Ελληνική Ναυτιλία | Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας | Τι επιφυλάσσει το μέλλον

Η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία αποτελεί, διαχρονικά, έναν από τους πιο υγιείς και εξωστρεφείς κλάδους της Ελληνικής οικονομίας  και ταυτόχρονα βασικό πυλώνα για την μελλοντική οικονομική ανάπτυξη της χώρας και την απασχόληση μετά την επιτυχή περάτωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή βιομηχανία συνεισφέρει περί τα 56 δις €/ έτος στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ ενώ παράλληλα παρέχει 615.000 άμεσες και 516.000 έμμεσες θέσεις εργασίας στα Κ.Μ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκ των οποίων 190.000 στη χώρα μας (στοιχεία 2018)

Η ελληνική σημαία  χαρακτηρίζεται ως «ποιοτική σημαία», κατατασσόμενη στη Λευκή Λίστα του Paris MOU, με σημαντικά μικρότερο ηλικιακό προφίλ σε σχέση με το μέσο όρο ηλικίας του παγκόσμιου στόλου. Συγκροτείται από δυναμικό στόλο παραδοσιακών (κυρίως φορτηγά και δεξαμενόπλοια) αλλά και εξειδικευμένων πλοίων σύγχρονης τεχνολογίας (LNG, LPG) προσφέροντας ειδικά πλεονεκτήματα και ποιοτικά χαρακτηριστικά που την καθιστούν ιδιαίτερα ανταγωνιστική στο διεθνή ναυτιλιακό στίβο.

– Η ναυτιλία των Ελλήνων, με το μεγάλο αριθμό εγκατεστημένων γραφείων διαχείρισης πλοίων και την μεγαλύτερη χωρητικότητα διαχειριζόμενου στόλου, έχει καταστήσει τη χώρα μας ένα από τα σημαντικότερα κέντρα πλοιοδιαχείρισης παγκοσμίως.

– Η ναυτιλία των Ελλήνων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα εξωστρέφειας.

    – Η σύνδεση της ναυτιλίας  με την οικονομία και την απασχόληση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και γνώμονα της κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της ανάκαμψης της Εθνικής Οικονομίας

– Η ελληνική ναυτιλία αποτελώντας έναν από τους σημαντικότερους τομείς της εθνικής οικονομίας, συνεισφέρει πάνω από 9% στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) δια της καταβολής φόρου χωρητικότητας (tonnage tax) στα ελληνικά και στα διαχειριζόμενα από την Ελλάδα πλοία, αλλά κυρίως δια της εισαγωγής ναυτιλιακού συναλλάγματος που διοχετεύεται πολύπλευρα στην οικονομία. 

– Για τους Έλληνες, η θάλασσα και η ναυτιλία, αποτελεί στοιχείο της ύπαρξης και ταυτότητάς τους διαχρονικά και ιστορικά .

– Χάρη στην ελληνική ναυτοσύνη και ναυτική επιχειρηματικότητα, οι Έλληνες ναυτικοί και πλοιοκτήτες καταγράφουν τις επιτυχίες της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας.

– Η σχεδόν καθολική συμμετοχή της ναυτιλιακής κοινότητας στη νέα οικειοθελή παροχή, πέραν από τα αυτονόητα δημοσιονομικά οφέλη, επιβεβαιώνει ότι η δημιουργική Ελλάδα είναι παρούσα στην προσπάθεια κεφαλαιοποίησης της αναπτυξιακής πορείας της χώρας μας.

– Το γεγονός αυτό  δίνει ελπίδα, δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης και  κατανόησης για την αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης .

Ωστόσο οι προκλήσεις είναι μπροστά μας, ειδικά στην εποχή της πανδημίας.

Eνώ ο συγκεκριμένος κλάδος συνεχίζει να συμβάλλει τα μέγιστα για την ομαλή ροή του εμπορίου και την ευημερία των κρατών, τι επιφυλάσσει η επόμενη ημέρα για τη ναυτιλία;

Το ερώτημα αυτό, μεταξύ άλλων, αποτέλεσε το κύριο θέμα συζήτησης μεταξύ στελεχών και προσωπικοτήτων της ευρύτερης ναυτιλιακής βιομηχανίας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ελληνικού παραρτήματος του Institute of Chartered Shipbrokers (ICS) που διοργανώθηκε την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου. Τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Simon Ward, FICS, Director, Ursa Shipbrokers S.A.

Κατά την αρχική του τοποθέτηση, ο δρ. Νίκος Τσάκος, πρόεδρος και CEO της  TEN Ltd. σχολίασε πως η ναυτιλιακή βιομηχανία παραμένει κατακερματισμένη ως προς τη διεθνή και συλλογική εκπροσώπησή της, γεγονός που της στερεί μια ισχυρή φωνή στα διεθνή fora. O ίδιος επανέλαβε ότι δεδομένου ότι μέσω θαλάσσης πραγματοποιείται το 75% του εμπορίου, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ναυτιλίας είναι μικρό (2,8%), θέση που σύμφωνα με τον επικεφαλής της TEN συχνά δέχεται την επικριτική και ενίοτε επιθετική στάση πολιτικών και περιβαλλοντολόγων, κυρίως Βορειοευρωπαίων.

Ακόμη, επικεντρώθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί λόγω της πανδημίας COVID-19 κάνοντας λόγο για αποτυχία πολλών παραγόντων του κλάδου. Ειδική επίσης αναφορά έγινε από τον δρα Τσάκο και στην ανάγκη άμεσου εμβολιασμού όλων των πληρωμάτων τονίζοντας ότι όποιος ταξιδεύει πρέπει να εμβολιαστεί.

Ερωτηθείς για την αγορά των δεξαμενόπλοιων, ο κ. Ιωάννης Μαρτίνος, ιδρυτής και πρόεδρος του ομίλου Signal υποστήριξε πως η παραλλαγή Όμικρον της πανδημίας «ανέβαλλε» την ανάκαμψη της ναυλαγοράς των δεξαμενόπλοιων. Κατά τον ίδιο, θα χρειαστεί να περάσουν περίπου ακόμη έξι μήνες, προτού καταγραφεί κάποια αισθητή βελτίωση. Σε σχετική ερώτηση, ο κ. Μαρτίνος τόνισε ότι η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί και συμβάλλει σημαντικά στη λειτουργία των ναυτιλιακών εταιρειών, εκτίμησε όμως ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα.

Η κ. Μιλένα Παππά, Commercial Director της Star Bulk Carriers ανέφερε πως διατηρεί θετικές βλέψεις για τη ναυλαγορά των bulk carriers, καθώς παρά τη μειωμένη ζήτηση από την Κίνα τους τελευταίους μήνες, που αποτελεί οδηγό για την dry αγορά, οι ναύλοι διατηρήθηκαν σε υγιή επίπεδα. Με τη δυναμική επιστροφή της Κίνας στην αγορά των dry ελέω των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου και καθώς η προσφορά δεν θα αυξηθεί σημαντικά, οι εκτιμήσεις της για το μέλλον της ναυλαγοράς παραμένουν ιδιαίτερα αισιόδοξες.

Στο μέτωπο της προσφοράς, οι παραγγελίες bulkers κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, απόρροια της αυξημένης τιμής χάλυβας και των υψηλών παραγγελιών containerships που κατακλύζουν τα slots των ναυπηγείων. Η κ. Παππά τόνισε ότι οι τράπεζες και οι υπόλοιποι χρηματοδότες της ναυτιλίας στρέφονται σε πράσινες χρηματοδοτήσεις και πρόσθεσε πως παρά το γεγονός ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κλάδου είναι μικρό, οι όποιες πρωτοβουλίες και δράσεις της ναυτιλίας θα πρέπει να συνεχιστούν.

Ο κ. Αλέξανδρος Χατζηπατέρας, Executive Vice President of Business Development της Dorian LPG (USA) LLC. σημείωσε πως στο περιβαλλοντικό μέτωπο, προτεραιότητα οφείλουν να αποτελούν η ασφάλεια και εκπαίδευση των ναυτικών. Με την άποψη αυτή συμφώνησε και ο δρ. Νίκος Τσάκος, ο οποίος υπενθύμισε πως παλαιότερα σε κάθε μεγάλη αλλαγή του κλάδου η ασφάλεια κατείχε πρωταρχικό ρόλο. Καθίσταται αναγκαίο να διασφαλιστεί τόσο η πρόοδος σε εναλλακτικά καύσιμα αλλά και η ασφάλεια στη χρήση τους.

Ο κ. Φίλιππος Προκοπάκης, Commercial Manager της Danaos Shipping Co. Ltd. υπογράμμισε οι όποιες επενδυτικές αποφάσεις της Danaos με επίκεντρο τη βιωσιμότητα βασίζονται στις ανάγκες των πελατών της. Όσον αφορά τα εναλλακτικά καύσιμα, ανέφερε ότι μέσα στα επόμενα πέντε έτη αναμένεται μια μεγαλύτερη σαφήνεια στο ποιο θα επικρατήσει ενώ εκτίμησε ότι η μεθανόλη και οι μηχανές διπλού καυσίμου πιθανότατα θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για το πράσινο μέλλον της ναυτιλίας.

Αναφερόμενος στην ανθρωπιστική κρίση που βιώνουν οι ναυτικοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν για την εξομάλυνση της κατάστασης, ο κ. Προκοπάκης τόνισε ότι «επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα προφανή καθώς όλοι συμφωνούμε οτι οι ναυτικοί μας είναι, για όλους μας, πρώτη προτεραιότητα. Ταυτόχρονα όμως, δυστυχώς η φωνή της ελληνικής και μη ναυτιλίας στα κέντρα αποφάσεων δεν είναι ούτε τόσο ισχυρή και ούτε τόσο ενωμένη».

Κατά τον κ. Andreas Wielandt, Senior Portfolio Manager της Norden, η ανάγκη για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ναυτιλίας απαιτεί επενδύσεις σημαντικού μεγέθους και ο αντίκτυπος των επενδύσεων αυτών θα είναι σαφώς αντιληπτός και στις τελικές τιμές προϊόντων.

Συνεπώς, και οι τελικοί καταναλωτές είναι εκείνοι που θα επωμιστούν το κόστος της ενεργειακής μετάβασης της ναυτιλίας. Παράλληλα, ενστερνίστηκε την άποψη της κ. Παππά για διατήρηση υψηλών ναύλων στα dry το επόμενο έτος, ωστόσο εκτίμησε μεταβλητότητα βραχυπρόθεσμα.

Το LNG θα αποτελέσει το κυρίαρχο ναυτιλιακό καύσιμο τα επόμενα δέκα έτη εκτίμησε ο κ. Διονύσης Χριστοδουλόπουλος, Managing Director της ΜΑΝ Energy Solutions Hellas Ltd. Ωστόσο, όπως ο ίδιος ανέφερε επί του παρόντος κανείς δεν μπορεί να δώσει σαφή απάντηση για τις εξελίξεις στο μέτωπο των καυσίμων και σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει ολόκληρη η αλυσίδα αξίας τους (παραγωγή, διανομή, υποδομές κ.λπ).

Ο κ. Χριστοδουλόπουλος έθιξε την επικείμενη άφιξη του ESG στη ναυτιλία. Κατά τον ίδιο, το ESG θα προσφέρει τα απαραίτητα κίνητρα για την ενεργειακή μετάβαση και θα ευνοήσει τις εταιρείες που είναι περιβαλλοντικά υπεύθυνες και ακολουθούν στρατηγικές με επίκεντρο το μέλλον και τη βιωσιμότητα.

Ερωτηθείς για το κατά πόσο η πανδημία έχει αυξήσει τα claims, o κ. Gordon Robertson, Director του North of England P&I Association Ltd., τόνισε ότι ο αντίκτυπος ήταν μικρός και πρόσθεσε ότι η μεγαλύτερη επίδραση της πανδημίας είναι εκείνη στην ψυχολογική υγεία των ναυτικών.

Το γεγονός ότι η ναυτιλία βρίσκεται στο επίκεντρο αποτελεί ιδανική συγκυρία προκειμένου να αναδειχθεί ο σημαίνοντας ρόλος των ναυτικών για την ευημερία της διεθνούς κοινότητας. Ακόμη, ο κ. Robertson εξέφρασε την άποψη ότι οι κυβερνήσεις και οι αρχές δεν βοηθούν στη διευκόλυνση της κατάστασης καθώς οι ναυτικοί δε ψηφίζουν λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους.

Για «ενθουσιασμό» στις ναυτιλιακές αγορές μετά από αρκετά χρόνια πιεσμένων ναύλων έκανε λόγο η κ. Εύα Τζίμα, Head of Research & Valuations της Seaborne Shipbrokers. Η αβεβαιότητα των περιβαλλοντικών κανονισμών συγκρατεί τις παραγγελίες σε χαμηλά επίπεδα, εξέλιξη θετική για τη ναυλαγορά, σύμφωνα με την κ. Τζίμα. Εκτίμησε ανάκαμψη της αγοράς των δεξαμενόπλοιων τη «στιγμή που δεν την αναμένει κανείς», όπως τόνισε χαριτολογώντας ενώ αναφέρθηκε εκτενώς στις εξελίξεις στη ναυτιλιακή χρηματοδότηση, η οποία πλέον επικεντρώνεται στη βιωσιμότητα και την αειφορία.

Τέλος, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν για τις απαραίτητες δεξιότητες που οφείλουν να έχουν οι αυριανοί πρωταγωνιστές της ναυτιλίας. Οι περισσότεροι στάθηκαν στην επιθυμία για συνεχή επιμόρφωση και στην ομαδικότητα, όπως επίσης και στις ηθικές αξίες. Σημαντικός κρίθηκε και ο πρωτοποριακός και προοδευτικός τρόπος σκέψης.