
Το Χαλογουίν (Halloween) γιορτάζεται τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, η ρίζα της λέξης αυτής προέρχεται από το All-hallow-even και δηλώνει την παραμονή (eve) της γιορτής των Αγίων Πάντων (All Hallows Day – All Saints Day), καθώς για την καθολική Εκκλησία είναι στις 1 Νοεμβρίου.
Οι ειδικοί διαφωνούν για τις απαρχές αυτής της εορτής. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ανέκαθεν ήταν χριστιανική γιορτή. Άλλοι πιστεύουν ότι πολλές από τις παραδόσεις του Χάλογουιν έχουν τις ρίζες τους στις κελτικές γιορτές τέλους της σοδειάς, ιδιαιτέρως στον ιρλανδικό εορτασμό του Samhain, ο οποίος ενσωματώθηκε αργότερα στο χριστιανικό εορτολόγιο.
Με την πάροδο των αιώνων η γιορτή πήρε αρχικά Χριστιανικό χρώμα και στη συνέχεια μετασχηματίστηκε από μια παγανιστική τελετή σε μέρα μεταμφιέσεων, με εύθυμες παρελάσεις και κεράσματα γλυκών σε παιδιά και ενήλικες.

Το Χαλογουίν (Halloween) συνδέεται με την υπερφυσική δραστηριότητα. Πολλές πολιτιστικές παραδόσεις θεωρούν την ημέρα αυτή ως μία από τις ελάχιστες μέρες που μπορεί να επιτευχθεί επαφή με τον κόσμο των πνευμάτων, καθώς και ότι είναι η μέρα που η μαγεία και γενικότερα οποιαδήποτε δραστηριότητα που έχει να κάνει με το υπερφυσικό, είναι στο ζενίθ.
Σήμα κατατεθέν της γιορτής αυτής είναι τα φαναράκια φτιαγμένα από μεγάλες κολοκύθες, πάνω στις οποίες χαράζουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, άλλοτε πιο αστεία και άλλοτε πιο τρομακτικά. Το έθιμο της κολοκύθας αντλεί ρίζες από έναν παλιό Ιρλανδικό μύθο, του Τζακ, που ήταν τσιγκούνης και πειραχτήρι.

Κάθε χρόνο τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, τα μικρά παιδιά μεταμφιέζονται κατά κανόνα σε κάτι «τρομακτικό» και επισκέπτονται σπίτια μαζεύοντας πολλά γλυκά, ενέργεια γνωστή ως «trick or treat» («φάρσα ή κέρασμα»). Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς γιορτάζουν το Χάλογουιν, μια γιορτή με μαζική συμμετοχή που θυμίζει καρναβάλι και κάλαντα μαζί. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία των ΗΠΑ, 41,1 εκατομμύρια παιδιά συμμετείχαν στη γιορτή του Halloween 2018 και επισκέφθηκαν 120 εκατομμύρια σπίτια.
10 Πράγματα που – ίσως – δε γνωρίζατε για το Halloween
1. Η λέξη «Halloween» είναι συντομογραφία του «All Hallows Even» και σημαίνει “Η Παραμονή της Γιορτής των Αγίων Πάντων” [even είναι η παραμονή (eve) στα Σκωτσέζικα].
2. Γιορτάζεται στις 31 Οκτωβρίου
3. Σύμφωνα με τις παραδόσεις, την ημέρα αυτή, μπορεί να επιτευχθεί επαφή με τον κόσμο των πνευμάτων, ενώ η μαγεία, και γενικότερα οτιδήποτε υπερφυσικό, είναι στο ζενίθ.
4. Την ημέρα του Halloween, τα παιδιά φορούν τρομακτικές στολές, κρατούν φαναράκια και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, ζητώντας κεράσματα… Όταν ανοίξει η πόρτα, φωνάζουν “Trick or Treat?” δηλαδή “Φάρσα η Κέρασμα”; Τότε οι νοικοκύρηδες των σπιτιών – όσοι δεν επιλέξουν φάρσα δηλαδή – προσφέρουν ζαχαρωτά, σοκολάτες και άλλα γλυκίσματα, για την ανάπαυση των ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή.
5. Έχει τις ρίζες του στη γιορτή Samhain, κατά την οποία οι Κέλτες, στην Ιρλανδία και τη Βρετανία, γιόρταζαν το τέλος της συγκομιδής και την έναρξη του χειμώνα. Ταυτόχρονα, θεωρούσαν την αλλαγή της εποχής, μια γέφυρα ανάμεσα στον “επάνω” και τον “κάτω” κόσμο…
6. Σήμα κατατεθέν του Halloween είναι τα φαναράκια από σκαλισμένες κολοκύθες, τα οποία λέγονται «jack-o’-lanterns» και χρησιμοποιούνται για να διώχνουν, υποτίθεται, μακριά τα κακά πνεύματα. Το έθιμο της κολοκύθας έχει τις ρίζες του σε έναν παλιό ιρλανδικό μύθο, αυτόν του Κατεργάρη και Τσιγγούνη Τζακ (Stingy Jack).
7. Γιορτάζεται κυρίως στις Η.Π.Α., στην Ιρλανδία και τη Μ. Βρετανία, όμως τα τελευταία χρόνια ο εορτασμός του Halloween έχει εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας – με τους υποστηρικτές του και τους “αρνητές” του που το θεωρούν μια ακόμη ξενόφερτη και χωρίς λόγο γιορτή…
8. Τα χρώματα που κυριαρχούν κατά το Halloween είναι το πορτοκαλί και το μαύρο. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη φθινοπωρινή σοδειά και το μαύρο τον θάνατο.
9. Το παραδοσιακό φαγητό του Halloween είναι το ιρλανδικό Barmbrack δηλαδή ένα κέικ φρούτων. Μέσα στο κέικ αυτό κρύβεται ένα “δωράκι”, συνήθως ένα δαχτυλίδι ή ένα νόμισμα, το οποίο “προβλέπει” το μέλλον όποιου το βρει…
10. Λίγες ημέρες πριν το Halloween και ειδικότερα τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, εκτός από τα παιδιά, γιορτάζουν και οι μεγάλοι, με πάρτυ και εξόδους. Τα σπίτια στολίζονται με κολοκύθες, φαναράκια, με ιπτάμενες μάγισσες και άλλα αντικείμενα που δημιουργούν το κατάλληλο spooky κλίμα, ενώ τα δωράκια προς τα αγαπημένα μας πρόσωπα έχουν την τιμητική τους.

Τι ακριβώς γιορτάζουμε το Halloween;
Η λέξη «Halloween» είναι συντομογραφία του «All Hallows Evening», δηλαδή της βραδιάς πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων, που είναι 1η Νοεμβρίου.
• Οι Άγιοι Πάντες ξεκίνησαν να εορτάζονται το 609 μ.Χ., στις 14 Μαΐου, αλλά ο Πάπας Γρηγόριος 4ος μετακίνησε τον εορτασμό την 1η Νοεμβρίου. Λέγεται ότι αυτό έγινε επειδή η πόλη της Ρώμης δεν μπορούσε να στεγάσει τον μεγάλο αριθμό των πιστών που συνέρρεαν τον Μάιο και επιλέχθηκε μια ημερομηνία τον χειμώνα για λιγότερο κόσμο. Άλλοι λένε ότι ο λόγος που έγινε η μεταφορά είναι ακριβώς για να συμπέσει με τις αρχαίες δοξασίες γύρω από τη συγκεκριμένη ημερομηνία.
• Οι ρίζες της γιορτής λέγεται ότι βρίσκονται σε κέλτικες παραδόσεις, και συγκεκριμένα στους εορτασμούς του Samhain, που στα παλιά ιρλανδικά σημαίνει «τέλος του καλοκαιριού». Οι Κέλτες την 31η Οκτωβρίου γιόρταζαν το τέλος της περιόδου της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα.
• Η παράδοση λέει ότι τη συγκεκριμένη μέρα ερχόμαστε πιο κοντά με τον «άλλο κόσμο», ότι μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με πνεύματα και νεκρούς.
• Τα χρώματα που συνδέονται με τη γιορτή είναι το πορτοκαλί και το μαύρο. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη φθινοπωρινή σοδειά και το μαύρο τον θάνατο και, γενικά, τον «άλλο κόσμο».
• Οι Σκωτσέζες κρεμούσαν εκείνη τη μέρα βρεγμένα σεντόνια μπροστά σε φωτιά για να δουν υποτίθεται τον μελλοντικό τους σύζυγο.
• Ο Χουντίνι, ένας από τους πιο διάσημους μάγους όλων των εποχών, πέθανε το Halloween του 1926.
• Η αφετηρία του εθίμου του «trick or treat», που θέλει τα μικρά παιδιά να μεταμφιέζονται και να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι, μαζεύοντας γλυκά, φθάνει στον 16ο αιώνα. Ιρλανδοί, Σκωτσέζοι και Ουαλοί μασκαρεύονταν και επισκέπτονταν διάφορα σπίτια, απαγγέλλοντας ποιήματα ή και ολόκληρα τραγούδια με αντάλλαγμα φαγητό. Αντιπροσώπευαν τις παλιές θεότητες του χειμώνα που απαιτούσαν ανταλλάγματα για καλή τύχη.
• Έχει γίνει και μια έρευνα σχετικά με τις προτιμήσεις των μικρών Αμερικανών στα γλυκά που δέχονται αυτήν τη μέρα. Το 50% του δείγματος, λοιπόν, δήλωσε ότι προτιμά κάτι σοκολατοειδές, το 24% θέλει γλυκό χωρίς σοκολάτα και το 10% προτιμά τσίχλες.
• Βέβαια, οι σέξι νοσοκόμες, οι σέξι δασκάλες και γενικά τα σέξι κοστούμια που συναντάμε κατά κόρον στο Halloween έχουν έρθει στη μόδα μόνο τα τελευταία χρόνια.
• Μια εξήγηση που έχει δοθεί για το έθιμο του μασκαρέματος είναι η εξής: παλιά πίστευαν ότι οι ψυχές των πεθαμένων περιπλανώνται στη Γη ως την Ημέρα των Αγίων Πάντων. Το βράδυ, λοιπόν, πριν από τη γιορτή, πριν από το Halloween δηλαδή, οι ψυχές είχαν την τελευταία τους ευκαιρία να εκδικηθούν όποιον τους έκανε κακό ενώ ζούσαν, οπότε, όσοι θεωρούσαν ότι υπήρχε λόγος να ανησυχούν, μεταμφιέζονταν για να μην τους αναγνωρίσει το πνεύμα που ζητούσε εκδίκηση.
• Το σκανδαλιάρικο πνεύμα της βραδιάς και η αχαλίνωτη διασκέδαση επίσης πάει πολλά χρόνια πίσω. Από τον 18ο αιώνα στην Ιρλανδία και στα Highlands της Σκωτίας τη συγκεκριμένη μέρα συνήθιζαν να κάνουν φάρσες.
• Τα φαναράκια, τα οποία λέγονται «jack-o-lanterns», είναι αναπόσπαστο στοιχείο των εορτασμών και χρησιμοποιούνται για να διώχνουν, υποτίθεται, μακριά τα κακά πνεύματα που, όπως είπαμε, πιστεύεται πως τη συγκεκριμένη ημέρα είναι ιδιαίτερα ενεργά.
• Η ιστορία που συνδέεται με τα κεριά και τις κολοκύθες είναι αυτή του Τζακ, ενός ανθρώπου που του αρνήθηκαν την είσοδο και στον Παράδεισο και στην Κόλαση. Ο Τζακ κατάφερε να αιχμαλωτίσει τον διάβολο, ο οποίος, για να απελευθερωθεί, του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει ποτέ. Έπειτα από μια άσωτη ζωή, ο Τζακ πέθανε και, βρίσκοντας τις πόρτες του Παραδείσου κλειστές, οδηγήθηκε αναγκαστικά στην Κόλαση.
Ο διάβολος, όμως, πιστός στην υπόσχεσή του, δεν τον δέχθηκε και του πέταξε ένα κάρβουνο από τις φωτιές της Κολάσεως, το οποίο ο Τζακ πήρε και το έβαλε μέσα σε ένα γογγύλι που είχε μαζί του για να τον βοηθά να βλέπει και από τότε τριγυρνά, ψάχνοντας να βρει ένας μέρος να ξεκουραστεί.
• Οι μετανάστες από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ ήταν αυτοί που πρωτοχρησιμοποίησαν κολοκύθες για τα φαναράκια τους για τον απλούστατο λόγο ότι τις έβρισκαν εύκολα και ήταν φθηνές. Μία από τι μεγαλύτερες κολοκύθες της ιστορίας βρέθηκε το 1993 και ζύγισε 380 κιλά. Ένας Αμερικανός, ο Stephen Clarke, κατέχει το ρεκόρ ταχύτερης μετατροπής κολοκύθας σε κλασικό φαναράκι Halloween. Πρόλαβε και της έδωσε την παραδοσιακή της μορφή, με μάτια, μύτη, στόμα κ.λπ. σε 24 μόλις δευτερόλεπτα.
• Υποτίθεται ότι την παραμονή των Αγίων Πάντων νηστεύουμε το κρέας και αυτό εξηγεί την πληθώρα των χορτοφαγικών εδεσμάτων που έχουν συνδεθεί με την ημέρα, όπως οι κολοκύθες, τα μήλα κ.ά.
• Η γιορτή του Halloween ξεκίνησε στην Ευρώπη, όμως είναι πλέον γνωστή στον κόσμο μέσα από την αμερικανική κουλτούρα. Αυτό, βέβαια, δεν έγινε αυτόματα, δηλαδή με τους πρώτους έποικους. Χρειάστηκε η αθρόα μετανάστευση Ιρλανδών και Σκωτσέζων τον 19ο αιώνα για να γίνει δημοφιλής η γιορτή. Στις αρχές του περασμένου αιώνα είχε γίνει πια mainstream.
• Γενικά, στις ΗΠΑ θεωρείται η πιο προσοδοφόρα εμπορικά εποχή του έτους, μετά τα Χριστούγεννα. Οι πωλήσεις από γλυκά, κοστούμια, διακοσμητικά αντικείμενα κ.λπ. για την ημέρα λέγεται ότι φθάνουν τα έξι δισεκατομμύρια δολάρια.
• Η παρέλαση μεταμφιεσμένων στο Village της Νέας Υόρκης είναι η μεγαλύτερη του είδους της στις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι παίρνουν μέρος περίπου 50.000 άνθρωποι. Η Βοστώνη όμως κατέχει το ρεκόρ για τα περισσότερα (30.128) αναμμένα φαναράκια ταυτόχρονα.
Ποια η διαφορά του Halloween από τις Απόκριες
Τι είναι η γιορτή του Halloween
Γιορτάζεται πάντα την νύχτα της 31ης Οκτωβρίου, κατά την οποία τα μικρά παιδιά μεταμφιέζονται, κατά κανόνα σε κάτι «τρομαχτικό» και επισκέπτονται σπίτια μαζεύοντας πολλά γλυκά, ενέργεια γνωστή ως «trick or treat» («φάρσα ή κέρασμα»). Η γιορτή αυτή συγχέεται με τις Ελληνικές Απόκριες, όμως διαφοροποιείται κατά πολύ από αυτές καθώς το Halloween έχει περισσότερο μυστικιστική χροιά (απόκριες τρόμου).
Αποτελεί εξέλιξη της αρχαίας Κελτικής γιορτή Samhain, του θεού του Κάτω Κόσμου. Στη σημερινή της μορφή η γιορτή δεν ασχολείται πια με τα φαντάσματα και τα κακά πνεύματα, αλλά περισσότερο με διασκέδαση, γιορταστικές μεταμφιέσεις και γλυκίσματα. Για τους Κέλτες η μέρα αυτή σημάδευε το τέλος της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα, και ταυτόχρονα η αλλαγή της εποχής ήταν και μια γέφυρα ανάμεσα στον πάνω κόσμο και στον κόσμο των νεκρών.
Με την πάροδο των αιώνων η γιορτή πήρε αρχικά Χριστιανικό χρώμα και στη συνέχεια μετασχηματίστηκε από μιά σκοτεινή παγανιστική τελετή σε μέρα χαράς και μεταμφιέσεων, με εύθυμες παρελάσεις και κεράσματα γλυκών σε παιδιά και ενήλικες.
Η ετυμολογία της λέξης
Η ρίζα της λέξης αυτής προέρχεται από το All-hallow-even και δηλώνει την παραμονή (eve) της γιορτής των Αγίων Πάντων (All Hallows Day – All Saints Day). Πολλές πολιτιστικές παραδόσεις θεωρούν την ημέρα αυτή ως μία από τις ελάχιστες μέρες που μπορεί να επιτευχθεί επαφή με τον κόσμο των πνευμάτων καθώς και ότι είναι η μέρα που η μαγεία, και γενικότερα οποιαδήποτε δραστηριότητα που έχει να κάνει με το υπερφυσικό, είναι στο ζενίθ.
Σήμα κατατεθέν επίσης της γιορτής αυτής είναι τα φαναράκια φτιαγμένα από πραγματικές κολοκύθες πάνω στις οποίες υπάρχουν χαραγμένα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, άλλοτε πιο αστεία και άλλοτε πιο τρομαχτικά.
Το έθιμο
Το έθιμο της κολοκύθας έχει ρίζες από έναν παλιό Ιρλανδικό μύθο, αυτόν του τσιγκούνη και πειραχτήρι Τζακ. Σύμφωνα λοιπόν με τον μύθο ο Τζακ είχε καλέσει τον διάβολο να πιούνε ένα ποτό μαζί. Όμως ο Τζακ δεν ήθελε να πληρώσει για το ποτό του και έτσι έπεισε τον διάβολο να μεταμορφωθεί σε ένα νόμισμα ώστε να μπορέσουν να πληρώσουν για τα ποτά τους.
Μεταμορφώθηκε λοιπόν ο διάβολος σε νόμισμα αλλά ο Τζακ αντί να πληρώσει τον έβαλε στην τσέπη του, δίπλα σε ένα σταυρό και έτσι ο διάβολος δεν μπορούσε να πάρει την κανονική του μορφή. Ύστερα από πολλά παρακάλια όμως, ο Τζακ αποφάσισε να τον ελευθερώσει αρκεί να του έδινε την υπόσχεση ότι ο διάβολος δεν επρόκειτο να τον ενοχλήσει για ένα χρόνο και ούτε θα διεκδικούσε την ψυχή του όταν πέθαινε.
Έτσι πέρασε ο χρόνος και ο διάβολος ξαναεμφανίστητε την ώρα που ο Τζακ προσπαθούσε να κόψει ένα φρούτο από κάποιο δέντρο. Ζήτησε λοιπόν από τον διάβολο να ανέβει στο δέντρο και να του κόψει ένα φρούτο.
Ο διάβολος ανέβηκε και ο Τζακ γρήγορα γρήγορα σκάλισε ένα σταυρό στον κορμό του δέντρου. Ο διάβολος λοιπόν ήταν παγιδευμένος. Δεν μπορούσε να κατέβει. Γι’ αυτό παρακάλεσε τον Τζακ να τον ελευθερώσει και του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει για δέκα ολόκληρα χρόνια. Έτσι ο Τζακ τον ελευθέρωσε.
Ο συμβολισμός του μύθου του Τζακ
Πέρασαν αρκετά χρόνια και ο Τζακ πέθανε. Πήγε στον παράδεισο όμως ο Θεός δεν τον δέχτηκε καθώς ο Τζακ ήταν έναν άνθρωπος μίζερος και κακός. Έτσι τον έστειλε στην κόλαση. Όμως ούτε ο διάβολος τον ήθελε και του θύμισε την υπόσχεση που του είχε δώσει παλιότερα. Είπε λοιπόν στον Τζακ να φύγει.
Όμως ο Τζακ τον ρωτάει: «Πως θα φύγω; Έξω έχει σκοτεινιά». Και ο διάολος πήρε ένα αναμμένο κάρβουνο και του το έδωσε να πορευθεί μέσα στην νύχτα. Ο Τζακ τότε έβγαλε ένα ραπάνι (που πάντα κουβαλούσε μαζί του καθώς ένα από τα πιο αγαπημένα του φαγητά), το χάραξε και έβαλε μέσα το κάρβουνο. Από τότε περιπλανιέται στον κόσμο μην μπορώντας να βρει κάποιο μέρος να αναπαύσει την ψυχή του.
Έτσι κάθε Χάλογουιν, οι Ιρλανδοί σκάλιζαν ραπάνια, πατάτες, κολοκύθες, βάζανε μέσα ένα κερί και τα τοποθετούσαν κοντά σε παράθυρα έτσι ώστε να κρατάνε μακριά τα κακά τα πνεύματα και κυρίως το πνεύμα του τσιγκούνη και πειραχτήρι Τζακ.