Το θηριώδες αμερικανικό δημόσιο χρέος των 35 τρισ. δολαρίων κινδυνεύει να ανατινάξει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα

Το υψηλό και διαρκώς αυξανόμενο επίπεδο του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ κινδυνεύει να αυξήσει το κόστος δανεισμού σε όλο τον κόσμο και να υπονομεύσει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα, προειδοποίησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Από την Hanna Ziady/CNN

Το ΔΝΤ δήλωσε την Τετάρτη ότι οι αυξημένες κρατικές δαπάνες, το αυξανόμενο δημόσιο χρέος και τα αυξημένα επιτόκια στις Ηνωμένες Πολιτείες συνέβαλαν σε υψηλές και ασταθείς αποδόσεις -ή επιτόκια- των ομολόγων, αυξάνοντας τον κίνδυνο υψηλότερων επιτοκίων αλλού.

Η ανάλυσή του οργανισμού διαπίστωσε ότι η άνοδος των αποδόσεων των μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ σχετίζεται με παρόμοιες αυξήσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων σε άλλες προηγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, με τις τελευταίες να υφίστανται επίσης αναταράξεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.

«Η χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες ασκεί ανοδική πίεση στα παγκόσμια επιτόκια και στο δολάριο», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Vitor Gaspar, διευθυντής του τμήματος δημοσιονομικών υποθέσεων του ΔΝΤ. «Αυξάνει το κόστος χρηματοδότησης στον υπόλοιπο κόσμο, επιδεινώνοντας έτσι τις υπάρχουσες αδυναμίες και κινδύνους».

Είναι η δεύτερη φορά αυτή την εβδομάδα που το ΔΝΤ εκτοξεύει βολές προς την αμερικανική κυβέρνηση. Την Τρίτη, ανέφερε ότι οι δημόσιες δαπάνες και ο δανεισμός συμβάλλουν στην υπερθέρμανση της οικονομίας των ΗΠΑ, καθιστώντας δυσκολότερο για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα να νικήσει τον πληθωρισμό.

Τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν πιο δαπανηρή για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις την εξυπηρέτηση των δανείων τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε χρεοκοπίες που προκαλούν ζημίες σε τράπεζες και άλλους δανειστές, αυξάνοντας την οικονομική αστάθεια.

Η προειδοποίηση του ΔΝΤ ενισχύει τις ανησυχίες για τις ευρύτερες συνέπειες του αυξανόμενου χρέους του αμερικανικού δημοσίου, το οποίο το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά σε σχεδόν 35 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Την Τρίτη, οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων άγγιξαν νέα υψηλά για το έτος αφού ο πρόεδρος της Fed Jerome Powell σημείωσε ότι τα επίσημα επιτόκια θα μπορούσαν να παραμείνουν υψηλά για λίγο ακόμη λόγω του επίμονου πληθωρισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ έχουν ενισχυθεί από τις κρατικές δαπάνες που τροφοδοτούνται από χρέη -συμπεριλαμβανομένων των μέτρων τόνωσης της περιόδου της πανδημίας. Η χαλαρή δημοσιονομική πολιτική των ΗΠΑ, εκτός από την αύξηση του ήδη μεγάλου χρέους της χώρας, θα μπορούσε να καταστήσει πιο δύσκολο το «τελευταίο μίλι» για την επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο της Fed, δήλωσε το ΔΝΤ.

Ο οργανισμός έδρα την Ουάσιγκτον ανησυχεί επίσης ότι, εάν ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ παραμείνει υψηλός, θα μπορούσε να πετσοκόψει τις ελπίδες των επενδυτών για μειώσεις επιτοκίων, οδηγώντας σε ξεπούλημα χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων μετοχών και κρατικών ομολόγων σε όλο τον κόσμο. Μια επακόλουθη πτώση της τιμής των ομολόγων θα ανέβαζε τις αποδόσεις τους.

«Σε αυτό το σενάριο, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες θα είναι σε γενικές γραμμές αυστηρότερες», έγραψε την Τρίτη ο Tobias Adrian, διευθυντής του τμήματος νομισματικών και κεφαλαιαγορών του ΔΝΤ σε ένα blog που αφορά την Έκθεση Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας του οργανισμού. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι δανειολήπτες θα δυσκολευόντουσαν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, δεδομένων των υψηλότερων αποδόσεων των ομολόγων», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον Gaspar, το πρόβλημα θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα οξύ σε χώρες χαμηλών εισοδημάτων, όπου οι περιορισμοί στα δημόσια οικονομικά είναι «ιδιαίτερα σοβαροί». «Τα υψηλά και ασταθή επιτόκια επιδεινώνουν την κατάσταση», είπε.

Το χρέος των ΗΠΑ φαίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο

Υπάρχουν όμως κίνδυνοι και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερες αποδόσεις προκειμένου να συνεχίζουν να κατέχουν αμερικανικά ομόλογα, κάτι που αντανακλά τις ανησυχίες τους σχετικά με τη διατήρηση του πληθωρισμού εκτός ορίων, την αβέβαιη μελλοντική πορεία της νομισματικής πολιτικής και την πρόσθετη αύξηση χρέους στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

«Το ασφάλιστρο κινδύνου για το δημόσιο χρέος (των ΗΠΑ) έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό και μπορεί να παραμείνει υψηλό σε ένα πλαίσιο στο οποίο τα επίπεδα του χρέους θα είναι αυξημένα», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ο επικεφαλής οικονομολόγος του οργανισμού Pierre-Olivier Gourinchas.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν η Fed μειώσει τα επιτόκια αργότερα αυτό το έτος -το κεντρικό σενάριο του ΔΝΤ- το κόστος χρηματοδότησης της κυβέρνησης των ΗΠΑ μπορεί να μην μειωθεί με τον ίδιο τρόπο, πρόσθεσε.

Αυτό θα ασκούσε περαιτέρω πίεση στα οικονομικά της κυβέρνησης, αφήνοντας λιγότερα χρήματα για τις δημόσιες υπηρεσίες ή για την απορρόφηση μελλοντικών δυσμενών κραδασμών στην οικονομία, όπως χρηματοοικονομικές καταρρεύσεις, πανδημίες ή πόλεμοι.

Το κόστος των τόκων της αμερικανικής κυβέρνησης εκτινάχθηκε στα 659 δισεκατομμύρια δολάρια το οικονομικό έτος 2023, το οποίο έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών. Αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό που ήταν το οικονομικό έτος 2020.

Και σύμφωνα με την Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό, το οικονομικό έτος 2023, η κυβέρνηση δαπάνησε περισσότερα για να εξυπηρετήσει το χρέος της από ό,τι για κάθε ένα από τον τομέα των κατοικιών, των μεταφορών ή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Το ΔΝΤ αναμένει ότι το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ θα συνεχίσει να αυξάνεται, βοηθώντας το δημόσιο χρέος παγκοσμίως να πλησιάσει το 100% του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος έως το 2029, από 93% πέρυσι. Ο οργανισμός κάλεσε τις κυβερνήσεις παντού να επιδείξουν «δημοσιονομικό περιορισμό» στη «μεγαλύτερη εκλογική χρονιά στον κόσμο». «Η ιστορία δείχνει ότι οι κυβερνήσεις τείνουν να ξοδεύουν περισσότερα και να φορολογούν λιγότερο κατά τη διάρκεια των εκλογικών ετών», ανέφερε.