Γερμανία | Ανατρέπει το status quo η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία

Μια τελετουργία λαμβάνει χώρα μετά από ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία. Τα μεγαλύτερα κόμματα μαζεύονται μαζί για αρκετές εβδομάδες προκειμένου να συνάψουν μια συμφωνία για τη δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού. Οι διαρροές είναι λίγες, οι εικασίες πολλές.

Της Judy Dempsey

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Οι συζητήσεις ολοκληρώθηκαν με επιτυχία στις 24 Νοεμβρίου 2021. Αν όλα πάνε καλά, μέχρι τα Χριστούγεννα ο Όλαφ Σουλτς θα γίνει Καγκελάριος, βάζοντας τέλος στη 16ετή θητεία της Μέρκελ.

Οι Γερμανοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η συμφωνία συνασπισμού είναι περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση. Τα κόμματα πρέπει να πάρουν την τελική έγκριση από τα μέλη τους ή από ειδικές διασκέψεις, ώστε να λάβουν την τελική εντολή να κυβερνήσουν.

Δεν είναι απολύτως αλήθεια ότι μια κυβέρνηση συνασπισμού είναι απλώς για τους οπαδούς. Και ιδιαίτερα όχι τώρα, που ένας νέος συνασπισμός -και ο πρώτος τέτοιου είδους- με επικεφαλής τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), το φιλελεύθερο κόμμα Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) και τους Πράσινους, επωμίζεται την αλλαγή του status quo.

Επί Μέρκελ, το status quo απέφευγε τον εκσυγχρονισμό της γερμανικής οικονομίας, της κοινωνίας, των διαδικασιών μετανάστευσης, της ψηφιοποίησης, για να μην αναφέρουμε της λειτουργίας της ΕΕ.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ό,τι συμβαίνει στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς στον κόσμο, έχει σημασία πέρα από τα σύνορα. Οι απόψεις της για την ασφάλεια, τις αξίες, τη μετανάστευση και την κλιματική αλλαγή, μπορεί να έχουν βαθιά επιρροή -θετική ή αρνητική- στους ίδιους τους Γερμανούς αλλά και στους συμμάχους του Βερολίνου.

Σε αυτό το πλαίσιο, η συμφωνία συνασπισμού των 177 σελίδων, δεν έχει να κάνει με τη δέσμευση της Γερμανίας τη βορειοατλαντική Συμμαχία και το ΝΑΤΟ ή με την ενίσχυση της ΕΕ ή την υποστήριξη της πολυμερούς τάξης.

Είναι κάτι βαθύτερο και πιο περίπλοκο. Ο συνασπισμός του φωτεινού σηματοδότη (που πήρε το όνομα του από τα χρώματα των τριών κομμάτων) αφορά στον εκσυγχρονισμό της χώρας με έναν τρόπο που θα ανατρέψει το status quo, τόνισε ο Christian Lindner, ο ηγέτης των Ελεύθερων Δημοκρατών και μελλοντικός υπουργός Οικονομικών.

Όσον αφορά στην ασφάλεια και στην εξωτερική πολιτική, υπάρχουν πολλά για τον έλεγχο των όπλων που περιλαμβάνουν τον πυρηνικό αφοπλισμό των συστημάτων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς. Αυτό δεν απευθύνεται μόνο στις ειρηνιστικές -αν ότι αντιΝΑΤΟϊκές- φατρίες μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων. Αφορά επίσης στο να αναγνωριστεί η ανάγκη για αναβίωση των συνομιλιών για τον έλεγχο των και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την Κίνα.

Επιπλέον, το κείμενο του συνασπισμού δεν προσπαθεί να αποφύγει τη δέσμευση για κοινή χρήση και αποτροπή των πυρηνικών -ένα από τα θεμέλια της ασφάλειας του ΝΑΤΟ για τους Ευρωπαίους συμμάχους.

Αυτές οι σκέψεις για την ασφάλεια, τροφοδοτούν την εξωτερική πολιτική. Με την συν-επικεφαλής των Πρασίνων, Annalena Baerbock να γίνεται η πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών της χώρας, το status quo από αυτή την άποψη είναι βέβαιο ότι θα αλλάξει.

Στις ημέρες ύφεσης του συνασπισμού της Μέρκελ, το ενδιαφέρον και η δέσμευση της για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αξίες, μειώθηκε. Τα συμφέροντα είχαν προτεραιότητα.

Η Baerbock δεν έχει αυταπάτες για την Κίνα, την καταστολή του Πεκίνου στο Χονγκ Κονγκ ή την αδιάκοπη πίεση της Ρωσίας σε ακτιβιστικές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, με το κλείσιμο του Memorial ως τελευταία εξέλιξη. Ούτε οι Πράσινοι έχουν αυταπάτες για το ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως γεωπολιτικό όπλο για να διαιρέσει την Ευρώπη και να αυξήσει την εξάρτηση της από το ρωσικό αέριο.

Οι Πράσινοι εξακολουθούν να είναι κατά του άκρως αμφιλεγόμενου Nord Stream 2 μέσω του οποίου η Ρωσία θα στείλει περισσότερο αέριο στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Ο αγωγός δεν έχει ολοκληρωθεί. Αλλά ένα τελικό νομικό εμπόδιο από τις γερμανικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας και η νέα πίεση από τις ΗΠΑ, σημαίνει ότι ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει τους Πράσινους, παρόλο που ο νέος Καγκελάριος Σουλτς είναι υπέρ του Nord Stream 2 και, δεν είναι και τόσο αυστηρός κριτής της Ρωσίας.

Αυτό το στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής συνδέεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κλιματική αλλαγή. Και τα δύο έχουν τεράστια σημασία για τους Πράσινους, αλλά επίσης και για τους άλλους εταίρους του συνασπισμού.

Με τα κεφάλαια του ταμείου ανάκαμψης από τον κορονοϊό της ΕΕ να εκταμιεύονται αργά, η συμφωνία συνασπισμού καθιστά το κράτος δικαίου ένα ζήτημα. Με μια έμμεση αναφορά στην Πολωνία και στην Ουγγαρία, το κείμενο αναφέρει: “προτρέπουμε την Κομισιόν, να χρησιμοποιήσει τα υφιστάμενα όργανα κράτους δικαίου με μεγαλύτερη συνέπεια και πιο έγκαιρα”. Το Βερολίνο θα συμφωνήσει στην πληρωμή αυτών των κεφαλαίων στις εν λόγω χώρες “εάν διασφαλιστούν προϋποθέσεις όπως μια ανεξάρτητη δικαιοσύνη”.

Αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, το συμβόλαιο συνασπισμού είναι ριζοσπαστικό. Ο άνθρακας θα καταργηθεί σταδιακά έως το 2030. Η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα επιταχυνθεί έτσι ώστε τα ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια να καταλαμβάνουν μερίδιο 80% μέχρι το 2030. Μεταξύ άλλων μέτρων, θα αυξηθούν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τα τρένα για μεταφορές.

Η ψηφιοποίηση, ένα θέμα για το οποίο η Μέρκελ μίλησε πολύ αλλά έκανε λίγα, αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό σκέλος του συνασπισμού. Η συμφωνία αναφέρεται σε μια “ολοκληρωτική ψηφιακή αφύπνιση” για την “ευημερία, την ελευθερία, την κοινωνική συμμετοχή και τη βιωσιμότητα των ανθρώπων”.

Με τον ανέκφραστο τρόπο του, ο Σουλτς δήλωσε: “επεκτείνουμε τις ψηφιακές υποδομές έτσι ώστε να υπάρχει παντού γρήγορο Ίντερνετ και αξιόπιστο σήμα κινητής τηλεφωνίας”. Και οι τοπικές υπηρεσίες και αυτές των κρατιδίων, θα ψηφιοποιηθούν. Επιτέλους!

Η συμφωνία συνασπισμού περιλαμβάνει πολλά για το πώς θα καταστεί η ΕΕ πιο υπεύθυνη και πιο αποτελεσματική, κάτι που θα χαροποιήσει το Παρίσι. Το κείμενο αναφέρεται στην ανάπτυξη ενός “ομοσπονδιακού ευρωπαϊκού κράτους”, σε περισσότερες περιπτώσεις ειδικής πλειοψηφίας σε βάρος της ομοφωνίας (που συχνά παραλύει τη λήψη αποφάσεων και αποδυναμώνει τις ανακοινώσεις), και σε διακρατικούς υποψηφίους για κάποιες από τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ.

Ο συνασπισμός γνωρίζει καλά πόσο δύσκολο πρόκειται να είναι να δοθεί νέα ώθηση στην Ευρώπη. Ξεκινάει από το εσωτερικό εξετάζοντας ένα σύστημα μετανάστευσης που βασίζεται σε βαθμούς, και εισάγει διπλή υπηκοότητα με τους μετανάστες να είναι σε θέση να υποβάλουν αίτηση για υπηκοότητα μετά από πέντε χρόνια. Το ηλικιακό όριο για το δικαίωμα ψήφου έχει μειωθεί από τα 18 στα 16 χρόνια. Αυτά τα κοινωνικά μέτρα έχουν καθυστερήσει πολύ, και αφορούν στην αλλαγή του status quo.

Εάν ο συνασπισμός παραμείνει ενωμένος και επικοινωνήσει τις πολιτικές του, η νέα ενέργεια που θα εκπέμπει μπορεί να είναι μεταδοτική. Αλλά όπως δήλωσε ο Σουλτς, η πρώτη πρόκληση είναι να τερματιστεί η διάδοση του κορονοϊού.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/85862