
Τις τελευταίες ημέρες, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν «θόλο ζέστης» – heat dome – ένα φαινόμενο που θυμίζει… φούρνο και κυριολεκτικά ψήνει την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα και άλλες χώρες.
Μέχρι και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η θερμοκρασία έφτασε τους 33,1°C στο Χίθροου τη Δευτέρα, με ζεστές συνθήκες να αναμένονται και την Τρίτη.
Τι είναι ο «θόλος ζέστης»;
Ο «θόλος ζέστης» δημιουργείται όταν μια περιοχή υψηλής πίεσης «καρφώνεται» πάνω από μια γεωγραφική περιοχή για μέρες ή και εβδομάδες.
Αυτή η υψηλή πίεση παγιδεύει τον ζεστό αέρα – σαν ένα καπάκι πάνω σε κατσαρόλα – και «ψήνει» τον αέρα και το έδαφος από κάτω.
Καθώς το έδαφος ξεραίνεται, απορροφά ακόμη περισσότερη θερμότητα, ενισχύοντας το φαινόμενο. Παράλληλα, η υψηλή πίεση εμποδίζει τον σχηματισμό νεφών και την είσοδο ψυχρότερων αέριων μαζών, διατηρώντας τον ουρανό καθαρό και τη ζέστη παρατεταμένη.
Το γράφημα του skynews:

Πιο συχνοί οι θόλοι ζέστης;
Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμη καταλήξει σε οριστικό συμπέρασμα, σύμφωνα με τον Δρ Μάικλ Μπερν, κλιματικό επιστήμονα από το Πανεπιστήμιο του Σεντ Άντριους.
«Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι θόλοι ζέστης ίσως γίνουν πιο συχνοί καθώς θερμαίνεται το κλίμα, με αποτέλεσμα πιο τακτικά και έντονα κύματα καύσωνα», λέει. «Όμως δεν υπάρχει ακόμη επιστημονική συναίνεση.»
Αυτό που είναι απολύτως ξεκάθαρο, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι η κλιματική αλλαγή κάνει πιο δύσκολη την κατάσταση – κάθε φορά που εμφανίζεται ένας θόλος ζέστης, οι θερμοκρασίες είναι πλέον πιο ακραίες και επικίνδυνες.
«Game-changer» η κλιματική αλλαγή για την Ευρώπη
Η Δρ Φρίντερικε Ότο, λέκτορας στην κλιματική επιστήμη στο Imperial College του Λονδίνου, επισημαίνει:
«Αναρίθμητες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η κλιματική αλλαγή είναι καταλυτική όταν μιλάμε για τη θερμότητα στην Ευρώπη. Τα κύματα καύσωνα είναι πολύ πιο συχνά και πιο έντονα από ποτέ».
Ο καθηγητής Τζέιμς Ντάικ, ειδικός στην κλιματική επιστήμη από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, προσθέτει:
«Η μόνη λύση για να αποφύγουμε ακόμη πιο ακραία κύματα καύσωνα είναι η άμεση απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα».
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι, πέρα από τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να προσαρμοστούμε σε έναν θερμότερο κόσμο – εξασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι και τα κτίρια μπορούν να αντέξουν τη ζέστη.
Η βαρόνη Μπράουν, μέλος της Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (CCC), δήλωσε στο Sky News τον Απρίλιο:
«Αυτό το πρόβλημα εξακολουθεί να μοιάζει με κάτι για το… αύριο. Αλλά αν δεν το αντιμετωπίσουμε σήμερα, θα γίνει η καταστροφή του αύριο».
Η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από κάθε άλλη ήπειρο
Η Ευρώπη είναι ήδη πάνω από 2°C θερμότερη σε σχέση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα και αποτελεί την ήπειρο που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο.
Αυτό σημαίνει ότι κάθε κύμα καύσωνα και κάθε «θόλος ζέστης» είναι πλέον πιο θερμός απ’ ό,τι θα ήταν στο παρελθόν.
Αιτία; Τα αέρια του θερμοκηπίου που απελευθερώνονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, παγιδεύουν περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα της Γης και αυξάνουν τις μέσες θερμοκρασίες.
Ο «σιωπηλός δολοφόνος» και οι επικίνδυνες παρενέργειες
Τα κύματα καύσωνα χαρακτηρίζονται από τους επιστήμονες ως «ο σιωπηλός δολοφόνος», καθώς ευθύνονται για αυξημένους θανάτους – κυρίως μεταξύ των ευάλωτων ομάδων.
Ιδιαίτερα ευάλωτοι είναι τα μικρά παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και όσοι έχουν ήδη προβλήματα υγείας. Η υπερβολική ζέστη αυξάνει επίσης τον κίνδυνο πρόωρων τοκετών.
Οι επιπτώσεις όμως δεν περιορίζονται μόνο στην υγεία – επηρεάζονται η γη, οι υποδομές και τα κτίρια:
- Αυξάνονται οι κίνδυνοι πυρκαγιών
- Καταστρέφονται καλλιέργειες
- Παραμορφώνονται σιδηροτροχιές
- Υπερφορτώνονται τα δίκτυα ηλεκτρισμού
Η Δρ Μαντελίν Τόμσον, από τον οργανισμό Wellcome Trust, τονίζει την ανάγκη για πιο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό:
«Η στρατηγική του να αντιδρούμε μόνο όταν ξεσπά κρίση δεν λειτουργεί. Και η επιστήμη δείχνει πως τα χειρότερα έρχονται. Χρειαζόμαστε γρήγορη και συντονισμένη δράση, τόσο για τον μετριασμό όσο και για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τα εργαλεία υπάρχουν. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Το μόνο που λείπει είναι η επείγουσα δράση. Πρέπει να κινηθούμε – και να το κάνουμε τώρα.»



