O καγκελάριος Olaf Scholz αγωνίζεται να πείσει τους Γερμανούς ότι μπορεί να χειριστεί την υπερμεγέθη στοίβα των μεγάλων προβλημάτων που επικρατούν στη χώρα, της οποίας ηγείται από το 2021.
Από τον Arne Delfs/Bloomberg
Με την κυβέρνηση συνασπισμού του να πλήττεται από καυγάδες, τη σκιά μίας ύφεσης να παραμονεύει και τη βιομηχανική βάση που στηρίζει το οικονομικό της μοντέλο υπό απειλή, ο Σοσιαλδημοκράτης που κέρδισε το αξίωμα μετά από μια κακή εκστρατεία της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης βρίσκεται και πάλι ένα βήμα πίσω.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Το γενικότερο κλίμα αμφιβολίας εναντίον του έχει ανοίξει την πόρτα σε ένα κύμα υποστήριξης προς την ακροδεξιά στη Γερμανία, διαβρώνοντας μια πολιτική συναίνεση που έφερε την ευημερία για σχεδόν οκτώ δεκαετίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χώρα υπό την ηγεσία του Scholz βρίσκεται σε μια από τις πιο ανησυχητικές στιγμές της από την επανένωση των Γερμανιών το 1989.
Γερμανικής κατασκευής τανκς που αναπτύσσονται στην Ουκρανία και ρωσικοί πυρηνικοί πύραυλοι που πλησιάζουν στη Λευκορωσία δείχνουν πώς ξαφνικά άλλαξαν οι προτεραιότητες ασφαλείας της χώρας. Επίσης, μια εσπευσμένη ενεργειακή μετάβαση είναι πλέον σήμερα αναγκαία όσο ποτέ μετά τον τερματισμό των ρωσικών ροών φυσικού αερίου. Εν τω μεταξύ, η άνοδος των κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων απειλεί την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία που οδηγεί τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Ο συνδυασμός των προκλήσεων σωρεύει πίεση σε έναν 65χρονο καγκελάριο του οποίου το περιορισμένο επικοινωνικό του χάρισμα δεν βοηθά. Η απάντησή του είναι ένας αδέξια χαρούμενος τόνος, που προσφέρει ελπίδα και επιβεβαίωση σε ένα ανήσυχο κοινό.
«Πολλοί πολίτες δεν είναι τόσο σίγουροι πώς θα είναι το μέλλον —όχι τώρα, αλλά σε 10, 20 ή 30 χρόνια», είπε ο Scholz σε δημοσιογράφους την Παρασκευή στο Βερολίνο. «Για μένα αυτό σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να ακολουθεί μια πολιτική που δίνει στους ανθρώπους αρκετούς λόγους να πιστεύουν σε ένα καλό μέλλον».
Το μήνυμά του είναι μια άμεση απάντηση στο κύμα της δεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία -κοινώς AfD- που ξεπέρασε το κεντροαριστερό SPD στις δημοσκοπήσεις και έγινε το δεύτερο δημοφιλέστερο κόμμα πίσω από το συντηρητικό κίνημα του Friedrich Merz.
Αν και αυτό αντανακλά εν μέρει την αποτυχία του Merz να εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια με τον Scholz, εναπόκειται στην καγκελάριο να δράσει. Μόνο περίπου το ένα πέμπτο των ψηφοφόρων υποστηρίζει το AfD, λιγότερο από ό,τι υποστηρίζει παρόμοια κόμματα στη Γαλλία ή την Ιταλία, αλλά η εξτρεμιστική ιστορία της Γερμανίας δείχνει ότι πρόκειται για ένα πολύ ευαίσθητο ζήτημα για να αγνοηθεί, αναγκάζοντας τον στενό κύκλο του Scholz να δώσει μεγάλη προσοχή.
Οι σύμβουλοί του εκτιμούν ότι μια αίσθηση παρακμής σκοτεινιάζει τη γενικότερη διάθεση, οδηγώντας τους Γερμανούς προς τα δεξιά. Ο Scholz πιστεύει ότι μια κοινωνία που δεν βλέπει μέλλον για τον εαυτό της θα ψηφίσει ακραία, σύμφωνα με ένα άτομο που γνωρίζει τη σκέψη του.
Ο καγκελάριος, ένας φανατικός αναγνώστης του οποίου ο χαρτοφύλακας περιέχει πάντα ένα βιβλίο κάποιου μεγάλου στοχαστή, αποκάλυψε πρόσφατα ότι διαβάζει τον «Πραγματισμό ως Αντιαυταρχισμό» του Αμερικανού φιλόσοφου Richard Rort. Αυτό μπορεί κάλλιστα να δώσει πληροφορεί ως προς τη γενικότερη προσέγγισή του.
Για μια σύγχρονη δημοκρατία, «τα μέλη μιας τέτοιας κοινωνίας πρέπει να μπορούν να πουν στον εαυτό τους μια ιστορία για το πώς όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα», λέει ο Scholz στον δικό του ιστότοπο, αναφερόμενος στον Rorty. «Δεν πρέπει να δουν ανυπέρβλητα εμπόδια ώστε αυτή η ιστορία να γίνει τελικά πραγματικότητα».
Ωστόσο, ο πόλεμος, ο πληθωρισμός και η ύφεση βλάπτουν αυτό το αφήγημα –όπως και η αίσθηση ότι η καλύτερη εποχή της Γερμανίας έχει περάσει.
Μια δημοσκόπηση της Allensbach τον Ιανουάριο, για παράδειγμα, έδειξε ότι μόνο το 39% εξακολουθεί να πιστεύει ότι η χώρα θα είναι ηγετική βιομηχανική χώρα σε 10 ή 15 χρόνια —ποσοστό μειωμένο κατά ένα πέμπτο από το 2018. Η επιρροή της στην παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου φαίνεται ξαφνικά ευάλωτη καθώς η Κίνα εστιάζει στην ώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων της στην Ευρώπη.
Την ίδια στιγμή, η πολιτική ατζέντα της κυβέρνησης για την προστασία του κλίματος καταστράφηκε μετά από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναγκάζοντας σε έναν αγώνα δρόμου για την εύρεση εναλλακτικών πηγών ενέργειας και την κατασκευή υποδομών υγρού φυσικού αερίου σχεδόν από την αρχή. Ο Scholz, σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή, πριν από τις καλοκαιρινές του διακοπές, το επεσήμανε ως βασικό επίτευγμα.
Ο Scholz υποσχέθηκε με αποφασιστικότητα ένα αμυντικό ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ (112 δισεκατομμύρια δολάρια) για να τερματιστεί η χρόνια ανεπαρκής επένδυση στον γερμανικό στρατό, αλλά αυτή η φαινομενική αποφασιστικότητα επισκιάστηκε από την απροθυμία να σταλούν όπλα στην Ουκρανία. Στο εσωτερικό, η κυβέρνηση παρέδωσε 105.000 λιγότερα νέα διαμερίσματα το 2022 από αυτά που είχε υποσχεθεί και δεν πέτυχε τους βασικούς στόχους της για το κλίμα.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν τη δυσαρέσκεια να έχει φτάσει έως και το 79% για τον τρικομματικό συνασπισμό του Scholz με τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες.
«Ως πολιτικός ηγέτης σε μια κρίση, είναι πιθανώς υπερβολικό να περιμένουμε από αυτόν να παρηγορήσει τους ανθρώπους και να τους δώσει μια αίσθηση ασφάλειας», δήλωσε ο Olaf Hoffjann, ειδικός στην επικοινωνία και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Bamberg. «Δυσκολεύεται να κερδίσει τον κόσμο».
Παρ’ όλα αυτά, τα μέλη της Καγκελαρίας παραμένουν αισιόδοξα, επιμένοντας ότι η υποστήριξη στο AfD θα εξασθενίσει μόλις ο συνασπισμός ξεπεράσει τις διαφωνίες και ότι οι ψηφοφόροι δουν τα αποτελέσματα των πρόσφατων πολιτικών αποφάσεων. Ως παράδειγμα, αξιωματούχοι επισημαίνουν την απόφαση της Intel, που ενθαρρύνεται από μια μεγάλη κρατική επιχορήγηση, να επενδύσει περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια ευρώ σε ένα νέο εργοστάσιο ημιαγωγών στη Σαξονία. Πρόκειται για ένα από τα τρία περιφερειακά κράτη στην πρώην Ανατολιτική Γερμανία όπου το AfD προβλέπεται να γίνει το ισχυρότερο κόμμα στις περιφερειακές εκλογές του επόμενου έτους.
Αξιωματούχοι της Καγκελαρίας λένε ότι εκκρεμούν παρόμοιες ανακοινώσεις, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας περισσότερων εργοστασίων στο πλαίσιο συνομιλιών με αρκετές εταιρείες από τις Η.Π.Α. και την Ασία.
Όμως, το εμβληματικό έργο του Scholz και των εταίρων του στο συνασπισμό, κυρίως των Πρασίνων, είναι να ανακατασκευάσουν τη Γερμανία για ένα μέλλον ουδέτερο από άνθρακα. Μια πρόσφατη πρωτοβουλία για την αποτελεσματική απαγόρευση των νέων συστημάτων λεβήτων ορυκτών καυσίμων το επόμενο έτος χαρακτηρίστηκε «χτύπημα κατά της θέρμανσης» από το ταμπλόιντ της χώρας, την Bild.
Η επιτυχία του AfD είναι στοι ότι εκμεταλλεύεται τη δυσαρέσκεια για τις μεγαλύτερες εθνικές προκλήσεις της χώρας. Η θέση του να αμφισβητεί τον αντίκτυπο που έχουν οι άνθρωποι στην υπερθέρμανση του πλανήτη, τον περιορισμό της μετανάστευσης ρεκόρ και τη διοχέτευση του σκεπτικισμού για τον πόλεμο, το ξεχωρίζει από τα κυρίαρχα κόμματα.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το AfD κέρδισε τις πρώτες του δημοτικές εκλογές στην πόλη Raguhn-Jessnitz της Ανατολικής Γερμανίας. Μια εβδομάδα πριν, κυριάρχησε στο περιφερειακό συμβούλιο του Sonneberg, επίσης στην Ανατολή.
Η αισιόδοξη απάντηση του Scholz, ενός άλλοτε δικηγόρου και πρώην δημάρχου του Αμβούργου, στη δυτική Γερμανία, μερικές φορές βασίζεται περισσότερο στην ελπίδα παρά στην προσδοκία.
Τον Ιανουάριο, σε αντίθεση με τους πιο προσεκτικούς συναδέλφους του, δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg ότι η Γερμανία θα αποφύγει «σίγουρα» την ύφεση. Η οικονομία στην πραγματικότητα συρρικνώθηκε εκείνη την εποχή για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο.
Την ίδια στιγμή, οι διαφωνίες εντός του συνασπισμού δημιουργούν επίσης μεγάλο πρόβλημα. Οι μυημένοι λένε ότι ο Scholz βλέπει τις διαμάχες εντός του συνασπισμού και την άνοδο του AfD ως απόδειξη ότι οι Γερμανοί έχουν χάσει την ικανότητα τους για συμβιβασμούς.