Ο Πούτιν και το Διάστημα ως πεδίο μάχης του 21ου αιώνα
Ολοι έχουν ξεχάσει την έκκληση για ειρήνη που απηύθυνε ο Γιούρι Γκαγκάριν, ο πρώτος κοσμοναύτης, στην πιο σκοτεινή στιγμή της κούρσας των εξοπλισμών: «Σε τροχιά γύρω από τη Γη στο διαστημόπλοιο, είδα πόσο όμορφος είναι ο πλανήτης μας. Ανθρωποι, ας διατηρήσουμε και ας αυξήσουμε αυτή την ομορφιά, ας μην την καταστρέψουμε!»
Την 9η Ιουλίου του 1962, στον Ειρηνικό Ωκεανό, ξαφνικά ο νυχτερινός ουρανός φωτίστηκε από ένα πύρινο φως. Ωστόσο το θέαμα, παρότι εξωπραγματικά εντυπωσιακό, ήταν άκρως δυσοίωνο, καθώς επρόκειτο για μια πυρηνική δοκιμή των ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη που πραγματοποίησαν στο Διάστημα (από πέντε συνολικά): μια θερμοπυρηνική κεφαλή 1,4 μεγατόνων που έφερε ένας πύραυλος πυροδοτήθηκε και εξερράγη τετρακόσια χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, με την Αμερική «να σημειώνει ακόμη ένα ρεκόρ στον αγώνα δρόμου προς τον Αρμαγεδδώνα», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανάλυσή του ο Τζιανλούκα ντι Φέο, δημοσιογράφος-αναλυτής της ιταλικής La Repubblica με ειδίκευση στις μυστικές υπηρεσίες.
Την επόμενη χρονιά υπεγράφη, ευτυχώς, η Συνθήκη Μερικής Απαγόρευσης Δοκιμών, έτσι, το Διάστημα έμεινε αμόλυντο από τα πυρηνικά. Τώρα, ωστόσο, όλοι επικαλούνται εκείνη τη δοκιμή ονόματι «Starfish Prime», αναζητώντας ένα κλειδί για την κατανόηση των άκρως απόρρητων πληροφοριών που μοιράστηκε την Τετάρτη ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν με τους τέσσερις ηγέτες των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο και τους επικεφαλής των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών.
Ολα όσα έχουν διαρρεύσει έως τώρα παρέχουν ελάχιστες ενδείξεις όσον αφορά το είδος του συναγερμού που σήμανε ξαφνικά στις ΗΠΑ, αλλά είναι γνωστό πως πρόκειται για μια ρωσική απειλή που αφορά το Διάστημα και σχετίζεται με την καταστροφή δορυφόρων και την πυρηνική ενέργεια. Αμεσος κίνδυνος δεν υπάρχει, «μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα», όμως, θα μπορούσε να επηρεαστεί η άμυνα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, το οποίο σημαίνει πως ο Λευκός Οίκος πρέπει να αντιδράσει και, μάλιστα, γρήγορα.
«Η ανάπτυξη πυρηνικών μηχανισμών σε τροχιά που θα μπορούσαν να στοχεύουν δορυφορικά συστήματα των ΗΠΑ, θα αποτελούσε ένα νέο σύνορο, όσον αφορά τις αυξανόμενες επιθετικές δυνατότητες της Ρωσίας και θα μπορούσε να μετατρέψει το Διάστημα στο πεδίο μάχης του 21ου αιώνα. Θα ανάγκαζε τις ΗΠΑ να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν νέα αντίμετρα με σημείο αναφοράς το Διάστημα, προσθέτοντας ένα άλλο επικίνδυνο συστατικό στην εν τη γενέσει κούρσα των εξοπλισμών στους ουρανούς», αναφέρει σχετικά ο Μάικλ Εβανς, παλαίμαχος πολεμικός ανταποκριτής και πρώην απεσταλμένος των λονδρέζικων Times στο Πεντάγωνο.
Η δοκιμή «Starfish Prime» είχε ως αποτέλεσμα να τεθούν εκτός λειτουργίας οκτώ δορυφόροι. Το 1962, ωστόσο, γύρω από τη Γη περιστρέφονταν ελάχιστα αντικείμενα, καθώς ο πρώτος άνθρωπος στο Διάστημα (ο Γιούρι Γκαγκάριν) είχε πάει μόλις την προηγούμενη χρονιά. Σήμερα, όμως, η πυροδότηση και η έκρηξη ενός πυρηνικού μηχανισμού, ακόμη και μικρότερης ισχύος, σε αντίστοιχο ύψος θα είχε καταστροφικές συνέπειες, καθώς σε τροχιά γύρω από τη Γη βρίσκονται περισσότεροι από 8.000 δορυφόροι.
Από τον Δεκέμβριο του 2019 οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις διαθέτουν και μία ειδική Space Force (υπάγεται στην Πολεμική Αεροπορία), αλλά το βλέμμα τους στραμμένο στο Διάστημα το έχουν και άλλες χώρες: η Ρωσία, φυσικά, όπως επίσης η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, οι οποίες επενδύουν σημαντικούς πόρους στην ανάπτυξη των όποιων δυνατοτήτων τους που σχετίζονται με το Διάστημα και ιδιαίτερα σε αντιδορυφορικά όπλα, και αυτό αποτελεί σοβαρή απειλή για το παγκόσμιο δίκτυο δορυφορικών επικοινωνιών των ΗΠΑ, από το οποίο εξαρτάται, μεταξύ άλλων, το σύνολο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, όπως εξηγεί ο βρετανός δημοσιογράφος στην ανάλυσή του.
Ειδικά για τη Ρωσία γράφει πως διαθέτει ήδη «επιθετικές δορυφορικές ικανότητες», καθώς έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον μία επιβεβαιωμένη δοκιμή ενός αντιδορυφορικού όπλου στο Διάστημα. Στο πλαίσιο μιας άλλης δοκιμής, ένας μίνι δορυφόρος εκτοξεύτηκε από ένα πλοίο οπλισμένος με ένα βλήμα που στη συνέχεια εκτοξεύτηκε δοκιμαστικά.
Ρωσικοί δορυφόροι έχουν επίσης πραγματοποιήσει απειλητικούς ελιγμούς κοντά σε δορυφόρους των ΗΠΑ ενώ το 2021 η Μόσχα προέβη στη δοκιμή ενός αντιπυραυλικού συστήματος εδάφους-αέρος, σκοπεύοντας και συντρίβοντας, τελικά, τον Cosmos 1408, έναν ανενεργό δορυφόρο της σοβιετικής εποχής.
Και πέρυσι οι ΗΠΑ προειδοποίησαν ότι το Κρεμλίνο εξαπέλυε επιθέσεις ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών (jamming) στο Διάστημα με στόχο να παρεμποδίζει ουκρανικές επιχειρήσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Γη. «Η Ρωσία χρησιμοποιεί κάποια αντι-διαστημικά όπλα στο πεδίο», επιβεβαίωσε, μιλώντας στους Times, η Κάρι Μπίνγκεν, πρώην ανώτατη αξιωματούχος των μυστικών υπηρεσιών του Πενταγώνου και νυν συνεργάτης του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στην Ουάσιγκτον. Πιστεύεται επίσης ότι Ρωσία έχει αναπτύξει ένα επίγειο σύστημα λέιζερ, ονόματι «Kalina», το οποίο σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους ενδέχεται να είναι «ικανό να τυφλώνει δορυφόρους».
«Γιατί, οπότε, η Ρωσία να κάνει το επόμενο βήμα και να εξοπλίσει τα διαστημικά συστήματα με πυρηνικούς μηχανισμούς;», διερωτάται ο Μάικλ Εβανς. Γιατί «η ακτινοβολία από μια πυρηνική έκρηξη στο Διάστημα θα κατάστρεφε όλους τους δορυφόρους εντός του ορίζοντα της έκρηξης. Θα μπορούσε να έχει καταστροφικό αντίκτυπο στις επικοινωνίες και τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης των ΗΠΑ», απαντάει.
«Η έλλειψη αέρα στο Διάστημα θα σήμαινε ότι η κύρια καταστροφική επίδραση μιας πυρηνικής έκρηξης θα προερχόταν από την ακτινοβολία που ταξιδεύει με την ταχύτητα του φωτός. Οι δορυφόροι των ΗΠΑ είναι ενισχυμένοι, ώστε να αντέχουν σε συμβατικές επιθέσεις και επιθέσεις παρεμβολών, αλλά θα ήταν απόλυτα ευάλωτοι σε μια στοχευμένη πυρηνική επίθεση», προσθέτει.
Πάντως (αν και δεν έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τον Πούτιν) η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων σε τροχιά γύρω από τη Γη θα αποτελούσε μια κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης για το Διάστημα του 1967 η οποία υπεγράφη και από τη Ρωσία και απαγορεύει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων «ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής σε τροχιά ή σε ουράνια σώματα ή στο Διάστημα».
Οσον αφορά την τρέχουσα ρωσική απειλή, παρά τη μυστικότητα που τηρείται από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, ειδικοί στον τομέα της άμυνας υποστηρίζουν ότι θα ήταν «υψηλού κινδύνου, δυσμεταχείριστη και δυνητικά αυτοκαταστροφική». «Μου ακούγεται σαν ένα από τα θαυμαστά όπλα που ανακοίνωσε ο πρόεδρος Πούτιν το 2018», ανέφερε σχετικά ο Ντάγκλας Μπάρι, ειδικός στον τομέα της αεροδιαστημικής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών του Λονδίνου.
«Η οπλοποίηση του Διαστήματος έχει ήδη αρχίσει με ορισμένα συστήματα ικανά να στοχεύουν δορυφόρους, αλλά η χρήση πυρηνικών όπλων σε τροχιά για την εξαπόλυση επιθέσεων σε δορυφόρους (σε περίπτωση πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Δύσης) σίγουρα θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο παράπλευρων ζημιών σε αμφότερες τις πλευρές», συμπλήρωσε.
«Αυτή είναι η νέα διάσταση του πολέμου: το πεδίο της μάχης επεκτείνεται πέρα από την ατμόσφαιρα. Ολοι έχουν ξεχάσει την έκκληση για ειρήνη που απηύθυνε ο Γιούρι Γκαγκάριν, ο πρώτος κοσμοναύτης, στην πιο σκοτεινή στιγμή της κούρσας των εξοπλισμών: “Σε τροχιά γύρω από τη Γη στο διαστημόπλοιο, είδα πόσο όμορφος είναι ο πλανήτης μας. Ανθρωποι, ας διατηρήσουμε και ας αυξήσουμε αυτή την ομορφιά, ας μην την καταστρέψουμε!”» είχε πει.
