Λιβύη: Το άγνωστο και δύσκολο μέλλον μετά την εκεχειρία – Η ώρα της πολιτικής

Οι εμπόλεμες πλευρές στη Λιβύη υπέγραψαν συμφωνία μόνιμης κατάπαυσης του πυρός την Παρασκευή, μα ένα οριστικό τέλος στα χρόνια χάους και αιματοχυσίας θα χρειαστεί ευρύτερη συμφωνία μεταξύ μυριάδων ενόπλων οργανώσεων και των ξένων δυνάμεων που τις υποστηρίζουν, γράφει σε ανάλυσή του το Reuters.

Η Στέφανι Γουίλιαμς, που εκτελεί καθήκοντα απεσταλμένης του ΟΗΕ στη Λιβύη, είπε ότι η κατάπαυση πυρός θα ετίθετο σε ισχύ άμεσα και όλοι οι ξένοι μαχητές πρέπει να φύγουν από τη Λιβύη μέσα σε τρεις μήνες. Οι δυνάμεις θα αποσυρθούν από την πρώτη γραμμή και μια νέα κοινή αστυνομική δύναμη θα ασφαλίσει εκείνες τις περιοχές.

Καθώς η πρώτη πολιτική επιβατική πτήση μέσα σε πάνω από ένα έτος περνούσε τις γραμμές του μετώπου από την Τρίπολη ως τη Βεγγάζη την Παρασκευή, η Γουίλιαμς σημείωσε την «έντονη» πρόσφατη ιστορία της Λιβύης- μια με πολλές εκεχειρίες που παραβιάστηκαν και αποτυχημένες πολιτικές λύσεις.

«Μα δεν θα έπρεπε να αφήσουμε τους κυνικούς να νικήσουν» είπε, χαιρετίζοντας και τις δύο πλευρές για το «κουράγιο» τους στο να συμφωνήσουν σε μια κατάπαυση του πυρός και λέγοντας πως τους αξίζει διεθνής στήριξη.

Η συμφωνία της Παρασκευής επετεύχθη αφού η διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNA) τον Ιούνιο απώθησε τις δυνάμεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) της ανατολικής Λιβύης, του Χαλίφα Χαφτάρ, που πραγματοποιούσε επί 14 μήνες επίθεση εναντίον της πρωτεύουσας. Έκτοτε οι γραμμές σταθεροποιήθηκαν κοντά στη Σύρτη και ο LNA σταμάτησε τον οκτάμηνο αποκλεισμό της λιβυκής πετρελαϊκής παραγωγής, που κατέστρεφε τα οικονομικά του κράτους και στις δύο πλευρές.

Ωστόσο η Τουρκία, ο κύριος υποστηρικτής της GNA, αμέσως εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς το αν θα αντέξει η εκεχειρία, με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν να λέει πως κάτι τέτοιο «δεν φαίνεται και πολύ δυνατόν».

Η Τουρκία, καθώς και οι κύριοι ξένοι υποστηρικτές του LNA, που είναι η Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος, έχουν στείλει όπλα και μαχητές στη Λιβύη, παρά το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ που δημόσια όλοι έχουν υποστηρίξει.

Επιφυλάξεις υπάρχουν και εντός Λιβύης. «Όλοι θέλουμε να τελειώσουν ο πόλεμος και η καταστροφή. Αλλά προσωπικά δεν εμπιστεύομαι αυτούς που είναι στην εξουσία» είπε ο 53χρονος Καμάλ αλ Μαζούγκι, επιχειρηματίας στην Τρίπολη.

«Αν δεν υπάρχει δύναμη ή μηχανισμός για να το επιβάλει αυτό στο πεδίο…αυτή η συμφωνία θα είναι μόνο μελάνη στο χαρτί» είπε ο 47χρονος Αχμέντ Αλί, στη Βεγγάζη.

Βασικές λεπτομέρειες ως προς την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, μεταξύ των οποίων και η παρακολούθηση της αποχώρησης των ξένων μαχητών και η συγχώνευση των ενόπλων ομάδων, ανατέθηκαν σε υπο-επιτροπές σε μελλοντικές συνομιλίες.

Και οι δύο πλευρές έχουν χρησιμοποιήσει χιλιάδες ξένους μαχητές στη Λιβύη, μεταξύ των οποίων Σύριοι, Σουδανοί, μαχητές από το Τσαντ και Ευρωπαίοι μισθοφόροι που έφερε το ρωσικό Wagner Group. Από τον Ιούνιο επίσης έχουν δημιουργηθεί οχυρές θέσεις στις γραμμές της Σύρτης με νέα όπλα και αμυντικές θέσεις.

Στο μεταξύ οι πολιτικές συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί στην Τυνησία στις αρχές του επόμενου μήνα, με ορίζοντα προς τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών, θα έπρεπε να καταλήξουν σε συμφωνία σε ιστορικά δύσκολα ζητήματα και να υπερνικήσουν την ευρεία έλλειψη εμπιστοσύνης.

«Δεν υπάρχει ακόμα ξεκάθαρη ένδειξη πως οι Λίβυοι εμπλεκόμενοι το βλέπουν αυτό ως κάτι άλλο από μια περίοδο επίδειξης στάσης και τοποθέτησης» είπε ο Ταρέκ Μεγκερισί, του ECFR (European Council on Foreign Relations.

Στη Λιβύη δεν έχει υπάρξει πολιτική σταθερότητα από την υποστηριζόμενη από το ΝΑΤΟ εξέγερση κατά του Καντάφι το 2011, και από το 2014 είναι χωρισμένη σε ανατολή και δύση.

Η επίθεση του Χαφτάρ στην Τρίπολη πέρυσι είχε εξαπολυθεί καθώς ο γγ του ΝΑΤΟ, Αντόνιο Γκουτέρες, κατέφθανε εκεί για ειρηνευτικές συνομιλίες. Καθώς η επίθεση εκείνη κατέρρεε το καλοκαίρι, χάρη στην τουρκική στήριξη προς τη GNA, η Αίγυπτος απείλησε με απευθείας επέμβαση, αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας αιματηρής περιφερειακής κλιμάκωσης.

Αυτό έφερε στην πρώτο γραμμή του μετώπου τις ενεργειακές εγκαταστάσεις της Λιβύης, το μεγαλύτερο έπαθλο και για τις δύο πλευρές στη χώρα- μέλος του ΟΠΕΚ, καθώς μισθοφόροι προέλαυναν σε λιμάνια και πετρελαιοπηγές.

Τα Ηνωμένα Έθνη πιέζουν και για μια οικονομική διάσταση στις συνομιλίες, ώστε να υπάρξει κάποια συμφωνία ανάμεσα στις σημαντικότερες παρατάξεις ως προς τη μελλοντική διαχείριση του πλούτου και των θεσμών της Λιβύης.

«Αυτό που κυριαρχεί μεταξύ (των Λιβυκών παρατάξεων) είναι μια επιθυμία να επανεκκινήσει η οικονομία» είπε ο Τζαλέλ Χαρχάουϊ, αναλυτής που δουλεύει στη Λιβύη. «Αυτή ευθυγράμμιση είναι εύθραυστη και προσωρινή» προειδοποίησε.

Παραθέτουμε το άρθρο του Reuters

ibya’s warring sides signed an agreement for a permanent ceasefire on Friday in Geneva, representing a step forward in diplomatic efforts to resolve the conflict though there is scepticism the truce will last.

This is what they agreed:

WHO HAS AGREED TO THE CEASEFIRE?

Libya is split between the internationally recognised Government of National Accord (GNA) in Tripoli in the west and Khalifa Haftar’s Libyan National Army (LNA) in the east.

The latest United Nations meetings in Geneva have been between five military officers from each side representing the GNA and LNA after they held preliminary talks in Egypt this month.

U.N. acting Libya envoy Stephanie Williams said they had agreed to a complete, countrywide, permanent ceasefire with immediate effect.

The truce does not include U.N.-designated terrorist groups such as Islamic State, which is present in parts of the south.

WHAT MUST BOTH SIDES DO?

All military units and armed groups must pull back from frontlines and return to their camps. All foreign fighters and mercenaries must leave Libya within three months – by Jan. 23.

Williams said there were mercenaries from up to nine countries fighting in Libya. Both the GNA, backed by Turkey, and the LNA, backed by Russia, the United Arab Emirates and Egypt, have fielded foreign fighters.

Any military agreements either side has struck with their foreign backers must also be suspended until a new unified government is in place, the deal said, with all foreign military trainers to depart.

HOW WILL IT BE IMPLEMENTED?

The two sides will set up a joint military committee to form an operations room commanding a limited force of regular personnel.

It will identify and categorise all Libya’s many armed groups with U.N. help and work out whether, and how, to integrate their fighters into state institutions.

A new joint police operations room would secure areas from which the two sides’ military forces have withdrawn.

Both sides will work with the U.N. Libya mission to set up a way to monitor the truce and they have asked the U.N. Security Council for a resolution to ensure compliance.

WHAT HAPPENS NEXT?

The two sides must continue with agreed measures to build confidence including the opening of land and air routes between areas they control, curbing hate speech, exchanging detainees and restructuring a guards force for oil facilities.

The two military delegations that struck the deal will reconvene soon with subcommittees to work out details on tough questions including the withdrawal from frontlines, the departure of mercenaries and the unification of armed forces.

A round of political talks is meanwhile expected early next month in Tunis.

έχουν χρησιμοποιηθεί πληροφορίες από Huffington Post