Όταν οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αστάθεια –όπως συνέβη μετά την ξαφνική κατάρρευση της Silicon Valley Bank, καθώς και με τα σοβαρά προβλήματα της Signature Bank, που εστίαζε στη βιομηχανία της κρυπτογράφησης και της Ελβετικής Credit Suisse- τείνουν να γίνονται όλο και πιο συντηρητικές στις λειτουργίες τους. Είναι πιο επιλεκτικές με τα δάνεια, συχνά αυξάνουν τα επιτόκια για τα δάνεια που προσφέρουν και κρατούν περισσότερα μετρητά στη διάθεσή τους προκειμένου να προστατεύονται από πολύ κακά σενάρια.
Από τον Will Daniel/Fortune
Αυτά τα αυστηρότερα πρότυπα δανεισμού μπορούν να οδηγήσουν σε πιστωτική κρίση που να καθιστά δύσκολη την εξεύρεση κεφαλαίων για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις -και αυτό μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις στην οικονομία.
Οι ανησυχίες για πιστωτική κρίση έχουν οδηγήσει σε επανειλημμένες προβλέψεις για επικείμενη ύφεση αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, ο επικεφαλής οικονομολόγος και επικεφαλής της παγκόσμιας επενδυτικής έρευνας της Goldman Sachs, Jan Hatzius, πιστεύει ότι τα πρόσφατα ζητήματα των τραπεζών και η συνεχιζόμενη πιστωτική κρίση μπορεί στην πραγματικότητα να βοηθήσουν την Ομοσπονδιακή Τράπεζα να δροσίσει την αμερικανική οικονομία και να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό.
«Η βασική μας προσδοκία είναι ότι η μειωμένη διαθεσιμότητα πιστώσεων θα αποδειχθεί ένας αντίθετος άνεμος που θα βοηθήσει τη Fed να διατηρήσει την ανάπτυξη κάτω από το δυναμικό… όχι ένας τυφώνας που να ωθήσει την οικονομία σε ύφεση και να αναγκάσει τη Fed να χαλαρώσει επιθετικά», έγραψε ο ίδιος σε σημείωμα της Τρίτης, αναφερόμενος στις αυξήσεις επιτοκίων.
Οι αξιωματούχοι της Fed αύξησαν τα επιτόκια τον περασμένο χρόνο ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη περίοδο, σε μια προσπάθεια να καταστείλουν τον πληθωρισμό που έφτασε στο υψηλό τεσσάρων δεκαετιών, στο 9,1% τον περασμένο Ιούνιο. Και όπως ο Hatzius, σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος της Fed Jerome Powell υποστήριξε ότι τα αυστηρότερα πρότυπα δανεισμού θα μπορούσαν να έχουν την ίδια επίδραση στην καταπολέμηση του πληθωρισμού που έχουν οι αυξήσεις των επιτοκίων.
Καθώς οι τράπεζες μειώνουν τον αριθμό των δανείων που προσφέρουν, καθιστά πιο δύσκολο για τις επιχειρήσεις να επενδύσουν στην ανάπτυξή τους και για τους καταναλωτές να βρουν δάνεια για νέα σπίτια ή αυτοκίνητα, γεγονός που δροσίζει αποτελεσματικά την αμερικανική οικονομία. Ωστόσο, υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία: Eάν τα κριτήρια δανεισμού γίνουν πολύ αυστηρά -όπως ακριβώς αν η Fed αυξήσει πολύ τα επιτόκια- η οικονομία μπορεί να επιβραδυνθεί σε σημείο που να πυροδοτήσει ύφεση.
Αλλά ο Hatzius δεν πιστεύει ότι τα πρόσφατα προβλήματα της SVB θα αναγκάσουν τις τράπεζες να μειώσουν τον δανεισμό τους σε αυτόν τον βαθμό, υποστηρίζοντας ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες θα συνεχίσουν να παρέχουν δάνεια επειδή έχουν «υψηλότερα πρότυπα κεφαλαίου και ρευστότητας από τις μικρότερες τράπεζες και υπόκεινται σε πιο αυστηρά stress tests» από τις ρυθμιστικές αρχές, γεγονός που τις καθιστά πιο ανθεκτικές σε περιόδους οικονομικής πίεσης.
Ωστόσο, ο επικεφαλής οικονομολόγος πρόσθεσε ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τα πρόσφατα ζητήματα των τραπεζών. Και τώρα βλέπει μια πιθανότητα 35% για ύφεση στις ΗΠΑ τους επόμενους 12 μήνες, από 25% τον περασμένο μήνα.
Αυξανόμενοι καθοδικοί κίνδυνοι
Ο Hatzius συνέχισε περιγράφοντας δύο βασικούς κινδύνους για το βασικό του σενάριο την Τρίτη. Πρώτον, προειδοποίησε για το ενδεχόμενο μίας νέα μαζικής απόσυρσης καταθέσεων λόγω της ανησυχίας των καταναλωτών μετά την κατάρρευση της SVB. «Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση αυτού του κινδύνου θα ήταν μια απεριόριστη εγγύηση καταθέσεων. Αλλά αυτό πιθανότατα απαιτεί μια πράξη του Κογκρέσου, η οποία είναι απίθανο να υλοποιηθεί εκτός αν συμβεί μια πιο έντονη κρίση», είπε.
Ωστόσο, η υπουργός Οικονομικών Yellen τόνισε την περασμένη εβδομάδα ότι θα προσφύγει για άλλη μια φορά στο μέτρο της «εξαίρεσης συστημικού κινδύνου» -το οποίο επιτρέπει στην FDIC να καλύπτει καταθέσεις που υπερβαίνουν το τρέχον ασφαλιστικό όριο των 250.000 δολαρίων- προκειμένου να προστατεύσει τους καταθέτες σε περίπτωση άλλης τράπεζας.
«Τουλάχιστον προς το παρόν, αυτό το μήνυμα φαίνεται να έχει βοηθήσει», έγραψε ο Hatzius, προσθέτοντας ότι τα στοιχεία που έχει δει δείχνουν ότι οι εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες των ΗΠΑ έχουν μειωθεί από τα πρόσφατα υψηλά μετά την κατάρρευση της SVB την περασμένη εβδομάδα.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος υποστήριξε επίσης ότι η ανάγκη πληρωμής υψηλότερων επιτοκίων για την προσέλκυση καταθετών είναι ένα μακροπρόθεσμο ζήτημα για τις τράπεζες στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ψηφιακής τραπεζικής «όπου οι καταθέτες μπορούν να μετακινήσουν γρήγορα κεφάλαια πατώντας απλώς μια εφαρμογή».
«Είναι η πρώτη περίοδος αναταραχής της πραγματικά ψηφιακής εποχής, στην οποία η υπολειπόμενη ανησυχία για τη φερεγγυότητα των τραπεζών μπορεί να αλληλεπιδράσει με την απογοήτευση για τα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων», έγραψε. «Αυτό θα μπορούσε να ασκήσει πιο σημαντική ανοδική πίεση στο κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και να δημιουργήσει μεγαλύτερο κίνδυνο για τη διαθεσιμότητα πίστωσης από ό,τι υποδηλώνει η στατιστική μας ανάλυση».
