Οι γκρίζες ζώνες και το διπλό απόρρητο στις νέες ταυτότητες

• Το απόρρητο των προδιαγραφών με ΦΕΚ του 2019 και το απόρρητο της διαδικασίας των διαγωνισμών και των δαπανών, όπως αναφέρει η απόφαση του ΣτΕ το 2022 
• Η προσθαφαίρεση του ΑΜΚΑ! Υπήρχε υποχρεωτικά στις ταυτότητες με το ΦΕΚ του 2018, αφαιρέθηκε στο ΦΕΚ του 2023 
• Οι πληροφορίες, οι αναφορές και οι καταγγελίες για απευθείας ανάθεση 100 εκατ. στην Toppan και οι δουλειές «συντήρησης» με το ελληνικό Δημόσιο
• Η ελληνική εταιρεία στην οποία είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ο Ηλίας Σαμαράς, που έχει έδρα στην Φλόριντα των ΗΠΑ  
• Πώς η Ελλάδα βγήκε εκπρόθεσμη από την ΕΕ μετά την ακύρωση των διαγωνισμών άνω των 500 εκατ. ευρώ και στράφηκε στην μεσοβέζικη λύση των ταυτοτήτων – εξπρές με 100 εκατ., εν όψει νέου διαγωνισμού – μαμούθ μέχρι το 2026 
• Η απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι ισχύουν κανονικά όσες ταυτότητες λήγουν 

Του Βασίλη Γαλούπη για το data journalists

Ο πρωθυπουργός διέψευσε τα δημοσιεύματα που τον ήθελαν να εξαγγέλλει τις «νέες» ταυτότητες στην ομιλία του στην ΔΕΘ, στις 9 Σεπτεμβρίου 2023. Έσπευσε να το πράξει με την μορφή του κατεπείγοντος μέσω του υπουργικού συμβουλίου της 1^ης Σεπτεμβρίου.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Το ίδιο απόγευμα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτης εξέδωσε δελτίο Τύπου, με 23 ερωτήσεις/απαντήσεις για τους λόγους που προχωρά σε ένα τέτοιο μέτρο, τις κρίσιμες ημερομηνίες και ποια στοιχεία των πολιτών θα εμπεριέχονται. Ωστόσο, το θέμα των ταυτοτήτων στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλο, χρονίζον και με αρκετούς πρωταγωνιστές, ώστε να κλείσει με ένα απλό, έστω κι επεξηγηματικό, δελτίο Τύπου.

MRZ, RFID και NFC στις νέες ταυτότητες | Τι ισχύει τελικά με το «τσιπάκι» | Πότε ξεκινά η έκδοση, πόσο θα κοστίζει, πότε λήγουν οι παλιές | Όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Το ερώτημα που δεν έχει απαντήσει έως τώρα η κυβέρνηση είναι ποια εταιρεία θα αναλάβει αυτό το έργο, με τι ποσό και ποιες διαδικασίες. Πρόκειται για το ίδιο κουβάρι άγονων διαγωνισμών που ταλαιπώρησαν κι άλλες κυβερνήσεις, με συνέπεια η Ελλάδα να είναι ήδη από τις 2 Αυγούστου 2021, όταν το μέτρο τέθηκε σε εφαρμογή στα κράτη – μέλη, εκτός προθεσμιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και οι ΗΠΑ (για την έκδοση βίζας) έχουν θέσει υψηλά στάνταρ ασφαλείας επιπέδου διαβατηρίων για τις ευρωπαϊκές ταυτότητες. Η Ελλάδα δεν κατάφερε να είναι εμπρόθεσμη για το 2021 κι έτσι, όπως θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια της έρευνάς μας, έχει προβεί σε προσθαφαιρέσεις στα στοιχεία των πολιτών που θα εμπεριέχονται στις νέου τύπου ταυτότητες.

Σύμφωνα με τα χρονικά όρια της ΕΕ, όλα τα κράτη – μέλη της είναι υποχρεωμένα από το 2026 να χρησιμοποιούν τις νέου τύπου ταυτότητες. Όμως, με την χρονοβόρα διαδικασία έκδοσης για περισσότερους από 10 εκατομμύρια πολίτες να εκκινεί με μεγάλη καθυστέρηση από τις 25 Σεπτεμβρίου 2023, όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν πως η Ελλάδα πολύ δύσκολα θα προλάβει την ημερομηνία λήξης των «παλαιών» ταυτοτήτων την 3^η Αυγούστου 2026, ημερομηνία κατά την οποία το έγγραφο «παλαιού» τύπου θα θεωρείται άκυρο σε όλη την ΕΕ.

Στο επίκεντρο η εταιρεία Toppan 

Με ερώτησή του στην Βουλή προς τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος έως την δημοσίευση της έρευνάς μας δεν έχει δώσει καμία απάντηση, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έθεσε μια σειρά από ερωτήματα στις 18 Αυγούστου 2023.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ κάνουν λόγο για τον αρχικό διαγωνισμό – μαμούθ ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ που ματαιώθηκε δύο φορές «και όπως φαίνεται καταλήγει σε… απευθείας ανάθεση», όπως και για όχι νέου τύπου αλλά «για μεταβατικές ταυτότητες, οι οποίες θα εκδίδονται με μάλλον αμφίβολης νομιμότητας διαδικασίες».

Η αξιωματική αντιπολίτευση μιλά για «εικονική παράταση υπάρχουσας σύμβασης για έκδοση διαβατηρίων με απευθείας ανάθεση ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ» και πιο συγκεκριμένα για «ενεργοποίηση επέκτασης της σύμβασης έκδοσης διαβατηρίων, που είχε υπογράψει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με την ιαπωνική εταιρεία Toppan». Δημοσιεύματα του Ιουλίου φαίνεται να κάνουν επίσης λόγο για την εταιρεία Toppan, η οποία επίσης δεν έχει πάρει θέση.

Μια μεσοβέζικη λύση 

Σύμφωνα με το οικονομικό site «Power Game» με δημοσίευμα της 18^ης Ιουλίου, προτού ξεσπάσει ο θόρυβος σχετικά με τις νέες ταυτότητες κι ενώ στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν ακόμα ο Νότης Μηταράκης, «αναμένεται η έκδοση της πρώτης νέας αστυνομικής ταυτότητας σε σχήμα πιστωτικής κάρτας με εντολή που φέρεται να έδωσε ο νέος υπουργός, ενεργοποιώντας έτσι την επέκταση της σύμβασης έκδοσης διαβατηρίων, που είχε υπογράψει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με την ιαπωνική εταιρεία Toppan».

H σύμβαση δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή, παρ’ όλο που έχει υπογραφεί από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη πέρυσι τον χειμώνα και αμέσως μετά την ακύρωση του μεγάλου διαγωνισμού έκδοσης ταυτοτήτων ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός αυτός είχε προκηρυχθεί το 2019 και ακυρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022.

Πιέσεις από την ΕΕ, καμία θέση το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη 

Κατά το ίδιο δημοσίευμα «το νέο έργο που ανέλαβε η Toppan Printing στο υπ. Προστασίας του Πολίτη ανέρχεται στο ύψος των 100 εκατ. ευρώ. Έχει διάρκεια μέχρι το 2026 και θεωρείται ενδιάμεσο έργο μέχρι την επαναπροκήρυξη του έργου-μαμούθ των ταυτοτήτων και των διαβατηρίων».

Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν έχει πάρει καμία θέση για τα δημοσιεύματα και την ερώτηση που κατατέθηκε στην Βουλή. Οι πληροφορίες που συλλέξαμε για την έρευνά μας επιβεβαιώνουν αυτή τη μεσοβέζικη προοπτική περί αρχικά απευθείας ανάθεσης 100 εκατ., και στη συνέχεια η επανάληψη του «κανονικού» μεγάλου διαγωνισμού, που ακυρώθηκε πέρυσι, ώστε να πληρούνται όλες οι προδιαγραφές ασφαλείας.

Αιτία γι’ αυτή την εσπευσμένη λύση αποτέλεσαν οι διαρκείς πιέσεις από την πλευρά της ΕΕ, που εντάθηκαν τον Ιούλιο. Το κόστος όλων των αναθέσεων και διαγωνισμών θα επιβαρύνει τους πολίτες μέσω του παράβολου για την έκδοση των ταυτοτήτων.

2+2Β ΦΩΤΟ ΦΕΚ 2018 ΚΑΙ ΦΕΚ 2023, ΛΕΖΑΝΤΑ: Ο ΑΜΚΑ υπήρχε στις προδιαγραφές των νέων ταυτοτήτων το 2018, αλλά το 2023 αφαιρέθηκε

Το κουβάρι, η ευρωπαϊκή απόφαση και ο ΑΜΚΑ που… βγήκε από τις νέες ταυτότητες

Οι διαδικασίες για την «ενίσχυση ασφαλείας» των ταξιδιωτικών εγγράφων κι εγγράφων ταυτότητας ξεκίνησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 14 Σεπτεμβρίου 2016. Με ανακοίνωσή της επισήμαινε ότι «η Κομισιόν υπογράμμισε την κρίσιμη σημασία των ασφαλών ταξιδιωτικών εγγράφων και εγγράφων ταυτότητας, εφόσον είναι αναγκαία η αδιαμφισβήτητη εξακρίβωση της ταυτότητας ενός προσώπου». Γνωστοποίησε ταυτόχρονα ότι «θα παρουσίαζε σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της απάτης σχετικά με ταξιδιωτικά έγγραφα».

Σύμφωνα με την εν λόγω ανακοίνωση, «μια βελτιωμένη προσέγγιση θα πρέπει να βασίζεται σε άρτια συστήματα για την πρόληψη των καταχρήσεων και των απειλών κατά της εσωτερικής ασφάλειας». Δινόταν από τότε το περίγραμμα για τη χρήση υψηλής τεχνολογίας, για την αποθήκευση των βιομετρικών δεδομένων και τα πιο σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας.

Στις 27 Απριλίου 2018 πήρε ΦΕΚ η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης (ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ) για έκδοση νέου τύπου Δελτίου Ταυτότητας, με υπογραφή των Δραγασάκη (υπ. Οικονομίας), τον Πιτσιόρλα (υφ. Οικονομίας) και Κοντονή (υπ. Δικαιοσύνης). Με αναφορά ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης προκαλείται δαπάνη συνολικού ύψους 96,7 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με εκείνη την απόφαση, υπήρχαν προδιαγραφές ασφαλείας όπως και στην τωρινή απόφαση για τη Μηχανικώς Αναγνώσιμη Ζώνη (Machine Readable Zone – MRZ), το ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης μη επαφής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο έγγραφο 9303 του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας. Υπήρχε, όμως, και η υποχρεωτική αναγραφή του Αριθμού Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ).

Στις 12 Ιουλίου 2019 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο νέος κανονισμός για την ενίσχυση ασφαλείας των ταυτοτήτων στους πολίτες της ΕΕ. Όπως αναφερόταν «σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ ή το εθνικό δίκαιο και τηρώντας τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας, τα κράτη – μέλη θα πρέπει να μπορούν να αποθηκεύουν άλλα δεδομένα σε μέσο αποθήκευσης για ηλεκτρονικές υπηρεσίες ή άλλους σκοπούς που αφορούν το δελτίο ταυτότητας ή το έγγραφο διαμονής. Η επεξεργασία των άλλων αυτών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής τους και των σκοπών για τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιηθούν, θα πρέπει να επιτρέπεται από το δίκαιο της ΕΕ ή το εθνικό δίκαιο».

Υπήρχε ρητή αναφορά ότι «τα δελτία ταυτότητας που δεν πληρούν τα ελάχιστα πρότυπα ασφάλειας ICAO 9303 ή που δεν περιλαμβάνουν λειτουργική MRZ παύουν να ισχύουν κατά τη λήξη τους ή το αργότερο στις 3 Αυγούστου 2026» και ως έναρξη ισχύος του κανονισμού ορίστηκε η 2 Αυγούστου 2021 με την επισήμανση: «Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος».

Κι ενώ κανένας διαγωνισμός δεν προχώρησε ούτε επί ΣΥΡΙΖΑ ούτε επί ΝΔ, προκύπτει μια σημαντική αλλαγή. Με ΦΕΚ της ελληνικής κυβέρνησης (ΝΔ) στις 17 Φεβρουαρίου 2023 που υπογράφουν οι Θ. Σκυλακάκης (υπ. Οικονομικών) και Τ. Θεοδωρικάκος (υπ. Προστασίας του Πολίτη) τροποποιούνται οι όροι των ταυτοτήτων και δεν υπάρχει πλέον στις προδιαγραφές ο ΑΜΚΑ. Κάτι που δεν έχει επισημανθεί έως τώρα στον δημόσιο λόγο, ενώ δεν υπάρχει και κάποια επίσημη θέση.

Υπάρχει, όμως, και μια ακόμα τροποποίηση που συνδυάζεται με τα ανωτέρω, αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο αλλά προκαλώντας και νέα ερωτηματικά. Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 3 προστέθηκε ότι «θα δύναται να αποθηκευτούν τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εάν αποφασισθεί να συμπεριληφθούν στο εν λόγω μέσο».

Τα δυο απόρρητα 

Δυο άγνωστες πτυχές για το θέμα των ταυτοτήτων είναι το διπλό απόρρητο της διαδικασίας.

Με ΦΕΚ του 2019 οι τεχνικές προδιαγραφές του νέου δελτίου ταυτότητας έχουν οριστεί ως απόρρητες. Στο άρθρο 1 αναφέρεται ότι «Ορίζουμε τις προδιαγραφές του νέου δελτίου ταυτότητας, ως αυτές περιλαμβάνονται στο επισυναπτόμενο υπ’ αριθ. πρωτ. 3125-ιβ΄ από 21.3.2019 τεύχος Β2΄ «Απόρρητες Τεχνικές Προδιαγραφές Εντύπου Δελτίου Ταυτότητας Ελλήνων Πολιτών», που συνέταξε ειδική επιτροπή και το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης, αποτελούμενο από είκοσι επτά (27) σελίδες».

Το δεύτερο απόρρητο που εντοπίσαμε έχει να κάνει με τους διαγωνισμούς κι αναφέρεται ρητώς σε απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Στις 7 Ιουλίου 2022 το ΣτΕ εξέδωσε την απόφασή του, μετά από αίτηση ακύρωσης του διαγωνισμού για τις ταυτότητες από την κοινοπραξία εταιρειών «Thales Dis France – Uni Systems» κατά του υπουργού Προστασίας του Πολίτη και εταιρειών που συμμετείχαν στον διαγωνισμό.

Στο σκεπτικό του το Συμβούλιο της Επικρατείας αναφέρει: «Επειδή, η κρινόμενη αίτηση αφορά τη συμμετοχή της αιτούσας στον διαγωνισμό του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την προμήθεια νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Εντύπων Ασφαλείας (Ο.Π.Σ.Ε.Α.). Βασικό στοιχείο του διαγωνισμού αυτού, κατά τα εκτιθέμενα κατωτέρω, αποτελεί ο απόρρητος χαρακτήρας του λόγω επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος συνιστάμενου στη διαφύλαξη της ασφάλειας της Χώρας. Ενόψει αυτού, με την 102/2022 παρεμπίπτουσα απόφασή του, το Δικαστήριο, ασκώντας την κατά το Σύνταγμα και τον νόμο ακυρωτική του αρμοδιότητα στη συγκεκριμένη περίπτωση, σταθμίζοντας, ειδικότερα, το δικαίωμα των διαδίκων σε αποτελεσματική δικαστική προστασία προς την επιτακτική ως άνω ανάγκη απορρήτου της διαδικασίας, και εκτιμώντας ότι, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, τα οποία στο σύνολό τους βρίσκονται στη διάθεσή του και λαμβάνονται υπόψη για τη διαμόρφωση της κρίσης του, ορισμένα λόγω της σημασίας τους για το συγκεκριμένο απόρρητο, δεν πρέπει να εκτεθούν στην απόφασή του (πρβλ. ΣτΕ 1116/2009, 3677/2007, 4600/2005), αποφάσισε, το μεν πλήρες κείμενο της περιλαμβάνουσας τα στοιχεία αυτά αιτιολογίας της παρούσας απόφασης να περιληφθεί στην ως άνω παρεμπίπτουσα απόφαση, τηρούμενο ως απόρρητο στο Δικαστήριο και δυνάμενο να τεθεί υπόψη των ενδιαφερομένων που θεμελιώνουν ειδικό έννομο συμφέρον και κατά το αναγκαίο μέτρο, από δε την αιτιολογία της απόφασης, όπως αυτή δημοσιεύεται, να απαλειφθούν τα στοιχεία που κρίθηκαν απόρρητα, σημαινόμενα, όπου είναι αναγκαίο με [—]».

Σε άλλο σημείο αναφέρεται: «Στο Παράρτημα Α΄ (ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ) της Πρόσκλησης ορίζεται ότι «1.1. Η διαγωνιστική διαδικασία διενεργείται σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 8028/1/34 από 27.8.2000 Απόφαση του Υπουργού Δημόσιας Τάξης (Β΄ 1101 και διόρθωση σφαλμάτων Β΄ 1163/20.9.2000), όπως ισχύει, και δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, με την επιφύλαξη των αναφερομένων στο παρόν Παράρτημα, καθώς η εν λόγω προμήθεια έχει κηρυχθεί ως «απόρρητη» (άρθρο 15 παρ. 3 ν. 4412/2016)».

Και σε άλλο ότι «η συνδρομή κρατικού απορρήτου όπως το ανωτέρω σε δημόσιο διαγωνισμό συνεπάγεται, κατ’ αρχήν, από τη φύση του πράγματος, δραστικό περιορισμό θεμελιωδών δικαιωμάτων των διοικουμένων που συμμετέχουν στη διαδικασία».

Η λέξη απόρρητο αναφέρεται στην απόφαση 68 φορές.

Αντιδράσεις από την Ένωση Πληροφορικών

Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας αντέδρασε στις 28.7.2019, με ανοιχτή επιστολή στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αναφέροντας ότι «πουθενά δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά ο λόγος που οι προδιαγραφές του εν λόγω συστήματος κρίνονται απόρρητες. Ακόμα και για συστήματα εθνικής άμυνας και κρίσιμων υποδομών, ο απόρρητος χαρακτήρας κάποιων τεχνικών χαρακτηριστικών κρίνεται σκόπιμος μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Ένα σύστημα εθνικής ηλεκτρονικής ταυτότητας για τους πολίτες όχι μόνο δεν πρέπει να είναι «κλειστό» σύστημα, αλλά αντίθετα επιβάλλεται να βασίζεται σε ανοικτά πρότυπα, τόσο στην ανάπτυξη όσο και στη λειτουργία του».

Τα τρία ερωτήματα που έθεσε η Ένωση Πληροφορικών ήταν:

1. Ποιος επιθυμεί να προμηθευτεί ένα πληροφοριακό σύστημα που θα διαχειρίζεται τα πιο κρίσιμα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, στο οποίο μόνο ο ιδιώτης προμηθευτής θα μπορεί να επέμβει, να ελέγξει, να αναβαθμίζει και να συντηρεί;
2. Πώς διασφαλίζεται ότι έτσι δεν θα επιτραπεί σε ιδιώτη προμηθευτή να έχει πλήρη πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα όλων των πολιτών ή στον τρόπο χρήσης ή επεξεργασίας τους;
3. Εφόσον οι νέες ταυτότητες πρόκειται να ενσωματώνουν και διαδικασίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ποια είναι η μελέτη εκτίμησης ρίσκου ως προς την ασφάλεια των πολιτών, όπως για παράδειγμα η «κλοπή ταυτότητας» (identity theft) μέσω κακοτεχνίας ή «τρύπας» ασφάλειας, όπως αυτή που διαπιστώθηκε στην Εσθονία;

Την επιστολή υπογράφει όλο το ΔΣ της Ένωσης, με πρόεδρο τον Δημήτρη Κυριακό.

Είναι άκυρες οι ταυτότητες όταν λήγουν;

Ένα από τα σημεία υψηλού ενδιαφέροντος έχει να κάνει με τη λήξη μιας ταυτότητας, που μέχρι τώρα οριζόταν στην 15ετία και στο εξής θα είναι 10ετής. Ωστόσο, με την απόφαση 1602 του 2021 το ΣτΕ έχει αποφανθεί πως «αν παρέλθει 15ετία από τη λήξη της ταυτότητας και μέχρι αυτή να αντικατασταθεί θεωρείται ισχυρό έγγραφο και οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να το δεχθούν εφόσον δεν συντρέχει βάσιμη αμφιβολία περί της γνησιότητάς του».

Η Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αφορά σε κάποιον πολίτη ο οποίος θέλησε να εκδώσει διαβατήριο και η Αστυνομία του αρνήθηκε την έκδοση αφού το δελτίο ταυτότητάς του είχε λήξει και ήταν άνω της 15ετίας. Κατά της άρνησης της Αστυνομίας ο πολίτης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Η συνεδρίαση έγινε την 1^η Ιουνίου 2021 με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Ηλ. Μάζος, Ο. Παπαδοπούλου, Σύμβουλοι, Χρ. Μπολόφη, Ι. Μιχαλακόπουλος, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ι. Παπαχαραλάμπους, Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος.

Το ΣτΕ δέχτηκε την αίτηση του πολίτη και με απόφαση ακύρωσε «την 3021/22/113/9811-β΄/19.12.2018 απόφαση του Προϊσταμένου Κλάδου Ασφάλειας του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας», επιβάλλοντας στο Δημόσιο «τη δικαστική δαπάνη του αιτούντος, η οποία ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ».

Ο «βασιλιάς των διαβατηρίων» 

Η πρόταση που τελικά φέρεται να εγκρίθηκε από την κυβέρνηση αφορά στην επέκταση της σύμβασης με την ιαπωνική εταιρεία Toppan, που το «ισχυρό χαρτί» της στην Ελλάδα είναι ο Ηλίας Σαμαράς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Digital Security Technologies. Η Toppan είναι η ίδια εταιρεία που έχει αναλάβει επί σειρά ετών και το έργο των διαβατηρίων στην Ελλάδα.

Σε έναν εκ των αρκετών διαγωνισμών που δεν προχώρησαν για τις ταυτότητες, συμμετείχε και η Toppan. Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2021 έγινε γνωστό ότι οι τρεις από τις πέντε κοινοπραξίες που υπέβαλαν προσφορά για τις νέες ταυτότητες πέρασαν στην επόμενη φάση του μεγάλου διαγωνισμού, ύψους 515 εκατ. ευρώ.

Επρόκειτο για τις κοινοπραξίες: «ΟΤΕ-Veridos Matsoukis-Byte», «Thales-Unisystems-Toppan» και «Zetes – Space Hellas-Any». Εκτός έμεναν τα σχήματα «Idemia – Neurosoft» και «Inform -IN Groupe-Γαλλικό Εθνικό Τυπογραφείο».

Στη συνέχεια, όμως, οι Thales και οι Unisystems αυτονομήθηκαν κι έδρασαν μόνες τους προσφεύγοντας από κοινού στο ΣτΕ. Οι καλά γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα υποστήριζαν τότε ότι πίσω από την προσφυγή της κοινοπραξίας κρύβονταν επιχειρηματικές σκοπιμότητες. Ως γνωστόν κι αυτός ο διαγωνισμός ακυρώθηκε.

Ο Ηλίας Σαμαράς αποκαλείται εδώ και χρόνια «ο βασιλιάς των διαβατηρίων», με εμβέλεια που ξεφεύγει από τα ελληνικά σύνορα. Θεωρείται ότι ήταν από τους πρώτους που συνέβαλαν στην κατασκευή διαβατηρίων με υψηλό δείκτη ασφάλειας.

Γεννήθηκε στην οδό Διός στη Νέα Δημητριάδα του Βόλου και τα δυο αδέρφια του διατηρούσαν το εμπορικό ψιλικών ειδών στη διασταύρωση Ερμού με Τοπάλη. Το 1973 εισήχθη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κι αποφοίτησε πρώτος στη Σχολή των Πολιτικών Μηχανικών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο MΙΤ των ΗΠΑ, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές  του με υποτροφία και στη συνέχεια στο Χάρβαρντ.

To 1993, χρονιά – σταθμός για τον ίδιο, εφηύρε το σύστημα εκτύπωσης υψηλής ασφάλειας «DIG PHOTO PRINTING TEGNOLOGY», το οποίο κίνησε το ενδιαφέρον της γιαπωνέζικης πολυεθνικής Toppan.

«Θα αναφέρω ορισμένους αριθμούς. Πριν την εφαρμογή της δικής μας μεθόδου, μέσω της εταιρείας μας Thermo Digital Technology, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τυπώνονταν 7.500.000 διαβατήρια ετησίως και εντοπίζονταν περίπου 15.000 πλαστά διαβατήρια ετησίως, αρκετά για να προμηθευτούν όλοι οι κακοποιοί. Ενώ από τα δέκα πλαστά διαβατήρια που κυκλοφορούσαν στην Ευρώπη, δυστυχώς τα εννέα είχαν τα στοιχεία της Ελληνικής Δημοκρατίας. Σήμερα με την εφαρμογή του συστήματός μας έχουν τυπωθεί 180.000.000 διαβατήρια παγκοσμίως και κυρίως στις ΗΠΑ, και περίπου 2.500.000 διαβατήρια στην Ελλάδα, χωρίς να έχει εντοπιστεί κανένα από αυτά πλαστογραφημένο», δήλωνε το 2011.

Το 1993 ίδρυσε την Thermo Digital Technology, με έδρα τη Βοστόνη και παρουσίασε υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ το νέο εκτυπωτή για το αμερικάνικο ψηφιακό διαβατήριο. Όπως έλεγε το 2011 «τα ελληνικά διαβατήρια τα τυπώνει η Διεύθυνση Διαβατηρίων χρησιμοποιώντας τη δική μας τεχνολογία σε ένα υπερσύγχρονο κέντρο, ίσως το καλύτερο στην Ευρώπη, το οποίο κατασκεύασε η μητρική μας εταιρεία Toppan».

Το 2010 είχε συναντηθεί με τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου και είχε συζητηθεί η έκδοση Κάρτας του Πολίτη, πρότζεκτ που τελικά δεν προχώρησε. Σχετικά με τις ανησυχίες περί φακελώματος των πολιτών είχε απαντήσει: «Όσοι ανησυχούν για το φακέλωμα των πολιτών, άργησαν πολύ να ανησυχήσουν. Είμαστε όλοι φακελωμένοι και όχι μόνο από κρατικές υπηρεσίες, αλλά ακόμη και από ιδιωτικές εταιρίες με χίλιους δυο τρόπους».

Ο Σαμαράς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρίας Digital Security Technologies AE, ενώ υπήρξε και σύμβουλος του ΟΗΕ για θέματα τεχνολογίας (1983-1993).

Η ανακοίνωση του υπουργείου Δημοσίας Τάξης το 2006

Από τις πρώτες φορές που μπήκε στα ραντάρ των ΜΜΕ ήταν το 2006. Στις 14 Απριλίου εκείνης της χρονιάς το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως υποχρεώνεται σε ανακοίνωση, μετά από δημοσιεύματα:

«Σχετικά με σημερινό δημοσίευμα ημερήσιας εφημερίδας που αναφέρεται στη διαδικασία προμήθειας και εγκατάστασης των εκτυπωτικών μηχανημάτων των νέων διαβατηρίων, από το Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως και το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, ανακοινώνονται τα παρακάτω:

1. Την 01-01-2006 η Ελληνική Αστυνομία προέβη στην έναρξη έκδοσης διαβατηρίων και χορήγησης αυτών στους Έλληνες πολίτες.
2. Για την υλοποίηση του ως άνω Νόμου, προκηρύχθηκε την 26-08-2003 ανοιχτός διεθνής διαγωνισμός στον οποίο συμμετείχαν τρεις (3) εταιρείες, προϋπολογισθείσας δαπάνης 9.100.000 Ευρώ. Την 15-10-2004 υπεγράφη η σχετική σύμβαση συνολικού ύψους 8.837.000 Ευρώ. Σύμφωνα με όρο της υπογραφείσας σύμβασης, το εκτυπωτικό σύστημα της προμηθεύτριας εταιρείας θα είχε δυνατότητα μελλοντικής εισαγωγής βιομετρικών στοιχείων.
3. Στις 29-12-2004 δημοσιεύθηκε ο Κανονισμός του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2252/2004) με τον οποίο καθιερώθηκαν τα βιομετρικά στοιχεία (έναρξη εφαρμογής     28-08-2006).
4. Κατόπιν αυτών, με σχετική Απόφαση (59/1-12-2005) του Υφυπουργού Δημοσίας Τάξεως αποφασίστηκε η αναβάθμιση ή η αντικατάσταση, χωρίς επιβάρυνση (άνευ κόστους), του υπάρχοντος εκτυπωτικού συστήματος έκδοσης διαβατηρίων, η προμήθεια των αναλωσίμων του, καθώς και του εξωφύλλου του διαβατηρίου με ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μικροεπεξεργαστή (τσιπ) από την κατασκευάστρια εταιρεία «TOPPAN PRINTING CO LTD».
5. Με μεταγενέστερη Απόφαση (3/26-1-2006) του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως, ανατέθηκε στην εν λόγω μητρική εταιρεία TOPPAN η αναβάθμιση του συστήματος με την αντικατάσταση των εκτυπωτικών μηχανημάτων, η προμήθεια των αναλωσίμων του, η προμήθεια του εξωφύλλου του διαβατηρίου με ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μικροεπεξεργαστή (τσιπ) και η συντήρηση των εκτυπωτικών συστημάτων.
6. Τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα παραχωρήθηκαν χωρίς κόστος για το ελληνικό δημόσιο, τα οποία και θα εγκατασταθούν μέχρι το τέλος Ιουλίου τρέχοντος έτους, προκειμένου μέχρι την 28-08-06 να ξεκινήσει η έκδοση των διαβατηρίων με μικροεπεξεργαστή (τσιπ) στο οποίο θα καταχωρίζεται η φωτογραφία και μέρος των αναγραφομένων στις σελίδες του διαβατηρίου στοιχείων, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Ε.Ε.
7. Τα ήδη λειτουργούντα μηχανήματα θα απεγκατασταθούν και θα τοποθετηθούν σε άλλο χώρο της Ελληνικής Αστυνομίας, θα αναβαθμιστούν (σε λογισμικό) δωρεάν από τη μητρική εταιρεία TOPPAN, προκειμένου αυτά να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς ή άλλες απαραίτητες χρήσεις, εκτός της έκδοσης διαβατηρίων.
8. Η παραγωγή του εντύπου του διαβατηρίου γίνεται με μέριμνα της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία ως γνωστόν προετοιμάζεται τεχνικά για την έκδοση – παραγωγή του εντύπου του ηλεκτρονικού διαβατηρίου».

Οι δουλειές με το ελληνικό Δημόσιο 

Η εταιρεία «Digital Security» υφίσταται κανονικά έως σήμερα, σύμφωνα με το ΓΕΜΗ, με τον διακριτικό τίτλο «DS Technologies AE».

Στις 21 Ιουλίου 2023 καταχωρήθηκε στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο η τελευταία απόφαση της ΓΣ της εταιρείας.

Στο επίσημο έγγραφο φαίνεται ο Ηλίας Σαμαράς του Φραγκίσκου, που κατοικεί στην Φλόριντα των ΗΠΑ, να είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Υπάρχουν τρία ακόμα μέλη, η Βασιλική Λαμπροπούλου (κάτοικος Παιανίας), ο Φραγκίσκος Σαμαράς του Κωνσταντίνου (κάτοικος Λευκωσίας) και η Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου (κάτοικος Φλόριντα).

Όπως αναφέρεται «το Διοικητικό Συμβούλιο παραχωρεί όλα τα δικαιώματα αυτού που ορίζονται από το καταστατικό της εταιρείας και το Νόμο στον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο αυτού κο Σαμαρά Ηλία του Φραγκίσκου και συγχρόνως εξουσιοδοτεί αυτόν να εκπροσωπεί την εταιρεία, δεσμεύοντάς την κάθε φορά με μόνη την υπογραφή του, την οποία πρέπει να θέτει πάντοτε και μόνον, κάτω από την επωνυμία της εταιρείας ή επί της σφραγίδας με την επωνυμία της εταιρείας».

Στην «Διαύγεια» η Toppan εμφανίζεται αρκετά συχνά. Σε μια απ’ αυτές τις περιπτώσεις, στις 30 Δεκεμβρίου 2016, εκδίδεται απόφαση από το υπουργείο Εσωτερικών και το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας για «μονομερή παράταση των υπηρεσιών παροχής συντήρησης του εκτυπωτικού συστήματος έκδοσης πιστοποιητικών (διαβατηρίων) της υπ΄αριθ. ΑΠ.Δ. 3/2006 σύμβασής μας, όπως ισχύει – Αναπροσαρμογή της τιμής αυτής (συντήρησης), κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 έως και 14.5.2017».

Όπως αναφέρεται «σύμφωνα με το άρθρο 16 της υπ’ αριθμ. ΑΠ. Δ. 3/2006 σύμβασης ορίζονται τα εξής: «Ο προμηθευτής, αναλαμβάνει για το σύνολο του προσφερόμενου εξοπλισμού (Hardware), την υποχρέωση αρχικής παροχής υπηρεσιών συντήρησης για χρονικό διάστημα Σελίδα 4 από 5 της υπ΄αριθ. 8030/33/2/7- απόφασης τουλάχιστον δέκα (10) ετών. Η περίοδος των δέκα (10) ετών αρχίζει από την επομένη ημέρα της οριστικής παραλαβής. Για τα τρία (3) πρώτα έτη η συντήρηση θα παρέχεται χωρίς κόστος για τον αγοραστή (ως εγγύηση καλής λειτουργίας). Η αρχική δεκαετούς διάρκειας συντήρηση μπορεί να παρατείνεται, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις, μετά από μονομερή δήλωση του Αγοραστή για όλο το χρονικό διάστημα που θα χρησιμοποιεί τον εξοπλισμό».

Με την απόφαση:

1. «Παρατείνουμε, μονομερώς και σύμφωνα με το άρθρο 16 της υπ’ αριθ. ΑΠ. Δ. 3/2006 σύμβασης του Α.Ε.Α. με την εταιρεία «TOPPAN PRINTING Co Ltd», τη χρονική διάρκεια παροχής, από την εν λόγω εταιρεία, των υπηρεσιών συντήρησης του εκτυπωτικού συστήματος έκδοσης πιστοποιητικών (διαβατηρίων) της ΑΠ.Δ. 3/2006 σύμβασης, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 έως και την 14.5.2017.

2. Διατηρούμε την τιμή συντήρησης του εκτυπωτικού συστήματος της εν λόγω σύμβασης, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 έως και 14.5.2017, όπως αυτή ίσχυε κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος (από 1.1.2016 έως και 31.12.2016), ήτοι 12.158,48 ευρώ ανά μήνα, συμπεριλαμβανομένων των νόμιμων κρατήσεων υπέρ δικαιούχων φορέων, άνευ Φ.Π.Α., και δεν την αναπροσαρμόζουμε σύμφωνα με το άρθρο 18 της υπ’ αριθ. ΑΠ.Δ. 3/2006 σύμβασης.

3. Το εν λόγω κόστος συντήρησης, θα καταβάλλεται, δεδουλευμένο ανά τρίμηνο και θα βαρύνει τις πιστώσεις του Ε.Φ. 07-410 ‘’ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ’’ και τον ΚΑΕ – 0869. 4. Κατά τα λοιπά και ως προς το μέρος που αφορά τη συντήρηση, ισχύει η υπ’ αριθ. ΑΠ.Δ. 3/2006 σύμβαση του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας, όπως τροποποιήθηκε με τις επ’ αυτής πρόσθετες πράξεις Νο1, Νο2, Νο 3 και Νο 4.

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΤΑΞΙΑΡΧΟΣ»

Η εταιρεία Toppan Hellas εδρεύει στην Καισαριανή και συγκεκριμένα στην οδό Φορμίωνος 47 και Υμηττού 63.