Οι Τούρκοι ψηφοφόροι καλούνται να επιλέξουν στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου ανάμεσα σε δύο διαφορετικά μοντέλα, που πιθανότατα στηρίζονται αμφότερα σε μη ρεαλιστικές προϋποθέσεις, την ώρα που η εκλογική μάχη φαντάζει απολύτως αμφίρροπη.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Όποιος κι αν κερδίσει στις εκλογές το μέλλον δεν θα είναι αυτό που υπόσχονται στους πολίτες.
Τα δύο μπλοκ κινητοποίησαν τα “κρυφά χαρτιά” τους: Ο μεν Κιλιτσντάρογλου εξασφάλισε ότι το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, το δεύτερο μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης δεν θα προτείνει δικό του προεδρικό υποψήφιο, ο δε Ερντογάν έχει την ικανοποίηση να βλέπει τα ποσοστά του αντιπάλου του να ροκανίζονται από την υποψηφιότητα του Μουχαρέμ Ιντζέ, του τρίτου και ενδεχομένως “μοιραίου” ανθρώπου της αναμέτρησης.
Με δεδομένη την αφερεγγυότητα των τουρκικών εταιρειών δημοσκοπήσεων, είναι δύσκολο να “διαβάσει” κανείς τις διαθέσεις της τουρκικής κοινής γνώμης. Σε κάθε περίπτωση, μολονότι είναι σαφές ότι ο Ερντογάν έχει δεχθεί μεγάλο πλήγμα, μετά και τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, θα ήταν εξαιρετικά βεβιασμένο να εκφωνήσει κανείς τον πολιτικό “επικήδειό” του.
Δημοσκοπικά δεδομένα
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Yöneylem που διεξήχθη στις 25-27 Μαρτίου, ο Κιλιτσντάρογλου συγκεντρώνει το 46% της πρόθεσης ψήφου στην προεδρική κάλπη, ο Ερντογάν το 42% (έναντι σχεδόν 53% στις εκλογές του 2018), ο Ιντζέ το 9% και ο τέταρτος υποψήφιος, ο εθνικιστής Σινάν Ογάν 3%, Σημειώνεται ότι ο Ιντζέ αποτελούσε τον κυριότερο υποψήφιο της αντιπολίτευσης στις προεδρικές εκλογές του 2018, με τις ευλογίες τότε και του Κιλιτσντάρογλου.
Η Saros Research δίνει βραχεία κεφαλή στον Ερντογάν, με ποσοστό 46,8% στον πρώτο γύρο, έναντι 45,7%, για τον Κιλιτσντάρογλου, 6% για τον Ιντζέ και 1,6% για τον Ογάν. Σε πιθανή μονομαχία Κιλιτσντάρογλου-Ερντογάν στον δεύτερο γύρο ο πρώτος εμφανίζεται να επικρατεί οριακά με 50,3% έναντι 49,7%.
Όσον αφορά την πρόθεση ψήφου στις βουλευτικές εκλογές, το κυβερνών ΑΚΡ κατατάσσεται πρώτο με 37,8%, το CHP του Κιλιτσντάρογλου ακολουθεί δεύτερο με 26,4%, το HDP εξασφαλίζει το 11,8%, το αντιπολιτευόμενο εθνικιστικό Καλό Κόμμα της Μεράλ Άκσενερ ΙΥΙ λαμβάνει 8,5%, το συμπολιτευόμενο ακροδεξιό ΜΗΡ του Ντεβλέτ Μπαχτσελί 6,3% το Κόμμα της Πατρίδας του Μουχαρέμ Ιντζέ με 2,5% και το Κόμμα DEVA του πρώην “τσάρου της οικονομίας” Αλί Μπαμπατζάν 1,4%. (Άκσενερ και Μπαμπατζάν αποτελούν συμμάχους του Κιλιτσντάρογλου).
Έτερη δημοσκόπηση της φιλοκυβερνητικής Optimar αποδίδει το 45,9% της πρόθεσης ψήφου στον Ερντογάν, το 43,9% στον Κιλιτσντάρογλου και το 8,3% στον Ιντζέ. Όμως ο ηγέτης της αντιπολίτευσης φέρεται να αποσπά το 54,3% σε περίπτωση απόσυρσης του Ιντζέ.
Για τον βαθμό διείσδυσης του Κιλιτσντάρογλου στην κουρδική ψήφο, αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του την εκτίμηση του επικεφαλής της Rawest Research ότι το μερίδιο του CHP στις βουλευτικές εκλογές έχει τετραπλασιασθεί στις νοτιοανατολικές επαρχίες. Σημειώνεται ότι το HDP απέσπασε το 11,7% στις τελευταίες εκλογές και ότι ο ένας στους τέσσερις νέους που ψηφίζουν για πρώτη φορά είναι Κούρδος.
Αμηχανία κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ως προς την οικονομία
Σε κάθε περίπτωση, είναι εμφανής η στρατηγική του Ερντογάν να οδηγήσει την προεδρική αναμέτρηση σε δεύτερο γύρο, με πολιορκητικό κριό ένα ικανοποιητικό ποσοστό του Ιντζέ, κατοχυρώνοντας παράλληλα την πρωτιά του ΑΚΡ στις βουλευτικές εκλογές, ώστε να έχει το επιχείρημα της αποφυγής μιας άβολης “συγκατοίκησης” μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας που θα ελέγχονται από διαφορετικές παρατάξεις.
Όμως αυτό δεν απαντά απαραίτητα στις ανησυχίες των ψηφοφόρων, οι οποίοι σε ποσοστό 67%, σύμφωνα με μέτρηση για λογαριασμό του Al Monitor, θέτουν ως πρώτη τους προτεραιότητα την οικονομία (και ως δεύτερη, σε ποσοστό 10% τη μετανάστευση).
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η Standard & Poor’s υποβάθμισε το outlook της τουρκικής οικονομίας από “σταθερό” σε “αρνητικό”, επικαλούμενη τις πληθωριστικές πιέσεις, το κόστος της ανοικοδόμησης των σεισμόπληκτων περιοχών και την εμμονή στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων.
Ο πακτωλός των υποσχέσεων
Σε αυτό το φόντο, ο πρόεδρος Ερντογάν δεν φείδεται υποσχέσεων για την επόμενη πενταετία. Παρουσιάζοντας το προεκλογικό του μανιφέστο υποσχέθηκε τη δημιουργία 6 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας, ώστε η ανεργία να περιορισθεί στο 7%, την αύξηση του κατά κεφαλήν ετήσιου εισοδήματος από τα 10.600 στα 16.000 δολάρια, καθώς και την καθήλωση σε μονοψήφια ποσοστά του πληθωρισμού ο οποίος επισήμως κινείται στο 50,5% (και κατά ανεπίσημες εκτιμήσεις στο 112,5%).
Στις εξαγγελίες του περιλαμβάνεται επίσης η ανοικοδόμηση 650.000 κατοικιών τις σεισμόπληκτες περιοχές (εκ των οποίων οι μισές εντός έτους), η θέσπιση νέων αυξήσεων πάνω από τον πληθωρισμό σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους, η καθιέρωση φοροαπαλλαγών στις δαπάνες των νέων για αγορά υπολογιστή ή smartphone κ.ο.κ.
Επιπλέον ο Τούρκος πρόεδρος υιοθέτησε την πρόταση της αντιπολίτευσης για κατάργηση των προφορικών εξετάσεων πρόσληψης στο Δημόσιο, που είχαν καταστεί μέθοδος προώθησης “ημετέρων”.
Το πώς θα χρηματοδοτηθούν αυτές οι εξαγγελίες είναι ένα ερώτημα, όταν οι ανάγκες της μετασεισμικής ανοικοδόμησης (που συνολικά υπερβαίνουν τα 100 δισ. δολάρια) αναμένεται να εκτινάξουν το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 6%, ενώ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών άγγιξε πέρσι τα 50 δισ., ήτοι 5,5% του ΑΕΠ και καλύφθηκε μόνο από αγνώστου προελεύσεως (ρωσικής; αραβικής;) εισροές συναλλάγματος.
Ο Ερντογάν έχει βέβαια την ικανοποίηση να δηλώνει ότι η έναρξη λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού του Ακουγιού καθώς και η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα συντελέσουν στην ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας του. Αλλά αυτό αφορά το όχι κοντινό μέλλον.
Η αντιπολίτευση, πάλι, υπόσχεται επιστροφή στην ορθόδοξη διαχείριση (βλ. αύξηση επιτοκίων) και στην κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. Επιπλέον υποστηρίζει ότι η δημιουργία ενός καθεστώτος μεγαλύτερης διαφάνειας θα προσελκύσει περισσότερες ξένες επενδύσεις. Ωστόσο και το δικό της πρόγραμμα χρειάζεται να αναθεωρηθεί, δεδομένων των μετασεισμικών αναγκών.