Μπορεί η κατάσταση στο Αιγαίο να έχει ηρεμήσει, σε σχέση με το καλοκαίρι, ωστόσο η τουρκική επιθετικότητα παραμένει. Από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θεωρείται θέμα χρόνου η επιστροφή στις επιθετικές πρακτικές από την Άγκυρα.
Υπό αυτό το πρίσμα η 15ετής (και περισσότερο ίσως) περίοδος de facto αφοπλισμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων φτάνει στο τέλος της. Η σύμβαση απόκτησης Rafale και οι ενέργειες για απόκτηση φρεγατών, αλλάζουν τα δεδομένα στο Αιγαίο.
Τα Rafale
Το κόστος για την αγορά των 12 μεταχειρισμένων και των έξι καινούριων Rafale που θα ενταχθούν στην 332 Μοίρα της Πολεμικής Αεροπορίας στην Τανάγρα μαζί με τα όπλα, ανταλλακτικά και άλλα υλικά τους ανέρχεται σε 2,32 δισ. ευρώ, τίμημα που θα εισπράξουν οι Γάλλοι πωλητές χωρίς τις κρατήσεις. Η αποπληρωμή του προγράμματος θα ξεκινήσει από την αρχή του 2021.
Η χρηματοδότηση που συμφωνήθηκε με τους Γάλλους κατασκευαστές προβλέπει την εκταμίευση του 30% του συνολικού τιμήματος ως προκαταβολή και την πληρωμή επιπλέον 30% επί της συνολικής αξίας τους μέσα σε έξι μήνες από την ενεργοποίηση του προγράμματος. Πρακτικά, το Ελληνικό Δημόσιο θα έχει καταβάλει στους Γάλλους 1,392 δισ. ευρώ μέχρι τον Ιούλιο του 2021, όταν και η Πολεμική Αεροπορία θα παραλαμβάνει το πρώτο από τα 18 Rafale.
Ο προγραμματισμός είναι να έχουν παραληφθεί τα πρώτα έξι μεταχειρισμένα γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη έως το τέλος του 2021, με ρυθμό ένα τον μήνα. Στη συμφωνία προβλέπεται ότι το 2022 θα αρχίσει η παράδοση των έξι καινούριων Rafale (δύο διθέσια και τέσσερα μονοθέσια). Η παραλαβή τους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί 25 μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης, δηλαδή τον Ιανουάριο του 2023.
Τα τελευταία έξι μεταχειρισμένα Rafale αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο 2023 (από τον 26ο μέχρι τον 31ο μήνα μετά την ενεργοποίηση της συμφωνίας, με ρυθμό ένα αεροσκάφος το μήνα). Τα δύο από τα 12 μεταχειρισμένα Rafale θα είναι διθέσια και τα άλλα 10 θα είναι μονοθέσια, από τα αεροσκάφη που σήμερα είναι ενταγμένα στη γαλλική πολεμική αεροπορία.
Αν τα χρονοδιαγράμματα τηρηθούν τότε η Πολεμική Αεροπορία θα διαθέτει έξι ετοιμοπόλεμα δικινητήρια μαχητικά αεροσκάφη στο τέλος του 2021, 12 στο τέλος του 2022 και 18 το καλοκαίρι του 2023.
Η υπογραφή 3 συμβάσεων
Επειτα από περίπου τέσσερις μήνες διαπραγματεύσεων μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και των γαλλικών εταιρειών Dassault Aviation και MBDA France, οι 3 εμπορικές συμφωνίες έχουν οριστικοποιηθεί και αναμένεται να υπογραφούν εντός των προσεχών ημερών.
Η πρώτη σύμβαση αφορά την προμήθεια 18 αεροσκαφών Rafale με αντισυμβαλλόμενη την κατασκευάστρια εταιρεία Dassault. Αυτό αναλύσαμε ανωτέρω.
Η δεύτερη σύμβαση αφορά την εν συνεχεία υποστήριξη των μαχητικών αεροσκαφών με ανταλλακτικά και αντισυμβαλλόμενες της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) είναι οι εταιρείες Dassault Aviation, Thales DMS France και Safran Aircraft Engines.
Η τρίτη σύμβαση θα συνομολογηθεί μεταξύ της ΓΔΑΕΕ από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και της MBDA France και θα αφορά τα όπλα που θα ενσωματωθούν στα μαχητικά αεροσκάφη Rafale. Για το συμβόλαιο αγοράς των πυραύλων αέρος-αέρος Meteor και επαναπιστοποίησης των πυραύλων Mica, Scalp και Exocet, που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται τόσο από τα Mirage 2000-5 της Πολεμικής Αεροπορίας όσο και από τα καινούρια Rafale, έχει προβλεφθεί η καταβολή 400 εκατ. ευρώ σε διάστημα έξι ετών από την υπογραφή της σύμβασης.
Στο ερώτημα πόσους πυραύλους αέρος-αέρος Meteor θα προμηθευτεί η Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημη απάντηση, αφού οι όροι των τριών εμπορικών συμβάσεων με τους Γάλλους συμφωνήθηκε να μην αναρτηθούν στο Διαδίκτυο.
Οι πύραυλοι Mica, Scalp και Exocet υπάρχουν σήμερα στο οπλοστάσιο της Πολεμικής Αεροπορίας και αναμένεται να επαναπιστοποιηθούν για κοινή χρήση τόσο από τα Mirage 2000-5 όσο και από τα νέα Rafale. Οι πύραυλοι Scalp, τύπου Cruise, είναι ένα στρατηγικού χαρακτήρα όπλο με επίσημη εμβέλεια 350 χιλιόμετρα. Επειτα από μια υπερδεκαετή περίοδο αφοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, η αδράνεια ξεπεράστηκε και οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εθνικής Αμυνας κινήθηκαν ταχύτατα για την ολοκλήρωση των τριών συμβάσεων για την αγορά των Rafale.
Χαρακτηριστικά Meteor
Η συμφωνία Ελλάδας και Γαλλίας για την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών Rafale βρίσκεται στην «τελική ευθεία» και στο πλαίσιο αυτό αρκετοί εστιάζουν όχι μόνο στα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των γαλλικών μαχητικών 4++ γενιάς, αλλά και στα όπλα με τα οποία αυτά θα εξοπλιστούν, με τον πύραυλο Meteor να τραβά την προσοχή όλων.
O πύραυλος αυτός, ο οποίος μπορεί να εξοπλιστεί στα Rafale έκδοσης R3-R, έχει τη δυνατότητα εμπλοκής στόχου εκτός οπτικού πεδίου (Beyond Visual Range) ενώ διαθέτει προηγμένα συστήματα ανίχνευσης στόχου και πρόωσης που τον καθιστούν ιδιαίτερα αποτελεσματικό αλλά και καταστροφικό, κάτι που σίγουρα θα φέρει «ανατροπές» και θα προκαλέσει τεράστιο πονοκέφαλο στις αεροπορικές δυνάμεις της Τουρκίας.
Τι κάνει όμως τον πύραυλο Meteor να ξεχωρίζει και γιατί αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι αποτελεί ένα τρομακτικό όπλο απέναντι στα εχθρικά αεροσκάφη; Δύο είναι τα στοιχεία που το διαφοροποιούν, αφενός το σύστημα πρόωσής του και αφετέρου το σύστημα δεδομένων και «επικοινωνιών».
Σύστημα πρόωσης με ramjet
Σε ό,τι αφορά το σύστημα πρόωσής του, ο Meteor χρησιμοποιεί κινητήρα ramjet στερεού καυσίμου, που του δίνει τη δυνατότητα ελέγχου της ισχύος της πρόωσής του μετά την εκτόξευση του από το μαχητικό αεροσκάφος, σε αντίθεση με άλλους πυραύλους αέρος-αέρος.
Ουσιαστικά, όταν ο πύραυλος εκτοξεύεται, τότε χρησιμοποιεί την πρόωση που του παρέχει το σύστημα ramjet εξοικονομώντας έτσι σημαντική ποσότητα καυσίμου, την οποία αξιοποιεί στο επόμενο στάδιο πριν την τελική «εμπλοκή» με τον εχθρικό στόχο, καθιστώντας τον Meteor σε φάση «υψηλής ενέργειας» (high-energy state).
Με άλλα λόγια, ο πύραυλος είναι σε θέση να επιταχύνει μετά την εκτόξευσή του, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να χτυπήσει αποτελεσματικά το στόχο, ενώ παράλληλα μειώνει σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα ελιγμού και αποφυγής του από τον εχθρό. Εν ολίγοις, ο εξοπλισμένος με ramjet πύραυλος Meteor έχει περισσότερες πιθανότητες να χτυπήσει έναν στόχο σε μεγάλες αποστάσεις από έναν πύραυλο αέρος-αέρος με έναν τυπικό σύστημα πρόωσης.
Η «mid-flight» ανάλυση δεδομένων
Το άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό του είναι το σύστημα επικοινωνιών που διαθέτει, καθώς ο Meteor χρειάζεται ενημέρωση στοιχείων και δεδομένων, αφού έχει εκτοξευθεί, προκειμένου να κάνει «διορθώσεις» στην πορεία του, για να είναι σε θέση να πλήξει αποτελεσματικά το στόχο.
Ο Meteor μπορεί να λαμβάνει τέτοιες ενημερώσεις όχι μόνο από το μαχητικό αεροσκάφος που τον εκτοξεύει, αλλά και από «τρίτα» μέσα που επιχειρούν στο πεδίο, όπως φίλια και συμμαχικά αεροσκάφη, ραντάρ αλλά και αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AEW&C), μια ικανότητα του πυραύλου ιδιαίτερα χρήσιμη όταν ο Meteor «εμπλέκει» στόχους σε μεγάλη απόσταση.
Τι γίνεται με τα F-35
Τα σενάρια για τα αμερικανικά F-35
Το σενάριο απόκτησης μιας μοίρας αμερικανικών μαχητικών τύπου F-35 συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες πια. Στην κυβέρνηση αναζητούν τρόπους ώστε να καταστεί δυνατή η εξεύρεση των κονδυλίων που θα επιτρέψουν στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας να προβεί σε παραγγελία 18-24 αμερικανικών μαχητικών τύπου Stealth, ακόμη και εντός των επομένων μηνών.
«Για την άμυνα της πατρίδας εμείς προωθούμε 105 προγράμματα, αξίας 11,5 δισ. ευρώ», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης στη συζήτηση για την έγκριση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021.
Πάντως από στν διαδικτυακή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τις προάλλες, με εκπροσώπους του Τύπου αλλά και της ΕΑΒ, ο Ντένης Πλέσσας, Αντιπρόεδρος Επιχειρηματικών Αναπτυξιακών Πρωτοβουλιών Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής και εκπρόσωπος της Lockheed Martin, έλυσε τον γρίφο που υπάρχει τις τελευταίες εβδομάδες, με αφορμή την πρωτοβουλία της ΓΔΑΕΕ να στείλει έγγραφο προς τις ΗΠΑ – με όλα τα παράδοξα.
Όπως ανέφερε ο κος Πλέσσας, ερωτηθείς από τον υπογράφοντα, «δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταχειρισμένα F-35 στις ΗΠΑ, που να είναι διαθέσιμα προς πώληση στην Ελλάδα».
Αυτό συνεπάγεται ότι μπαίνει τέλος στην σεναριολογία που είχε αναπτυχθεί τελευταία, σύμφωνα με την οποία η Πολεμική Αεροπορία θα μπορούσε να προμηθευτεί μεταχειρισμένα F-35 άμεσα, ακόμη και το καλοκαίρι του 2021. Άλλωστε, δεν είναι η απόκτηση μόνο των μαχητικών – που θεωρητικά είναι το πιο «εύκολο» κομμάτι, όσο οι υποδομές που χρειάζονται ώστε το αεροσκάφος να μπορέσει να εισέλθει σε υπηρεσία. Κι αυτή τη στιγμή, με την αναβάθμιση των F-16, που στην έκδοση Viper είναι ένα εντελώς νέο αεροσκάφος και την έλευση των Rafale, η ΠΑ δεν θα αντέξει την ταυτόχρονη είσοδο και τρίτου – νέου τύπου μαχητικού.
Συνεπώς, εάν η Ελλάδα ενδιαφέρεται να μπει στο πρόγραμμα προμήθειας των F-35 θα πρέπει να στείλει νέα LOR (Letter of Request) για LOA (Letter of Agreement) με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, και σε κάθε περίπτωση το έγγραφο θα πρέπει να φέρει τις σωστές υπογραφές, να έχει την επίσημη σύνταξη και βεβαίως να ακολουθήσει την σωστή διαδρομή, χωρίς να παρακάμπτεται το ODC (Office of Defense Cooperation – Γραφείο Στρατιωτικής Συνεργασίας) της Πρεσβείας στην Αθήνα.
Οι φρεγάτες
Για την προμήθεια τεσσάρων νέων φρεγατών η κατάσταση φαίνεται ότι περιπλέκεται. Η αμερικανική πλευρά δεν έχει πλέον το προβάδισμα, όπως φαινόταν πριν από έναν μήνα, στην κούρσα μπαίνουν και οι Ολλανδοί, οι οποίοι κατέθεσαν ανταγωνιστική πρόταση, ως υποψήφιοι εμφανίζονται επίσης οι Γερμανοί, οι Βρετανοί και οι Ισπανοί, ενώ οι Γάλλοι προετοιμάζουν νέα πρόταση επιδιώκοντας να επανέλθουν στη διεκδίκηση του προγράμματος που αναμένεται να υπερβεί τα 4 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση από τη μία πιστεύει πως ο ανταγωνισμός θα συμπιέσει τις τιμές προς τα κάτω, από την άλλη όμως η ανάγκη του Πολεμικού μας Ναυτικού πιέζει ασφυχτικά.
Σημαντική παράμετρος είναι η λεγόμενη ενδιάμεση λύση που θα προταθεί στο Πολεμικό Ναυτικό σχετικά με την πώληση δύο πλοίων που θα καλύψουν τις ανάγκες φρούρησης των θαλάσσιων συνόρων μέχρι να ναυπηγηθεί η πρώτη από τις τέσσερις νέες φρεγάτες.
Η τελική επιλογή δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι του 2021 και το θέμα εκ των πραγμάτων διασυνδέεται με την πώληση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αφού υπάρχει η προσδοκία της κατασκευής των νέων πολεμικών πλοίων.
Πολύ ταχύτερα από την απόφαση προμήθειας νέων φρεγατών αναμένεται να προχωρήσει το θέμα του εκσυγχρονισμού των τεσσάρων γερμανικών φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ («Υδρα», «Σπέτσαι», «Ψαρά», «Σαλαμίς»). Το πακέτο του εκσυγχρονισμού αναμένεται να στοιχίσει περί τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε εργασίες αναβάθμισης ύψους μόλις 40 εκατ. για κάθε πλοίο (συνολικά 160 εκατ. ευρώ).
Ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα
Θυμίζουμε πως η Γερμανία θα παραδώσει υποβρύχια τύπου Παπανικολής στην Τουρκία.
Η μεταφορά τεχνογνωσίας στην τουρκική πλευρά με τα έξι υποβρύχια τύπου 214 (όμοια με τα ελληνικά τύπου «Παπανικολής» αλλάζει την κατάσταση στο Αιγαίο κάτι που σημαίνει πως πρέπει να βρεθεί το αντίμετρο.
Για να αντιμετωπίσει την απειλή από τα γερμανικά υποβρύχια των Τούρκων, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αναμένει την παράδοση των αμερικανικών ελικοπτέρων ανθυποβρυχιακού πολέμου MH-60R «Romeo». Τρία από τα επτά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα της Sikorsky αναμένεται να παραδοθούν στο Πολεμικό Ναυτικό μέσα στο 2021. Η αγορά των επτά ελικοπτέρων «Romeo» μαζί με ένα πακέτο 30 τορπιλών ΜΚ 54, 10 ραντάρ, 18 κινητήρων, 4 εκπαιδευτικών πυραύλων Hellfire, 100 ρουκετών APKWS, 1.000 ηχοσημαντήρων, με ανταλλακτικά και την εκπαίδευση των πληρωμάτων, αναμένεται να κοστίσει περί τα 500εκατ. ευρώ.
