (μάστορες, οικοδόμους κτλ.). Η σχολή αυτή άρχισε να λειτουργεί το 1837, είναι δηλαδή σχεδόν συνομήλικη με το νεότερο ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος (το οποίο ιδρύθηκε την 3η Φεβρουαρίου 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου). 

Η συρροή των υποψηφίων μαθητών ήταν τόσο μεγάλη ώστε την άνοιξη του 1840 προστίθεται και Σχολείο συνεχούς (καθημερινής) λειτουργίας, παράλληλα με το κυριακάτικο, ενώ η σχολή εγκαθίσταται σε δικό της κτίριο στην οδό Πειραιώς. 

Οι «Καλές» και οι «Βιομηχανικές» Τέχνες

 Από το προαναφερόμενο σχολείο των τεχνιτών προήλθε το σημερινό Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, που λειτούργησε με την αρχική μορφή του μέχρι το 1843. Μετά την παραχώρηση Συντάγματος από τον Όθωνα, την 3η Σεπτεμβρίου 1844, το σχολείο διαμορφώθηκε σε ίδρυμα, όπου η παράδοση μαθημάτων ήταν καθημερινή, ενώ χωρίστηκε σε δύο τμήματα: Βιομηχανικών Τεχνών και Καλών Τεχνών.  

Το Συγκρότημα της οδού Πατησίων

Έτος – σταθμός στην εξέλιξη της λειτουργίας του ΕΜΠ είναι το 1863, οπότε έγινε πιο ριζική αναδιοργάνωση του ιδρύματος. Την ίδια περίοδο, η περιορισμένη χωρητικότητα της οικίας Γ. Βλαχούτση στην οδό Πειραιώς (όπου αργότερα στεγάστηκε το Ωδείο Αθηνών) δεν επιτρέπει την εκπλήρωση των φιλόδοξων στόχων της Σχολής. 

Έτσι άρχισε η κατασκευή του σημερινού κτιρίου του Πολυτεχνείου επί της οδού Πατησίων, από τον αρχιτέκτονα Λύσανδρο Καυταντζόγλου. Το αρχικό σχέδιο του κτιρίου εκπονήθηκε το 1859. Το 1861 συμπληρώθηκε η μελέτη και το 1862 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος.

Το 1870, λόγω των δαπανών που χρειαζόταν η κατασκευή του κτιρίου, ο μέγας εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ συγχρηματοδότησε τις εργασίες. Την ίδια χρονιά, ο Καυταντζόγλου παραιτήθηκε από την επίβλεψη της κατασκευής, εξαιτίας αυθαιρεσιών της επιτροπής κατασκευής του κτιρίου. 

Το «Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο»

Το 1871, η σχολή εγκαταστάθηκε στο μισοτελειωμένο ακόμη κτίριο της οδού Πατησίων και ονομάστηκε “Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο” προς τιμήν των μεγάλων ευεργετών Γεωργίου Aβέρωφ, Nικολάου Στουρνάρη, Eλένης Tοσίτσα και Μιχαήλ Τοσίτσα, των οποίων η γενέτειρα είναι το Μέτσοβο, στην Ήπειρο. Η κατασκευή του κτιρίου ολοκληρώθηκε το 1878, ενώ την περίοδο 1903-1916 έγιναν εργασίες επέκτασης των κτιριακών εγκαταστάσεων. 

Πρώτος οραματίστηκε το ιστορικό κτίριο ο Νικόλαος Στουρνάρης, που έγραψε το 1852 στην διαθήκη του: “Με τα υπόλοιπα χρήματα της καταστάσεώς μου, να κτισθή εις τας Αθήνας εν λαμπρόν Πολυτεχνείον”. Ο Στουρνάρης οδήγησε έτσι τους συγγενείς και τους συμπολίτες του από το Μέτσοβο να ενστερνιστούν την ιδέα του και να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. 

https://1.bp.blogspot.com/-9ctUu5risyY/W-8ZooXCz-I/AAAAAAAAP6g/v6xM_yi2w448ly-v4iDlpe5l543L0f6yQCLcBGAs/s1600/polytexmeio%2Bb.jpg

Πάντως, οι απόψεις για το κτίριο του Πολυτεχνείου την εποχή που κτιζόταν ήταν αντικρουόμενες. Από τη μια πλευρά, ασκήθηκε έντονη κριτική για την “πολυτέλεια” ενός τόσο ασυνήθιστου σε μέγεθος δημόσιου έργου, ενώ από την άλλη εκτιμήθηκε ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του, που το έκανε να ξεχωρίζει αισθητά ανάμεσα στα σύγχρονά του μνημεία της Αθήνας. Η διχογνωμία αυτή αναβίωσε προπολεμικά, όταν στην δεκαετία του ’30 δημοσιεύτηκαν άρθρα υπέρ και κατά της καλλιτεχνικής αξίας του κτιριακού συγκροτήματος. 

Αυτοί που απέρριπταν το συγκρότημα,περιστράφηκαν γύρω από τον δυσανάλογα ψηλό όγκο του κεντρικού κτιρίου, τη μίξη αναγεννησιακών στοιχείων και την ακατάλληλη χρήση των ρυθμών της αρχαιότητας. Αυτοί που υποστήριζαν το κτίριο βασίστηκαν στη δυναμική σύνθεση των όγκων και στους συνδυασμούς της διακοσμητικής του τέχνης.

Ιστορία του ΕΜΠ

Η ΙΔΡΥΣΗ

Ιδρύθηκε το 1837, είναι δηλαδή σχεδόν συνομήλικο με το νεότερο ελληνικό Κράτος. Με βασιλικό διάταγμα «περί εκπαιδεύσεως εις την αρχιτεκτονικήν» ιδρύεται Τεχνικό Σχολείο, που αρχικά λειτουργεί μόνο Kυριακές και εορτές-αργίες προσφέροντας μαθήματα σε όσους επιθυμούν να μορφωθούν ως αρχιτεχνίτες στην αρχιτεκτονική. 

Η συρροή των υποψήφιων μαθητών ήταν τόσο μεγάλη, ώστε την άνοιξη του 1840 προστίθεται και Σχολείο συνεχούς (καθημερινής) λειτουργίας παράλληλα με το κυριακάτικο, ενώ πληθαίνουν κι επεκτείνονται τα μαθήματα. Τότε το «Πολυτεχνείο» εγκαθίσταται σε δικό του κτήριο στην οδό Πειραιώς. Με το ζήλο των μαθητών και των διδασκόντων το σχολείο αναπτύσσεται συνεχώς και ανυψώνεται η στάθμη του.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Σύντομα το Σχολείο αναβαθμίζεται,για να ανταποκριθεί στις γενικότερες ανάγκες της εγχώριας ανοικοδόμησης και βιομηχανίας. H διάρκεια των σπουδών επιμηκύνεται στα τρία χρόνια,το πρόγραμμα εμπλουτίζεται με νέα μαθήματα και η διοίκηση ασκείται από την «επί της εμψυχώσεως της Εθνικής Βιομηχανίας Επιτροπή». 

Η ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Η περιορισμένη χωρητικότητα της οικίας Γ. Βλαχούτση, στην οδό Πειραιώς (όπου αργότερα στεγάσθηκε το Ωδείο Αθηνών), δεν επιτρέπει την εκπλήρωση των φιλόδοξων στόχων του Σχολείου. 


Έτσι, το 1871 αρχίζει η μετεγκατάσταση του Σχολείου σε καινούργια κτήρια, επί της οδού Πατησίων. Iστορικά κτήρια που πρώτος οραματίσθηκε ο Νικόλαος Στουρνάρης («με τα υπόλοιπα χρήματα της καταστάσεώς μου», έγραφε το 1852 στη διαθήκη του, «να κτισθή εις Αθήνας εν λαμπρόν Πολυτεχνείον…»), οδηγώντας και τους συγγενείς και συμπολίτες του από το Μέτσοβο, Μιχαήλ Τοσίτσα, Ελένη Τοσίτσα και Γεώργιο Αβέρωφ, να ενστερνισθούν την ιδέα του και να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. 

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Το 1887 με τη θεσμοθέτηση των τετραετούς φοίτησης σχολών «πολιτικών μηχανικών» και «μηχανουργών» (μετέπειτα μηχανολόγων) το Πολυτεχνικό Σχολείο ή Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπως γίνεται ευρύτερα γνωστό, «καταρτίζει άνδρες ανώτατης τεχνικής μόρφωσης για τη δημόσια υπηρεσία, τη βιομηχανία και την οικοδομή» εφάμιλλους «προς τους αποφοιτούντας εκ των μεγάλων τεχνικών της Ευρώπης σχολών» και με νόμο του 1914 το Ίδρυμα καθιερώνεται ως «Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο» (Ε.Μ.Π.).


Η τελευταία ριζική μεταρρύθμιση στην οργάνωση και διοίκηση του Ιδρύματος πραγματοποιείται το 1917 με ειδικό νόμο. Το Ε.Μ.Π. αποκτά πέντε Ανώτατες Σχολές: Πολιτικών Μηχανικών, Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων, Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών και Τοπογράφων Μηχανικών. Η μετάβαση από το 1917 στη σημερινή οργάνωση των σπουδών είναι αποτέλεσμα διαδοχικών προσαρμογών στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με το εξελισσόμενο σε έκταση και σε βάθος περιεχόμενο των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων.

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1973: ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Η εξέγερση των νέων το Νοέμβριο του 1973 και τα συγκλονιστικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στα προαύλια και στις αίθουσες διδασκαλίας του Πολυτεχνείου αποτέλεσαν την κορυφαία στιγμή της πορείας του φοιτητικού κινήματος, μια ώριμη και μαζική πολιτική σύγκρουση με τη δικτατορία και τα στηρίγματά της.
Πέρα από την ιστορική της διάσταση και το ρόλο της στην εδραίωση της Δημοκρατίας, η εξέγερση του Πολυτεχνείου ενέπνευσε και κινητοποίησε ολόκληρη την κοινωνία στη διεκδίκηση κοινών αιτημάτων και έφερε μια νέα ηθική στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου.
Και σήμερα, το Πολυτεχνείο τιμώντας την ιστορία και την παράδοσή του συνεχίζει να ζει και να πρωτοπορεί στους κοινωνικούς αγώνες για ουσιαστική Παιδεία, για το δικαίωμα των φοιτητών στο μέλλον και για τη Δημοκρατία.

πληροφορίες από ntua, cultureloversgr.blogspot.com

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *