Ο Τραμπ δεν μπλοφάρει για το NATO
Το πώς και σε ποιο πεδίο ο Ντόναλντ Τραμπ θα εκτροχιάσει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και θα απειλήσει την εθνική ασφάλειά τους εάν ανακτήσει τον Λευκό Οίκο, παραμένει ένα περίπλοκο παιχνίδι εικασιών – εκτός από τον σαφή κίνδυνο που θέτει για τη σταθερότητα και τη δημοκρατία στην Ευρώπη.
Μιλώντας σε προεκλογική συγκέντρωση στη Νότια Καρολίνα το Σάββατο, ο Τραμπ θυμήθηκε μια πιθανότατα ιδιωτική συνομιλία την οποία ισχυρίστηκε ότι είχε με “τον πρόεδρο μιας μεγάλης χώρας” της Ευρώπης. Συζητούσαν, είπε, για την αποτυχία των περισσότερων ευρωπαϊκών μελών του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου να πληρώνουν το νόμιμο και συμφωνημένο μερίδιό τους για την αμυντική χρηματοδότηση της συμμαχίας.
“Λοιπόν, κύριε πρόεδρε, αν δεν πληρώσουμε και δεχτούμε επίθεση από τη Ρωσία, θα μας προστατέψετε;” φέρεται να ρώτησε ο Ευρωπαίος ηγέτης.
“Απάντησα: “Δεν πλήρωσες; Είσαι παραβατικός;”
“Κι εκείνος είπε: “Ναι. Ας πούμε ότι αυτό συνέβαινε”
“Όχι, δεν θα σας προστάτευα. Μάλιστα, θα τους ενθάρρυνα (σ.μ. τους Ρώσους) να κάνουν ό,τι διάολο θέλουν. Πρέπει να πληρώσετε. Πρέπει να πληρώνετε τους λογαριασμούς σας”.
Ιστορία
Ο Τραμπ, ο οποίος έχει μακρά ιστορία στο να μην πληρώνει τους λογαριασμούς του, παίζει αυτό το παιχνίδι εδώ και αρκετό καιρό. Όταν έκανε εκστρατεία για την προεδρία το 2016, είχε απειλήσει επίσης να αποσύρει τη στρατιωτική υποστήριξη προς τους συμμάχους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ οι οποίοι απέφευγαν τις αμυντικές δαπάνες (τα μέλη του ΝΑΤΟ υποτίθεται ότι συνεισφέρουν το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες – συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας – δεν επιτυγχάνουν αυτόν τον στόχο).
Ο Τραμπ έχει επίσης αρνηθεί στο παρελθόν να εγγυηθεί την υποστήριξη των ΗΠΑ για το Άρθρο 5 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού, το οποίο δεσμεύει κάθε μέλος του ΝΑΤΟ να υποστηρίξει ένα άλλο το οποίο δέχεται επίθεση. Αξίζει να θυμηθούμε ότι η μόνη φορά που έγινε επίκληση του Άρθρου 5 ήταν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Το ΝΑΤΟ υποσχέθηκε να βοηθήσει στην υπεράσπιση της Αμερικής, ιστορία την οποία ο Τραμπ έχει ξεχάσει ή επιλέγει να παραβλέψει. Οι ΗΠΑ απολαμβάνουν επίσης εξαιρετικά οικονομικά και διπλωματικά πλεονεκτήματα από το να είναι ο παγκόσμιος στρατιωτικός ηγεμόνας.
Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και η υποστήριξή τους στο ΝΑΤΟ είναι ευρεία πάνω από την Ευρώπη. Η Αμερική έχει τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική συνεισφορά στη συμμαχία και τη μερίδα του λέοντος στη δύναμη πυρός της. Η πιθανότητα ο Τραμπ να αρνηθεί να υπερασπιστεί μια ευρωπαϊκή χώρα που θα έχει δεχθεί επίθεση από τη Ρωσία – και ίσως να αποσύρει ακόμη και πλήρως τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ – είναι το είδος της σεισμικής πραγματικότητας που θα πρέπει να κάνει το μυαλό των ψηφοφόρων να εστιαστεί.
Το ΝΑΤΟ, μια στρατιωτική συμμαχία και συμμαχία ασφαλείας 29 ευρωπαϊκών χωρών, των ΗΠΑ και του Καναδά, δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως αντίβαρο στη στρατιωτική επιθετικότητα της Σοβιετικής Ένωσης. Παίζει τον ίδιο ρόλο σήμερα ως προπύργιο ενάντια στη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν – την ίδια Ρωσία η οποία διεξάγει έναν ανελέητο και βάναυσο πόλεμο στην Ουκρανία.
Εμπόδια
Σίγουρα, ο Τραμπ θα αντιμετώπιζε σημαντικά εμπόδια για μια αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Το Κογκρέσο ψήφισε ένα διακομματικό νομοσχέδιο τον Δεκέμβριο το οποίο εμποδίζει τους προέδρους των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ χωρίς τη συμβολή της Γερουσίας και μια πλειοψηφία των δύο τρίτων των γερουσιαστών που να υποστηρίζει μια τέτοια κίνηση. Μια Νομοθετική Πράξη του Κογκρέσου θα επέτρεπε επίσης στον Τραμπ να αποσυρθεί.
Πρόκειται για ένα μάλλον λεπτό καλάμι, στο οποίο δύσκολα μπορεί να ακουμπά αμέριμνη η Ευρώπη. Ο Τραμπ αποδίδει ελάχιστη σημασία στο γράμμα του νόμου (όπως αποδεικνύουν οι πολλαπλές αστικές υποθέσεις εναντίον του και οι ποινικές του διώξεις) και είναι απίθανο να ανησυχεί ότι ένα-δυο νομοθετήματα θα τον εμπόδιζαν να χειριστεί το ζήτημα του ΝΑΤΟ με όποιον τρόπο επέλεγε. Εξάλλου, το Κογκρέσο θα μπορούσε να βρίσκεται στα χέρια των Ρεπουμπλικανών μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου, η δε πτέρυγα MAGA του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος έχει ήδη σαμποτάρει τις προσπάθειες παροχής στρατιωτικής χρηματοδότησης στην Ουκρανία.
Δεν έχει κανένα στρατηγικό νόημα – από άποψη εθνικής ασφάλειας, γεωπολιτικής ή από ανθρωπιστικής σκοπιάς – να υπονομεύει κανείς την Ουκρανία και τον στρατό της. Βοηθά μόνο τη Ρωσία και κάνει την Ευρώπη πιο ευάλωτη. Ωστόσο, αυτό είναι που επιτρέπουν οι Ρεπουμπλικάνοι να συμβαίνει και σηματοδοτεί πολύ καθαρά ποια θα ήταν η στάση του κόμματος για το θέμα του ΝΑΤΟ εάν ο Τραμπ εκλεγόταν ξανά πρόεδρος.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι μια από τις πιο “χτυπητές” διαφορές στο επίπεδο της εθνικής ασφάλειας μεταξύ των εκλογών του 2016 και των εκλογών του 2024. Η απειλή της Κίνας για την Ταϊβάν και για την ευρύτερη σταθερότητα στην περιφέρεια Ασίας-Ειρηνικού έχει κλιμακωθεί τα τελευταία οκτώ χρόνια και η σύγκρουση στη Γάζα θα μπορούσε ενδεχομένως να επεκταθεί σε πιο “θερμούς” περιφερειακούς πολέμους σε όλη τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, η ληστρικού τύπου επιδρομή της Ρωσίας στην Ουκρανία βρίσκεται εδώ και τώρα μπροστά μας και έχει ήδη απτές και γκροτέσκες εκδηλώσεις (με βασικότερη τις χιλιάδες ζωές που χάνονται).
Χώρες όπως η Γαλλία μπορούσαν να είναι αμφίθυμες σχετικά με τη θέση τους στο ΝΑΤΟ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οχι πια. Τα κράτη της Βαλτικής στην Ευρώπη αναγνώριζαν πάντα τους κινδύνους μιας επεκτατικής Ρωσίας. Ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι θα προέκυπτε ένα “εφιαλτικό σενάριο” εάν οι ΗΠΑ απέσυραν τις δυνάμεις και τη στρατιωτική τους βοήθεια από το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη.
Ενήλικες
Ο Τραμπ, φυσικά, διασκεδάζει με τα εφιαλτικά σενάρια και κερδίζει πολιτική θελκτικότητα παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως τη μόνη θεραπεία για τους δαίμονες οι οποίοι πιστεύει ότι στοιχειώνουν τις ΗΠΑ. Είναι ένα παρανοϊκό όραμα με βαθιές ρίζες στην αμερικανική ιστορία, ωστόσο ο Τραμπ διαπρέπει σε αυτό και είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο των πολιτικών του συγκεντρώσεων. Ενώ θα ήταν δύσκολο να εντοπίσει τις περισσότερες χώρες σε έναν χάρτη, ζωγραφίζει τον κόσμο έξω από τις ΗΠΑ με το ίδιο απειλητικό, παρανοϊκό πινέλο.
Θα σκεφτόταν κανείς, με βάση το παραπάνω, ότι ο Πούτιν και η Ρωσία θα παρουσιάζονταν εύκολα ως κακοί στο σενάριο του Τραμπ – πιο εύκολα, ας πούμε, από το ΝΑΤΟ, τη δημοκρατία, μια ισχυρή εμπορική σχέση με τη Δυτική Ευρώπη και άλλα παρόμοια. Ο Τραμπ, ωστόσο, προσδοκούσε να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά στη Ρωσία εδώ και πολύ καιρό (και επιδίωξε ενεργά μια συμφωνία στο πεδίο των ακινήτων εκεί κατά τη διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας του 2016), υποβαθμίζει τον κίνδυνο που συνιστούν οι δικτάτορες, ενώ η Ρωσία βοήθησε την προσπάθειά του όταν ήταν υποψήφιος πρόεδρος πριν από οκτώ χρόνια. Η συνέπεια δεν είναι άλλωστε το δυνατό του στοιχείο.
Ο Τραμπ καταλαβαίνει επίσης τα συναισθηματικά δεσμά τα οποία τον δένουν με τους υποστηρικτές του και ξέρει ποια νήματα να κινεί για να τους εξοργίζει. Βρίσκει εξάλλου πολιτικές για να επικρίνει οι οποίες πράγματι χρειάζονται προσοχή, όπως η μεταναστευτική κρίση στα νότια σύνορα των ΗΠΑ και το εάν η Ευρώπη πληρώνει το μερίδιο που της αναλογεί για τη δική της άμυνα.
Η λύση, ωστόσο, στη μεταναστευτική κρίση δεν είναι απλώς η οικοδόμηση ενός τείχους. Η λύση για την άσκηση πίεσης επί ενός κρίσιμου οικονομικού και πολιτικού εταίρου για τη χρηματοδότηση ενός αμυντικού συμφώνου δεν είναι η προειδοποίηση ότι οι ΗΠΑ θα επιτρέψουν στη Ρωσία να του επιτεθεί – και ενδεχομένως η πραγματοποίηση της απειλής. Ο πραγματικός κόσμος χρειάζεται λύσεις που είναι λιγότερο παιδιάστικες και επικίνδυνες.
“Η ενθάρρυνση εισβολών από δολοφονικά καθεστώτα στους στενότερους συμμάχους μας είναι αποκρουστική και αχαλίνωτη – και θέτει σε κίνδυνο την αμερικανική εθνική ασφάλεια, την παγκόσμια σταθερότητα και την οικονομία μας στο εσωτερικό”, δήλωσε εκπρόσωπος του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν το σαββατοκύριακο, απαντώντας στις δηλώσεις Τραμπ για το ΝΑΤΟ.
Όλα αυτά τα λόγια είναι αληθινά και οι ψηφοφόροι οι οποίοι ανησυχούν για τη σταθερότητα στις ΗΠΑ, αλλά και για την παγκόσμια σταθερότητα, την ελευθερία και την οικονομική πρόοδο θα πρέπει να τους δώσουν βάρος – και να τους κάνουν να σκεφτούν τις αρετές του να έχει κανείς ενήλικες στον Λευκό Οίκο.
Απόδοση – Επιμέλεια – Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος
