Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία και το Πακιστάν ενίσχυσαν τους διπλωματικούς και στρατιωτικούς τους δεσμούς. Η κατανόηση αυτής της “ειδικής σχέσης” μπορεί να βοηθήσει τη Δύση να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις δύο χώρες.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Πώς ορίζεται μια “ειδική σχέση” μεταξύ δύο χωρών; Σίγουρα, οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν ότι περιλαμβάνει κοινούς στόχους και ένα ευθυγραμμισμένο όραμα της εξωτερικής πολιτικής. Μερικοί θα έλεγαν ακόμη ότι οι ιστορικοί δεσμοί και οι κοινοί αντίπαλοι είναι επίσης απαραίτητο μέρος της εξίσωσης.
Σαφώς όμως σημαίνονται ρόλο παίζει το γεγονός πως ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζητά υποστήριξη καθώς αισθάνεται ότι τον έχει εγκαταλείψει η Δύση. Συνεπώς η Τουρκία χρειάζεται στήριξη.
Στο Πακιστάν, μια επίσης ισλαμική χώρα, βρήκε αυτό που χρειαζόταν.
Αμυντικοί Δεσμοί
Αυτό που ίσως έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι οι αυξανόμενοι αμυντικοί δεσμοί μεταξύ των δύο εθνών.
Ένα παράδειγμα της διμερούς στρατιωτικής σχέσης αποτελεί το πρόγραμμα ανταλλαγής εκπαίδευσης των ενόπλων δυνάμεων, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2000. Η Τουρκία βοηθά επίσης στη συντήρηση του στόλου των αεροσκαφών F-16 του Πακιστάν.
Η διμερής συνεργασία στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας ενισχύθηκε με σημαντικές συμφωνίες το 2018 . Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Πακιστάν μετά την Κίνα. Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2018, το Ναυτικό του Πακιστάν παρέλαβε ένα δεξαμενόπλοιο 17.000 τόνων, το οποίο κατασκευάστηκε σε συνεργασία με την τουρκική εταιρεία άμυνας STM στο νότιο λιμάνι του Καράτσι.
Ήταν το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο που κατασκευάστηκε ποτέ στο Ναυπηγείο του Καράτσι, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές του Πακιστάν. Η Τουρκία αναβάθμισε επίσης τρία πακιστανικά υποβρύχια.
Τον Ιούλιο του 2018, η Τουρκία κέρδισε διαγωνισμό πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια τεσσάρων πολεμικών πλοίων στο Ναυτικό του Πακιστάν – το οποίο ο τότε υπουργός Άμυνας Nurettin Canikli δήλωσε ότι ήταν το μεγαλύτερο συμβόλαιο που χορηγήθηκε ποτέ στην τουρκική αμυντική βιομηχανία. Το 2016, η Τουρκία παρέδωσε 34 αεροσκάφη T-37 (με ανταλλακτικά) στο Πακιστάν. Η Τουρκία συμφώνησε επίσης να αγοράσει εκπαιδευτικά αεροσκάφη MFI-17 Super Mushshak από το Πακιστάν ενώ σχεδιάζονται επίσης νέα προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης.
Τι σημαίνει αυτό για τη Δύση;
Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, η οποία επιδιώκει την ισορροπία μεταξύ Ανατολής και Δύσης – με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αφενός, τη Ρωσία και την Κίνα, αφετέρου – όπως φαίνεται στην διευρυμένη σύγκρουση στη Συρία, αξίζει πολύ πιο εκτεταμένη ανάλυση. Οι στρατιωτικοί και οικονομικοί στόχοι της Ρωσίας, καθώς και οι προσπάθειες της Κίνας να ενώσει τις χώρες με την πρωτοβουλία Belt and Road και τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η υποστήριξη της Τουρκίας για το Πακιστάν στο ζήτημα του Κασμίρ φέρνει και την Ινδία στην εικόνα – και η Τουρκία έχει επίσης υποστηρίξει το Πακιστάν στο πλαίσιο της Ομάδας Προμηθευτών Πυρηνικών και σε περαιτέρω οικονομικά ζητήματα.
Οι σχέσεις της Σαουδικής Αραβίας με την Τουρκία και το Πακιστάν διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αποδόμηση της ειδικής σχέσης Τουρκίας-Πακιστάν, στο πώς επηρεάζουν τις περιφερειακές γεωπολιτικές σχέσεις και τι αντίκτυπο μπορεί να έχουν μελλοντικά. Για την Τουρκία, οι φθίνουσες σχέσεις της με τη Σαουδική Αραβία είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται εδώ και χρόνια. Η υποστήριξή της Τουρκίας στην μουσουλμανική κυβέρνηση της Αιγύπτου, καθώς και οι διαφορές στην προσέγγιση στο ζήτημα της Λιβύης και του Κατάρ, είχαν ήδη συμβάλει στην επιδείνωση των σχέσεων.
Το Πακιστάν είχε μια συμβιωτική σχέση με το Βασίλειο, εδώ και δεκαετίες, τόσο στον αμυντικό όσο και στον οικονομικό τομέα. Το πώς βλέπει το Ριάντ τους αναπτυσσόμενους δεσμούς μεταξύ Ερντογάν και Khan, και τι αντίκτυπο θα έχει αυτό στις αντίστοιχες διμερείς σχέσεις μένει να φανεί.
Η Άγκυρα πιστεύει ότι η επέκταση των στρατηγικών και στρατιωτικών δεσμών με το Πακιστάν συνέβαλε στην αύξηση της επιρροής της στην Ασία και παρείχε νέες επιλογές για τις φιλοδοξίες της εξωτερικής πολιτικής της. Η Τουρκία θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εστιασμένη στον εαυτό της.
Το Πακιστάν βλέπει τον εαυτό του ως παίκτη-κλειδί στο Αφγανιστάν και ως μεσολαβητή με το Ιράν, καθώς και στρατηγικό εταίρο που βοηθά την Τουρκία να διατηρήσει μια ισορροπία μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης.
Για τη Δύση, αν μελετήσει προσεκτικά την ειδική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Πακιστάν, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει πληροφορίες για το πώς μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις με κάθε χώρα.
Για τις ΗΠΑ, το επίκεντρο με την Τουρκία είναι η ρωσική στρατιωτική επιρροή και το να αποτελέσει η Άγκυρα ανάχωμα στην Κίνα. Με το Πακιστάν, είναι ο ρόλος της χώρας στο Αφγανιστάν, καθώς και η αλληλεπίδραση με την Ινδία για το Κασμίρ.
Λαμβάνοντας στα υπόψιν τι επιδιώκει κάθε χώρα και τι θέλει να πετύχει μεμονωμένα και συλλογικά θα μπορούσε να προσφέρει ένα χρήσιμο αναλυτικό εργαλείο για τους πολιτικούς της Δύσης και των ΗΠΑ.
Όπως αναφέρει ο Κώστας Γρίβας σε ανάλυσή του το Πακιστάν, για παράδειγμα, από τη μία αποτελεί στρατηγικό σύμμαχο της Κίνας, από την άλλη, όμως, φοβάται μήπως μετατραπεί σε ελεγχόμενο εξάρτημα της. Οπότε προσπαθεί να αποκτήσει διαπραγματευτικά χαρτιά έναντι του Πεκίνου και βεβαίως έναντι της Ινδίας, την οποία θεωρεί εχθρό. Ένας από τους τρόπους που επιδιώκει να το επιτύχει, είναι να ενισχύσει τους δεσμούς του με την Τουρκία.
Επιδιώκει να δημιουργήσουν ένα συμπαγές γεωπολιτικό μέγεθος (τουρκικός τρίτος πόλος) με σκοπό να μπορούν να διαπραγματευτούν με ισχυρότερα χαρτιά τη θέση τους σε αυτό το νέο διπολικό σύστημα. Αυτό φάνηκε και από την απόλυτη ταύτιση των δύο χωρών με το Αζερμπαϊτζάν, όπου το Πακιστάν έφτασε σε σημείο να απειλήσει με το πυρηνικό του οπλοστάσιο τη μικροσκοπική Αρμενία, με την οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν έχει τίποτα να μοιράσει.
Η Τουρκία φιλοδοξεί να ηγηθεί μίας συσπείρωσης που έχει αναλογίες με το ιστορικό Κίνημα των Αδεσμεύτων του Ψυχρού Πολέμου. Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο έναν αντίπαλο αλλά μία ομάδα χωρών υπό μία (πιθανή) τουρκική ηγεσία.
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί αντίστοιχα, να ηγηθεί δηλαδή ενός αντι – τουρκικού άξονα.
Μιας αντιτουρκικής συσπείρωσης, αποτελούμενης από χώρες που ξεκάθαρα έχουν ανταγωνιστικές σχέσεις με την Τουρκία και όχι μεικτές. αυτές είναι η Γαλλία και μια σειρά αραβικών χωρών, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Επίσης, μικρές χώρες, όπως είναι η Αρμενία, μπορεί να συμμετάσχουν , ενώ και το Ισραήλ θα μπορούσε (υπό συνθήκες) να παίξει τον ειδικό του ρόλο.
