Ο σκληρός τρόπος με τον οποίο ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας έσπευσε να επικαιροποιήσει την απειλή πολέμου (casus belli) εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, πέραν των έξι ναυτικών μιλίων, εκανε θόρυβο στην Αθηνα.
“Όχι 12 μίλια, αλλά δεν θα επιτρέψουμε την επέκταση των χωρικών υδάτων ούτε ένα μίλι παραπάνω στο Αιγαίο. Η απόφαση που έλαβε το Κοινοβούλιό μας το 1995 για το θέμα αυτό είναι ξεκάθαρη και εξακολουθεί να ισχύει”. Αυτή η φράση του Τσαβούσογλου, έκανε πολλούς (στην Αθήνα) να αναρωτηθούν εάν ο Τούρκος υπουργός απειλεί με πόλεμο, ακόμα και για μια πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στην Κρήτη.
Ωστόσο, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι η διατύπωσή του ήταν εξαιρετικά προσεκτική. Aν και αναφέρθηκε σε πληροφορίες για πιθανή κίνηση της Αθήνας στην Κρήτη, προσέθεσε τη λέξη “Αιγαίο” στο τέλος, αναφερόμενος στο casus belli. Αξίζει να σημειωθεί ότι η “απειλή πολέμου” κατοχυρώθηκε κοινοβουλευτικά στην Τουρκία το 1995, ειδικά για το Αιγαίο.
Συνεπώς, ποιο ήταν το μήνυμα του Τούρκου υπουργού; Επρόκειτο για απάντηση στα σενάρια που θέλουν την Αθήνα να προχωρά σε μια τέτοια κίνηση νοτίως της Κρήτης ή την επιβεβαίωση της επιδίωξης ότι τίποτα δε θα γίνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, εαν δε ρωτηθεί πρώτα η Τουρκία;
Μάλλον έστειλε μήνυμα δυναμικής αντίδρασης (κι όχι κήρυξης πολέμου) ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου για πιθανές πρωτοβουλίες νότια και δυτικά της Κρήτης (που δεν έχουν σχέση με τοι Αιγαίο), καθώς μια τέτοια ελληνική κίνηση θα ακύρωνε -εν πολλοίς- τον τουρκικό σχεδιασμό στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πίσω από τις συνεχείς απειλητικές δηλώσεις των τελευταίων ημερών γίνεται φανερό ότι οι Τούρκοι επιδιώκουν και επιφυλάσσουν ένα μοντέλο “Φινλανδοποίησης” για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Θέλουν λόγο ακόμα και για το ενδεχόμενο να ασκήσει η Ελλάδα ένα κυριαρχικό της δικαίωμα.
Ολα οδηγούν στην Ανατολική Μεσόγειο
Μια ματιά στις προτεραιότητες της Άγκυρας, δίνει την εξήγηση για το φινλανδικό μοντέλο που κάποιοι στην Άγκυρα, θα ήθελαν για την Ελλάδα. Η επιδίωξη της Τουρκίας να κυριαρχεί στις τρεις θάλασσες (Ανατολική Μεσόγειος, Αιγαίο, Εύξεινος Πόντος) αποτελεί τον θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο βασίζει το Δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”. Εκεί “κουμπώνει” και ο αναθεωρητισμός (για τη Συνθήκη της Λωζάνης) αλλά και η απαίτηση για “ανοιχτές θάλασσες” που προσκρούει πάνω στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία καθορισμού θαλάσσιων ζωνών.
Η δεύτερη προτεραιότητα δεν είναι άλλη από το στόχο της να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση, κάτι που απαιτεί εξορύξεις, και αυτό φέρνει και πάλι την Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο και την αναζήτηση κοιτασμάτων. Ωστόσο οι εξορύξεις απαιτούν αμερικανικές εταιρείες, οποτε χρειάζονται οριοθετήσεις. Για την ώρα –ως προς τις οριοθετήσεις- οι Τούρκοι έχουν μόνο τη Λιβύη. Ο Σίσι στην Αίγυπτο δε μοιάζει να πείθεται από τα ξαφνικά φλερτ και γι’ αυτό για την Άγκυρα η Τρίπολη αποτελεί πυλώνα στήριξης του σχεδίου τους.
Εαν καταφέρει τα πρώτα δύο, ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει σε μεγάλο βαθμό καταφέρει να καταστήσει τη χώρα του περιφεριεακή δύναμη, που θα ερωτάται για τα πάντα στην περιοχή. Έχοντας βάλει πόδι σε Λιβύη, Βαλκάνια (Αλβανία), Συρία, Καύκασο, Κεντρική Ασία και Ουκρανία, κάνει προβολή ισχύος ανάλογη με εκείνη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όλη αυτή η παρτίδα όμως για να βγει, απαιτεί πότε επιθετικές κινήσεις (στρατιωτική παρουσία σε Λιβύη) και πότε πότε υποχωρήσεις (όπως τώρα στη Συρία).
Άρα, απέναντι μας και σε βάθος χρόνου, είτε με Ερντογάν είτε με άλλον, θα έχουμε μια Τουρκία που θα είναι περιφερειακά ισχυροποιημένη και θα απαιτεί να έχει λόγο στις διευθετήσεις που θα αναζητούνται (π.χ Κίεβο – Μόσχα)
Απέναντι σε αυτό το σχεδιασμό, που μπορεί να οδηγήσει σε όρους ασφυξίας (ή “Φινλανδοποίησης) την ελληνικη πλευρά, η αποφασιστικότητα αλλα και η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και περιφερειακών συμμαχιών, μπορεί να αποδειχτεί ανάχωμα μόνο εαν δεν περιοριστεί σε εξασφάλιση περιστασιακών δηλώσεων από τους δυτικούς συμμάχους.
