Θανάσιμο λάθος αν η Δύση δε στηρίξει την Ουκρανία, όπως το Ισραήλ

Αρθογράφος του Guardian αναλύει γιατί η Ευρώπη είναι διστακτική στη βοήθεια της Ουκρανίας – Οι δύο εκδοχές για την στάση της –

Η αξία ενός αποτελεσματικού συστήματος αεράμυνας και της σταθερής διεθνούς υποστήριξης ήταν απολύτως σαφής τη νύχτα της μαζικής επίθεσης του Ιράν κατά του Ισραήλ: οι περισσότεροι ιρανικοί πύραυλοι και μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταστράφηκαν πριν φτάσουν στο ισραηλινό έδαφος. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, καθώς και η Ιορδανία, συμμετείχαν στην άμυνα του Ισραήλ.

Η μεγάλη αντίθεση Ισραήλ – Ουκρανίας

Σε αντίθεση με το Ισραήλ, η Ουκρανία δεν διαθέτει επαρκή αεράμυνα και η Δύση παρέχει πολύ λιγότερα από όσα θα μπορούσε ή θα έπρεπε για την υπεράσπιση της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας εκτιμά η αρθογράφος του Guardian Nathalie Tocci. Η Ουκρανία δεν έχει να αντιμετωπίσει εφάπαξ αντίποινα για το χτύπημα ενός ρωσικού προξενείου – όπως το Ισραήλ με το Ιράν. Η Ρωσία διεξάγει επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας από το 2014, με στόχο την εξάλειψη της εθνικής της υπόστασης.

Καθημερινά, ρωσικοί πύραυλοι και μη επανδρωμένα αεροσκάφη βομβαρδίζουν ουκρανικές πόλεις και κρίσιμες υποδομές. Μια πρόσφατη πυραυλική επίθεση σε εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα βόρεια σημαίνει ότι εκατοντάδες χιλιάδες, αν όχι ένα εκατομμύριο περισσότεροι Ουκρανοί θα μπορούσαν να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μέχρι τον επόμενο χειμώνα. Αδυνατώντας να καταλάβει μια χώρα που δεν μπορεί να καταληφθεί, η Ρωσία αποφάσισε ότι θέλει να κάνει τις ουκρανικές πόλεις ακατοίκητες. Ήδη οι αριθμοί είναι τρομακτικοί: πριν από την πλήρους κλίμακας χερσαία εισβολή της Ρωσίας το 2022, η Ουκρανία είχε πληθυσμό περίπου 40 εκατομμύρια. Σήμερα, μόλις πάνω από 20 εκατομμύρια ζουν στην ελεύθερη Ουκρανία, και ο αριθμός αυτός μπορεί να μειωθεί περαιτέρω τους επόμενους μήνες.

Ρωσία – Ουκρανία, 7 προς 1

Η Ρωσία σημειώνει επίσης πρόοδο κατά μήκος της μετωπικής γραμμής, ξεπερνώντας την Ουκρανία από άποψη πυροβολικού και ανθρώπινου δυναμικού με την εντυπωσιακή αναλογία 7:1, αν όχι περισσότερο. Τώρα που η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε επιτέλους ένα πολυαναμενόμενο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας ύψους 61 δισ. δολαρίων για την Ουκρανία μετά από μήνες κωλυσιεργίας, θα μπορούσε να κρατήσει τη γραμμή, χάνοντας ίσως κάποια ακόμη εδάφη στην περιοχή του Ντονέτσκ. Η τελική υπογραφή του νομοσχεδίου από τον Τζο Μπάιντεν αναμένεται εντός των ημερών. Στη χειρότερη περίπτωση, το 2024 θα μπορούσε να δει την πτώση άλλων μεγάλων πόλεων και κωμοπόλεων, όπως το Χάρκοβο, το Σούμι ή Ζαπορίζια.

Η λειτουργία ενός κράτους και μιας κοινωνίας με μειωμένο στο μισό πληθυσμό, αποκρούοντας παράλληλα την εισβολή ενός από τους μεγαλύτερους στρατούς του κόσμου, απαιτεί αφάνταστη ανθεκτικότητα. Από ό,τι μπόρεσα να δω κατά τη διάρκεια λίγων ημερών στην πρωτεύουσα, το Κίεβο σφύζει από ζωή. Αλλά είναι μια ζωή που διακόπτεται σχεδόν καθημερινά από τις σειρήνες αεροπορικής επιδρομής.

Μαζί με μια ομάδα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων που εδρεύει στο Βερολίνο, ήμουν καθ’ οδόν για τον σιδηροδρομικό σταθμό μια μέρα, όταν χτύπησαν οι ειδοποιήσεις στα κινητά μας. Δεν υπήρχε κανένα καταφύγιο για να καταφύγουμε, αλλά ο οδηγός του ταξί μας, σήκωσε τους ώμους, χωρίς να αναστατωθεί. Δεν υπήρχε λόγος να πανικοβληθούμε, είπε, θα φτάναμε σύντομα στο σταθμό και ίσως να είχε τελειώσει μέχρι τότε ούτως ή άλλως. Είχε δίκιο- μόλις φτάσαμε στο σταθμό, η φωνή του Luke Skywalker στην εφαρμογή μας βροντοφώναξε: «Ο εναέριος συναγερμός έληξε, μακάρι η Δύναμη να είναι μαζί σας».

Για τους Ουκρανούς είναι αρκετά δύσκολο να συνεχίσουν να πιστεύουν ότι η Δύναμη είναι μαζί τους, είναι σχεδόν αδύνατο,  λόγω της ανεπαρκούς δυτικής υποστήριξης.

Τα αργά αντακλαστικά Ευρώπης – ΗΠΑ

Από ορισμένες απόψεις, η Δύση αντιμετωπίζει αντικειμενική δυσκολία. Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια για να συνειδητοποιήσουν ότι ο πόλεμος θα ήταν μακρύς και ότι η παράδοση μέρους των παλαιών αποθεμάτων όπλων τους δεν θα ήταν επαρκής. Εδώ και δύο χρόνια (και πλέον), η Ρωσία έχει θέσει την οικονομία της σε πολεμική βάση, ενώ αποκτά όπλα από τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν. Η απόκλιση στις αναλογίες πυροβολικού και πυρομαχικών είναι μια αντανάκλαση αυτού του γεγονότος. Με καθυστέρηση, η συνειδητοποίηση ενός μακροχρόνιου πολέμου έχει ανατείλει στη Δύση και η παραγωγή όπλων αυξάνεται: μέχρι το επόμενο έτος, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να αντισταθμίσουν μέρος της τρέχουσας αναντιστοιχίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ουκρανοί αντιλαμβάνονται τους επόμενους μήνες ως το μεγαλύτερο παράθυρο τρωτότητάς τους, ίσως μεγαλύτερο από τις πρώτες δραματικές εβδομάδες μετά την 24η Φεβρουαρίου 2022.

Χωρίς δικαιολογία Ευρώπη και ΗΠΑ

Αλλά από άλλες απόψεις, οι ευρωπαϊκές χώρες (και οι ΗΠΑ) δεν έχουν καμία δικαιολογία. Παραδόξως, ενώ η Ευρώπη δεν διαθέτει αρκετά βασικά πυροβόλα και πυρομαχικά, δεν έχει έλλειψη σε εξελιγμένα συστήματα αεράμυνας. Υπάρχουν περίπου 100 τέτοια συστήματα σε όλη την Ευρώπη που μαζεύουν σκόνη. Όσο σημαντικός και αν είναι ο αμυντικός στόχος της αποτροπής κάποιας μελλοντικής ρωσικής επίθεσης, η ευρωπαϊκή ήπειρος βρίσκεται ήδη σε πόλεμο. Εάν τα ευρωπαϊκά συστήματα αεράμυνας συνεχίσουν να παραμένουν άπραγα αντί να παρέχονται στο Κίεβο για να σώσουν ζωές στην Ουκρανία, μπορεί να καταλήξουν να χρειάζονται εκεί όπου σταθμεύουν σήμερα, μετατρέποντας τους λόγους κατά της μεταφοράς τους στην Ουκρανία σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Διστακτική η Ευρώπη

Η Ουκρανία δεν χρειάζεται 100 συστήματα αεράμυνας Patriot και SAMP/T. Χρειάζεται μόνο επτά. Αλλά μέχρι στιγμής, με εξαίρεση τη Γερμανία, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν δείξει δισταγμό. Έχουν επινοήσει κάθε είδους λόγους (ή δικαιολογίες), συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης σεβασμού των προτύπων του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, πολλές δεν φαίνεται να έχουν την ίδια ανησυχία για την παραβίαση των νατοϊκών προτύπων σχετικά με τον στόχο του 2% των αμυντικών δαπανών. Εάν η Γερμανία μπορεί να συμφωνήσει να στείλει μια επιπλέον παρτίδα  Patriot στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι αντιστάθηκε σθεναρά, άλλες ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Το να μην το κάνουν τώρα είναι απλά ασυγχώρητο.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν μυρίζεται τον φόβο και όπως κάθε μαχητής στο ρινγκ εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να διπλασιάσει τις δυνάμεις του.

Αξίζει να αναρωτηθούμε τι εξηγεί αυτή τη δυτική επιφυλακτικότητα στο θέμα της Ουκρανίας, ιδίως δεδομένης της έντονης αντίθεσης με τη Μέση Ανατολή. Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις, καμία από τις οποίες δεν είναι εποικοδομητική.

Οι δύο εκδοχές για την στάση της ΕΕ

– Η πρώτη και πιο ωμή είναι ο φόβος. Η Δύση έχει τραβήξει τις γροθιές της από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας επειδή φοβάται τη Ρωσία και τη ρωσική κλιμάκωση. Όσο περισσότερο εκδηλώνει το φόβο της, τόσο περισσότερο κινητοποιεί τη Ρωσία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν μυρίζεται τον φόβο και όπως κάθε μαχητής στο ρινγκ εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να διπλασιάσει τις δυνάμεις του. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει γίνει υπαρξιακός για το ρωσικό καθεστώς και το παράθυρο ευπάθειας της Ουκρανίας μπορεί να μην κρατήσει για πάντα. Ως εκ τούτου ίσως βάλει το μαχαίρι όσο πιο βαθιά γίνεται τώρα που η Δύση έχει ακινητοποιηθεί από φόβο.

– Η δεύτερη και πιο τραγική  είναι ότι η Ευρώπη δεν θεωρεί ακόμη την Ουκρανία μέρος της. Όπως το έθεσε ένας συνάδελφος στο Κίεβο: «Η Ευρώπη εξακολουθεί να μας θεωρεί «καλούς αλλά άλλους».

Σε κίνδυνο η Ουκρανία

Όσο συνεχίζεται αυτή η αλλοτρίωση, η ύπαρξη της Ουκρανίας θα βρίσκεται σε κίνδυνο και μαζί της η ασφάλεια ολόκληρης της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το να δείξουμε ότι η Ουκρανία είναι μέρος του «εμείς» σημαίνει να στείλουμε περισσότερες από τις «δικές μας» αεράμυνες για να προστατεύσουμε τους Ουκρανούς πολίτες και τις υποδομές. Και αυτό σημαίνει την έγκριση του πλαισίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας με την ΕΕ και τη διεξαγωγή της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ουκρανίας τον Ιούνιο.

Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται γραφειοκρατικά και χαμηλής προτεραιότητας για μια χώρα που παλεύει για την επιβίωσή της. Αλλά στο βαθμό που σηματοδοτούν ότι οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν πραγματικά την Ουκρανία ως μέρος της Ευρώπης, είναι υπαρξιακά. Ένας διπλωμάτης που υπηρετεί στο Κίεβο μας είπε ότι όταν η ΕΕ προχώρησε στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία τον περασμένο Δεκέμβριο, οι στρατιώτες στην πρώτη γραμμή του μετώπου πανηγύριζαν. Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, γι’ αυτούς δεν ήταν μια αφηρημένη ιδέα αλλά ένα απτό μήνυμα ότι ανήκουν, ότι αισθάνονται ότι δεν είναι μόνοι. Και αυτή την ώρα της μεγαλύτερης ανάγκης, η Ουκρανία χρειάζεται πυραύλους και πυρομαχικά όσο και μια ισχυρή ένεση ηθικού. Είναι δύσκολο να μην επιστρέψει κανείς από το Κίεβο αυτή τη στιγμή γεμάτος, αλλά με βαριά καρδιά.

Πηγή: The Guardian