Η Hezbollah, ο εχθρός του Ισραήλ στο βόρειο μέτωπο, είναι πιθανώς ισχυρότερη από ποτέ –πράγμα που σημαίνει ότι έχει επίσης περισσότερα να χάσει.
Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η λιβανέζικη τρομοκρατική ομάδα θέλει να αποφύγει να παρασυρθεί σε έναν πλήρη πόλεμο με το Ισραήλ, μια απροθυμία που συμμερίζεται και ο προστάτης της, το Ιράν.
Από τον Dana Khraiche/Bloomberg News
Πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς υπολογισμούς που μπορεί τελικά να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στο πώς θα εξελιχθεί η πιο πρόσφατη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Η Hezbollah και ο ισραηλινός στρατός ανταλλάσσουν σχεδόν καθημερινά πυρά από τότε που η Hamas επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Αλλά αυτές οι συγκρούσεις στα σύνορα του Λιβάνου είναι σχετικά περιορισμένες, ακόμη και όταν τα ισραηλινά στρατεύματα πιέζουν τη Γάζα και οι απώλειες αυξάνονται στα ύψη. Μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση, που θα μπορούσε να ανατρέψει τις αγορές πετρελαίου και να κλονίσει την παγκόσμια οικονομία, έχει αποφευχθεί μέχρι στιγμής.
Η Hezbollah και η Hamas έχουν χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατικές οργανώσεις. Και οι δύο βοηθούν το Ιράν να αποτρέψει τους εχθρούς του και να επεκτείνει την επιρροή του. Αλλά η ομάδα του Λιβάνου είναι πιο σημαντική, σύμφωνα με τον Joseph Daher, συγγραφέα του βιβλίου «Hezbollah: The Political Economy of Lebanon’s Party of God».
«To κόσμημα του στέμματος»
«Το Ιράν δεν θα ήθελε να δει το στέμμα του να αποδυναμώνεται», λέει ο Joseph Daher. Ο γεωπολιτικός στόχος του Ιράν δεν είναι να απελευθερώσει τους Παλαιστίνιους αλλά να χρησιμοποιήσει τέτοιες ομάδες ως μοχλό, ειδικά στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, τονίζει.
Η Hezbollah, που ιδρύθηκε πριν από τέσσερις δεκαετίες για να υπερασπιστεί τον Λίβανο μετά την εισβολή του Ισραήλ, έχει επίσης τη δική της ατζέντα: «Δεν πρέπει να τη βλέπουμε ως ένα απλό όργανο του Ιράν».
Η σιιτική ομάδα έχει μεγαλύτερη δύναμη πυρός από τη Hamas. Η ίδια υποστηρίζει ότι έχει 100.000 μαχητές και οι αναλυτές εκτιμούν ότι το απόθεμα πυραύλων της κυμαίνεται μεταξύ 130.000 και 150.000. Τις τελευταίες πέντε εβδομάδες, χρησιμοποιεί το τελευταίο για να χτυπήσει φυλάκια του ισραηλινού στρατού κατά μήκος των συνόρων μήκους 120 χιλιομέτρων.
Στην πιο πρόσφατη τηλεοπτική ομιλία του στις 11 Νοεμβρίου, ο αρχηγός της Hezbollah, Hassan Nasrallah, είπε ότι η ομάδα έχει αρχίσει να αναπτύσσει πιο ισχυρά όπλα, συμπεριλαμβανομένων κατασκοπευτικών drones και βομβών που ζυγίζουν έως και μισό τόνο.
Άλλωστε, το είπε και ο ίδιος: H ομάδα στοχεύει να διατηρήσει το βόρειο μέτωπο του Ισραήλ ως σημείο πίεσης. «Αυτή είναι η γενική πορεία δράσης», είπε o Nasrallah, ο οποίος παραμένει κρυμμένος, χρησιμοποιώντας για τις ομιλίες του μια βιντεοκάμερα.
Ωστόσο, χιλιάδες συγκεντρώθηκαν στα νότια προάστια της Βηρυτού και αλλού στη χώρα, για να τον ακούσουν να μιλάει από γιγαντιαίες οθόνες. Και αυτή δεν ήταν μια ασυνήθιστη σκηνή: Ο Nasrallah έχει ένα στάτους διασημότητας. Οι οπαδοί του συζητούν ακόμη και για τις αποχρώσεις της συμπεριφοράς του, όπως τι χρώμα μαδύα φοράει και πώς κουνάει το δάχτυλό του όταν απειλεί το Ισραήλ.
Αυτό που είναι ασυνήθιστο είναι η σειρά κηδειών που γίνονται σε χωριά του Λιβάνου για άνδρες που σκοτώθηκαν από τις 8 Οκτωβρίου. Δεν έχουν γίνει τόσες πολλές, ακόμα και σε σχέση με την περίοδο που η Hezbollah παρενέβη στον πόλεμο της Συρίας πριν από μια δεκαετία. Η ομάδα έχει χάσει τουλάχιστον 70 μαχητές από ισραηλινά χτυπήματα και ο πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu προειδοποίησε τη Hezbollah ότι «παίζει με τη φωτιά».
«Ένα μεμονωμένο ατύχημα»
Ωστόσο, οι συγκρούσεις στο βόρειο Ισραήλ παραμένουν σε γενικές γραμμές εντός των αποκαλούμενων κανόνων εμπλοκής και είναι περιορισμένες στις περιοχές που η Hezbollah θεωρεί κατεχόμενες και σε στρατιωτικούς στόχους. Ωστόσο, ο μεγάλος κίνδυνος είναι ο περιορισμός αυτός να μην κρατήσει.
Το Ισραήλ λέει ότι ο πολεμικός του στόχος είναι να εξοντώσει τη Hamas, η οποία σκότωσε περίπου 1.200 Ισραηλινούς και απήγαγε περισσότερους από 200 ομήρους στην επίθεση του περασμένου μήνα.
«Ούτε το Ιράν ούτε η Hezbollah θέλουν μια περιφερειακή πυρκαγιά που θα τους κοστίσει πολύ ακριβά», λέει ο Ali Vaez, διευθυντής του Iran project στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων. «Αλλά υπάρχει επίσης ένα κόστος που σχετίζεται με το να αφήσουν ένα μέλος της συμμαχίας τους να καταστραφεί εντελώς». «Ο τρόπος με τον οποίο φαίνεται να τετραγωνίζουν τον κύκλο είναι μέσω βαθμονομημένης και σταδιακής κλιμάκωσης», λέει. «Αυτή η στρατηγική βρίσκεται στο έλεος ενός και μόνο ατυχήματος ή ενός εσφαλμένου υπολογισμού».
Ένα παράδειγμα: Την περασμένη εβδομάδα το Ισραήλ είπε ότι έπληξε έναν στόχο 40 χιλιόμετρα εντός του Λιβάνου, πολύ πέρα από αυτό που περιλαμβάνουν οι συνήθεις κανόνες.
«Οι άνθρωποι φοβούνται»
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει και τις δύο πλευρές όσον αφορά μια κλιμάκωση.
Ο υπουργός Άμυνας Lloyd Austin εξέφρασε την ανησυχία του στον Ισραηλινό ομόλογό του το περασμένο Σαββατοκύριακο για τον ρόλο του Ισραήλ στην τόνωση των εντάσεων στα λιβανικά σύνορα, ανέφερε το Axios. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Αmos Hochstein συναντήθηκε με συμμάχους της Hezbollah στη Βηρυτό, ζητώντας ηρεμία.
Υπάρχει επίσης ένας εσωτερικός κίνδυνος για τη Hezbollah, επειδή ο Λίβανος βρίσκεται σε δεινή θέση μετά την οικονομική κατάρρευση το 2019. Το νόμισμα έχει χάσει σχεδόν όλη την αξία του, ο πληθωρισμός ξεπερνά το 200%, σχεδόν τα τρία τέταρτα του πληθυσμού ζουν σε συνθήκες φτώχειας και το τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε.
Η Hezbollah έχει έναν σκληρό πυρήνα υποστήριξης, αλλά έχει δημιουργήσει επίσης πολλούς εχθρούς μέσα στον Λίβανο –και θα μπορούσε να αποξενώσει ακόμη περισσότερους ανθρώπους εάν θεωρηθεί ότι σύρει τη χώρα στον πόλεμο κάποιου άλλου.
«Αν η Hezbollah ξεκινούσε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με το Ισραήλ, το κόστος της εσωτερικής αποξένωσης για την ίδια την οργάνωση θα ήταν υψηλότερο από οποιοδήποτε κέρδος δημοτικότητας που θα μπορούσε να έχει στον υπόλοιπο αραβικό κόσμο», λέει η Lina Khatib, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής σττη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών στο Λονδίνο.
Την ίδια στιγμή, ο φόβος είναι εμφανής στο νότιο Λίβανο, όπου πολλοί κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια του χωριού τους κοντά στα σύνορα, ενώ άλλοι προετοιμάζονται να το κάνουν σε περίπτωση που το Ισραήλ αποφασίσει να προχωρήσει. «Η Hezbollah γνωρίζει ότι οι άνθρωποι, ο λαός, φοβούνται», λέει ο Ibrahim Bayram, συγγραφέας με έδρα τη Βηρυτό και ο οποίος ασχολείται με θέματα της τρομοκρατικής οργάνωσης.
«Έχει τελειώσει προ πολλού»
Υπήρξε μια εποχή που η Hezbollah απολάμβανε ευρύτερη υποστήριξη στη χώρα και την περιοχή.
Εικόνες του Nasrallah εμφανίστηκαν στους δρόμους της Αιγύπτου, του Μπαχρέιν και της Συρίας το 2006, αφού η ομάδα πολέμησε και επέζησε από έναν πόλεμο 33 ημερών με το Ισραήλ, κερδίζοντας θαυμαστές σε όλο τον ισλαμικό κόσμο. Αλλά τα πράγματα άλλαξαν την επόμενη δεκαετία, όταν η Hezbollah πολέμησε στο πλευρό του Σύρου προέδρου Bashar al-Assad -και του Ιράν και της Ρωσίας- για να συντρίψει αυτό που θεωρήθηκε από πολλούς Άραβες ως νόμιμη εξέγερση ενάντια σε ένα βάναυσο καθεστώς.
Σε αυτή τη σύγκρουση, η σιιτική μουσουλμανική Nasrallah και η σουνιτική Hamas υποστήριξαν αντίθετες πλευρές. Έκτοτε συμφιλιώθηκαν. Η Hezbollah βοήθησε επίσης στην αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ της Hamas και του Assad, και σύμφωνα με πληροφορίες εκπαιδεύει αντάρτες Houthi που πολεμούν εναντίον μιας κυβέρνησης που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία στην Υεμένη.
Η στρατηγική της Hezbollah στον πόλεμο της Γάζας είναι να είναι να αποτελεί ένα «μέτωπο υποστήριξης» για τη Hamas, σύμφωνα με τον Bayram, αφήνοντας την παλαιστινιακή ομάδα να ηγείται αυτού που πολλοί στην περιοχή θεωρούν ως αγώνα για την παλαιστινιακή υπόθεση. Αυτό εξυπηρετεί και έναν άλλο σκοπό για τη Hezbollah, λέει ο ίδιος: «Ντρoπιάζει τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο, ο οποίος μπορεί να πίστευε ότι η αραβο-ισραηλινή σύγκρουση είχε τελειώσει προ πολλού».
*Με τη βοήθεια του Julius Domoney