Η κερκόπορτα της Λιβύης για τους ασιάτες μετανάστες

Παίρνουν πτήσεις από την Τουρκία προς τη βορειοαφρικανική χώρα και από εκεί μπαίνουν σε σκάφη για την Ιταλία – αλλά σε αυτή τη διαδρομή υπάρχει και ρωσικός δάκτυλος – Η περίπτωση της Γαύδου

Η Λιβύη αναδεικνύεται σε προγεφύρωμα για τους παράνομους μετανάστες –ειδικά όσους προέρχονται από το Μπαγκλαντές– που ταξιδεύουν με κατεύθυνση την Ευρώπη. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενώνουν τις δυνάμεις τους για να περιορίσουν αυτό το κύμα, το οποίο η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι έχει χαρακτηρίσει «τεράστια πρόκληση» για τη Γηραιά Ηπειρο.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, περίπου 3.800 Μπαγκλαντεσιανοί κατέφτασαν στην Ιταλία από τη Λιβύη τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο: πρόκειται για την εθνικότητα που κυριαρχεί στη συγκεκριμένη διαδρομή. Πολλοί πέταξαν στη Λιβύη μέσω Τουρκίας ή Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και πλήρωσαν περίπου 8.000 ευρώ για την πτήση, συν το ταξίδι με βάρκες στην Ιταλία από τη Ζουάρα, κοντά στην Τρίπολη.

Η αύξηση των αριθμών έρχεται μετά από μήνες κατά τους οποίους η Τυνησία, που συνορεύει με τη Λιβύη, ήταν το δημοφιλέστερο σημείο εκκίνησης των μεταναστών. Η κατάσταση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρώπη, δεδομένης της διαλυμένης κατάστασης της λιβυκής πολιτικής, των υψηλών διασυνδέσεων που απολαμβάνουν οι διακινητές, αλλά και της αυξανόμενης ρωσικής επιρροής στα ανατολικά της χώρας.

Η ροή των μεταναστών από τις ακτές της Λιβύης αγγίζει πλέον και την Ελλάδα, καθώς παρατηρήθηκαν συνεχόμενα περιστατικά εντοπισμού μεταναστών στη θαλάσσια περιοχή της Γαύδου και σε παραλία του ακριτικού νησιού τις τελευταίες ημέρες της περυσινής χρονιάς. Το Λιμενικό εκτιμά ότι η Κρήτη είναι πλέον προορισμός των νέων εναλλακτικών δρομολογίων των διακινητών, ειδικά μετά τη σκληρή στάση της Ιταλίας, που περιορίζει τις αφίξεις στη Λαμπεντούζα.

Η άνοδος των ροών από τη Λιβύη συνέπεσε με τη συμφωνία της ΕΕ που ανακοινώθηκε στις 20 Δεκεμβρίου, για τη δημιουργία περισσότερων συνοριακών κέντρων κράτησης στην Ευρώπη και ταχύτερες απελάσεις, την οποία προώθησε η Μελόνι μετά την παραδοχή της ότι η χώρα της αδυνατεί να αντιμετωπίσει τις 157.000 αφίξεις μεταναστών του 2023 –αυξημένες κατά 50% σε σχέση με πρόπερσι–στο έδαφός της.

Από τα τέλη Οκτωβρίου έως τα τέλη Νοεμβρίου, περίπου δέκα γεμάτα ψαροκάικα, που το καθένα μετέφερε έως και 576 άτομα, απέπλευσαν από τη Ζουάρα της Λιβύης. Στις 14 Νοεμβρίου, άλλα δέκα μικρά σκάφη από την πόλη αναχαιτίστηκαν στα ανοιχτά του ιταλικού νησιού Λαμπεντούζα, σύμφωνα με τον ιταλικό ραδιοφωνικό σταθμό Radio Radicale.

Η αύξηση των αφίξεων από το λιβυκό λιμάνι επισκίασε την προηγούμενη τάση για αναχωρήσεις από την Τυνησία, η οποία αντιπροσώπευε τα δύο τρίτα των αφίξεων στην Ιταλία πέρυσι, χάρη σε μια εκστρατεία της κυβέρνησης της Τυνησίας να διώξει τους μετανάστες των υποσαχάριων αφρικανικών χωρών. Εργαζόμενος σε ανθρωπιστική ΜΚΟ στη Λιβύη λέει ότι η αστυνομία της Τυνησίας σπρώχνει τους μετανάστες προς τα σύνορα με τη Λιβύη.

Ωστόσο, μόνο περίπου 2.200 πολίτες της Τυνησίας, της Γουινέας και της Ακτής του Ελεφαντοστού, που ταξιδεύουν γενικά από την Τυνησία, έφτασαν στην Ιταλία τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο – μειοψηφία σε σχέση με τους 10.200 Σύρους, Αιγύπτιους, Πακιστανούς και Μπαγκλαντεσιανούς, που ταξιδεύουν συνήθως από τη Λιβύη.

Πριν μπουν στις τεράστιες βάρκες για την Ιταλία, οι Μπαγκλαντεσιανοί και οι Πακιστανοί πετούν νόμιμα στη Λιβύη, με συμβόλαια εργασίας σε εταιρείες καθαρισμού, ενώ οι Αιγύπτιοι πηγαίνουν στην Τρίπολη για να εργαστούν σε έργα οδοποιίας. Πολλοί ταξιδεύουν στη Ζούρα περνώντας από την ανατολική Λιβύη, όπου κυριαρχεί ο στρατηγός Χαφτάρ – ο οποίος ξεκίνησε μια αποτυχημένη στρατιωτική εκστρατεία για την κατάκτηση της Τρίπολης το 2019.

Πρόκειται για ανατροπή σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, όταν περίπου 10.000 μετανάστες απέπλευσαν με μεγάλα αλιευτικά σκάφη, 500 στο καθένα, από το Τομπρούκ, την περιοχή που ελέγχει ο Χαφτάρ. «Ο Σαντάμ, γιος του Χαφτάρ, πιθανότατα είχε κάποια σχέση με αυτή την επιχείρηση» λέει ο Αρτούρο Βαρβέλι, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στη Ρώμη.

Τον περασμένο Ιούλιο, τα δρομολόγια από το Τομπρούκ και τη Βεγγάζη σχεδόν σταμάτησαν, εβδομάδες αφότου ο Χαφτάρ συνάντησε τη Μελόνι στη Ρώμη. «Προσφέροντάς του οικονομικά, υλικοτεχνικά και πολιτικά κίνητρα, η κυβέρνηση Μελόνι ενθάρρυνε τον Χαφτάρ να υιοθετήσει μια πολιτική πάταξης πτυχών του λαθρεμπορίου ανθρώπων» εξηγεί ο Τζαλέλ Χαρκάουι, αναλυτής στο Royal United Services Institute, μια δεξαμενή σκέψης στο Λονδίνο.

Από το περυσινό καλοκαίρι, μια πολιτοφυλακή υπό τον Σαντάμ Χαφτάρ αναχαιτίζει μετανάστες στη θάλασσα και τους επιστρέφει με τη βία στη δυτική Λιβύη. Η κίνηση αυτή δεν στάθηκε ικανή να εμποδίσει τα ταξίδια των μεταναστών προς την ανατολική Λιβύη. Απλώς τώρα οδηγούνται μέσω της Ζουάρα προς τα δυτικά της χώρας – περιοχή που ελέγχει η επίσημη λιβυκή κυβέρνηση, την οποία αναγνωρίζει ο ΟΗΕ.

Η συριακή αεροπορική εταιρεία Cham Wings κατηγορείται ότι μεταφέρει μετανάστες στην ανατολική Λιβύη από τη Δαμασκό, αν και η η ίδια το αρνείται, ισχυριζόμενη ότι οι Μπαγκλαντεσιανοί δεν χρησιμοποιούν τη διαδρομή. Οι μόνοι Σύροι που έχει μεταφέρει είχαν «έγκυρες βίζες και ταξιδιωτικά έγγραφα» προσθέτει.

Η ροή των μεταναστών μέσω της ανατολικής Λιβύης συνέπεσε με τους στενότερους δεσμούς μεταξύ του Χαφτάρ και της Ρωσίας, η οποία έχει στείλει τον Γιουνούς-μπεκ Γεβκουρόφ, αναπληρωτή υπουργό Αμυνας του Πούτιν, στη Βεγγάζη τρεις φορές από τον περασμένο Αύγουστο. Οι επαφές πραγματοποιήθηκαν την ώρα που ο ρωσικός στρατός απορροφά τις μονάδες της ιδιωτικής στρατιωτικής Ομάδας Βάγκνερ, που ενεργοποιούνται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή.

Ιταλοί πολιτικοί εικάζουν ότι η Ρωσία θα επιχειρήσει να ενθαρρύνει τη μετανάστευση από την Αφρική για να προκαλέσει αναταραχή στην Ευρώπη, αλλά ο Βαρβέλι αμφιβάλλει. «Δεν πιστεύω ότι η Ρωσία θέλει να δημιουργήσει μεταναστευτικές ροές, αλλά δεν θα κάνει τίποτα για να τις σταματήσει, καθώς η μετανάστευση δημιουργεί προβλήματα στην Ευρώπη και χάος στην Αφρική – και αυτό ακριβώς θέλει η Μόσχα» εξηγεί.

Η Μελόνι δηλώνει ότι η Ιταλία επιδιώκει το ακριβώς αντίθετο: να βοηθήσει στη δημιουργία σταθερότητας στην Αφρική, ώστε να επιβραδύνει τις μεταναστευτικές ροές μέσω ενός επενδυτικού σχεδίου το οποίο η Ρώμη έχει υποσχεθεί εδώ και μήνες.

«Αυτό που πρέπει να γίνει στην Αφρική δεν είναι φιλανθρωπία» λέει η ιταλίδα πρωθυπουργός. «Αυτό που πρέπει να γίνει στην Αφρική είναι να οικοδομήσουμε σοβαρή συνεργασία και στρατηγικές σχέσεις ως εταίροι, όχι ως αρπακτικά. Πιστεύουμε στην ανάγκη να υπερασπιστούμε το δικαίωμα να μη χρειάζεται να μεταναστεύσει κάποιος πριν αποκτήσει το δικαίωμα της μετανάστευσης. Και αυτό γίνεται με επενδύσεις και στρατηγική».