Η ανάσχεση της Κίνας δεν είναι εφικτή επιλογή

Πώς θα έπρεπε να αντιδράσουν οι ΗΠΑ στην άνοδο της Κίνας; Αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα που αντιμετωπίζει η νέα αμερικανική κυβέρνηση. Πολλοί Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι ένας είδος ανάσχεσης είναι εφικτό.

Πράγματι, αυτή είναι μία από τις λίγες απόψεις που η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και ο προκάτοχός της φαίνεται να συμμερίζονται.

Το πολιτικό πλεονέκτημα είναι προφανές: οι κοινοί εχθροί μπορούν να ενώσουν μια διχασμένη χώρα. Είναι όμως μια εφικτή πολιτική; Πιστεύω πως όχι.

Την άποψη του αναπόφευκτου ανταγωνισμού υποστηρίζει ο Κλάιντ Πρέστοβιτς στο άρθρο του “Ο κόσμος ανάποδα”. Επιμένει πως: “Δεν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του κινεζικού και του αμερικανικού λαού”. Η ένστασή του αφορά το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Μια παρόμοια άποψη υποστηρίζει και ένας ανώνυμος “πρώην υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος” στο δικό του άρθρο “Το μεγαλύτερο τηλεγράφημα”. “Η πιο σημαντική πρόκληση για τις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα είναι η ανάδυση μιας ολοένα και πιο αυταρχικής Κίνας υπό τον Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ”. Η πρόκληση, υποστηρίζει, δεν είναι η Κίνα, αλλά το αυταρχικό κράτος της.

Αδίστακτος και αποτελεσματικός δεσπότης

Συμμερίζομαι τις ανησυχίες που διαπνέουν τα άρθρα αυτά. Οι ενέργειες της Κίνας στο Σιτζιάνγκ και το Χονγκ Κονγκ υποδηλώνουν περιφρόνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς συμφωνίες. Το Πεκίνο απειλεί την ντε φάκτο αυτονομία της Ταιβάν και επεκτείνει την επιρροή της στη Νότια Θάλασσα της Κίνας. Εν συντομία η Κίνα συμπεριφέρεται όλο και περισσότερο ως μεγάλη δύναμη υπό την ηγεμονία ενός αδίστακτου και αποτελεσματικού δεσπότη.

Το Μεγαλύτερο Τηλεγράφημα υποστηρίζει πως η απειλή της Κίνας να πετύχει παγκόσμια κυριαρχία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με την υπεράσπιση πολλών ζωτικών αμερικανικών συμφερόντων: τη διατήρηση της συλλογικής οικονομικής και τεχνολογικής υπεροχής, την προστασία του διεθνούς στάτους του αμερικανικού δολαρίου, τη διατήρηση της στρατιωτικής αποτρεπτικής ισχύος, την παρεμπόδιση της κινεζικής εδαφικής επέκτασης, ιδίως τη βίαιη επανένωση με την Ταιβάν.

Επίσης την ενδυνάμωση και επέκταση των συμμαχιών και την υπεράσπιση της φιλελεύθερης και βασιζόμενης σε διεθνείς κανόνες τάξης. Παράλληλα το άρθρο ζητεί την αντιμετώπιση κοινών απειλών, κυρίως της κλιματικής αλλαγής.

Είναι κάτι τέτοιο εφικτό; Πιστεύω πως όχι. Πρώτον, η Κίνα είναι ένας πολύ πιο ισχυρός αντίπαλος από τη Σοβιετική  Ένωση. Η οικονομία της είναι πολύ περισσότερο επιτυχημένη, ο τεχνολογικής της τομέας πολύ πιο δυναμικός και ο πληθυσμός της πολύ μεγαλύτερος.

Ακόμη πιο σημαντικές είναι οι δυνατότητές της. Η Κίνα αντιμετωπίζει τεράστιες οικονομικές προκλήσεις. Δεν χρειάζεται όμως να τις διαχειρίζεται όλες εξίσου καλά για να διαθέτει τη μεγαλύτερη οικονομία. Σήμερα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας είναι το ένα τρίτο του αμερικανικού (σε σχέση με 8% το 2000) και το μισό του επιπέδου της Ε.Ε. Αν υποθέσουμε ότι αυξηθεί στο μισό του αμερικανικού έως το 2050, η κινεζική οικονομία θα είναι τόσο μεγάλη όσο εκείνη των ΗΠΑ και της Ε.Ε μαζί.

Δεύτερον, η κινεζική οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό ενσωματωμένη στο διεθνώς σύστημα. Αν και αυτό αποτελεί πηγή αστάθειας για την Κίνα, είναι επίσης και πηγή επιρροής. Η κινεζική αγορά ασκεί μαγνητική έλξη σε ένα πλήθος χωρών ανά την υφήλιο.  Όπως υπογραμμίζει και ο πανεπιστημιακός Κίσορ Μαχμπουμπάνι, οι περισσότερες χώρες επιθυμούν να έχουν καλές σχέσεις τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα. Δεν θέλουν να επιλέξουν ανάμεσα στους δύο.

Τέλος, μέσα στις τελευταίες δύο δεκαετίες, και ιδίως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι ΗΠΑ κατέστρεψαν τη φήμη, την αξιοπιστία τους, ακόμη και τη συμμόρφωσή τους με τους βασικούς δημοκρατικούς κανόνες. Οι ΗΠΑ συνήθιζαν να μιλούν για την ανάγκη η Κίνα να γίνει ένας “υπεύθυνος εταίρος”.  Έπειτα όμως από την ύβρη της “μονοπολικής στιγμής” τους, τον πόλεμο στο Ιράκ, τη χρηματοπιστωτική κρίση και την Προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, αναρωτιέται κανείς αν οι ΗΠΑ είναι κάτι τέτοιο.

Τι θα μπορούσε να γίνει

Τι θα μπορούσε, επομένως, να γίνει;

Πρώτον, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να αναζωογονήσουν τις δημοκρατίες και οικονομίες τους και να προστατεύσουν την τεχνολογική αυτονομία τους.

Δεύτερον, πρέπει να υπερασπιστούν τις βασικές αξίες συμμόρφωσης με την αλήθεια και την ελευθερία λόγου ενάντια σε όλους τους εχθρούς, εσωτερικούς και ξένους (συμπεριλαμβανομένης της Κίνας). Πρέπει, επιπλέον, να ενωθούν ενώ το κάνουν. Δεν θα πρέπει να επιτραπεί στην Κίνα να τα βάζει και να εκφοβίζει μικρές χώρες μία κάθε φορά.

Τρίτον, πρέπει να επισκευάσουν τους θεσμούς της παγκόσμιας οικονομίας που οι ίδιοι δημιούργησαν και να προτείνουν νέους πολυμερείς κανόνες που θα δεσμεύουν τη συμπεριφορά της Κίνας αλλά και τη δική τους.

Τέταρτον, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ποια βασικά συμφέροντα θα υπερασπιστούν ακόμη και με τη βία εφόσον χρειαστεί. Και το πιο σημαντικό: να στρέψουν την προσοχή, όπως ήδη κάνει ο κ. Μπάιντεν, στην προστασία των συλλογικών αγαθών.

Η σχέση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας δεν θυμίζει εκείνη με τη Σοβιετική  Ένωση. Ναι, θα υπάρξει ανταγωνισμός, αλλά θα πρέπει να υπάρξει και συνεργασία. Αν υπάρξει πόλεμος ιδεολογιών, η ελευθερία και δημοκρατία της Δύσης παραμένουν περισσότερο ελκυστικές. Η πραγματική πρόκληση δεν είναι, επομένως, η Κίνα, αλλά η αποκατάσταση των αξιών αυτών στο εσωτερικό μέτωπο.

κίνα

Ταϊβάν – Κίνα : Δαυίδ εναντίον Γολιάθ

Το μικρό επαναστατικό νησί που θεωρεί τον εαυτό του ως τη μοναδική πραγματική Κίνα, μπορεί να αναμετρηθεί με το μεγάλο γείτονα σε πολλά χαρακτηριστικά όπως υγεία, εκπαίδευση, ευημερία, ελευθερία, δημοκρατία, κ.α.

Τη συγκριτική ανάλυση πραγματοποιεί στο περιοδικό Capital υπό μορφή συνέντευξης ο ειδικός σε θέματα της Ανατολικής Ασίας, Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, Francois Godement.

Δείκτες ανάπτυξης

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει μερικές επιδόσεις σε σημαντικούς δείκτες των δύο χωρών:

(1) Κατάταξη για 187 χώρες, ο δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΑ) είναι ένας σύνθετο μέτρο που εκτιμά την ευημερία του πληθυσμού.

Συνθέτει πολλά δεδομένα σχετικά με την υγεία, τις ανισότητες, το επίπεδο πλούτου, την εκπαίδευση.

Σχετικά με τον πρώτο δείκτη, σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ανάπτυξης, η Ταιβάν υπερέχει της κομμουνιστικής Κίνας. Η περίπτωση κορωνοϊού αποκάλυψε με τον πιο έντονο τρόπο, ότι η Ταιβάν διαθέτει ένα από τα πιο αποδοτικά συστήματα στον κόσμο, τόσο από άποψη ποιότητας όσο και ιατρικών δυνατοτήτων.

Η Κίνα υστερεί στον τομέα αυτό. Αν και οι κατασκευαστές του έχουν μετεγκαταστήσει ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής τους, η Ταιβάν παραμένει μακράν η πρώτη χώρα παραγωγής ημιαγωγών στον πλανήτη. Παρά το τόσο εξαιρετικό ποσοστό μεγέθυνσης και την τρομερή βιομηχανική της ανάπτυξη, η λαϊκή Κίνα είναι σχεδόν τρεις φορές λιγότερο πλούσια από το μικρό της γείτονα.

Σχετικά με την κατάταξη της ελευθερίας του τύπου, υπάρχουν μερικά ζητήματα αξιοπιστίας ( οι ΗΠΑ, κατέχουν την 45η θέση και το Ισραήλ την 88η), παρόλα αυτά οι θέσεις των δύο χωρών μιλούν από μόνες τους.

Οικονομία, Τεχνολογία, Δημοκρατία

Η οικονομία της Ταιβάν έχει πλέον ωριμάσει με ρυθμούς μεγέθυνσης 2%-3% το χρόνο και ένα μέρος της παραγωγικής της μηχανής έχει μετεγκατασταθεί στη Δημοκρατική Λαϊκή Κίνα. Με τα χρόνια, χιλιάδες επιχειρηματίες πέρασαν στο μεγάλο γείτονα εκμεταλλευόμενοι τους χαμηλούς μισθούς και την πελώρια εσωτερική αγορά. Το καλύτερο παράδειγμα αποτελεί χωρίς αμφιβολία η Foxconn, επιχείρηση – γίγαντας του Taipei, που συγκεντρώνει μεταξύ άλλων και τα iPhone.

Απασχολεί ένα εκατομμύριο εργαζόμενους στην Κίνα. Αυτές οι μετεγκαταστάσεις αφορούν επίσης όλους τους φθηνούς βιομηχανικούς κλάδους από κλωστοϋφαντουργία σε υποδηματοποιία, περνώντας από χριστουγεννιάτικα δώρα, ρακέτες τέννις, ποδήλατα, μοτοσυκλέτες. Αν και μερικές φορές οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ήταν τεταμένες, οι αρχές του Πεκίνου δεχόντουσαν με ανοικτές αγκάλες τις ταϊβανέζικες επιχειρήσεις, διότι εκτός από τη δημιουργηθείσα απασχόληση, η άφιξή τους στην Κίνα συνοδευόταν με μεταφορά τεχνολογίας.

Συνολικά, πάνω από δύο εκατομμύρια ταϊβανέζοι ζουν σήμερα στην Κίνα. Το Πεκίνο δεν τους αναγνωρίζει το διαβατήριό τους, τους προμηθεύει μια κάρτα απλής διέλευσης (laissez-passer).

Σε επίπεδο τεχνολογίας, η Κίνα έχει επωφεληθεί πάρα πολύ. Στον κλάδο της πληροφορικής, η Ταϊβάν έχει το παρατσούκλι της “Silicon Island”. Χάρη στις μετεγκαταστάσεις, η Κίνα μπόρεσε να απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος των τεχνολογιών της και της παραγωγικής της μηχανής, ώστε να κερδίσει πολύτιμο χρόνο στην αναπτυξιακή της πορεία.

Οι παράκτιες περιοχές, κυρίως το Fujian, αναπτύσσονται ευρέως κάτω από την οικονομική επίδραση του μικρού τους γείτονα. Δεν υπάρχει πραγματικά φτώχεια στην Ταιβάν, αλλά συμβαίνει σήμερα μια έντονη δυσφορία η οποία προέρχεται από την πτωτική τάση των μισθών που δημιουργείται από τον ανταγωνισμό του Κινέζικου εργατικού δυναμικού. Ως συμπέρασμα, η Ταιβάν έχει προβλήματα μιας προηγμένης οικονομίας (όπως οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης).


Στη δεκαετία του 1990, η χώρα πέρασε από τη δικτατορία στη δημοκρατία, χωρίς επανάσταση ούτε πυροβολισμούς. Αλλά και όταν υπήρχε δικτατορία, το Kuomintang είχε διατηρήσει τις τοπικές εκλογές και είχε ανεχθεί τους υποψήφιους της αντιπολίτευσης, θεωρώντας τους ως “εκτός κόμματος”. Τη δημοκρατία εγκατέστησε ο Chiang Ching – Kuo, ο οποίος κατήργησε τη δική του δικτατορία για να επιβάλει τις δημοκρατικές ελευθερίες.

Ο Francois Godement αναφέρει ότι πολύ λίγα Ευρωπαϊκά Κράτη μπορούν να καυχηθούν για το επίπεδο δημοκρατίας της Ταιβάν. Στη χώρα αυτή, οι ΜΚΟ υπεράσπισης του περιβάλλοντος είναι πιο παρούσες και ακούγονται καλύτερα από ότι στην Ευρώπη. Ο τύπος πιο ελεύθερος, διότι δεν υποφέρει από οικονομικούς περιορισμούς και εξαρτήσεις. Η καταπολέμηση της διαφθοράς πιο αδυσώπητη και πιο αποτελεσματική. Μπορούμε να πούμε οτιδήποτε. Απόλυτη ελευθερία έκφρασης. Δεν υπάρχει ταμπού.

Συμπερασματικά, πέρα από την τεταμένη κατάσταση μεταξύ του Xi Jinping και της Tsa Ing-wen (με συναισθήματα αντί-Πεκίνου), η Ταϊβάν δείχνει να εφαρμόζει τις βασικές αρχές ενός μοντέρνου κράτους με υψηλή τεχνολογία και μάνατζμεντ το οποίο την οδηγεί σε αξιοζήλευτες επιδόσεις σε όλα τα επίπεδα: κοινωνικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό. Θα ήταν καλό, μερικοί ευρωπαϊοι ηγέτες να ακολουθήσουν τους προσανατολισμούς της.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *