Εκτός από την πρώην Gazprom Germania, ο γίγαντας φυσικού αερίου Uniper καταλήγει επίσης στην κρατική ιδιοκτησία λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, υπενθυμίζει η Welt. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ελέγχει έτσι ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής αγοράς ενέργειας – αλλά η παράξενη εφαρμογή θα μπορούσε να έχει υψηλό τίμημα.
Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ αποκτά άλλο ένα στολίδι που δεν ευχήθηκε και για το οποίο οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώσουν ακριβά. Στις 19 Δεκεμβρίου, οι μέτοχοι της Uniper πρόκειται να εγκρίνουν το σχέδιο διάσωσης της εταιρείας φυσικού αερίου και, συνεπώς, την τελική εθνικοποίησή της.
Το έτος 2022, έτος ενεργειακής κρίσης, θα λήξει για έναν από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς φυσικού αερίου της Γερμανίας που ανήκει στο κράτος. Παρόμοια τύχη είχε ήδη η πρώην Gazprom Germania, η οποία έκτοτε μετονομάστηκε σε Sefe, με το νέο ακρωνύμιο να σημαίνει Securing Energy for Europe. Έτσι, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ελέγχει ήδη ένα μεγάλο μέρος της γερμανικής αγοράς φυσικού αερίου – και περαιτέρω ακούσιες εξαγορές δεν αποκλείονται σε καμία περίπτωση.
Από ανάγκη, το κράτος δημιούργησε τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες ένα είδος VEB Energie, μια κρατική εταιρεία για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Δεν είναι μόνο οι δύο εισαγωγείς φυσικού αερίου μέρος του χαρτοφυλακίου, αλλά από το 2018 η κρατική KfW κατέχει επίσης μερίδιο 20% στον διαχειριστή δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας 50Hertz.
Επιπλέον, ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Δικτύων είναι ο διαχειριστής του διυλιστηρίου PCK στο Σβεντ (Schwedt), το μεγαλύτερο μέρος του οποίου εξακολουθεί να ανήκει στη ρωσική κρατική εταιρεία Rosneft. Δεν αποκλείεται επίσης η μεταγενέστερη εθνικοποίηση.
Σύντομα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να αποκτήσει μερίδιο στη γερμανική επιχείρηση του ολλανδικού φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας Tennet- οι συνομιλίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, επιβεβαίωσε ο Χάμπεκ πριν από λίγες ημέρες. Ακριβώς αυτή η πιθανή είσοδος δείχνει ότι πίσω από την κρατική εταιρεία ενέργειας δεν κρύβεται μόνο η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων για την ενεργειακή κρίση.
Ο πράσινος υπουργός Οικονομίας δεν θεωρεί σε καμία περίπτωση ότι η κρατική συμμετοχή είναι δουλειά του διαβόλου. Είναι υπέρ της συμμετοχής στην Tennet, δήλωσε ο υπουργός, ο οποίος “δεν κρύβει το γεγονός ότι θεωρώ πολιτικά συνετό και αναγκαίο” να συμμετέχει το κράτος στη δημιουργία και την επέκταση των δημόσιων υποδομών. Ήταν “πολιτικά ελκυστικό να εξερευνήσουμε αυτόν τον δρόμο”.
Ειδικά στον τομέα των υποδομών, είναι λογικό να ανακτήσουμε μεγαλύτερη κρατική επιρροή. Ο δημόσιος τομέας είναι “σε θέση ευθύνης” σε τομείς όπου υπάρχουν “φυσικά μονοπώλια” ούτως ή άλλως. “Δεν επεκτείνουμε το δίκτυο δύο φορές, όπως δεν επεκτείνουμε τους αγωγούς ύδρευσης ή τους αυτοκινητόδρομους”, δήλωσε ο Χάμπεκ. Δεν μπορεί κανείς να “ιδιωτικοποιήσει απλώς τα πάντα”.
Ως αρνητικό παράδειγμα των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν από την ιδιωτικοποίηση κρίσιμων υποδομών, ο υπουργός Οικονομίας ανέφερε την εμπειρία του με τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου.
Αυτά όχι μόνο ιδιωτικοποιήθηκαν, αλλά και πωλήθηκαν σε Ρώσους ιδιοκτήτες, οι οποίοι στη συνέχεια δεν τα γέμισαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, γεγονός που έφερε τη Γερμανία στα πρόθυρα έλλειψης φυσικού αερίου αυτόν τον χειμώνα. Η ενεργειακή πολιτική είναι, τελικά, πολιτική ασφάλειας, δεν μπορεί κανείς να το αρνηθεί αυτό μετά από μια χρονιά όπως η φετινή. Η “VEB Energie” μάλλον θα γίνει μεγαλύτερη προς το παρόν.
Δεδομένου ότι κανείς στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν υποθέτει ότι θα βρεθεί αγοραστής ή ακόμη και περισσότεροι αγοραστές για τους εθνικοποιημένους πλέον εισαγωγείς φυσικού αερίου σε σύντομο χρονικό διάστημα, η “VEB Energie” μάλλον θα μεγαλώσει παρά θα μικρύνει τους επόμενους μήνες. Ως εκ τούτου, το Υπουργείο Οικονομίας παίζει εδώ και αρκετό καιρό με την ιδέα της ίδρυσης μιας κρατικής εταιρείας ενεργειακών συμμετοχών. Εξάλλου, η KfW δεν είναι στην πραγματικότητα εκεί για να εποπτεύει τη λειτουργία των εταιρειών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας σε μόνιμη βάση.
Πριν από μήνες, το Υπουργείο Οικονομίας έβαλε να συσταθεί μια εταιρεία με την επωνυμία Securing Energy for Europe Holding GmbH – εν συντομία SEEHG, που δεν πρέπει να συγχέεται με τη Sefe. Έχει ήδη καταχωρηθεί στο εμπορικό μητρώο, αλλά μέχρι στιγμής αποτελείται μόνο από ένα κενό κέλυφος. Ωστόσο, το καταστατικό αναφέρει ήδη: “Σκοπός της εταιρείας είναι η διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού στον τομέα της ενέργειας”. Και περαιτέρω: “Σκοπός της εταιρείας είναι η απόκτηση, η κατοχή και η διαχείριση συμμετοχών σε εταιρείες”.
Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες ότι μια τέτοια κρατική εταιρεία ενεργειακών συμμετοχών θα μπορούσε να προσελκύσει την προσοχή των αρχών ανταγωνισμού στις Βρυξέλλες. Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικούς κύκλους της Welt am Sonntag, σχεδιάζεται τώρα ένας φαινομενικά παράξενος αστερισμός: Οι εισαγωγείς φυσικού αερίου Uniper και Sefe θα συνεχίσουν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους στο μέλλον, παρόλο που και οι δύο έχουν τον ίδιο ιδιοκτήτη – το κράτος.
Η ιδέα είναι επομένως ότι το Υπουργείο Οικονομικών (BMF) υπό τον Kρίστιαν Λίντνερ (FDP) θα διαχειρίζεται τη συμμετοχή στην Uniper, ενώ η Sefe θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Οικονομίας (BMWK) υπό τον Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι). Δεν υπάρχουν σκέψεις συγχώνευσης, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Οικονομικών. Ο διαχωρισμός γίνεται για λόγους αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Οι ανησυχίες μπορεί να προέρχονται μόνο από τις Βρυξέλλες, διότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Καρτέλ δηλώνει ότι δεν έχει εμπλακεί με το θέμα αυτό.
Επισήμως, ούτε το Υπουργείο Οικονομικών ούτε το Υπουργείο Οικονομίας θέλουν να σχολιάσουν τη διαχείριση των συμμετοχών στην Uniper και τη Sefe. “Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση εργάζεται με πλήρη ταχύτητα για τα μέτρα που ανακοινώθηκαν και το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Πολιτισμού και η Ομοσπονδιακή Καγκελαρία βρίσκονται σε στενή διαβούλευση”, δήλωσαν οι εκπρόσωποι των δύο υπουργείων.
“Κατά την υλοποίηση και τον σχεδιασμό πρέπει να τηρούνται πολυάριθμες νομικές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών του ανταγωνισμού και της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας.”
Συνεπώς, οι κρατικές εταιρείες θα συνεχίσουν να προμηθεύονται φυσικό αέριο χωριστά η μία από την άλλη στο μέλλον και θα μπορούσαν έτσι να ανταγωνίζονται μεταξύ τους στην αγορά. Αυτό, με τη σειρά του, ενέχει τον κίνδυνο οι κρατικές εταιρείες να ανεβάσουν η μία τις τιμές της άλλης. Οι Βρυξέλλες θα είχαν τότε απλώς αποτρέψει την “εθνική εταιρεία ενέργειας” – αλλά με πολύ υψηλό τίμημα.