Τα Σκοτεινά Σημεία Στις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις
Πιθανώς δεν έχετε συνειδητοποιήσει πόσο τεταμένα είναι τα πράγματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ως γείτονες που μοιράζονται σύνορα σε μια από τις πιο περίπλοκες ιστορικά περιοχές του κόσμου, οι δύο αυτές χώρες έχουν μια σχέση γεμάτη δυσπιστία και ανταγωνιστικές εδαφικές διεκδικήσεις.
Εδώ και δεκαετίες, ζητήματα όπως τα δικαιώματα σε φυσικούς πόρους, η στρατιωτική στάση και το καθεστώς της Κύπρου έχουν επιβαρύνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα. Ενώ και οι δύο είναι μέλη του ΝΑΤΟ, αυτό δεν τις εμπόδισε από το να φτάσουν σχεδόν σε πόλεμο μεταξύ τους σε πολλές περιπτώσεις.
Ωστόσο, μέσα από όλα αυτά, υπάρχουν επίσης ισχυροί πολιτιστικοί και οικονομικοί δεσμοί που συνδέουν τα δύο έθνη μεταξύ τους. Είτε τους αγαπάτε είτε τους μισείτε, η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν μακροπρόθεσμη σχέση. Η ιστορία τους μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και οι πιο πετρώδεις σχέσεις αξίζουν μια δεύτερη ματιά.
Η Διαμάχη Του Αιγαίου: Συγκρούσεις Για Τα Θαλάσσια Σύνορα
Το Αιγαίο αποτελεί πηγή έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εδώ και δεκαετίες. Η βασική αιτία; Διαφωνίες σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα και τα εδαφικά δικαιώματα.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα διεκδικεί εναέριο χώρο 10 ναυτικών μιλίων πάνω από το Αιγαίο και η Τουρκία έχει αρνηθεί να αναγνωρίσει τα εξωτερικά 4 μίλια αυτής της ζώνης. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι ο εναέριος χώρος πρέπει να μοιράζεται εξίσου, δεδομένου ότι το Αιγαίο χωρίζει τις δύο χώρες. Αυτές οι αντικρουόμενες διεκδικήσεις έχουν οδηγήσει σε αερομαχίες μεταξύ ελληνικών και τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών και αυξάνουν τον κίνδυνο ανοικτής σύγκρουσης.
Οι διαφωνίες σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου έχουν επίσης οξύνει τις εντάσεις. Η Ελλάδα θέλει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια γύρω από τα νησιά της, κάτι στο οποίο αντιτίθεται η Τουρκία, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα έκοβε την πρόσβασή της στα διεθνή ύδατα. Οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν φτάσει κοντά σε πόλεμο για τα δικαιώματα γεωτρήσεων στα αμφισβητούμενα ύδατα.
Η κρίση των Ιμίων το 1996 έφερε τις χώρες στα πρόθυρα ένοπλης σύγκρουσης για δύο ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου. Και το 2020, η Τουρκία έστειλε ένα πλοίο ενεργειακών ερευνών σε αμφισβητούμενα ύδατα, προκαλώντας συναγερμό στην Αθήνα.
Μετά από χρόνια αποτυχημένων διαπραγματεύσεων και προσπαθειών διαμεσολάβησης, η διαμάχη για το Αιγαίο παραμένει άλυτη. Όσο οι διαφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα και την εδαφική κυριαρχία παραμένουν, το ενδεχόμενο μιας ελληνοτουρκικής κρίσης θα ελλοχεύει πάνω από αυτή την ταραγμένη θάλασσα. Ο συμβιβασμός και η εμπιστοσύνη χρειάζονται επειγόντως για να ηρεμήσουν τα νερά και να διορθωθούν τα σκοτεινά σημεία στις σχέσεις μεταξύ αυτών των ιστορικών αντιπάλων.
Η Κυπριακή Σύγκρουση: Κύπρος: Ένα Διαιρεμένο Νησί
Η Κύπρος είναι ένα διαιρεμένο νησί εδώ και δεκαετίες. Το 1974, η Τουρκία εισέβαλε στο βόρειο τμήμα της Κύπρου ως απάντηση σε ένα ελληνικό πραξικόπημα, και το νησί παραμένει διαιρεμένο από τότε. Αν επισκεφθείτε την Κύπρο σήμερα, θα χρειαστείτε διαβατήριο για να διασχίσετε τη νεκρή ζώνη του ΟΗΕ που χωρίζει τον ελληνοκυπριακό νότο από τον τουρκοκυπριακό βορρά.
Η διαίρεση της Κύπρου είναι ένα από τα πιο σκοτεινά σημεία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι Ελληνοκύπριοι υποστηρίζουν ότι η Τουρκία εισέβαλε παράνομα και κατέλαβε το βόρειο τμήμα του νησιού. Ισχυρίζονται ότι το Κυπριακό πρόβλημα προκλήθηκε από την παράνομη εισβολή και κατοχή των τουρκικών στρατευμάτων. Οι Τούρκοι αντιτείνουν ότι η στρατιωτική τους επέμβαση ήταν απαραίτητη για την προστασία των Τουρκοκυπρίων μετά το πραξικόπημα.
Πριν από το 1974, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ζούσαν αναμεμειγμένοι σε όλο το νησί. Αλλά μετά την εισβολή της Τουρκίας, οι δύο εθνοτικές ομάδες διαχωρίστηκαν βίαια. Εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνοκύπριοι που ζούσαν στο βορρά κατέφυγαν στο νότο και χιλιάδες Τουρκοκύπριοι που ζούσαν στο νότο μετακινήθηκαν στο βορρά. Οι οικογένειες διαλύθηκαν και οι άνθρωποι έχασαν τα σπίτια και τις περιουσίες τους.
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες συνεχίζονται εδώ και χρόνια, αλλά δεν κατάφεραν να επανενώσουν το νησί. Ενώ υπήρξαν περίοδοι προσέγγισης, οι εντάσεις συχνά αναζωπυρώνονται ξανά. Η επίλυση του Κυπριακού παραμένει μια από τις πιο δύσκολες προκλήσεις στην περιοχή. Μια βιώσιμη λύση θα απαιτούσε πολιτική βούληση και θαρραλέα ηγεσία από όλες τις πλευρές.
Για τον κυπριακό λαό, το ξεπέρασμα των διαιρέσεων του παρελθόντος δεν θα είναι εύκολο. Αλλά η επανένωση του νησιού θα μπορούσε να βοηθήσει στην επούλωση των παλαιών πληγών και να φέρει νέες ευκαιρίες για συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Μετά από τόσες δεκαετίες διαχωρισμού, η συμφιλίωση μπορεί να φαίνεται αδύνατη. Αλλά με ανοιχτά μυαλά και συμπόνια, οι αντίπαλοι μπορούν να γίνουν εταίροι. Υπάρχει πάντα ελπίδα για ένα κοινό μέλλον χωρίς σύνορα.
Η Μεταχείριση Των Μειονοτήτων: Μια Ιστορία Δυσπιστίας
Η μεταχείριση των εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων αποτελεί εδώ και καιρό πηγή δυσπιστίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Και τα δύο έθνη έχουν ιστορικό καταπίεσης ομάδων που δεν ταίριαζαν στην ιδανική εικόνα του εθνικού κράτους.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι μειονότητές της
Υπό την οθωμανική κυριαρχία, οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι ζούσαν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας που έπρεπε να πληρώνουν ειδικούς φόρους αλλά είχαν περιορισμένα νομικά δικαιώματα. Οι Οθωμανοί διέπραξαν φρικαλεότητες εναντίον αυτών των ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της Γενοκτονίας των Αρμενίων κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά την οποία σκοτώθηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο Αρμένιοι. Η σκληρή μεταχείριση των μειονοτήτων τροφοδότησε τα ελληνικά και αρμενικά εθνικιστικά κινήματα για να ξεφύγουν από τον οθωμανικό έλεγχο.
Οι ανταλλαγές πληθυσμών
Μετά τη λήξη του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1922, η Ελλάδα και η Τουρκία συμφώνησαν σε μια αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών περίπου δύο εκατομμυρίων Ελλήνων και Τούρκων με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Η συμφωνία είχε ως στόχο να ωθήσει τις μειονότητες στα έθνη όπου αποτελούσαν την εθνοτική πλειοψηφία. Οι Έλληνες στην Τουρκία στάλθηκαν στην Ελλάδα, ενώ οι Τούρκοι στην Ελλάδα στάλθηκαν στην Τουρκία. Αυτές οι απελάσεις δημιούργησαν δυσαρέσκεια και στις δύο πλευρές.
Η καταπίεση των μειονοτήτων συνεχίζεται
Οι διακρίσεις εις βάρος των μειονοτήτων συνεχίστηκαν και στα δύο έθνη μετά τις ανταλλαγές πληθυσμών. Η Ελλάδα καταπίεζε τον τουρκικό μουσουλμανικό πληθυσμό της, απαγορεύοντας την τουρκική γλώσσα και την πολιτιστική έκφραση. Η Τουρκία καταπίεζε τους Κούρδους, τους Αλεβίτες, τους Έλληνες και τους Αρμένιους, απαγορεύοντας τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Τα έθνη μόλις πρόσφατα αναγνώρισαν τα δικαιώματα των μειονοτήτων, αλλά η δυσπιστία εξακολουθεί να υφίσταται.
Συνολικά, η καταπίεση των μειονοτήτων υπήρξε ένα σκοτεινό σημείο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που εξακολουθεί να επηρεάζει τις σχέσεις μέχρι σήμερα. Η αναγνώριση των θηριωδιών του παρελθόντος και η προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων αποτελούν βασικά βήματα προς τη συμφιλίωση. Με την ανοιχτή αναγνώριση των αδικιών του παρελθόντος και τα πραγματικά βήματα προς την ένταξη, τα έθνη αυτά μπορούν να οικοδομήσουν κατανόηση και συνεργασία. Αλλά η υπέρβαση αιώνων δυσπιστίας θα απαιτήσει ενσυναίσθηση, ειλικρίνεια και πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές.
Συνοριακές Διαφορές Στην Περιοχή Του Έβρου
Η συνοριακή περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην περιοχή του Έβρου αποτελεί εδώ και καιρό πηγή έντασης. Αρκετοί παράγοντες συμβάλλουν στις διαφορές σχετικά με αυτό το όριο.
Εδαφικές διαφορές
Η Ελλάδα και η Τουρκία διαφωνούν σχετικά με τις ακριβείς συνοριακές γραμμές στον Έβρο, με την καθεμία να διεκδικεί μικρά κομμάτια γης κατά μήκος των συνόρων. Οι διαφορές αυτές πηγάζουν από διφορούμενα όρια που ορίζονται σε παλιές συνθήκες και συμφωνίες. Η επίλυσή τους έχει αποδειχθεί δύσκολη παρά τις διάφορες προσπάθειες διαμεσολάβησης.
Χρήση του νερού του ποταμού
Καθώς ο ποταμός Έβρος σχηματίζει μεγάλο μέρος των συνόρων, προκύπτουν συχνά ζητήματα σχετικά με τη χρήση του νερού του ποταμού. Ζητήματα σχετικά με την κατασκευή φραγμάτων, την άρδευση και τα έργα εκτροπής νερού οδηγούν συχνά σε διπλωματικές διαμαρτυρίες και από τις δύο πλευρές. Η εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής και δίκαιης λύσης για τον διαμοιρασμό αυτού του φυσικού πόρου αποτελεί συνεχή πρόκληση.
Ασφάλεια των συνόρων
Υπάρχουν τακτικές συγκρούσεις σχετικά με την ασφάλεια των συνόρων και τη μετανάστευση στην περιοχή του Έβρου. Η Ελλάδα κατηγορεί την Τουρκία ότι επιτρέπει σε παράτυπους μετανάστες να περάσουν στην Ελλάδα, ενώ η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα απωθεί τους μετανάστες πίσω από τα σύνορα κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Οι συνοριακές περιπολίες και οι περιφράξεις έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αυξάνοντας τις εντάσεις.
Πολιτιστικές διαμάχες
Ορισμένες διαφορές οφείλονται σε μακροχρόνιες πολιτιστικές και θρησκευτικές διαμάχες μεταξύ της κυρίως χριστιανικής Ελλάδας και της κυρίως μουσουλμανικής Τουρκίας. Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει αντιταχθεί στην Τουρκία που μεταδίδει το ισλαμικό κάλεσμα για προσευχή κοντά στα σύνορα, ενώ η Τουρκία έχει διαμαρτυρηθεί για το χτύπημα των καμπανών των εκκλησιών. Αυτές οι πολιτιστικές συγκρούσεις αναδεικνύουν τις υποβόσκουσες θρησκευτικές και κοινωνικές διαφορές που εξακολουθούν να υφίστανται μεταξύ των δύο χωρών.
Η επίλυση των διαφόρων ζητημάτων γύρω από αυτή τη συνοριακή περιοχή θα απαιτήσει πολιτική βούληση και συμβιβασμό τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Τουρκία. Έως ότου ένα πνεύμα συνεργασίας και κοινών συμφερόντων μπορέσει να ξεπεράσει τα παράπονα του παρελθόντος, τα σύνορα του Έβρου είναι πιθανό να παραμείνουν μια περιοχή διχόνοιας στις σχέσεις μεταξύ αυτών των ιστορικών αντιπάλων.
Ο Αντίκτυπος Της Προσφυγικής Κρίσης
Η προσφυγική κρίση έχει επιβαρύνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έχει επιδεινώσει τις υπάρχουσες εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών. Από το 2015, πάνω από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες έχουν εισέλθει στην Ελλάδα μέσω της Τουρκίας, διαφεύγοντας από τις συγκρούσεις στη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ.
\n\n### Θέματα ελέγχου των συνόρων
Με τόσους πολλούς πρόσφυγες να φτάνουν μέσω θαλάσσης, η Ελλάδα αγωνίστηκε να τους καταγράψει και να τους επεξεργαστεί σωστά. Πολλοί πρόσφυγες ταξίδεψαν στη συνέχεια βόρεια μέσω των Βαλκανίων για να φτάσουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η ανεξέλεγκτη ροή ανθρώπων πέρα από τα σύνορα προκάλεσε διαφωνίες σχετικά με την ευθύνη και τον καταμερισμό των οικονομικών βαρών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Υπήρξαν επίσης ισχυρισμοί ότι οι τουρκικές αρχές έκαναν τα στραβά μάτια στους διακινητές ανθρώπων που δρούσαν κατά μήκος της ακτογραμμής τους. Σε απάντηση, η Ελλάδα επέκρινε την Τουρκία ότι δεν έκανε αρκετά για να περιορίσει την παράτυπη μετανάστευση μέσω του Αιγαίου Πελάγους. Αυτά τα ζητήματα συνοριακής ασφάλειας και οι αμοιβαίες αλληλοκατηγορίες έριξαν λάδι στη διπλωματική φωτιά.
\n\n### Διαφορετικά συμφέροντα
Γενικότερα, η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν αντικρουόμενα γεωπολιτικά συμφέροντα στην περιοχή. Η Τουρκία επιδιώκει να περιορίσει τα εδαφικά κέρδη των Κούρδων στη Συρία, ενώ η Ελλάδα προτιμά τη σταθερότητα. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας στη Συρία που στόχευσαν τις κουρδικές δυνάμεις οδήγησαν σε ένα νέο κύμα προσφύγων που κατέφυγαν στην Ελλάδα. Αυτή η πολιτική απόκλιση συμβάλλει στις υποβόσκουσες εντάσεις στη σχέση.
\n\n### Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας
Μια συμφωνία του 2016 μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ είχε ως στόχο τον περιορισμό των προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα με αντάλλαγμα βοήθεια και πολιτικές παραχωρήσεις προς την Τουρκία. Ωστόσο, η συμφωνία δεν σταμάτησε εντελώς τις αφίξεις και οι διαφωνίες σχετικά με τη χρηματοδότηση και την εφαρμογή της επιβάρυναν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η συμφωνία της ΕΕ δεν αντιμετώπισε επίσης τις βαθύτερες αιτίες της παράτυπης μετανάστευσης, αφήνοντας την Ελλάδα να εξακολουθεί να αγωνίζεται με μεγάλους προσφυγικούς πληθυσμούς και υπερπλήρεις καταυλισμούς στα νησιά της.
Η επίλυση της προσφυγικής κρίσης με αμοιβαία αποδεκτό τρόπο παραμένει πρόκληση δεδομένης της πολύπλοκης γεωπολιτικής κατάστασης και των διαφορών πολιτικής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Θα χρειαστούν βελτιωμένη συνεργασία και εμπιστοσύνη για την ανακούφιση του ανθρωπιστικού πόνου, την προστασία των συνόρων και την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων στο μέλλον. Συνολικά, η προσφυγική κρίση ανέδειξε την αλληλεξάρτηση της Ελλάδας και της Τουρκίας, προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Με ανοιχτή επικοινωνία και ρεαλιστικές λύσεις, αυτοί οι πανάρχαιοι γείτονες μπορούν να οικοδομήσουν μια πιο εποικοδομητική εταιρική σχέση.
Ενεργειακή Πολιτική: Ανταγωνισμός Για Τους Πόρους
Η ενεργειακή πολιτική αποτελεί εδώ και καιρό πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Και οι δύο χώρες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από ξένες πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, εισάγοντας πάνω από το 90% του ενεργειακού τους εφοδιασμού. Με την αυξανόμενη ζήτηση και τους περιορισμένους εγχώριους πόρους, η διασφάλιση της πρόσβασης σε προσιτή και αξιόπιστη ενέργεια έχει καταστεί ύψιστη προτεραιότητα.
Οι διαφωνίες σχετικά με τα δικαιώματα έρευνας και ανάπτυξης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αιγαίο έχουν προκαλέσει συνεχείς εντάσεις. Στη δεκαετία του 1970, η Τουρκία έστειλε ερευνητικά σκάφη στα ελληνικά χωρικά ύδατα, προκαλώντας στρατιωτική αντιπαράθεση. Σήμερα, οι διαφωνίες σχετικά με την έκταση των χωρικών υδάτων και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) παραμένουν άλυτες. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι αυτό στερεί από την Τουρκία το δίκαιο μερίδιο που της αναλογεί. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι τα νησιά της έχουν τα ίδια δικαιώματα με την ηπειρωτική της επικράτεια.
Pipeline politics
Οι προτεινόμενοι αγωγοί έχουν επίσης αποτελέσει πηγή διαμάχης. Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (TAP) μεταφέρει επί του παρόντος αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Ελλάδας και στην Ιταλία, παρακάμπτοντας την Τουρκία. Η Άγκυρα αντιτάχθηκε στον ΤΑΡ, προτιμώντας έναν αγωγό μέσω του τουρκικού εδάφους. Ομοίως, η Ελλάδα αντιτάχθηκε στον αγωγό TurkStream, ο οποίος μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Τουρκία κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα. Ο TurkStream δίνει στη Ρωσία μεγαλύτερη επιρροή και στην Τουρκία μεγαλύτερο έλεγχο στις ενεργειακές ροές προς την Ευρώπη.
Ο ανταγωνισμός για τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχει εντείνει τις εντάσεις τα τελευταία χρόνια. Το 2020, η Τουρκία έστειλε ερευνητικά πλοία στα ύδατα που διεκδικούν η Ελλάδα και η Κύπρος, συνοδευόμενα από πολεμικά πλοία. Η ΕΕ απείλησε με κυρώσεις κατά της Τουρκίας για να υποστηρίξει την Ελλάδα και την Κύπρο. Ενώ ο διάλογος βρίσκεται σε εξέλιξη, μια λύση παραμένει άπιαστη.
Η ενεργειακή πολιτική στην περιοχή αυτή είναι ένα παιχνίδι με υψηλά στοιχήματα, όπου η συνεργασία θα μπορούσε να ωφελήσει όλα τα μέρη, αλλά συχνά υπερισχύουν τα εθνικά συμφέροντα. Η εξεύρεση ενός αμοιβαία αποδεκτού συμβιβασμού σχετικά με τα εδαφικά δικαιώματα και την από κοινού ανάπτυξη των πόρων μπορεί να συμβάλει στη χαλάρωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μακροπρόθεσμα. Όμως, καθώς ο πληθυσμός αυξάνεται και οι οικονομίες επεκτείνονται, η αναζήτηση της ενεργειακής ασφάλειας θα παραμείνει πιθανότατα ως συνεχής πρόκληση.
Η Επιρροή Της ΕΕ Και Του ΝΑΤΟ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ έχουν επηρεάσει σημαντικά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ως μέλη και των δύο οργανισμών, η Ελλάδα και η Τουρκία αναμένεται να συνεργαστούν σε θέματα πολιτικής και ασφάλειας. Ωστόσο, συχνά προκύπτουν εντάσεις.
\n\n###Μέλος της ΕΕ
Όταν η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΕ το 1981, η Τουρκία αισθάνθηκε προδομένη και ανησυχούσε ότι θα έχανε την επιρροή της επί της Ελλάδας. Η Τουρκία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ την ίδια χρονιά, αλλά οι διαφωνίες σχετικά με την Κύπρο καθυστέρησαν την υποψηφιότητά της. Καθώς η ΕΕ επεκτεινόταν, η Τουρκία ανησυχούσε ότι τα συμφέροντά της θα αγνοούνταν. Η Ελλάδα, εν τω μεταξύ, απολαμβάνει τα οφέλη της ένταξης στην ΕΕ και τους στενούς δεσμούς με άλλα κράτη μέλη.
\n\n###Θαλάσσιες και συνοριακές διαφορές
Οι διαφωνίες σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα και τα εδαφικά δικαιώματα στο Αιγαίο Πέλαγος έχουν προκαλέσει αναζωπυρώσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εδώ και δεκαετίες. Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ ενθαρρύνουν τον διάλογο και τη διπλωματία, αλλά η Τουρκία εξακολουθεί να εγείρει αξιώσεις σε περιοχές που η Ελλάδα θεωρεί ότι υπάγονται στην κυριαρχία της σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες. Η στρατιωτική στάση και των δύο πλευρών ενέχει τον κίνδυνο ανοικτής σύγκρουσης.
\n\n###Προσφυγική κρίση
Κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015, πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν στην ΕΕ μέσω της Τουρκίας και της Ελλάδας. Η ΕΕ διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με την Τουρκία για τον περιορισμό της μετανάστευσης με αντάλλαγμα κεφάλαια και άλλα κίνητρα. Η Ελλάδα αισθάνθηκε το μεγαλύτερο βάρος της εισροής και αγωνίστηκε να διαχειριστεί την κρίση, κατηγορώντας την Τουρκία ότι σκόπιμα δεν ασφάλισε τα σύνορά της. Η Τουρκία αντέτεινε ότι η ΕΕ δεν παρείχε αρκετή υποστήριξη. Η κρίση ανέδειξε την αλληλεξάρτηση αλλά και τη δυσπιστία μεταξύ τους.
\n\n###Ειρηνευτικές αποστολές
Ως μέλη του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα και η Τουρκία συμμετείχαν σε κοινές ειρηνευτικές αποστολές, για παράδειγμα στο Αφγανιστάν. Όμως η συνεργασία είναι συχνά περιορισμένη. Η Ελλάδα μπλόκαρε μια συνεργασία του ΝΑΤΟ με την Ουκρανία το 2008 για να αποφύγει να εξοργίσει τη Ρωσία, σύμμαχο της Ελλάδας. Στη συνέχεια, η Τουρκία μπλόκαρε μια εταιρική σχέση του ΝΑΤΟ με την Αρμενία, αναστατώνοντας την Ελλάδα. Τέτοιοι πολιτικοί ελιγμοί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ δείχνουν την εύθραυστη κατάσταση της σχέσης τους.
Συνολικά, ενώ η Ελλάδα και η Τουρκία συνδέονται στρατηγικά μέσω της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, οι υποβόσκουσες εντάσεις συχνά βλάπτουν τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη μεταξύ τους. Η υπέρβαση των διαφορών τους θα απαιτήσει προσπάθειες καλής πίστης και από τις δύο πλευρές.
Τουρισμός: Μια Ευκαιρία Για Συνεργασία;
Ο τουρισμός αποτελεί εδώ και καιρό σημαντική βιομηχανία τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία της κάθε χώρας. Ενώ οι πολιτικές εντάσεις έχουν κατά καιρούς επιβαρύνει τις σχέσεις, ο τουρισμός παραμένει ένας τομέας όπου η συνεργασία θα μπορούσε να ωφελήσει και τις δύο πλευρές.
Ως μεσογειακές χώρες, η Ελλάδα και η Τουρκία μοιράζονται τον ελκυστικό ζεστό καιρό, τις παραλίες, τα ιστορικά μνημεία και τα φυσικά τοπία που προσελκύουν επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα είναι γνωστή για τα νησιά, τα αρχαία ερείπια και τον μεσογειακό τρόπο ζωής της, ενώ η Τουρκία προσφέρει ένα μείγμα ευρωπαϊκών και μεσανατολικών επιρροών με εκπληκτικά φυσικά τοπία.
###Πλήθος προορισμών για όλους τους ταξιδιώτες
Με τόσες πολλές συμπληρωματικές επιλογές μεταξύ των δύο χωρών, η συνεργασία στον τομέα του τουρισμού θα μπορούσε να καταστήσει την περιοχή έναν ακόμη πιο ελκυστικό ταξιδιωτικό κόμβο. Οι κοινές εκστρατείες μάρκετινγκ που προωθούν το εύρος των προορισμών σε μια περιοχή, οι απλουστευμένες συνοριακές διελεύσεις και οι συνδέσεις μεταφορών που συνδέουν διαφορετικές τοποθεσίες, καθώς και η ομαδοποίηση τουριστικών πακέτων που επιτρέπουν στους επισκέπτες να δουν περισσότερα σε ένα ταξίδι είναι όλες δυνατότητες.
Το άνοιγμα περισσότερων απευθείας πτήσεων και ακτοπλοϊκών δρομολογίων μεταξύ των χωρών θα προσέφερε στους ταξιδιώτες μεγαλύτερη ευελιξία και ευκολία για να εξερευνήσουν διαφορετικά μέρη και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η διευκόλυνση της απόκτησης βίζας βραχείας διάρκειας – είτε για τουρισμό, είτε για επαγγελματικούς λόγους, είτε για εκπαίδευση – θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει περισσότερες ανταλλαγές και αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού πληθυσμού.
Ενώ οι πολιτικές συγκρούσεις είναι πολύπλοκες με πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν, ο τουρισμός είναι ένα πεδίο όπου το αμοιβαίο όφελος και η κατανόηση μπορούν ακόμη να προωθηθούν μέσω της συνεργασίας. Συνεργαζόμενες για να ενισχύσουν η μία την άλλη ως ταξιδιωτικούς προορισμούς, η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν την ευκαιρία να βελτιώσουν τις σχέσεις σε ένα τουλάχιστον μέτωπο με τρόπο που να υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη και τις πολιτιστικές ανταλλαγές. Συνολικά, ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει ιδανικό σημείο εκκίνησης για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης και των συνεργασιών μεταξύ των μακροχρόνιων περιφερειακών αντιπάλων.
Συχνές Ερωτήσεις: Τουρκικές Σχέσεις: Απαντήσεις Σε Συνήθεις Ερωτήσεις Για Τις Ελληνοτουρκικές Σχέσεις
Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι τεταμένες εδώ και δεκαετίες. Υπάρχουν μερικές συχνές ερωτήσεις σχετικά με αυτή την πολύπλοκη σχέση:
Πώς ξεκίνησε η σύγκρουση;
Η σύγκρουση πηγάζει από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Συνθήκη της Λωζάνης καθόρισε τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας, αλλά εξακολουθούσαν να υπάρχουν διαφωνίες για εδάφη που περιείχαν μικτούς ελληνικούς και τουρκικούς πληθυσμούς. Αυτό οδήγησε σε πόλεμο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από το 1919 έως το 1922 και σε μια μαζική ανταλλαγή πληθυσμών, όπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες και Τούρκοι μετεγκαταστάθηκαν βίαια. Ζητήματα εδαφικού ελέγχου, πόρων και εθνικισμού τροφοδοτούν από τότε τις εντάσεις.
Ποιες είναι οι κύριες πηγές συγκρούσεων σήμερα;
Υπάρχουν μερικά σημαντικά ζητήματα:
- Ο έλεγχος της Κύπρου. Το νησιωτικό έθνος είναι διαιρεμένο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων από το 1974. Η Τουρκία εξακολουθεί να διατηρεί τον έλεγχο του βόρειου τμήματος της Κύπρου, αν και οι περισσότερες χώρες αναγνωρίζουν την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση.
- Θαλάσσια σύνορα και κοιτάσματα φυσικού αερίου. Η Ελλάδα και η Τουρκία διαφωνούν σχετικά με τον έλεγχο πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Πρόσφατα υπήρξαν αυξημένες εντάσεις σχετικά με τα δικαιώματα υπεράκτιας έρευνας.
-Μεταχείριση των μειονοτήτων. Και οι δύο χώρες έχουν κατηγορήσει την άλλη για καταπίεση των εθνικών τουρκικών και ελληνικών μειονοτικών πληθυσμών. Οι περιορισμοί στη γλώσσα, τη θρησκεία και τον πολιτισμό αποτελούν συνεχή προβλήματα.
- Εδαφικές διεκδικήσεις. Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με μικρά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος, με τις δύο χώρες να διεκδικούν την ιδιοκτησία τους. Οι στρατιωτικές δυνάμεις έρχονται συχνά αντιμέτωπες μεταξύ τους στην περιοχή.
Η Τουρκία εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για την ένταξή της στην ΕΕ;
Η Τουρκία υπέβαλε για πρώτη φορά αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1987, αλλά οι συνομιλίες έχουν βαλτώσει τα τελευταία χρόνια. Η ΕΕ έχει ανησυχίες για το ιστορικό της Τουρκίας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη μεταχείριση των μειονοτήτων και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις με την Κύπρο και την Ελλάδα. Ωστόσο, η Τουρκία παραμένει στρατηγικής σημασίας και εξακολουθεί να υπάρχει ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές για την αναζωογόνηση των ενταξιακών συνομιλιών. Η Ελλάδα υποστηρίζει την υποψηφιότητα της Τουρκίας, αλλά λέει ότι πρέπει πρώτα να επιλυθούν τα ζητήματα.
Πόσο πιθανή είναι η ένοπλη σύγκρουση;
Αν και οι εντάσεις συχνά αναζωπυρώνονται, η άμεση ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι απίθανη. Είναι και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ και ο πόλεμος θα έβλαπτε τη σταθερότητα στην περιοχή. Ωστόσο, η αυξημένη στρατιωτικοποίηση, οι αντιπαραθέσεις στη θάλασσα, οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου και η σύγκρουση για την Κύπρο παραμένουν αιτίες ανησυχίας. Η βελτίωση των σχέσεων θα απαιτήσει πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές και συμβιβασμούς σε μακροχρόνιες διαφορές.
Conclusion
Ορίστε, λοιπόν, τα σκοτεινά σημεία που συνεχίζουν να ρίχνουν σκιές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ενώ έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, αυτά τα άλυτα ζητήματα σημαίνουν ότι οι εντάσεις εξακολουθούν να σιγοβράζουν κάτω από την επιφάνεια. Αλλά μη χάνετε την ελπίδα! Με ανοιχτή επικοινωνία και πολιτική βούληση, ακόμη και τα βαθύτερα χάσματα μπορούν να γεφυρωθούν. Η Ελλάδα και η Τουρκία μοιράζονται μια μακρά, αλληλένδετη ιστορία και υπάρχουν τόσα πολλά να κερδίσουμε από την εταιρική σχέση και τη συνεργασία. Ο δρόμος προς τα εμπρός δεν θα είναι εύκολος, αλλά αντιμετωπίζοντας το παρελθόν από κοινού και με ενσυναίσθηση και από τις δύο πλευρές, αυτοί οι δύο γείτονες μπορούν να οικοδομήσουν ένα λαμπρότερο μέλλον ως σύμμαχοι και φίλοι. Η ιστορία δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Aegean dispute – WikipediaThe Outstanding Aegean Issues / Republic of Türkiye …The Greco-Turkish dispute over the Aegean SeaThe Aegean Sea: A Crisis Waiting to Happen | ProceedingsGreek foreign minister says Athens is ready for talks with …